ZOBOWIĄZANIA. CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA.
UMOWA SPRZEDAŻY
– ART. 535 KC → PRZEZ UMOWĘ SPRZEDAŻY SPRZEDAWCA ZOBOWIĄZUJE SIĘ PRZENIEŚĆ NA KUPUJĄCEGO WŁASNOŚĆ RZECZY I WYDAĆ MU RZECZ, A KUPUJĄCY ZOBOWIĄZUJE SIĘ RZECZODEBRAĆI ZAPŁACIĆ SPRZEDAWCY CENĘ;
– PRZEDMIOT:
* rzeczy;
* energia (art. 555 kc);
* prawa (art. 555 kc) → prawa majątkowe, zbywalne, ale też zespoły praw (np.
spadek, przedsiębiorstwo);
* rzeczy przyszłe:
→ sprzedaż rzeczy spodziewanej (emtio rei speratae) → pod warunkiem zawieszającym, a zapłata uzależniona od ilości i jakości rzeczy;
→ sprzedaż nadziei (emtio spei) → sprzedaż bezwarunkowa i zapłata też;
* rzeczy i prawa cudze → sprzedawca musi mieć odpowiednie uprawnienia;
* oznaczony co do:
→ tożsamości;
→ gatunku → np. według wzoru lub próbki ustalonej w umowie;
* ograniczenia:
→ rzeczy wyłączone z obrotu cywilnego;
→ szczególne wymagania lub ograniczenia ustawowe, np. niektóre nieruchomości, pieniądze, walory zagraniczne, tkanki i narządy ludzkie;
→ ograniczenia podmiotowe, np. przez samorządy czy państwo;
– CENA to suma pieniężna (wyrażona co do zasady w walucie polskiej), a jej ustalenie zawarte jest w umowie – przez podanie kwoty lub podstaw do jej ustalenia. Cena nie musi odpowiadać wartości obiektywnej (ale musi w rozumieniu kontrahentów stanowić ekwiwalent nabywanej rzeczy/prawa) – ograniczenia:
* cena sztywna;
* cena maksymalna;
* cena minimalna;
* cena wynikowa;
→ w ustawie o cenach z 2001 r. podział na: cenę umowną i cenę urzędową;
– ESSENTIALIANEGOTII (przedmiotowo istotne elementy):
* przedmiot świadczenia;
* zbywca;
* cena;
– umowa konsensualna, odpłatna, wzajemna, zobowiązująca;
– ZAWARCIE IFORMA → reguły ogólne dot. ofert, przetargów, itp.;
* art. 543 kc → wystawienie rzeczy w miejscu sprzedaży na widok publiczny z oznaczeniem ceny = oferta sprzedaży;
– OBOWIĄZKISPRZEDAWCY:
* przeniesienie własności na kupującego → rozwiązanie fr. (art. 155 kc, i art.
510 kc), a wyjątek w art. 155 § 2 kc;
→ sprzedawca powinien dołożyć należytej staranności do zrealizowania tego obowiązku lub zaniechać wszystkiego, co mogłoby go udaremnić;
* wydanie rzeczy kupującemu → we właściwym miejscu i czasie (art. 544 kc) i we właściwy sposób wydane i odebrane (art. 545 kc);
→ wydanie przewoźnikowi, choć zapłata dopiero po nadejściu rzeczy na miejsce przeznaczenia i umożliwieniu zbadania (art. 544 kc);
* obowiązek informacyjny → art. 546 kc – sprzedawca ma obowiązek udzielić potrzebnych wyjaśnień dot. stosunków faktycznych i prawnych dot. przedmiotu, wydać odpowiednie dokumenty (a gdy dot. też innych rzeczy to uwierzytelniony
wyciąg z tego dokumentu) i instrukcje, gdy jest to potrzebne do prawidłowego korzystania z rzeczy;
* koszty wydania i odebrania uregulowane w art. 547 kc → koszty wydania (zmierzenie, opakowanie, ubezpieczenie i przesłanie) – sprzedawca, koszty odebrania – kupujący, ale gdy miejsce przesłania to nie miejsce spełnienia świadczenia to ubezpieczenie i przesłanie przez kupującego;
→ inne koszty po połowie;
– OBOWIĄZKIKUPUJĄCEGO:
* zapłata → a jeśli nie to niewykonanie lub nienależyte wykonanie świadczenia;
→ sposób, czas i miejsce – przepisy dot. wykonywania zobowiązań pieniężnych;
art. 552 kc → zwłoka z zapłatą – albo gdy zwleka albo gdy ze względu na jego stan majątkowy wątpliwe jest czy zapłata za część rzeczy, które mają być dostarczone później, nastąpi – sprzedawca może wstrzymać dostawę reszty i w yznaczyć odpowiedni termin do zabezpieczenia zapłaty , a po nim może odstąpić od umowy;
* odbiór rzeczy → objęcie rzeczy w posiadanie w sposób odpowiadający właściwościom rzeczy/prawa i postanowieniom umowy;
→ art. 551 kc – zwłoka z odebraniem – sprzedawca może oddać rzecz na przechowanie na koszt i niebezpieczeństwo kupującego, a nawet sprzedać (+
dodatkowy termin na powiadomienie, chyba że ryzyko zepsucia albo z innych względu groźba szkody);
* też inne obowiązki, np. art. 545 § 2 kc – obowiązek zbadania przesyłki w razie przesłania jej przez przewoźnika;
– SZCZEGÓLNE SKUTKI WYDANIA RZECZY → z reguły w umowie, w kc następujące:
* korzyści i ciężary → art. 548 kc – w momencie wydania rzeczy przechodzą na kupującego ciężary i korzyści (np. dochody z nieruchomości, jak czynsz oraz wydatki, np. podatki);
* niebezpieczeństwo przypadkowej utraty rzeczy → art. 548 kc – do chwili wydania na sprzedawcy, potem kupujący, ale gdyby strony inaczej umówiły się co do przejścia korzyści i ciężarów, to w razie wątpliwości tak samo jest w stosunku do niebezpieczeństwa utraty rzeczy;
→ dot. też uszkodzenia rzeczy;
→ cuius commodum eius periculum;
– WYKONANIE ZOBOWIĄZANIA → zasady ogólne dot. wykonywania zobow. wzajemnych + uregulowania szczególne:
* jednostronne odstąpienie (poza wyjątkami z cz. ogólnej zobow.) niedopuszczalne;
* przedawnienie roszczeń – 1 rok, a 2 lata w przypadku sprzedaży w zakresie dział.
przedsiębiorstwa, roszczeń rzemieślników (w zakresie ich dział.) oraz prowadzących dział. gosp. z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych;
RĘKOJMIA ZAWADY
– gdy rzecz dotknięta jest wadą ogólne przepisy dot. nienależytego wykonania zobowiązań mogą nie dać wystarczającej ochrony, tym bardziej, gdy sprzedawca powoła się na okoliczności za które nie odpowiada, wtedy kupujący będzie mógł co najwyżej dochodzić naprawienia szkody, co może być za mało → SENS ISTNIENIA tzw.
rękojmi za wady (art. 556 i nast. kc);
– 2 RODZAJE WAD:
* wada fizyczna:
→ zmniejszenie wartości rzeczy;
→ zmniejszenie użyteczności rzeczy;
ze względu na cel z umowy lub z okoliczności lub jej przeznaczenie;
→ nie ma właściwości, o których istnieniu zapewniał sprzedający;
→ wydana w stanie niezupełnym;
braki ilościowe to nie wada, wtedy ma jedynie zwykłe roszczenia z tytułu nienależytego wykonania;
* wada prawna:
→ rzecz jest własnością osoby trzeciej;
w razie sprzedaży praw – odpowiada też za istnienie tych praw;
→ rzecz jest obciążona prawem osoby trzeciej;
– CHARAKTERODPOWIEDZIALNOŚCI:
* surowiej niż z art. 417 i n. kc;
* niezależna od winy sprzedawcy czy osób działających na jego rachunek;
* niezależna od wykazania szkody;
* niezależna od wiedzy sprzedawcy o istnieniu wady, a podstępne zatajenie tej wiedzy zwiększa tą odp.;
* wyłączona, gdy kupujący wie o istnieniu wady;
* powstanie:
→ rzeczy oznaczone co do gatunku – chwila zawarcia umowy;
→ rzeczy oznaczone co do tożsamości – chwila wydania rzeczy;
* dot. wad jawnych i ukrytych;
* kupujący nie ma obowiązku zbadać rzeczy, chyba że jest to w danych stosunkach przyjęte (art. 563 kc);
* wyłączona po przejściu niebezpieczeństwa na kupującego, chyba że wady wynikły z przyczyny tkwiącej już poprzednio w rzeczy (art. 559 kc);
* charakter dyspozytywny – strony mogą ją ograniczyć, rozszerzyć i wyłączyć, ale nie możliwe, gdy:
→ z udziałem konsumentów (tylko gdy przepisy pozwalają);
→ podstępnie zatajenie wady (ogr. i wyłączenie bezskuteczne);
* wyłączona:
→ przy sprzedaży licencyjnej w trybie egzekucji sądowej;
→ przy sprzedaży licencyjnej w postęp. upadłościowym;
– UPRAWNIENIA ZTYTUŁU RĘKOJMII ICH REALIZACJA:
WADY FIZYCZNE
* 4 rodzaje uprawnień:
1 odstąpić od umowy (art. 560 § 1 kc);
2 żądanie obniżenia ceny (art. 560 § 1 kc);
3 rzeczy oznaczone co do gatunku – żądać dostarczenia rzeczy niewadliwych + naprawienia szkody wynikłej z opóźnienia (art. 561 § 1 kc);
4 rzeczy oznaczone co do tożsamości, a sprzedawca jest wytwórcą rzeczy – żądać naprawy w odpowiednim terminie, z zagrożeniem odstąpienia od umowy (art. 561 § 2 kc);
→ wybór kupującego, ale art. 560 § 1 zd. 2 kc – nie może odstąpić, gdy sprzedający niezwłocznie wymieni lub wady usunie. Sprzedający ma to uprawnienie jeden raz, chyba że wady są nieistotne;
→ przy odstąpieniu → art. 560 § 2 kc powinni zwrócić sobie otrzymane świadczenia zgodnie z przepisami o odstąpieniu od wzajemnej umowy;
gdy tylko część wadliwa i możliwe odłączenie bez szkody dla obu – odstąpienie dot. tylko wadliwych;
→ obniżenie ceny → art. 560 § 3 kc – obniżenie = stosunek wartości rzeczy bez wad do wartości rzeczy wadliwej;
→ przy wymianie koszty ponosi sprzedający;
→ charakter prawny w/w uprawnień → roszczenia, a odstąpienie to uprawnienie kształtujące (inaczej Skąpski, Łętowska);
* przesłanką skorzystania z w/w uprawnień jest dopełnienie przez kupującego aktów staranności – nie zbadanie (chyba, że wyjątek), ale zawiadomienie o
wadzie w ciągu miesiąca od jej wykrycia lub od czasu, w którym mógł ją wykryć przy zachowaniu należytej staranności;
→ gdy podstępnie zatajona lub gdy sprzedawca zapewnił kupującego, że wady nie istnieją – nie następuje utrata uprawnień;
→ zgodnie z orz. SN Izby C i Adm. z 1988 r. (wytyczne dot. rękojmi i gwarancji) – atesty jakości, certyfikaty i in. sformalizowane oznaczenia cech towaru
= zapewnienie, że produkt ma określone właściwości;
* obowiązki korzystającego z rękojmi → art. 567 kc – gdy z innej miejscowości to przed odesłaniem musi porozumieć się ze sprzedającym i przechować na jego koszt, do czasu aż w toku normalnych czynności sprzedający nie będzie mógł zadziałać;
→ sprzedać (ale musi poinformować po, a przed powinien):
może – gdy istnieje niebezpieczeństwo pogorszenia rzeczy;
musi – gdy interes sprzedającego tego wymaga;
może – gdy sprzedający zwleka z dyspozycją albo gdy przechowanie to nadmierne koszty lub znaczne utrudnienie → wtedy też może odesłać na koszt i niebezp. sprzedającego;
* terminy zawite – 1 rok po wydaniu rzeczy, a 3 lata w przypadku wad budynku;
→ nie wygasają, jeśli podstępnie zataił wadę;
→ nie wygasają, jeśli przed tym terminem kupujący zawiadomił o wadzie;
* prócz roszczeń z rękojmi też roszczenia odszkodowawcze(chyba że a limine wyłączona):
→ bez wątpliwości – negatywny interes umowny – głównie szkody związane z kosztami zawarcia umowy, odebrania, przewozu i ubezpieczenia, nakładów (o ile nie odniósł z nich korzyści);
podlega zasadom reżimu prawnego rękojmi: uwarunkowane wykonaniem jednego z 4 uprawnień, a dochodzenie podlega przesłankom i terminom dot. rękojmi;
→ wątpliwości – dodatni interes umowny → 2 stanowiska (odpowiedzialność, chyba że okoliczności za które nie odpowiadał):
roszczenie to to element składowy rękojmi, więc musi być wykonane 1 z 4 uprawnień, a trwanie i wygaśniecie oceniane tak jak dla rękojmi → takie roszczenie to lex specialis do zasad ogólnycha rt. 471 i n. kc
nie zależna od wykonania uprawnień przez kupującego ani nie podlega temu reżimowi, więc stosuje się ogólne zasady odp. ex contractu z art. 471 i n. kc, a wzmianka w art. 566 § 1 zd. 1 o tej odp. to tylko wyjaśnienie, że wykonanie uprawnień z tytułu rękojmi nie wyłącza tej odp.
tak Czachórski ze względu na argument większej ochrony nabywcy niż sprzedającego (polepszenie jakości produkcji i towarów oraz pełniejsza realizacja roli kompensacyjnej odszkodowań);
* sprzedaż zwierząt – sprzedawca odp. tylko za wady główne i w terminach określonych w odpowiednim rozp., a za wady inne tylko gdy tak stanowi umowa;
→ wg rozp. tylko konie, owce i norki;
→ w przypadku choroby rozp. może wyłączyć rękojmię, gdy w odpowiednim terminie nie zgłosi choroby we właściwym miejscu;
→ termin zawity – 3 miesiące;
WADY PRAWNE
* uprawnienia takie jak w przypadku wad fizycznych, z wyjątkiem uprawnienia dot. usunięcia wady przez wytwórcę (art. 561 § 2 kc);
* podobnie skutki powstania uprawnień z tytułu rękojmi jak w przypadku wad fizycznych;
* powstanie uprawnień nie uzależnione od ewikcji (art. 5721 kc);
→ ale gdy osoba trzecia dochodzi przeciwko kupującemu swoich praw musi on zawiadomić sprzedawcę, inaczej S. zwolniony jest z rękojmi, jeśli jego uczestnictwo w procesie było potrzebne do udowodnienia, że roszczenie osoby trzeciej było całkowicie lub częściowo bezzasadne;
* roszczenie odszkodowawcze jak w przypadku wad fizycznych (art. 574 kc analog. do art. 566 kc);
* w przypadku wad prawnych kupujący nie musi dopełnić aktów staranności, tzn. zawiadomić sprzedawcy o wykryciu wady (nie jest to podstawą do roszczenia), ale roszczenie z tytułu wad wygasa w ciągu 1 roku od dowiedzenia się o wadzie (a gdy dowiedział się w skutek powództwa osoby trzeciej to termin biegnie od prawomocnego orzeczenia);
→ nie wygasa w razie podstępnego zatajenia;
→ zarzut podniesiony także po upływie tego terminu, jeśli w terminie zawiadomił sprzedającego o wadzie;
GWARANCJA JAKOŚCI
– GWARANCJA/KLAUZULA GWARANCYJNA – dodatkowe zastrzeżenie umowne w umowie sprzedaży, które modyfikuje przepisy o rękojmi za wady rzeczy;
* wg niektórych(Ohanowicz, Górski, Żuławaska) gwarancja ma samoistne znaczenie;
* normy dyspozytywne;
* podział na gwarancję sprzedawcy (zasada) i wytwórcy (praktyka: odwrotnie);
– GWARANCJASPRZEDAWCY:
* gdy sprzedawca udzielił na piśmie kupującemu gwarancji, to (w razie wątpliwości) zobowiązany jest do:
→ usunięcia wad fizycznych ALBO ;
→ dostarczenia rzeczy wolnej od wad;
gdy wady ujawnią się w czasie gwarancji (1 rok, gdy nie inaczej);
* dot. wad powstałych z przyczyn tkwiących w rzeczy (zakres odpowiedzialności);
* wybór zachowania należy do sprzedawcy;
* obowiązki kupującego: kupujący na koszt gwaranta przesyła rzecz do miejsca wskazanego w gwarancji, chyba że z okoliczności wynika że naprawa tam gdzie wada się ujawniła;
* obowiązki sprzedawcy: naprawa i dostarczenie rzeczy na miejsce zgodne z umową na swój koszt;
→ ryzyko przypadkowej utraty i uszkodzenia na sprzedawcy;
* termin na nowo gdy wymiana na nową rzecz lub istotna naprawa (od momentu gdy kupujący odzyskał rzecz);
→ przedłużenie o czas naprawy – w innych przypadkach;
* roszczenia z gwarancji nie są uzależnione od zachowania przez kupującego należytej staranności ani nie musi nastąpić w oznaczonym terminie (jedynie ważne, żeby w terminie gwarancji ujawniły się wady);
* wykonanie tych uprawnień niezależne od wykonania uprawnień z tytułu rękojmi;
* sporne czy gwarancja wzmacnia czy osłabia pozycję kupującego;
– GWARANCJAWYTWÓRCY:
* kupujący może wykonać swoje uprawnienia z gwarancji w stosunku do wytwórcy, ale z rękojmi nadal w stosunku do sprzedawcy;
* sporne – charakter podstawy z której wynika odpowiedzialność wytwórcy → brak bezpośredniego stosunku łączącego go z kupującym;
→ wątpliwa: odp. wynika ze stosunku wytwórcy z jego kupującym i zastrzeżenie świadczenia dla późniejszego nabywcy;
→ lepsza: odp. wynika z jednostronnego aktu prawnego wytwórcy, w połączeniu z wręczeniem kupującemu (z pośrednictwem sprzedawcy) dokumentu na okaziciela;
SPRZEDAŻ KONSUMENCKA
– ZAKRES ZASTOSOWANIA USTAWY → SPRZEDAŻ KONSUMENCKA – dokonywanie w zakresie dział. przedsiębiorstwa sprzedaży rzeczy ruchomej osobie fizycznej, która nabywa w celu niezwiązanym z dział. zawodową lub gosp. (TOWAR KONSUMPCYJNY);
* nie dot. gazu lub wody za pomocą licznika, chyba, że w określonej ilości (np. w butlach);
* nie dot. sprzedaży egzekucyjnej, w postęp. upadłościowym i in. sądowym;
– STRONY :
* konsument – j/w (def. węższa niż w ust. o kredycie konsumenckim);
* sprzedawca – os. fiz. lub pr. (przedsiębiorca – jak z ust. o swobodzie dział. gosp.) i j/w.;
– ZASTOSOWANIE TEŻ DO :
* (wprost) umowy dostawy – j/w.;
* (wprost) umowy sprzedaży rzeczy ruchomej zawartej przez komisanta z j/w;
* (odpowiednio) umowy o dzieło – j/w.;
– WYŁĄCZENIE PRZEPISÓW kc: art. 556-581 (rękojmia i gwarancja);
– TYPYSPRZEDAŻY :
* obustronnie profesjonalna – obie strony to profesjonaliści;
* sprzedaż w obrocie m. – KW o m. sprzedaży towarów – nie def. wprost tej umowy – twórcy mieli na uwadze umową przez którą sprzedawca zobowiązuje się dostarczyć towar i przenieść własność na nabywcę, a nabywca do odbioru towaru i zapłacenia ceny (bez znaczenia czy w pr. wew. umowa ta to umowa cywilnoprawna czy handlowa;
* sprzedaż konsumencka – jedna strona to profesjonalista a druga to konsument;
* sprzedaż powszechna – obie strony to konsumenci lub kupującym jest profesjonalista lub konsument, ale umowa ta nie podlega przepisom ustawo o sprzedaży konsumenckiej;
– OBOWIĄZKISPRZEDAWCY :
1. obowiązek podania ceny za towar konsumpcyjny i cenę jednostkową, chyba, że wyrażają się one tą samą kwotą;
– cena jednostkowa wymagana, gdy towar oferowany luzem;
– tak samo w reklamie;
– ustawa o cenach → w miejscach sprzedaży detalicznej i świadczenia usług uwidacznia się ceny jednostkowe w sposób zapewniający prostą i nie budzącą wątpliwości informację o ich wysokości;
– rozp. MF w sprawie szczegółowych zasad uwidaczniania cen towarów i usług oraz sposobu oznaczania cen towarów przeznaczonych do sprzedaży → towary powinny być opatrzone wywieszką z nazwą, ceną, jednostką miar oraz nawą producenta – w miejscu sprzedaży i poza nim, gdy wyustawiony, nawet gdy jest tylko atrapą;
2. obowiązek potwierdzenia na piśmie istotnych postanowień umowy;
– gdy:
→ sprzedaż na raty;
→ na przedpłaty;
→ na zamówienie;
→ według wzoru;
→ na próbę;
→ cena powyżej 2000 zł.;
→ w innych przypadkach na żądanie kupującego pisemne potwierdzenie zawarcia umowy, zawierające oznaczenie sprzedawcy z jego adresem, datę sprzedaży, nazwa towaru, ilość i cena;
– minimum informacji potwierdzających zawarcie umowy, pozwalające na dochodzenie roszczeń;
3. obowiązek informacyjny → informacje jasne, zrozumiałe, niewprowadzające w błąd, w języku polskim, wystarczające do prawidłowego i pełnego korzystania z towaru (nazwa towaru, producent, znak zgodności, gdy wymagany, informacja o dopuszczeniu do obrotu w RP, ale też w zależności od towaru inne dane, jak energochłonność);
4. obowiązek zapewnienia właściwych warunków techniczno-organizacyjnych;
– w miejscu sprzedaży umożliwiające dokonanie wyboru i sprawdzenie;
– od kupującego wymagana jest jedynie staranność przeciętnego konsumenta → brak części składowych lub błędy w skomplikowanych urządzeniach nie stwierdzone w momencie zakupu nie zwalniają od odp. → sprzedawca – staranność profesjonalisty;
– założenie że towar w chwili zakupu jest dobry, więc konsument nie ma obowiązku dokładnego sprawdzenia;
5. obowiązek wyjaśnienia postanowień umowy → na żądanie kupujące;
– w celu przejrzystości umowy;
6. obowiązek wydania wszystkich elementów wyposażenia, instrukcji obsługi i konserwacji i in. dok. wymaganych przez odrębne przepisy;
– kontrowersje dot. instrukcji, gdyż towarami konsumpcyjnymi jest też żywność;
7. obowiązek dbałości o bezpieczeństwo produktu → wynika z ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów;
– to obowiązek wprowadzania do obrotu produktów bezpiecznych (nie zagrażających konsumentowi) oraz;
– informowania o ewentualnych zagrożeniach;
→ choć nie on je produkuje, nie może wprowadzać produktów o których wie lub powinien wiedzieć że są niebezpieczne;
– ZAPEWNIENIA ZAWARTE W REKLAMIE → mogą być elementem treści umowy sprzedaży, gdy pod ich wpływem doszło do zawarcia i wykonania umowy, przy czym nie musi to być decydujący motyw, ale obiektywnie przeciętny adresat w podobnej sytuacji mógłby podjąć decyzję o zakupie;
* podmioty:
→ sprzedawca;
→ producent lub jego przedstawiciel ;
→ producent = :
osoby wprowadzające towar do obrotu krajowego w zakresie dział. swojego przedsiębiorstwa;
osoby podające się za producenta przez umieszczenie na towarze swojej nazwy, znaku towarowego lub innego oznaczenia odróżniającego;
* wyłączenie odp. sprzedawcy, gdy:
→ nie znał/nie mógł znać tych zapewnień;
→ wykaże, że kupujący nie kierował się reklamą;
→ treść sprostowano przed zawarciem umowy;
ciężar dowodu na sprzedawcy;
→ kupujący wiedział/rozsądnie oceniając powinien był wiedzieć o niezgodności;
– ZGODNOŚĆ TOWARU Z UMOWĄ → nowa konstrukcja z dyr. 99/44 „niezgodność towaru kons. z umową”;
* pojęcie szersze niż wada, gdyż obejmuje:
→ wady w rozumieniu przepisów o rękojmi i gwarancji;
→ niezgodność z zapewnieniami innych osób (patrz wyżej) [przeciwdziała nieprawdziwej reklamie];
→ nieprawidłowość zamontowania i uruchomienia, jeśli było to w ramach sprzedaży przez sprzedawcę lub osobę, za którą ponosi on odp. [do tej pory odp. w ramach odrębnej umowy lub umowy mieszanej, o dzieło lub o świadczenie usług];
→ nieprawidłowość zamontowania i uruchomienia, jeśli kupujący dokonał ich zgodnie z instrukcją [zupełnie nowe];
* domniemania prawne (art. 4 ust. 2 i 3):
→ gdy dokonano umownej indywidualizacji cech towaru domniemywa się zgodność gdy odpowiada opisowi podanemu przez sprzedawcę lub ma cechy okazanej próbki lub nadaje się do celu określonego przez kupującego (za sprzedawca nie zgłosić zastrzeżeń do celu);
→ w innych przypadkach domniemywa się zgodność jeśli odpowiada powszechnym, rozsądnym oczekiwaniom;
* wyłączenie odp.:
→ gdy kupujący wiedział/rozsądnie oceniając powinien wiedzieć;
→ gdy wynikła z przyczyny tkwiącej w materiale dostarczonym przez kupującego;
* przesłanka odp. → niezgodność w chwili wydania, ale domniemywa się ją, jeśli stwierdzona do 6 m-cy;
* obowiązek kupującego → zawiadomienie sprzedawcy o stwierdzeniu niezgodności w ciągu 2 m-cy od stwierdzenia (inaczej traci uprawnienia);
→ artykuły żywnościowe → w rozp. Min.Gosp. – niezwłocznie, ale nie później niż 3 dni od otwarcia towaru paczkowanego;
* uprawnienia kupującego → SEKWENCYJNOŚĆ REALIZACJI UPRAWNIEŃ → pierwsza sekwencja: jego wybór: żądanie naprawy lub wymiany towaru, chyba, że naprawa lub wymiana jest niemożliwa lub nadmiernie kosztowna (uwzględnia się wartość towaru, rodzaj oraz stopień niezgodności oraz niedogodności dla kupującego w razie innego rodzaju zaspokojenia);
→ dla wyboru nie ma znaczenia rodzaj towaru;
→ wybór = prawo kształtujące → raz dokonany nie może być zmieniony bez gody sprzedawcy;
→ gdy kupujący nie wskaże sposoby doprowadzenia towaru do stanu zgodnego z umową sprzedawca może wyznaczyć mu termin, a po nim wybór przechodzi na niego;
→ nieodpłatność wymiany lub naprawy to też zwrot kosztów kupującego poniesionych w związku z niegodnością;
→ spełnienie obowiązku przez sprzedawcę albo od razu albo w terminie ustalonym przez strony, ale w ciągu 14 dni jeśli się nie ustosunkuje to uznaje się, że uznał żądanie za zasadne;
→ druga sekwencja to art. 8 ust. 4 → żądanie obniżenia ceny lub odstąpienie od umowy;
odstąpienie nie, gdy niezgodność nieistotna;
→ uprawnienia kupującego = roszczenia (przedawnienie = 1 rok od stwierdzenia, ale nie wcześniej niż przed terminem zawitym z art. 10 ust. 1);
→ gdy niezgodność spowodowana zapewnieniami w reklamie tylko druga sekwencja (o ile istotna);
→ niedozwolone postanowienia umowne → nie można wyłączyć odp.
sprzedawcy w drodze umowy przed zawiadomieniem o niezgodności, w tym poprzez oświadczenie kupującego że wie o wszystkich niezgodnościach ani przez wybór prawa obcego;
– TERMINYI TRYB DOCHODZENIA ROSZCZEŃ :
* odpowiedzialność – 2 lata od wydania towaru, skrócona do 1 roku w przypadku rzeczy używanych;
* przedawnienie roszczeń – 1 rok (ale nie wcześniej niż w/w termin);
→ przerwanie: zawiadomienie sprzedawcy o niezgodności;
→ zawieszenie – w czasie naprawy/wymiany/negocjacji ugodowych, ale nie dłużej niż 3 m-ce;
* upływ w/w terminów nie wyłącza uprawnień kupującego, jeśli sprzedający wiedział o niezgodności i nie poinformował → nie użyto pojęcia „podstęp”, ale odwołano się do obowiązku informacyjnego sprzedawcy;
* normy dot. odp. sprzedawcy – semiimperatywne – modyfikacja tylko na korzyść kupującego;
– ROSZCZENIA REGRESOWE SPRZEDAWCYWOBEC POPRZEDNIKÓW :
* w wypadku zaspokojenia roszczeń wynikających z niezgodności;
* od któregokolwiek z poprzednich sprzedawców;
* niezgodność skutkiem ich działania/zaniechania;
* stosuje się odpowiednio przepisy kc o skutkach niewykonania zobowiązań;
* przedawnienie roszczenia zwrotnego – 0,5 roku;
* wymagalność roszczenia zwrotnego z chwilą zaspokojenia kupującego, nie później niż powinien to uczynić;
* odszkodowanie w pełnym wymiarze (poniesione straty + utracone korzyści) o ile szkoda to normalne następstwo niezgodności;
– GWARANCJA JAKOŚCI (ART. 13) : → tzw. gwarancja komercyjna (gwarancja europejska)
* swoboda gwaranta kształtowania jej treści (terminu i uprawnienia), ale jej składnikiem są też oświadczenia gwarancyjne z reklamy danego towaru;
→ swoboda umów (art. 3531 kc), ale z uwzględnieniem przepisów o niedozwolonych klauzulach umownych (art. 3851 i n. kc);
* wymóg, by gwarancja udzielana bez odrębnej opłaty;
* nie nakłada żadnych minimalnych wymagań dot. załatwienia reklamacji;
* udzielenie gwarancji nie jest obligatoryjne;
* mniej formalne podejście do obowiązku wydania dokumentu gwarancyjnego → oświadczenie gwaranta w dowolnej formie, a jedynie gdy udziela jej sprzedający musi wydać dokument gwarancyjny;
→ inne wymogi dot. dokumentu jak w art. 3, ale ich niedochowanie nie wyłącza możliwości skorzystania z gwarancji przez kupującego;
→ minimum treści dok. gwar. – nazwa i adres gwaranta/przedstawiciela w RP, czas trwania i terytorialny zasięg oraz wykaz punktów serwisowych;
→ obowiązek poinformowania kupującego o tym, że gwarancja nie wyłącza uprawnień wynikających z niezgodności towaru;
wybór skorzystania z gwarancji jakości albo z odp. ustawowej do kupującego;
* sprzedawca udzielający gwarancji powinien sprawdzić zgodność oznaczeń z danymi zawartymi w dokumencie oraz stan plomb i in. zabezpieczeń;
SZCZEGÓLNE RODZAJE SPRZEDAŻY
SPRZEDAŻ NA RATY
– to sprzedaż połączona z elementem kredytowym → przesłanki:
* sprzedawca w zakresie dział. swojego przedsiębiorstwa;
* tylko rzeczy ruchome;
* cena określona w ratach;
* rzecz ma być wydana kupującemu przed całkowitym zapłaceniem ceny;
– ochrona kupującego:
* odpow. z tytułu rękojmi nie może być wyłączona (chyba, że przepis szczeg.), ani utrudniać jej wykonania;
* możliwość płacenia rat przed terminem z prawem odliczenia stosunkowej ulgi procentowej;
* zastrzeżenie natychmiastowej wymagalności nie uiszczonej ceny tylko gdy: na piśmie przy zawarciu umowy i gdy dot. min. 2 rat i suma ich to 1/5 ceny;
* odstąpienie przez sprzedawcę tylko gdy: najpierw termin na uiszczenie + min. 2 raty i 1/5;
– ochrona sprzedawcy → możliwość zastrzeżenia własności do czasu całkowitej zapłaty;
– kredyt bankowy → w/w przepisy stosuje się odpowiednio → gdy kredyt udzielony os.
fiz. na zakup rzeczy ruchomej, która ma być wydana przed całkowitą zapłatą, która będzie uiszczona w ratach;
* 2 odrębne umowy, ale funkcjonalnie ze sobą powiązane, przy czym umowa kredytowa może być in favorem tertii (art. 393 kc) – sprzedawca uzyskiwałby bezp. roszczenie do baku o udostępnienie środków kredytu;
* odpow. z rękojmi tylko sprzedawca;
SPRZEDAŻ ZZASTRZEŻENIEM PRAWAWŁASNOŚCI ( pactum reservati domini )
– może dot. sprzedaży z elementami kredytowymi → w razie rozporządzenia przez kupującego – sprzeniewierzenie;
– w razie wątpliwości traktowana jak dokonana pod warunkiem zawieszającym → spełnienie go = przejście własności;
– forma pisemna, a dla skuteczności względem wierzycieli kupującego – data pewna;
– w razie odbioru przez sprzedawcę może on żądać wynagrodzenia za zużycie/uszkodzenie rzeczy;
– sporne → rozłożenie ryzyka → na kupującym ze względu na cel umowy;
– sporne → warunek zapłacenia wszystkich należności, nie tylko ceny → nieważny;
SPRZEDAŻ NA PRÓBĘ
– w razie wątpliwości pod warunkiem zawieszającym, że kupujący uzna przedmiot za dobry (potestatywny – nie jest niczym ograniczony);
– termin → gdy nie określony w umowie, określa go sprzedawca;
– milczenie kupującego po terminie → spełnienie warunku;
– ryzyko → sprzedawca;
SPRZEDAŻ ZZASTRZEŻENIEM PRAWAODKUPU
– w ciągu zastrzeżonego terminu sprzedawca może w dowolnej chwili przez swoje oświadczenie woli złożone kupującemu doprowadzić do sprzedaży powrotnej;
– charakter prawny → zastrzeżenie to oferta, a oświadczenie sprzedawcy to akceptacja;
* ale też inni (Safjan) – z chwilą oświadczenia sprzedawcy aktualizuje się dopiero obowiązek zawarcia umowy sprzedaży;
– forma → gdy wymagało formy szczególnej – ta forma;
– cena: zwrot ceny i kosztów sprzedaży + nakłady konieczne, a pozostałe tylko w granicach istniejącego zwiększenia wartości;
* sprzedawca ma prawo żądać obniżenia ceny , jeśli cena z umowy jest wyższa niż cena i koszty sprzedaży, ale min. do ceny określonej w w/w sposób;
– max. termin do lat 5, inaczej skraca się;
– sporne → zastosowanie art. 59 kc do ochrony sprzedającego – tak, bo zobow.
powstaje już w chwili zastrzeżenia;
– niezbywalne i niepodzielne (gdy zastrzeżone dla kilku uprawnionych, a niektórzy go nie wykonują inni mogą je wykonać w całości);
PRAWOPIERWOKUPU
– zastrzeżenie pierwszeństwa kupna rzeczy w razie gdyby zobowiązany chciał ją sprzedać osobie trzeciej;
– cel: m.in. kształtowanie stosunków własności nieruchomości;
– rodzaje:
* ustawowe → główne;
* wynikające z czynności prawnej → rzadko;
– unormowania kodeksu (gdy przepisy szczególne nie stanowią inaczej):
* niedopuszczalność umownego rozszerzenia zakresu zastosowania;
* sprzedaż pod warunkiem zawieszającym + niezwłoczne zawiadomienie uprawnionego, który ma określony termin (lub ustawowy – 1 m-c, 1 tydz.) na wykonanie swojego prawa;
* forma → gdy wymagało formy szczególnej – ta forma;
* umowa tej samej treści, ale:
→ chyba, że przepis szczególny;
→ postanowienia mające udaremnić prawo są względem uprawnionego bezskuteczne;
→ świadczenie dodatkowe → może je spłacić, a nie wykonać, a gdy SP/samorząd teryt. to uważa się za niezastrzeżone;
* gdy sprzedał bezwarunkowo/nie zawiadomił/zawiadomił nieprawdziwie → odpow.
za wynikłą stąd szkodę → negatywny interes umowny;
→ ale ta umowa ważna chyba, że SP/sam. teryt./współwłaściciel/dzierżawca → wtedy nie ważna (ale są też poglądy, że nieważność dot. nie całej umowy, ale jej bezwarunkowości, więc uprawniony może skorzystać ze swojego prawa w terminie biegnącym od dowiedzenia się o umowie – w orzecz. jednak przeważa nieważność całej umowy);
→ sporne → art. 59 kc, bo prawo to tworzy prawo kształtujące, a nie roszczenie, które może zostać zrealizowane dopiero w momencie umowy warunkowej → jednak orzecz. i doktryna przyjmują tą ochroną – podstawą żądania będzie uznanie za bezskuteczną nie umowy, ale jej bezwarunkowego charakteru;
→ sporne → wpisanie do ks. wiecz. → będzie mógł bezpośrednio od nabywcy (kontrowersje) skorzystać z prawa pierwokupu, a w przypadku jego niewykonania nabywca pozostaje nadal związany prawem pierwokupu;
* niezbywalne i niepodzielne (w razie kilku uprawnionych jak przy prawie odkupu);
– unormowania szczególne: art. 166 kc; ugn → art. 109-111 – gmina; Prawo spółdzielcze → wkłady gruntowe na rzecz spółdzielni produkcyjnej; ustawa o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi SP; ustawa o pracowniczych ogrodach działkowych → gmina gdy Polski Związek Działkowców zbywa; ustaw o kształtowaniu ustroju rolnego → dzierżawca i Agencja Nieruchomości Rolnych; ustawa o specjalnych strefach ekonomicznych → zarządzający strefą;
