Przepisy prawne
Przepisy prawne
Pojęcie
Pojęcie przepis prawny przepis prawny
Przepis prawny to zdanie w sensie gramatycznym (ewentualnie
wypowiedź zdaniokształtna) zawarte w tekście prawnym.
Przepisy (zdania) grupowane są w artykuły, paragrafy, ustępy i inne elementy tekstu prawnego.
Przepis to podstawowa jednostka
tekstu prawnego.
Przepisy odsyłające Przepisy odsyłające
•
Zawierają zwrot odsyłający do innych aktualnie obowiązujących przepisów.
•
Ich funkcją jest zapobieganie powtórzeniom, mają zapewnić
skrótowość i przejrzystość aktów normatywnych.
•
Odesłanie jest to wskazówka, gdzie w
jakim innym przepisie można znaleźć
poszukiwane wzory zachowania.
• Odesłania dzielimy na wewnątrzsystemowe i pozasystemowe. Te ostatnie nakazują wziąć pod uwagę, przy rekonstrukcji dyrektywy zachowania, jakieś reguły pozaprawne (np. zasady współżycia społecznego).
• Przepisy blankietowe – tzw. przepisy puste, nie ustanawiają żadnej reguły, wskazują organ, który w przyszłości taką regułę ma ustanowić. Zawierają odesłania do przepisów, których nie ustanowiono – najczęściej do aktów wykonawczych
(rozporządzeń).
• Fikcja prawna – rodzaj przepisu odsyłającego;
założenie, iż w rzeczywistości nieistniejący fakt istnieje i wywołuje określone przez prawo skutki.
Domniemania Domniemania
Domniemania faktyczne – sąd może uznać za ustalone fakty mające
istotne znaczenie dla rozstrzyganej sprawy, jeżeli wniosek taki może
wyprowadzić z innych ustalonych faktów. Oparte na potocznym
doświadczeniu, czy potocznej wiedzy empirycznej.
Domniemania prawne – rodzaj
przepisu prawnego.
Domniemania prawne Domniemania prawne
Domniemanie prawne
materialne – na podstawie normy prawnej należy uznać za
udowodniony fakt B, jeżeli został udowodniony fakt A.
Domniemania prawne formalne – na podstawie normy prawnej należy uznać, że miał miejsce pewien stan faktyczny, dopóki nie zostanie
wykazane, że jest lub było inaczej.
Przepisy przejściowe Przepisy przejściowe
•
O charakterze kolizyjnym -
rozstrzygają według jakich przepisów – starych, czy nowych – zakończyć
postępowanie w sprawach będących w toku, w czasie, gdy dokonano zmiany przepisów;
czy utrzymuje się przez jakiś czas instytucje prawne, które znoszone są przez nowe
przepisy; jakie przepisy dawne, czy nowe stosować do uprawnień, które powstały w czasie obowiązywania dawnych przepisów.
• Ad hoc- wydawane na krótki, z reguły określony czas, w sytuacjach
nadzwyczajnych np. klęska żywiołowa.
Przepisy końcowe Przepisy końcowe
Obejmują:
Przepisy uchylające
Przepisy o wejściu aktu normatywnego w życie
Przepisy o wygaśnięciu mocy
aktu normatywnego.
Definicje legalne Definicje legalne
Rodzaj przepisu prawnego, który ma zapewnić precyzję tekstu
prawnego, poprzez eliminowanie wieloznaczności oraz zwrotów
nieostrych.
Przepisy nakazujące Przepisy nakazujące
•
Nakazują coś czynić.
•
Nakaz wyraża się najczęściej za pomocą takich wyrażeń jak:
„musi”, „jest obowiązany”,
„wyda”, „określi”, „ma
obowiązek”, „powinien”.
Przepisy zakazujące Przepisy zakazujące
Zakazują czynienia czegoś.
Zakaz wyraża się w takich formach słownych, jak: „nie może”, „nie wolno”, „jest
zabronione”, „jest zakazane”.
Przepisy zezwalające Przepisy zezwalające
•
Wśród nich można wyróżnić takie, które zezwalają na dokonywanie jakichś prostych czynności
psychofizycznych, np.: „Właściciel
gruntu może wejść na grunt sąsiedni w celu usunięcia zwieszających z jego
drzewa gałęzi lub owoców”; albo takie, które upoważniają do dokonywania jakichś czynności konwencjonalnych, np. „Rada Ministrów na wniosek Prezesa RM, może uchylić rozporządzenie lub
zarządzenie ministra”.
Przepisy zezwalające formułuje się z użyciem słów: „może”, „ma
prawo”, „może żądać”,
„przysługuje
roszczenie”, „ma
wolność”.
Wypowiedzi kreujące Wypowiedzi kreujące
Są to przepisy, które określają zakres obowiązywania
określonego aktu prawodawczego w wymiarach:
- podmiotowym,
-
przedmiotowym i
-
terytorialno – czasowym.
Oceny Oceny
charakteryzujące charakteryzujące
Wyrażenia zawarte w akcie prawodawczym, za pomocą
których objaśnia się cele aktu,
motywy jego wydania, miejsce w systemie prawnym.
