Osady doggeru w środkowej części synklinorium brzeżnego rejonu na wschód od Płocka (struktura Dzierżanowa)

(1)

A C T A G E 0 L,O G, I C A P 0 L 0 N 1- C A

'Vol. XVIn 1:9618 No. 4

.AN'DRzEJ LOBZA i BOOUMlL SIIKOBSKI

Osadg'doggeru w' srodkowej cz~sci sgnklinorium, brzcinego ,rejonu ^na,' wsch6d od Plocka

(struktura Dzierzanowa)

'STRFRZtWENilE: W oparciu 0 daneuzyskane z sza§Ciu wiercen wykonanyeh

vi irodkowej c~ci syn4dinorlum br2leZnego, poloZOinych '15-40 km ne: ^NEⁱ ^E^od

Plooka, IPrzedstawdono stratygrafif: doggeru tega rejoDU. Na Podlrtawie mlkrofiumy udOllrumenrtowano wystltPGWanl~ osald6W aalenu oraz wezulu, a ~e ustalono gra- ' nice Jitostratygraficzne pami~, wezulem, batollem 1 kelowejem. WykoD'ana ncze- gMowa, korelacja osad6w 'llIIlOtlirwiia 'wyprowadzenie wnio8k6w dotyeqcych paleo- geografU, stra:tygrafil i ,sedymentac)J. doggeru oraz geriezt omawianej struktury.

Okrel!\1ono r6wmeZ ewentualne perspektywy pos;u:kiwaA u6r! bitumin6w w tYJn , rejonie. '

Struktura »zie~,a, poloZona w obr~ie synklinorium warszaw-

ekiego.JUl'~ ad!Piocka,

cIiIsnie

flit:

w4Skhn

pasem drugoSci molo 25 km i szerokoSci ok01:o .. 5 km

w

Ilderunk.u ~-SSE (fig. 1 i 2I).

Prace eeologicme ro7p)CZ~ IW 1958 rdk!u lWy'.l«maniem zdj~ia sej- ainicmego. W rdk !p6miej odwiercony zostal przez przemysl' ,\Qaftowy w szczytowej partii struktury' ~ afw6r wier1lnkzy D-1. D~ze pra-

ce

wierlnicze

kOntynouo.waOO

tW lM'.adll~1966,

Iwydwnuj!lc

4otwory:

K~l, Du-1, D-2 i D-3 (fig. '1). '

Osady doggeru przebite zostaly ,w obr~ie

stmuktUry

obworem D-1, pozostale zaS wi.ercenia ~y Jtyllko stropowe partie wezuJu.

!Bardzo cenDyC'h materdalaw dostaftzyt otwOr B-1, JWykonany przez pl'!ZeDlysl nalftowy wla1tach' 19651-1966

1"

lU.Sytuowany okolo 25 km na NW od Qtworu Bu-1. W. otworze Itym po ra.z

drueil

przewie.reono caly komplets osad6wdoggeru w tym rejon~e.

10

(2)

818

, 00-' ,

..:. ___ 2 · J,kel.

- 3

·~4

-~5

ANDRZE.T U>BZA 1 BOG~ &IXORSKI

~ . , .1,0 , ?fkln

Fig; :l

(3)

OSADY DOGGERtJ W SBODKOWEJ' CZ,.SCI SYNlKLT:NOftlOM BRZE2N'EGO 819

Pie:rrw9Ze iJn10nnacje 0 d<lggeri.e .tej c $ i syDklinorium warszaw- skiego opulhUkowane zostaly pro.Zez K. DayCZBIk-CalikawBl.ai ~19612~. Zda- niem

t£j

autorlci, ,oogger ,w iyIm rejonie r~zyna si~ osadami wezulu,

na

kt6rych!l.eZy baton IPl'zylkl"ylty ~low~jem. Stratygratfia powyZs7.8 ~

ta jE!fit na rwynikacll trzeCh, oowdierconydl fWczeSn!iej., otwortSw: Dzierzano- wo Geo-l ~1" ~oilSk 1 (ok. 215 km na !NEE od atworu ID-I) i Sierpc

Geo-.l (ok. 50

!km

^!OaNW od otwOl"U n-l (fig. 2).

W niniejszej pracy wylrorzystano .,takZe nieopu'bHkowBlOO materialy PrzedSi~iorstwa PoszuIlciwan Narftowych w Pile orae PIrZedsi~k>l"Stwa

Geofizyiki lPrzemyBh! Natifowego 'wKrakowie ^1.

Profile wierren £POJ."ZIIP,zo.ne z-ostdy C2J~iowo przez alultor6w~ Przy korelacji wykorzystano r6wni.e:i: zestawienie !lItologiezn.e prdfU6w oma- w.i.a.nych wiercen, wylkonanych IPrzez T. Bryla.

Qznaczenia nu'krofauny wyilwn.aID.e zost.aly iPrzez mgr D. Natusie-

w~DudZiaJkow4 w ,Pile, kt6rej ^'Wtym miej'scu sldadamy podzi~{Owanie.

SerdecZD.iedzi~jemy r6wn.ieZ mgr

fuz.

L. CimaszewBkd.emu za reD- ne weka'zOwfk1i i przejrzenf.e maazynopi.9u.

SYNIm'YC2lNY !PIB.()tFoIL I KORELACJA UTWIOROW DOGGERtU

W ~ NA WSOHOn OD PLOCK'A

W oparciu 0 u~ane dane z'otwor6'w wiertn1czyc'h D-I, Ko-l,l3u..ll, D-2 i D-3 skorelowimo utwory driggeru. stnik.1iw'y DzierZanoWa ~ u1lwor~

Ttd. doggerustw.~rdzanymi IW otwarze B .... I (fig. 13).

Utwory ~le.p.u ro7pOzriane 'ZosUHy tyl!ko w otworze B-tl, poloZonym

i'lg. 1

!Maps strukturalna doggeru W reionie (()zi~wa

1 Wle'reenla, J !Zoh!psy. 11 grantea zaBf-:gu keloWeju, 4 przypUlzcz8lDa sr.mea, zas1t:KU batonu.

, $ uRkok1

Structural map of the Dogger !In the Dzierianowo Il'egion

I horeholes. 11 WohJpI, 11 range boundary of the CalIlovolaD. 4 presumable range bo.undary of the , Bathonlall. $ faults

1 &l to dokumentacie wyni,koWe omawianycb wieree6. zestawieJida !ll.tologiezne profil6w <Jtowor6w oraz opracowanie badansejsmicmyc.h obejmujlli:ych omaw1any- obszar. . '

(4)

820 ANDRZEJ l..OBZA 1 BOGUlIl:R. SIKOBSKl

00-1 ,

- - - I

- - 3

Fig. 2

(5)

OSADY DOGGERU W SRODKOWEJ OZJ!lSCI SYNlKLliNOBIUM BBZE2;NEGO 821

w doSe 'Zllacznej odlegla§ci od· s~tury Dzierzanowa. W ~bie samej

struktury,

aalenu d-otychc.zas nie udokumentowano ..

. Bajos, przewiercony jedyrue ^·Wotworze. D-l,

sw;yun

wyksztalceniem 1:itologicmym i ~iE& serii piaBzc.zystych . .oraz iO.astych,daje Si~ <1066

dobrze ik,orelowB6 ^'Zosadami il'oWlllowiekowymi IW otworze 1~1.

To samo dotYczy oaad6w .do1ln.ego i m-ocIkowego wezulu, ac:DkaLwiek :mUtZ9ZoS6 ich zwiQksza si~ w kiel'!UlDku o-eworu ~1. S:rodkowy wezul na:' wie.roono

we

,wazystildch otiworach. abserw.owany wzrost ~oSci oSa- . .d6w g6mego wezulu vu o~orach .D-l, B~l i B-1 spowodowany:Z06l;a} za-

peWlIle IPrzez n~er6wnomieme dostarczanie do ozbiornilk.a sedymenrtacyj- . ~o materiahl iJlastego. Nde jest jed!nak .wytk1uczona indZll/wa9l: syntek- tonricmej sedym~mtacjj osadaw

.tego

;w.LeilW l~znie ^'Zw~aniem luk, co mogl:l potwierdOZac poziomy zlepieilc()w dbserwowane w ap~ i stropie

g6rnego wezulu. .

. Na g6mym ·weZU!u spoczywa najniZszy poziom !pJlaszczysty batonu.

dajllCY ~ p~ledzil: wraz z najnf7szyim poziamem ilaBtym we. WBzyst- k.ich otw.orach. Dwa, tWyrT.sze poziomy pi~' i . il!aste Stiw'iettizane zo...

sWy takZe IW dbr~e calej struIk:tU.ry z wyj~tidem o1jworu Ko-I. W:yt£.ze poziomy UbologiC2ll1e r.ozpozna.ne, zoStaly jedynie rw otwome [)..Il.

Dolny Ikelowej wysf'4>uje rw oIIl.8!Wianych .otworadh z wYJlltkiem otwor6w Ko-r1.i B-L·Jego m~wynosi od. 7 m do 10m i wzrasta

pra·wie s:zeSciokrd1Jnr.i.e ^W otworze Bu·-1.

GOmy :kelowej zaohowai s~ jedynie w postaci· bard'zo cienkiej vAdadki ^!INrOtworze D ... 3.

&l ·to

wapilenie bulaste mi~i k.tllwdziesi~iu

oentymetrclw.

WyIlro1J.ana korelacja poZJWoliJa ^iIl8zestawienie.syntetyczm:!go prof:ilu Osad6w doggeI'U dla rejonu stru!ktury Dzierianowa. '

NajBtal\9zymi osadaini doggeru' napo'tkanynu w tym ,rejonie SE&.

ultwoTy

^aalenu⁰

mhtisZosm

83 m, ~ ob~ie kt6rycll moZna WyrMn;<: trzy poziomy Urtologic.me. 'lNajnitl;szy z nidl, 0 ~ 38 m,~kszW

cony jtest prarwie w~~ iW postaci c~ych M:OWCOW i muiowc6w, za-

1Fig. 2

lMapa struktur~lna stroPu wrezu1ti rejonu Dzierianowa

1 w1ercenla, , lzoblPS7, 3 uskokl

structural map of the top of the'Vesulian !in ,the regloo. of DzleriGnowo

1; boreboles, , lzohlps, 3 faults

(6)

0-2 D-j D-1 Ko-1 .&-1

~

~~~~~~~~El-ffffi

'"

Cl ~-2200

.--- I

-J * 2

Fig. 3

Korelacja osad6w doggeru w reionie strwktury Dziertanowa

1 pozlomy zleplenc6w, I pozlomy r.: m1krofaUDll

la,ffi.on of I>og~r

.

deposits in the vicinity <if the Dzierzano.WO' structure 1 horizons wd.th conglomerates, 11 horizons with mlcrofauna

8-1

j

~

]

(7)

OSADY DOGGERU W SBODKOWE.J CZ~CI SYNKLlINOBIUM BRZE~ 823

wrerajllCYch batrdzo ZiDBCZIle iloSci muSkowitu i 1'O'4'l"OBzo}jeg.o w calej ma- sile skaly

Piry1ru..

Sporadycznie 'WY~4 -wkaadlJd piaBkOWk:6w. Pawy.zsza litologia ustalona zostala w qp.a.rciu·,o pr6bki ak:nICbowe i pomiary karo- tarZowe. PowyZej rwys~ujll szare piaSkowre z ~o rozmiesztczonymi wkladlkami Rowc6w i mulowc6w. ~a icb mi~szoi§c wynos~ 35· m.

SerJia ta charakteryiZU·j.e pozIiom !drugi i :nde zawiera mfklrofauny.

strCf) aa1enu reprezeobu;k i1awce; Ro1Iu.Pki i m~ barwy prarWie cza.mej ^2eznacZll~ iloScill rozpr<J67JOlleg.o pirytu .. Ku stropawi przechodUl one w p.im.1rowce mWIIwwe i piaskowce z w1d.adkami ilowc6w i mulow- c6w. Ko.mplakB ,ten· nale.zy do poziJOmu trzeIciego i lronczy sedymentacj~

aale-nu. Stwierdzono w nim iW~owanie: Aaleniella cf. compressa Plum.

i! LentiCtl.lina milnsteri (Room.).

. Osady ibajosu .0 mi4ZBzoSci dkolo 100 mtwlOO'zll monotODnIl seri~ zbu- dowa~ z naprzemianleglych, do§c ·grubych lawic ipia*owc6w i mulow-

caw.

Piaskowce drOlbno- i SredJn:ioziarniste ibaIWY j.aanoszarej i smrobru- natmej posiadaj~ prze.warmi.e spoiwo Baste, pari:ia.inJ wapniste lUib dOlo- . mityc • . Murowce czame i lbrunatDe stanowill okolo 'lfDJ/o proffiu. W ~Il

gowydh ~adh wySblpljll znaczne timei piry1ju, a taIkZe Slady :tw~lonej -substancji orgamczmej, co daje si~ obserwowac ~6wno w pilaskach jak

imulowcach~

, W obr~ie serii osad6w 00 millZsZosci od. 90 m do 1410 rn, zaliozonycll do weZlUlu, ma-.lna rwyr6Znic"iPon~ie, trzy charakterystyczne kompleksy

:lUologicme. ' ' .

Dolny komplelks 0 mi~i 20--415' m; ,OIdjpow,iIa.da~cy dolntemu wezulowi, <reprezentowrm.y jest :wyi~ przez ibrunatne ^{mulowce i}How- ce, w kt6rych ~adycznie ~ka si~ mierzwiste przerosty jasnOS2Ja ...

rych piaBkowc6w 7Je Sladami zerowania. StW:ienlzono w

rum:

^~a

nie: Lenticulina milnsteri (!Room.), L. ex gr. quenstedti(Giimb.), Glcnno- spira aff. gordialis (Jon. & ParlkJ), Glyptocythef'e regularifprmis :Brand

&. Malz, Ostracoda ap. ilndet. "

Srodkdwy wezul l'~ezen1nlj~ g16wn-ie piaskawce jasn.oszare, drob- noziarniate z doSC c~, cienlki.mi wkladkami, czamyldh iiowc6w i ~u

lowc6w

Z

muskowitem, mi~oSc.i61-74 m. W ,garnej cz~, pojawiajll

si~ 1'6wnieZWlkladiki syderyi6w, dolomit6w Szat<H'brllZOwych oraz co lDaj- mniej dwie 'WIkiladki banI'ZO cha~kteryBtycznych zleJXieiic6w z dUZymi otoczakami siJnie zwietrzalydh, zelazi.stycb pia.skowOOw barwy rdzawo- -bruna'tnej.'Znane SIl r6wni~ lWkladlki piaskowc~ ariwzowycll z duZymi

. ziarnami· zwietrzalycll Skaleni~

G6my wezul 0 miliZszoSoi ~ m rozpoczyml! si~

wIkla.cII:al

zlq>ien- ca, na kt6rym leZ~ przewa.znd.e ilowce jJ mW:owre lbrulnatne,.J.uIb czame o spoiwie rna:rglistym, dolomiltycmym lulb syIdery.tycznym, ze ft>Oradycz- nymi wldadlkami piaSkowc6w jasnoezarych oraz musz1mvc6w ~ S2lCZI\t";

klami fauny madrroraczJk6w, malZ6w i :growonog6w. Stiwierdzono

wystQ,pO-

(8)

.ANDBZEJ U>BZA 1 BOG~ 8'IKORSKI

wanie mikrofaUllY:' LenticuZina tosrcense !Payard, L. ex gr. quenstedti (Gumib.), L., miinBteri ~.), PaZeomiliolina czt:stochowiensis I(paz.), Oph ..

thaZmidium carinatumterquemi Paz., Nod08a'ria mutabiliS Terq., N.cf.

plicatilis WiSn·.,. SpirilZina infraoolithica TtEn"q., 'Planularia . cordiformis (Terq.) , P. pseudocrepiduZa ^:Adams,.P. eugenii ^l(Terq.),Citharina ex 'gr.

proo:ima (Terq.); ReinholdelZa sp., progcmocythere· sp~ i OstracOOa ^&p.

indet.

'Baton ll'epreze:ntoWany jest IDajpelniej W ,o1JwoOrze 013-1 jakoO kompl€kB

piaskowcowo-ilasty, w obr~ie

kt6rego

wyr62lni~ IIlO'ima jp~ pOziom6w piaSkowcowyCh i cZJtery ilIaste. Pia.skowce drobno- i Sredil1ozi.a.rniElte, ja ...

· srioszare i sza.rdbrunalfme z rzadkimi ~lada,IW zw~loOnej SUlbStancji orga-

nicmej, zawieraj~ wRdadki IPrzekrystalizowanych doLomilt6.w barwy' be- zOwo-.brllWWej ze silc.zl:ltkami tfauny oraz .wildIadlki sy~yt6w, Uowce i mulowce slOl '!barwy czar!nej i czarno-brunatn.ej ora·z zarwierajl} nieldedy duZ~

ilaSc pdlryltu, W

cairnl

pa:-o.filu rw~j~ 'takZe licme poziomy zl~n

cOw z okrucllami dolomit6w i lPiaskowc6w. M~oSc osadaw batolUI wynosi 1'3,2 m. Stwierdzona m1'krofauna nie posiada. przewodrrlego znaczenia.

U1JwoOry JrelaweJU, maksyma:lnej ~i 55 m, l'epreztentuj~

we-

drug K. Dayczak-Calikowskiej ~~. piaskowce 00 spoiwie wapniStym·

i dolonrltycznym z. niewielkimi . Sferyt!znymi gniamami piaskowc6w o spoiwie ilastym z 1l'000l'08ZOnymi., Ibardzo IOCznymi oolitami limonitycz-

· nY'mi. P.iaskowce

re

2a1iCZonO do dolnegoO I1relow~j.u. Na· jpiaSkowcach spa- czywa w.arstwa rwapiieni gruz9:owych barwy .brunSJtno-rd2Jawej, ·gruboScl ikilk.u,dziesi~u centymetraw,· ol'eprezenltujfl(:a g6my' kelowej.

W

osadach tyc'h nie sbwlieI!dzono mikrofa,uny.

Usta:lenie stratygl'wfii na.wierconych rw ~ym rej!OOie osad6w

do~eru nastr~zaJo duZe tr:ukJnoSc~. Nie moZm.a, Ib~o zastosowac og6linie przyj~tetgo podziaru dogg~ru: qpartego na faupi.e amonitC'm J. Ztto*o

· (1'957), .~yti !W prafilach wszystikli.ch szeSciu lWliereeil stwierdzono jedynie fra.gmeinty iob ^$orupwzaledwie tr.zech !priypadkach~ a

stan.

^zachow.a-

nia' undemoZliwll: omaczenie. Fakt

powyriBzy

aktonill: a.utor6w do opa.rcia stratjeraiii na mikro.faulnie, przy czym IW twa~ksz<Bci fcmny ozn:aczone

dhare:kteryzuj~ si~ duiym zasl~iem pionowym, a tyLko nieijczne moZina

bylo UZDaC ~ przewodnie. .

[)o nich lllaleZ~ (omacze:rtia. ([).lNatusiEiw.wz...D,ujdziakowej): Aaleniella cf. comprdsa lPlum. - foo:ma ^typowadla aalenuj. Ophthalmidium carina-

tum terquemi

Paz.,

PlanuZaria eugenii (rl'erq:.), Lenticulina volubiliB D.aIin. -pr.2'Jewddlnie dla. wezru:1uj VerneuilZinoides cf. mauritii

fl'erq.)

~ zasi~gu aalen - wezul; Paleomiliolina cz,stochowien.sis ~az.'), P. ex gr.

(9)

OSADYDOGGERl1 W 9RODKOWE.J CZlUSCI SYNtKLINORIl1M BRZE2NEGO !It!/5.

rowiensis Paz., OphthaZmidium carinatum agglutmans .P,a7;.,. O. carinatum porai 'Paz.,· Lenticulina toarcense lPayatd 0 ,zasi~ wezul - baton; Episto-

mina d. C'allovica Kapt., Paalzowella atM. ;Ura88ica· ,Kapt., Lent'iculina.

pseud~rasga (iMljatI.),. L. ·catascoptum (1Mitjan.) ~ prr.awod:nde dd W'ezulu do Ik.eloweju.

Natomiast wsp6lne wystQpowa.nie ttaD:dIch farm jak Lenticulina toarcense Payard, .L., ,ex gr. quenstedti (GUmb.), L. miinsten ~m.), Pa-.

leomiliolina cz~stochowiensis ~Paz.), Ophthalmidium carinatum terquemi.

(!paz.), Nodosaria mutabiZis ~erq., N.

cf.:

plicatilis 'W.iSn., SpiriZlina infrao- olithica Thrq., PZanularia cOTdifcmnis l(Terq.), P. pseudoc1'epidula Adams,.

P. eugenii l(Terq.), Citharina ex fJr. prozima ('l'.erq~) i Pf'ogonocythef'e gp.

maZe IWBlm • .zywac na . g6my wezW i·p<>2lWOliio iWy2lll'aCzyC z dluZyni IPraw-

dopctiobie(lstwem jego

strop. .

Doiny w.ezu1 wymac~ony zostal IW opaTciu o· ~~ Lenticulina , miinsteri ('Roem.), L. ex gr. quenstedtt (G11mb.), QZomospira-a:ftf. gordialis:

(Jon. & \Par:k.,), a~yptocythere regularifcmnis Brand 0& lMalz.

Nie sllwierdzono ~anda SpoSrM cy.towanych przez· O. Pa'2ld- rOlMl ('1900), dharakterystycznych dla doggeru, form: Lentictdina subala- tiformis !Dam, Epistomina ex gr. mosquen9is Uh.Ug,· Trochammina cannin- gensis Tappan, AmmomarginuZina infra;Uren.sis 1(Te:rq.l), .OphthaZmidium

. carinatum agglutinans

f.a- :

^{Paz. 1}Globigerina sp. .

Granjce ~y g6mym. i dolnym ikelowejem oraz wydzie1enie ba-·

tonu qpado na .przeSlaJnlk.alch liItologicznych, ,biarqc pod uwag~ pomiary karotaZowe gamma i oo~tron-gamma. W lPooobny Spos(lb lWYZllaczona zostala granica mi~dzy aalenem i /ba,)osem. DuZll rol~ jprzy odtworzeniU lPa-

leogeogtafii rejonu odeg,raly natomiaBt poziomy zleoiefJc6w (fig. 3).

GENEZA~Y.

'Strukltura DzierZ8IIlowa posiakia charalkter WEt6kiej formy aIlltytK,ll-

nalnej .() przebiegu 06~ podfumej NlNlW-BSE ~a9ci-oko1o 2'5 km i 8Ze-

rokoSci dkolo 5 km. Amp1:iltuda maksymamego ~trzenia: utwor6w - doggeru rW st.osu;dlru !do osi sy,nIklin' Obrzet.ajffCydh -me IPrzekracza 500 m~

Struktura rta zaznacza si~ jeszcze w u tworam g6rnej

Utredy

(fig. 4).

Charakteryzuje si~ ona blgcdnym nachyleniem $krzy'd!1:e p61nocno-.wschod- niEgo i stosuJnlkdWo stromytm Zapadani.em

skTzydia'

poludarlOwo-zaciwd- Diego (Efig. 1 i 2). C~ p6.itnocno-zaoholdln.i.a^ognlniczy z ~ed!nUi struktua', Boidzanowa.

iNa}.;t&rszymi stwierdzanymi dotyC'oozas

w

o~bie · struiktuxy osadami BIl uiwory lkajpru (fig. 4), przykryte mem'8cmej IIl'ilV-sZo&:i osadami rety!ku, na· fkt6rych· spoozywa ,grwby ikJompleks piaszczysto-:- -ilasty liaw. Osadyte przewi:ercaoo w otwarze [)~l. lNa ut'worach dog-

(10)

sw

- - - -

. -- --- ---- "

ANDRZEJ l.OBZA 1 BOGUM:IIl.. SIKORSKI

D-2 . D-7

Q T Kz ti+m

- - - - - - - - - -:----

- - - - -

_.

---

K , I - - - - -

--

c--- __

- - - - . -

J, I I

K,a - - -

----d

~f r

I

^J/SOm

Fig. 4

iPrzekr6j poprzecz.ny ,przez struktur~ iDzierianowa

P-3 NE

~--

--- ---

- - - --- ---

---

Q czwartorz~d. T trZec1orz~. K2d+1I1 dan + masUyeht,' K2k+8+e lI:ampan + santoD + emszer.

Klt turon. K2c eenoman, Kla alb. Ktn neoll:om, J'j ;Iura ,61'11a, J2k+bat ~elowej+baton, J2w wezul, J2baj ba;los. Jl Uas, T4 retyk, T3 kajper,

Cross section <If the DzierHnoWO structure

Q Quaternary, ~ Tertiary, K2d+m D,aman + Maenrlehtlan, K2k+I+o Campanlan, + SantoDian + Emacbedan, K2t TuroDlan, K2c Cenomanian, Kla Alblan. Kin Neocomlan, J'j Upper J'ur8uic, J2k+bat Callovlan + BathomlUl, J2w Vesullan, J2baj Bajocian. Jl LtasBle, T4. Rhiletlc. T'j Keuper

geru natOmiast l~ , mlodsze ogniwa strartygrarficme od malmu do

czwarto~u IWJ~cznie.

NajStarsze awiy doggaru, Sbwierdzane rw ob~bie strruktury.

nl9.'le:Ui

do bajoeu. Na'Wiercono je wotworze D-l.lNie, jest jednaik wyllduczone, Ze aslm ulega wyildinowaniu na Sldonre struktu,Iy, s2X!zeg61nie IPO jej stronie pciudniowo-zacbodniej. iNa bajQsie leZEl, IPrzewiercone lub tYlko nwwier- cone WiYlkonanymi otworami, osad.y 'mlzulu, IPrzykryte ;ba'tanem :0

b8.rdzo

zmiennej litologii i mi~. adqgajqcej SWtOje malks.imum ,na szczycile strulktury w jej cen'tralnej cz~ (otiwor D ... l~ oraz minimum w pohldnio- wo-wschodn'iej ~ (o1Jwar Ko-l). ~a osadacll ,blitonu spoczywa do1Jny kelowej, Ilrtory zostaa: stwierdzony w 8zczytow.ej partii sw~ry, gd.zile'

(11)

OSADY DOGGEBU W SRODKOWEJ CZliJSCISYNKLJiN'~ BBZE2NEGO . 827

w otworze IBu-l osiEtga iIli~tykanEl miElZszo9C 55 m.W kierunku poIud- niawo-~hodnilm IUlega: on wyJdinowaniu ora'Z calkowitej redukcji, tak zew otwo.rie Ko-;l (IfJ.g. ,i) Ibrak go. zupehiie. G6rny kelo()Wej stwierldzony zostal jedynie w otworze D-3. .

Fakty fPOWYZBze majEl Sci9ly

2JWh\zek

^zes1jwierdzonY"mi rw obrEi'bie stru.kltury dyslokacjami.Materialy se~zne wskazujEl lIla istnienie jed- nej dysldtacji lPoprzeczoej 0 przebiegu generaLnym SW~E. Oddziela <ma regu1arnEl cz~ iP61nocno~hodn:iEl str.uflmuifflg. 1) od c7$!i poludnio- wo-.wschodmej; w oo~ie kt6rej Ilia podBtaWie tyclEe materia'Mw stwier- dzc>no. istnienie dw6ch dalszych dys1Qkacji pocRuZnydl (!fig. I, 2 i' 4). Dys- lok.acje te chaxakte.rym~ si~ generalnym IPnelbiegiem INW-8E .. Oddzle- 1aj4 one szctzytowEl'part~ str;uk)tury od jej.skrzydel, .~orZElc na liniil otwo:-

rOw

D-2, D-l i D-3 (fig. 1 i 4) o'bniZenie 0 Ciharakterze r.0WIU tektonicznego () zrzucie okoJ:o.60 m (w rejonie otrworti K.~I). Z lPowodiu obniZaniia si~ kU

NW

~iowo-zachodlniego skrzyKUa strulktury r6w ten ulega zaniikowi.

P.r.zedBI;a.rw'ona Wyi.ej budo.wa rzuca ciekawe swiatJ:o. na wielt Ol'az gene~ stru!k.tury, umoZl1wiaj!lc wyr6Znienie d:w6ch zasadniczych etapOw

rozwo}u.

· 'Pierwszy etap rozpocz~ si~ przypuszcz8Jnie jeszcze przed doggerem, na

co :w

dbWili .obecnejbrakje6t wYst,arc.zaj"lCycih dowodaw.Tra!lSgresja .aa.Ienu prarwdopoddbnie..nie lWi«'oczyJ:a na wyillesiony j.uz w tym czasie abszar, gdyi; hralk oOSad.{Aw tego.pi~tra w szczytowej lPartii struktury. Do-. piero tra'IlBgresja ibQjosu jpOOgrywa utwo.ry liasu, 0 czym awiadczEl osady piaszczysto-:Uaste tego wiekiu stwierdzone w otworze D-l. Charakter tych osad6w wSlmzuje na ZDaK:ZIlEl· rudlJiwoBG dna morski~. a c:ruchy

lte,

acz- kolwiEik: '0 mniejszym na1A:Zen.iIu~ trw~y ~VW1e takZe i w wezu!lu .

. W doln'ej cz~i fWezUIu obserwujemy 1P~~anle si~ '2Ibiornika, na

· co ,wskazui4 lUftw.ory iiaste. C~ srodlkowa - lPias7l:zysta - !WskazuJe na doSC 2ml8.Czne splycenie, a narwet na regre6j~, 00 IPrzypuszcza.e moZna na podstawie zlE:i>ieilcQw znajduj4ICydh si~ Ikillkanakie me1lr6w ponizej

.sp~u gOmego wezulIu.

W strQpile Srodikow,ego. wezulu wystEnluj!l piaskowce arkozowe mo- gElce sW:iadczyc 0 IbaI"dzo kr6t1kiej drod:ze transporru materiafu, a slady

~erowallla mogl4 wskazywac na przylbrzeiny,· a lD'a!Wet ~ldowy charaikter

~du.

. .

W g6r.riym. wezulu nastIP,Ije poo.o'Wna tra.nsgresja marska, zazna- czona

w

^profilu^wa.^rsbwElzlepieilca araz JUtf;;waramil ilasto-mumwcowymi

· z

boga

Ul

makro-i :rnikJrofaunEl.

W

ibamie daje si~ zaobserwowac wrzmoZonEl ·I'UK:hli'WtOSc dna zbilor-

· n~ka.

Morma

^IWtym oIkresie wyrOOnic trzy regresje .i dwi,e ikr6tko.trwale· transgr.esjle. !N a dolny balton lulb .teZ narwet g6rny

wez:ul

przypada p,rawdo- podobnle tWlOrzenie .si~ dyslokacj~ podluz.nych () przebiegu NW..sE, for- mujElcych na s.?lCzycle struktury. obserl~any' obecnie r6w tektoniczny

(12)

828 A.NDRZEJ' LoBZA 1 BOGl1MJiL SIKORSKI

(fig. 4). 'Ono tego 1'0!W0U' wyfkazyrwaro. maC:znEl rucliliwoS.e po ustElPieniu . morza batoilSkiego. iRaw 1Ien stanOwil takrre drog~ dw6ch klalszych traJIlS- greSj.i. 0 charaktexze lakalnym, wieiku

ba1loi1skiego,

przedzielonydl o.kre- sami ~ji Wskazywtiy'by na

to

zlepieilce. kt6rych nie Btwiel"dfwno na

*rzydhlch s1iruktury. . .

N~ g6rn.y .baton przypada praWK:klpodldbnje pclCZEltek Il'otacyjnego za- . padania si~ dna rowu 'Wzgl.~ osi ^Q prz'ebiegu SW --iNlE, przechcxizElcej w jpobliru profH6w D..l1, D-\2' i '0-3 (fig. 1). Ruch ten spowodow:al maczne

wypi~trzenie i ero2Jj~ ~i tPol~.a-,'WSdhodniej i(!f.tg. ,1.) iPodnilesione~

dna roWu., gkiZie zadhowruly sit: osSdy lbatoo:u tyLko niemacznejmiEiZszoB- ci - otyv6r K!0i-'1. Nie !WYflcl:uczone jest a-6W!niet calkowit1e .zerodowanie osad6w 'batonu na SE od otworu K~l (lUg. 1), gdzie - bye mO'i:e .:.-na osadach :wezulJu 'l~ bezpoSreidnio utwory ma:lmu. Erozja ,batonu mogia zachttlZie

r6wnie.z

na skJrzydiach

strulktury.

^\Ilaco jednalk bralk w chwiU oboon~j tdowod6w.

iW.

c'z~ p6iln~j powsta1ego uprzednio rowu nas~dwa\lo intensywne obnitia:nie ~ dna w dolnym keloweju. Do- prowadzilo to do osad.zenUi si~ osad6w dolnego keloweju niespotykanej

mi~zszoSci 5·5 m~

WystEpOwanie

oSad6w

g6mJego ik:e1Ow.eju ty':llkO rw . j,ednym. Z otwo- raw (D-3) usybuowanym n'a Skrzydle strukrttia.'y pozwala ~zae, ze ruchy podnoszElce ~awaly w,YldZwjgni~ie $'u.ktury :pod koniec dol- . nego kelQweju i ,Q8ady g6mego ikeloweju /Ullegaj~ wyklinowaniu na jej

skrzykRach.

Prugi okres formdWa.nlJa. si~ str-ulk!tury pr~a na maIm i; 1kTed~, Zaznaczem.a jest iWyTaZnie niezgOOnoSC kEltowa mit:;dzy osadami doggeru i malIl'ltu (fig. 5). Erozja s~1Iury jest r6wnie:Z przyczyIUl rotnrey jej obra;zu powier2X:hniowego okiniesionego do strqpu iCWgg.e.rU (fig. 1) i strtlpu wezulu (fig. 21):

IDtaP

ten, obiej:muj4,CY malm' i kred~, charakteryzu:j!l !PO:'

sw 0-2 _0-1 0-3 NE

J,

Ij... ,'~. ¹

I

F:Lg.J5

(13)

wome rucby podnosZllCe osiawe iPartie struktury, ⁰⁰·dq:>rowadzilo·OO . \lforrnowania jej dztaiejszej pioBtaci, wildocznej na przekroju poprzecZllym

(fig.

4). .

Opisany 'wyZej rozwl>j struJmury umotUwia wyprow~nie wnio&- . k6w odnosZllCychsi~ db ;warunkaw tworzania Si~'

osaId6W

dolnego lrelo- weju. tPiaSklawce dolnego lrelowejJu 'Z8lWiera,~

duZ,

n~ !l"OI2IProszooych w calej maslIe skalnej oo1iltaw :&elaziBtydl (l.imond.tycznych). Materiai Zela- Zisty i pi.aszk:zysty 'podmdzi najprawdopodabniej z wylPi~trzonych i

ero-

dowanych osad6w baifionu, ,wyiksztaloonyeh gl6wlnie IW postacl piaskowc6w zwadadkamt, s,derytbw. Daje ~ to ~eIiWow,aC fW' o'bworze Ko-I, w Ikt6rym·.zost8i ozadiowany baton niezmac2fnej

milll'i&'oSci

(:fig. 1).

Usyrtuowame 1W dbrQbje strukrury

piE:clu otworow

i nileuzyskanie produkcji ibitumin6w nie przekreBla moZliwoSci nawiercenia zloZa. StwieT-

d2lO11e Slady .ropy i zapadl ,bi·tumiczny na k.ontakcie malmu i ·doggeru sugert1!jll moZli~ istniien1a 2'JlO'i:a^l!Wtawie w taJk.icll warunkach.· N ajko- rzystniejsze

Wl8.rlmId

^{12da~ si~}^iStnie6^IV{S2lCzyto.wej partii struktury,

'pO.-

. mi~ otworami D-l i Ko-I, 'W OIb~e zarysowu;i4Ci'!go si~ kopulastego

wyp~trzenia osad6w doggeru l(!fig. 1), ogranic2JOnego lWarstiwic'4 -1600.

Mniej kOl"zys.tne. wan.m'ki m(Jg1l

iBtniee w

analogicmejsytuacji mi~

otlworami D-l i iBu..J.. Dodatkowe perap.elQt,ywy ~ ~ :r6w.ilieZ z .wyk:linowywamem si~ osad6w dolnego. keloweju na· Skrzyrllliach struik:- tury. Bardzo korzystne warunki akumulacjiJ 'bi~6w wydaj4 si~ iBtniee r6w0iei: w pOlnoono-zacbodnieJ cz_i struk!tury, oddzielonej dyslokacjll

Fig. b

"I:Dematyczny :przekr6j poprzeezny prZ(!z str.uktUr~ Dzierianowaodnieslony do

siNl-

. gu maImu

J2bat+bl baton + lI:elowej. J:Z_+baJ wezul + bajo., Jl U .... ·T4 ret7l1:. T3.lI:aSper Dialrammat1c eross section of tIhe DzierZanowo structure 'Correlated to 1lbe bOttom of

the Malm .

J2bat+ke1BaU1onfan+ CaUovlan • .1:zw.+baJ VeauUaa + BaSOeIP,Jl Llaule, 7'4 Bhaetle. T3 Keuper

(14)

, ANDBZEJ' l.OBZA 1, BOGYMI;t. S<IKOBSKI

poprzecZllEl, , ZB',IllY'kaj~C4 drog~ m.igracji IWwowodor6w .ze sfiref hardziej ohniZonych,gkizie'W oilworze B-1 stwiertLzono metodami 1a:boratoryjpymi

duz~ zawar1la§~ bitumin6w w pi.aBklorwK:.ach ~oggeru.

Pr7JedBtawiona budlowa

,

^- ~ 'ganeza struiktui-y pozwala Il1a wtPTowa- dzenie poprawekdo obecnego (Dayczak-CalikowSka 1962i)

stanu

maj.o- moSci .osadbw d~ru na

iNJZu

lbiskim. S2Jczeg6Jnie dotyczy to paleogeo- ga-afii j mi~i dol!ny~-h lPi~ter dogger.u 'W olmibie synIklinorium brzez- nego ^(cz~ii&rod!kawej).

S1lw1erdzenie aalen.u w otworze :8-'1 ;wskaruje na j.ego znacznie 'W~

BZy zasi~,anJZeli dotychiczas przytjmowB!Ilo. W Srodltowej ~ synIk1i~

noriaJm ~ ib.i:ornik _aalenu) :vWa'aczaj¥ od: p6lnocnego ,zachodu, dotari do j-ego oz~i erodkowej. Granica zasi~gu osad6w tego wieku zilaj- duje mE: na pohdniowym Wschodz:i.e mi~zy otworami (B~1 i [)";l. Granica

!p6inoono-lWBChod.nia ~u aalenu pakrywIa si~ Z jprzejSciem 'synklilno- riurri warsz~ego w !Wyniesi.enie ma2llll'Bko-surwalBk.ie.

iPlr'zekraczajllCo leZllCY bajos ,w .rejonie DZierZanOWla ~2'JYW8 -bez;.

poSrednio 'M uilworach liasu. ~

.osa.daw

zalicZOIlIl przez K. Daycza,k- CalilkOW$k~ (1962) do wezulu niueZY /U.Zll8C za utwory 'lbajarsu.. do ikt6rych nalei;y ltakZe dohJa c~ p.ro.filu doggeru .w otwor.ze 'Dzieri;aJnow.o G~ 1 (D-I) 0 mi~i .dk.olo 150 m. _ "

W zwill2iku, z powyZszym Illo8leZy tadti:e IPrzeprowadzi.~ -rewi7JjE: dotyc'hczasowych lPog~6wo4nOBZtlCycl1' 8i~ do -wiekJu i m~ usadaw wezu1u w synklino.r.ium IWaIl'SZ&wskim. Wy!d.Iije si~,

ze

cwezul

dest

repre~

zentowany tutaj przez pebly profn osad6w 0 -~ej . ~2loSci

okolo90 m.

PTzedsiebiorBtwo Poszukiwa1i Na/tC1W7Ich Fila, pl. StGBzica 9

Fila, to liBtopad.zje 1967 T.

DAYCZAK-C.ALlKOWSKA K. 1962. Dogger. W: Budowa geologiczna .Niiu lPol- skiego. - Prace 1. G.(TrIlV. Inst. a.601. Pol.). Warszawa.

P.AZDBOWA O. 1980. Charakterystylka inikropaleontologiczna rwezulu i batonu Nitu iPolskiego (.Mlcro.paleontologl.cal characteristd.c of Vesulian and iBathonlan of Polish Lowland). -: Kwartalnlk: GeoL, t. 4. z. 4. War.sza.wa.

ZNOSKO J. 1957. Zary,s stratylgral!i l~czyOklego doIgeru \(Ou'tJlne of strat1graphy of the Dogger in the ~czyea area). - 'Blul. I. G. ·(Bull. \Inst. Geol. Pol.} 125. War- szawa.

(15)

OSADY DOGGEBU W SRODKOWEZ OZI;SCI SYNKLI:NORlUl.l( BRZBZNEGO . 83'

A. lJOlBZA & B. SlKOIRSKI

TilE . DOGG_ JIN TIU!lVIOINlTY OF noOK (DZlEBt;A!NOWO SDtUCTUBE)

(Summary)

ABSTRACT: On data from sill: boreholes ID the central portion of the marginal syD,cl1nonum, situated from 15 to 40· ^kmSEE· of 'Plock, a atraUgrapb!c desortptton ^isliven of the DOller in this rellon. The-microfauna· .there prot'ldes evidence of the occur.rence of Aalenlan and Vesullan deposits and fOJ: the determlDatlon of UthoatraUgrapb:ic boundaries between the Vesullan, Batbonlan and Callovlan. A detaDed corr~latlon of the deposits has suggested concluSions concerning the paleoge~graphy, stratilraphy and sedimentation of the Dogger and the origin of the ·structure of Dzierltanowo here considered. some tI~p08ltiollS: are ·also

drawn all regards prospecting for bitumens .•

In 1858, on the groWld of seismic methods, a structure was discovered among . the Mesozoic deposits lying SIDE of iPlock. The top iborehole there (D-:~ ;reached Keuper deposits. 'n'aces of petroleum were observed in that boreholeat the ~ontact of ~ Dogger with the Malm. P10ur more boreholes: Ko-t, l8u-l, D-2 and D-3, Were,

therefore, drilled, ,but·. only iDagger deposits were reached. The doubtful stratigrapbic·

position Of these deposits was not clarlfied before enotber borebole f(B-l) had. been drilled about 25 ikm. NW of the .structure mentioned above (fig. 2) and until the . completion of· a detaiJled liiho-strafligraphic correlation {fIg. 3). Znosko's (1957)

divisiOn of the Dagger based on ammonites .coUld not be used because

or

the iack .of identificable ammonite remains. Hen.ce,· the correlation was based on lithological eV:idence, on complex microfaunal investigations end descriptions of electTi.c loggings.

A munber of. ~c1usio.nSoon'CerniDg the paleogeography, stratigraphy and ()ri- gin of .the DzierZanowo structure bwe been· made by eorrelation. The formation of the

structure may be separated into two phases: The first phase began prior to the Dagger and enlded in the Upper Callovlan. Lt is characterised by mariy marine transgressions and regressions whose. OC.currence· is reHab'ly lIndic:stedby deposits raDgtng fr<m 'llhe deep-water type to the beaCh type. The formations of dislocations

. (tigs. 1 and. 2), along which there occurred .complex movements responsible for the

lI!PMting and 'lowering of .the block dellimited by .the loogl.tudJnal dislocations, are refera.ble to the Bathonian or the Vesulian. DQiriDg !the Lower Callovian these dislocations resulted dn the fonnaiicin of sediments about 55 m thick, and in ~ strong erosion of the Bathonian deposilfls in rthe vicinity· of borehole Ko-I. The erosional character of the Dagger is rerflected on ·maps showing the top surface of the Dogger (fig. 1) and the Vesulian (flg. 2). The 'Second ·lPhase of tihe formation of the 'sI:roofnnoe here considered, !uvolVing the iMalm and the ~aceous, displays distinct angular uncontormi'ty between the· deposits of the iDagger and those of the MRlm (fig. 5).

This !Phase.is .characterised by slow movements wbi(:h llPheave othe axial parts of

the str·ucitire leacnng to its present form dbser.va'lJle in the -cross section (fig. 4).

The materials collected by the writers indicate changes in the Do"er· paleogeography of ;tihe Warsaw syncllnorium ·comprising the region Ihere under COllsl- derati()n. The presence of Aa1enian depOsits in borebole B..J].. suggests its much wider range l{Dayczak-Cal:ikowalta 1962) rthan !has hitherto been currently accepted.

Its south-eastern· boundary in the mar.ginal 'Synoli.norium lies between borebole 8-1 and borehole iD-I, while the norih-ealltel'1n boundary coincides wi1lh the IPBssage of the 'Warsaw par~ of the marginal synclinorium into ·the Mazury-Buwalki upland.

(16)

·332 ANDRZE.J l.OBZA 1 BOGl1JI/Dl. SIKORSKI

'The lower .part of the deposits referred to the Vesulian in borehole D-I (Dzierianowo Geo-I), of a' tbidme'SlS of 150 m (Dayczak:-Callkowska 1962), may reasona:bly be .assigned to the Bajocian. A Tevision also seems' recommendable

or

the current Vliews Teg8l"dlng the age and thieknesa of Vesul:i1U). deposits in'tlie Warsaw 'Synclinorium, because it is probab~. tbattbe Vesu.uan here may !be rePresented by a complete devel~ent of sedlments ab6u't 9.0

m'

in thicltDess. .' . .

'Oil Resea,.ch Suroeli Pila, Plac stas%ica 9 Pila, NO'Dembef' 1961