Temat: Kłopoty z dźwiękiem, czyli telewizyjnydebiut słonia

Scenariusz zajęć

II etap edukacyjny, język polski

Temat: Kłopoty z dźwiękiem, czyli telewizyjny debiut słonia

Treści kształcenia:

II. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela.

2. Analiza. Uczeń:

8) wskazuje cechy charakterystyczne przekazów audiowizualnych (filmu, programu

informacyjnego, programu rozrywkowego), potrafi nazwać ich tworzywo (ruchome obrazy, warstwa dźwiękowa).

Dodatkowe:

Język polski

II. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela.

2. Analiza. Uczeń:

7) wyodrębnia elementy dzieła filmowego i telewizyjnego (scenariusz, reżyseria, ujęcie, gra aktorska).

Cele operacyjne:

Uczeń:

● Potrafi wypowiadać się na temat programów telewizyjnych,

● Orientuje się, jak rejestruje się przekazy audiowizualne,

● Zna podstawowe narzędzia do rejestracji dźwięków i obrazów (dyktafon, mikrofon, kamera),

● Słucha i czyta ze zrozumieniem,

● Potrafi pracować w grupie, nawiązywać współpracę z innymi,

● Potrafi poprawnie wnioskować i uogólniać.

Nabywane umiejętności:

● Odróżniania i nazywania tworzyw przekazów telewizyjnych: warstwy dźwiękowej i ruchomych obrazów,

● Opisywania roli i znaczenia fonii i wizji w przekazie audiowizualnym,

● Rozumienia podstawowych pojęć związanych z relacją telewizyjną: wizja, fonia, audiowizualny,

● Znajomości nazw zawodów związanych z pracą w ekipie telewizyjnej,

● Znajomości nazw urządzeń i czynności wykonywanych w czasie realizacji programu telewizyjnego.

1

Kompetencje kluczowe:

● Porozumiewanie się w języku ojczystym,

● Umiejętność uczenia się,

● Świadomość i ekspresja kulturalna.

Środki dydaktyczne:

● Przygotowana przez nauczyciela plansza z rebusem (załącznik do scenariusza),

● Przygotowane przez nauczyciela kartki z fragmentem książki Ludwika Jerzego Kerna pt. „Proszę słonia”¹,

● Duże arkusze papieru do tworzenia metaplanu w pracy grupowej,

● Przygotowane przez nauczyciela kartoniki z wypisanymi z tekstu nazwami czynności, zawodów, urządzeń używanych przez ekipę telewizyjną, np. FILMOWAĆ, KAMERA, ZAINSTALOWAĆ, MIKROFON, AKUSTYK, WŁĄCZYĆ, REJESTROWAĆ GŁOS,

● Kilka egzemplarzy dowolnego słownika języka polskiego²,

● Zasoby multimedialne: film „Kulisy programu TV”,

● Sprzęt multimedialny: komputer, rzutnik multimedialny.

Metody nauczania:

● Problemowe aktywizujące: metaplan, dyskusja dydaktyczna,

● Podająca: wyjaśnienie,

● Eksponująca: film.

Formy pracy:

● Zbiorowa,

● Indywidualna jednolita,

● Grupowa zróżnicowana.

Przebieg zajęć:

Etap wstępny

Nauczyciel wita się z klasą. Na początek proponuje uczniom wspólne rozwiązanie zagadki, która będzie podpowiedzią tematu zajęć. Rozwiesza na tablicy planszę z rebusem, uczniowie odczytują hasło i dowiadują się, że lekcja będzie dotyczyć zagadnień związanych z telewizją; poznają też jej cele.

Prowadzący zajęcia pyta, czy uczniowie wiedzą, jak powstają programy telewizyjne. Może zadawać pytania ukierunkowujące:

● Co jest potrzebne do stworzenia programu telewizyjnego?

● Czy wystarczy sama kamera, aby taki program mógł powstać?

● Czy potraficie wymienić nazwy zawodów związanych z tworzeniem programów telewizyjnych?

Uczniowie dyskutują, a nauczyciel zapowiada, że podczas tych zajęć spróbują wspólnie zgłębić tajniki telewizji.

1 Proponowane źródło: Ludwik Jerzy Kern, Proszę słonia, Nasza Księgarnia, Warszawa 1985, s. 67–

71.

2 np. Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.

2

Etap realizacji

Uczniowie otrzymują przygotowane przez nauczyciela kartki z fragmentami tekstu Kerna pt.

„Proszę słonia”. Nauczyciel przybliża dzieciom treść całej książki, przedstawia bohaterów i głośno odczytuje tekst. Uczniowie śledzą czytany fragment. Następnie odpowiadają na pytania odwołujące się do tekstu:

● Kto pojawił się u Dominika?

● Jakie wydarzenie jest opisane w tekście?

● Co chcieli przekazać widzom w swojej audycji Pan Obiektywnicki i jego ekipa?

● Co jest niezbędne do powstania audycji telewizyjnej?

W kolejnym etapie zajęć nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy. Każda z nich otrzymuje duży arkusz papieru, na którym będą tworzyć metaplan. Poszczególne zespoły mają za zadanie odpowiedzieć na jedno z pytań związanych z poznanym tekstem. Uczniowie mogą, opracowując w grupach odpowiedzi, odnosić się do własnej wiedzy na analizowany temat.

Pytania dla poszczególnych grup:

1. Co robią członkowie ekipy telewizyjnej? Poszukajcie w tekście nazwy czynności, które wykonują.

2. W tekście występuje nazwa zawodu związana z pracą w ekipie telewizyjnej.

Odszukajcie ją. Czy znacie inne zawody związane z telewizją?

3. Wyszukajcie w tekście nazwy urządzeń, których członkowie ekipy telewizyjnej używają w swojej pracy. Czy znacie jakieś inne urządzenia, które wykorzystuje się w telewizji?

Uczniowie pracują w grupach według wyznaczonych przez nauczyciela zadań: lider koordynuje działania zespołu, reprezentuje go, przedstawia efekty; sekretarz grupy zapisuje znalezione słowa; pozostali uczniowie są poszukiwaczami: ich zadaniem jest znalezienie treści będących odpowiedziami na zadane pytanie.

Po zakończeniu prac grupowych liderzy prezentują wyniki na forum klasy. Wywieszają na tablicy arkusze z odpowiedziami, odczytują je. Nauczyciel eksponuje na tablicy przygotowane przez siebie kartoniki zawierające określenia związane z pracą w telewizji (występujące w tekście). Prosi uczniów o połączenie pasujących do siebie wyrazów, np.

filmować – kamera – zainstalować; mikrofon – akustyk – włączyć – zarejestrować – głos.

Następnie pyta, jaka zasada pozwala na takie zestawienie wyrazów? Uczniowie powinni spostrzec, że jedne określenia odnoszą się od obrazu, drugie do dźwięku (w razie konieczności nauczyciel podpowiada). Prowadzący zajęcia zapisuje na tablicy następujące pojęcia: wizja, fonia, audiowizualny. Wybrani uczniowie odszukują i odczytują ich znaczenie ze słownika języka polskiego.

Następnie nauczyciel zaprasza uczniów do obejrzenia filmu-reportażu z realizacji programu telewizyjnego. Przed projekcją prosi ich, aby uważnie wsłuchując się w treść materiału, próbowali wyłonić jak najwięcej określeń dotyczących powstawania audycji telewizyjnych. Po seansie nauczyciel wspólnie z uczniami uzupełnia listę zwrotów związanych z pracą nad programami TV, z zachowaniem podziału na terminy odnoszące się do dźwięku i obrazu.

Uczniowie zapisują do zeszytów wszystkie poznane wyrazy.

3

Etap końcowy

Nauczyciel inicjuje dyskusję na temat: „Które programy telewizyjne oglądacie najchętniej i dlaczego?”. Uczniowie swobodnie wypowiadają się, uzasadniając swoje zdanie.

Na zakończenie dzieci utrwalają wyrażenia i zwroty poznane podczas zajęć, tworząc zdania z ich zastosowaniem. Przykładowe określenia do zastosowania: zainstalować kamery, zarejestrować dźwięk, włączyć mikrofon, kamera telewizyjna, realizować program itp.

4