25
Rys. 1. Typowe uszkodzenia łożysk turbin wiatrowych:
a) łuszczenie, pęknięcia i nie- regularne białe pęknięcia (WEC), b) zużycie adhe-
zyjne (przytar- cia smugowe), c) mikropęknię-
cia powierzch- niowe, d) uszkodzenie
wywołane korozją albo korozja w bez- ruchu c
b a
d
Nieustanne zwiększanie wielkości turbin wiatrowych w celu podniesienia generowanej mocy podnosi wymagania stawiane układom napędowym
Zalety stosowania łożysk
oksydowanych w energetyce wiatrowej
nym soli, przy temperaturze sięgającej od około 130 do 150°C.
Reakcja żelaza zawartego w sto- pie i odpowiednich odczynni- ków wytwarza na zewnętrznej powierzchni elementów łoży- ska warstwę tlenku zawierającą dobrze znany Fe3O4 (FeO•Fe2O3).
Efektem jest ciemno-czarna war- stwa powierzchniowa o grubo- ści około 1-2 μm. Całkowity proces składa się z około 15 różnych zabie- gów zanurzenia – w wielu z nich można zmieniać skład chemiczny, koncentrację, temperaturę, czas zanurzenia i zachowanie płynu w zbiornikach [3].
W CZASIE PRACY turbiny wia- trowe są wystawione na działa- nie zmieniających się temperatur i obciążeń, jak również wiatrów wiejących z różną prędkością [1].
Takie warunki pracy, w połączeniu z potencjalnym szkodliwym działa- niem zanieczyszczeń stałych i reak- cji tribochemicznych będących efektem zanieczyszczenia oleju chemikaliami i wodą, mogą skutko- wać uszkodzeniem łożyska (rys. 1) [2], które znacznie skróciłoby jego trwałość eksploatacyjną.
Jednym z warunków uniknię- cia takich uszkodzeń jest dosko- nała charakterystyka powierzchni – musi ona sprzyjać procesowi docierania, być odporna na rdzę i niekorzystne oddziaływanie agresywnych chemikaliów zawar- tych w środku smarnym. Dzięki wieloletniemu zaangażowaniu się w branżę energetyki wiatrowej firma SKF ustaliła, że oksydacja stanowi jedno z rozwiązań zwięk- szających niezawodność eksplo- atacyjną.
Proces oksydowania Oksydowanie to rodzaj obróbki powierzchniowej polegający na tworzeniu w drodze reakcji che- micznej specjalnej warstwy wierzchniej stali łożyskowej, który zachodzi podczas zanurzenia czę- ści w alkalicznym roztworze wod-
Zalety oksydowania W artykule tym przedstawione zostały jedynie najbardziej korzystne z punktu widzenia bran- ży energetyki wiatrowej efekty oksydowania. Są one pokrótce opi- sane w trzech punktach i ukazują, jak oksydowanie może pomóc w ograniczaniu ryzyka związanego z poszczególnymi mechanizmami uszkodzenia.
1. Ograniczone ryzyko przedwczesnych uszkodzeń
W układach przeniesienia napę- du niektórych turbin wiatrowych
26
gia chemiczna powstała w trakcie formowania warstwy reakcyjnej może najprawdopodobniej wespół z energią tribologiczną zmienić przypowierzchniową mikrostruk- turę stali łożyskowej [9]. Zmiana mikrostruktury przypowierzch- niowej prowadzi do zmiany właści- wości mechanicznych powierzchni i parametrów tribologicznych (tarcia, zużycia i zmęczenia powierzchni). Gdy zachodzące reakcje są niekorzystne, docho- dzi do znacznych zmian przypo- wierzchniowej mikrostruktury, którym towarzyszy powstawanie mikropęknięć na powierzchni.
Badając oleje przekładniowe, Pasaribu i Lugt [10] udowodni- li istnienie pozytywnej korelacji pomiędzy grubością warstw tlen- ku i osiągami łożyska. Oznacza to, że pasywacja powierzchni łożyska spowalnia niekorzystne reakcje pomiędzy olejami przekładniowy- mi i powierzchnią łożyska. Tym samym warstwy tlenków o gru- bości ~1–2 μm, takie jak warstwa oksydowana, ograniczają ryzyko wystąpienia niekorzystnej reakcji pomiędzy olejami przekładniowy- mi i powierzchniami łożyska.
Skuteczność oksydowania, jeśli chodzi o zapobieganie powstawaniu pęknięć powierzchniowych, może być oceniona poprzez sprawdzenie powierzchni oksydowanych w wa- runkach styku przy smarowaniu granicznym. Przykładem takiego badania jest test skojarzenia kula- -tarcza w warunkach słabego sma- rowania. Kula i tarcza są napędzane niezależnie, co pozwala na kontrolę stosunku poślizgu do toczenia, któ- ry jest istotny dla pracy łożyska. Na rys. 2 przedstawiono wyniki badań z użyciem oleju zawierającego agre- sywne środki przeciwzużyciowe. Na
„surowej” powierzchni stali pojawi- ły się mikropęknięcia, podczas gdy na powierzchni oksydowanej nie wi- dać żadnych śladów mikropęknięć.
1.2 Kruchość wodorowa Oksydowanie może skutecznie ograniczyć przenikanie wodoru
• ograniczenie dyfuzji wodoru w stali łożyskowej [6] („pasywa- cja”),
• ochrona przed korozją [7],
• stabilizacja mikrostruktury bieżni [8].
Oksydacja może przyczynić się do ochrony elementów łożyska przed wcześniej wspomnianym mechanizmem uszkodzenia. Poni- żej opisano szereg badań i testów laboratoryjnych ukazujących zale- ty oksydowania.
1.1 Oddziaływanie tribochemiczne środka smarnego i dodatków Oleje przekładniowe mają opty- malizować osiągi przekładni.
W większości przypadków do ole- jów są dodawane środki przeciw- zużyciowe i antykorozyjne w celu poprawy osiągów przekładni. Che- mikalia zawarte w oleju prze- kładniowym nie zawsze jednak wpływają korzystnie na działanie łożysk tocznych. Poślizg pomię- dzy współpracującymi zębami przekładni w ujęciu makroskopo- wym jest znacznie większy (sięga 30%) niż w łożyskach (w zależ- ności od typu łożyska sięga 4%).
Tym samym dynamika (formowa- nie i usuwanie) warstw reakcyj- nych w przekładniach jest inna, niż w przypadku łożysk.
W czasie, gdy łożyska pracują w warunkach minimalnego (gra- nicznego i mieszanego) smarowa- nia, dochodzi do reakcji między dodatkami zawartymi w oleju przekładniowym a powierzchnią stali na stykach tocznych. Ener- łożyska skrzyni przekładnio-
wej mogą ulegać przedwcze- snym uszkodzeniom na skutek pęknięć, łuszczenia lub białych pęknięć (WEC). WEC dotyczy występowania zmienionej mikro- struktury stali przy polerowaniu i trawieniu zgładów. Uszkodzenia mogą powstawać w wielu różnych węzłach łożyskowych skrzyń prze- kładniowych, a mianowicie w łoży- skach satelitów, wałów pośrednich i wałów szybkoobrotowych.
Występowanie uszkodzeń w wyniku WEC jest szeroko dysku- towane w branży energetyki wiatro- wej i jest niezależnie badane przez producentów turbin wiatrowych, skrzyń przekładniowych i dostaw- ców łożysk, a także na uniwersyte- tach i w niezależnych instytutach.
Duża część aktualnych hipotez sku- pia się na kwestiach związanych z powierzchnią, takich jak wnikanie wodoru, interakcje z wtrąceniami podpowierzchniowymi, czy powsta- wanie uszkodzeń związanych z samym naprężeniem / zjawiskami tribomechanicznymi związanymi z pracą powierzchni. Więcej infor- macji odnośnie hipotez związanych z przyczynami pierwotnymi WEC znaleźć można w [4].
Zgodnie z prowadzonymi bada- niami i informacjami dostępny- mi w literaturze do ograniczenia uszkodzeń związanych z WEC mogą przyczyniać się różne mechanizmy, takie jak:
• ��������e��e ������������� ��e�ograniczenie oddziaływania che- micznego i tribologicznego [5]
(„pasywacja”),
Rys. 2. Obrazy SEM bieżni badanych kulek oksydowanych i nieoksydowanych
TE CH NI KA
27
atomowego i innych związków chemicznych do stali łożysko- wej. Właściwość ta została ocenio- na w badaniach laboratoryjnych pierścieni C, czyli niepełnych pierścieni i testach dotyczących przenikania wodoru [11].
W celu zbadania wodoropo- chodnego korozyjnego pęka- nia naprężeniowego (HISCC) w nasmarowanych stykach spe- cjalnie zaprojektowano i zbudo- wano stanowisko badawcze dla pierścieni C [12]. Na rys. 3 przed- stawiono wewnętrzny pierścień łożyska walcowego z wyciętym fragmentem. Pierścień jest obcią- żany przy pomocy śruby, w celu wywołania określonego napręże- nia rozciągającego na powierzchni.
Poddane naprężeniu rozciągają- cemu zainicjowane na powierzch- ni pęknięcia postępują na skutek pochłaniania wodoru ze środka smarnego. Trwałość pierścienia C, określona jako czas potrzebny do jego pęknięcia pod wpływem okre- ślonego naprężenia rozciągające- go, odzwierciedla odporność na HISCC. Wykres na rys. 3 dowo- dzi, że oksydowane pierścienie C odznaczają się większą trwałością niż pierścienie nieoksydowane.
Odporność oksydowania na absorbcję wodoru może być rów- nież oceniona na podstawie elek- trochemicznego testu przenikania wodoru, gdzie atomowy wodór jest generowany na drodze elektroche- micznego ładowania. Wodór, który przenika przez stalową płytę, jest mierzony przy pomocy elektroche- micznej oksydacji po uwolnieniu z drugiej strony płyty. Stopień przenikania wodoru przez powłokę powierzchni można ocenić, porów- nując strumień (prąd) przenikają- cego wodoru z tym przenikającym przez płytę bez powłoki. Na rys. 4 widać, że w przypadku stalowych płyt z oksydowaną powierzchnią strumień przenikającego wodoru jest mniejszy, niż w przypadku płyt nieoksydowanych. Dzieje się tak dlatego, że atomowy wodór, inaczej niż w przypadku dyfuzji w bloku
stali, musi być zjonizowany (powstają protony), aby przejść przez warstwę tlenku. Silna inte- rakcja pomiędzy zjonizowanymi atomami wodoru a anionami w tlenku żelaza czyni z warstwy oksydowanej barierę spowalniają- cą przenikanie wodoru [13].
1.3 Uszkodzenia spowodowane przez korozję wywołaną wilgocią (korozja w bezruchu)
Duże skoki temperatury sprzyjają skraplaniu się pary wodnej zawar- tej w wilgotnym powietrzu. Cho- ciaż ryzyko zanieczyszczenia wodą rzadko kiedy jest bezpośrednio wymieniane w kontekście zastoso- wań w energetyce wiatrowej, to jak dobrze wiadomo, woda „rozpusz- czona” może obniżyć skuteczność dodatków przeciwzużyciowych [14], a woda niezwiązana sprzy- ja korozji i pochłanianiu wodoru [15][16]. Ryzyko wystąpienia koro- zji zwiększa się, gdy stan bezruchu przypada na przerwę serwisową turbiny wiatrowej lub okres bez- wietrznej pogody [7].
Mikrostruktura warstwy oksy- dowanej charakteryzuje się pewną porowatością, która może zwięk- szyć przyleganie do niej środka smarnego i środków ochronnych, jak również poprawić odporność na wilgoć lub korozję w bezru- chu. W teście przeprowadzonym w komorze solnej [17] oksydowa- ne próbki odznaczały się znacznie wyższą odpornością na korozję, niż nieoksydowane (rys. 5).
2. Trudne warunki eksploatacji – niewystarczające smarowanie lub
uszkodzenie powierzchni
2.1 Zużycie adhezyjne – przytarcia smugowe lub uszkodzenie wywołane poślizgiem
Zbyt małe obciążenie łożysk (niż- sze od obciążenia minimalnego) może doprowadzić do wystą- pienia dużej różnicy pomiędzy prędkościami obrotowymi pier-
Rys. 3. Zasada przeprowadzania testu pierścienia C (HISCC) i trwałość oksydowanych i nieoksydo- wanych pierścieni C
Rys. 4. Zasady przeprowadzenia testu przenika- nia wodoru i strumień przenikania wodoru przez oksydowane i nieoksydowane płyty stalowe
Rys. 5. Badanie w komorze solnej. Zdjęcia po lewej: pierścienie nieoksydowane. Zdjęcia po prawej: pierścienie oksydowane (lewy ze spe- cjalnie wykonaną rysą, prawy bez rysy)
Nieoksydowane
Nowe
po 24 godz.
po 48 godz.
Oksydowane Podkładka
Uszkodzenia %
Nieoksydowane Oksydo
wane
Strumień wodoru (μA/cm²)
Trwałość
Oksydowanie A Oksydowanie B Typ powłoki Strona wyjściowa Płyta
stalowa
Strona wejściowa
Nieoksydowana stal łożyskowa Podkładka
Czujnik obciążenia Naprężenie rozciągające
28
rowaniu mieszanym lub optyma- lizując proces docierania. Można tego dokonać chociażby poprzez zastosowanie powłok ochronnych, takich jak powłoki oksydowane.
Pomimo dużej ilości prac teo- retycznych i badań doświadczal- nych w zakresie mikropęknięć powierzchniowych jako takich (patrz np. [21]), nie zbadano jak dotąd w dostatecznym stopniu wpływu powłok na te mikropęk- nięcia. Z tego powodu przepro- wadzono serię eksperymentów z oksydowanymi wałeczkami [23]. Doświadczenia te wyko- nano na stanowisku do badania mikropęknięć powierzchnio- wych w warunkach laboratoryj- nych [14] [21], które obejmowały kontrolowane warunki smarowa- nia, poślizgu przy toczeniu, tem- peratury, obciążenia i prędkości.
Na rys. 7 przedstawiono schemat układu obciążonego stanowiska do badania mikropęknięć powierzch- niowych: obracający się wałe- czek styka się z trzema tarczami;
wszystkie te elementy wyko- nane są z hartowanej stali łoży- skowej. W opisywanym badaniu układ składa się z małego wałeczka (o średnicy 12 mm) pochodzą- cego z łożyska baryłkowego oraz trzech większych i obracają- cych się w przeciwnym kierunku elementów, jakimi są pierście- nie wewnętrzne pochodzące z łożysk walcowych. Powierzch- nie wałeczka i pierścieni mogą być szlifowane i/lub honowane dla uzyskania pożądanej chropowato- ści. Badane wałeczki i pierścienie wykonane są ze stali łożyskowej AISI-52100. Warunki smarowania w trakcie testów zmieniały się od smarowania granicznego do mie- szanego. Po zakończeniu badań powierzchnia wałeczków została sprawdzo na pod kątem występo- wania mikropęknięć powierzch- niowych. Następnie porównano wyniki przeprowadzonych w iden- tycznych warunkach testów wałeczków oksydowanych i nie- oksydowanych.
sce w przypadku powierzchni nie- oksydowanych.
2.2. Mikropęknięcia powierzch- niowe
Mikropęknięcia powierzchnio- we to zainicjowane na powierzchni zmęczenie na poziomie nierów- ności związane z warunkami ubo- giego smarowania, które mają bezpośredni związek z występo- waniem dużych sił (tarcia) przy względnym ruchu powierzch- ni [21]. Zjawisko to występuje głównie na zębach kół zębatych, ale niekiedy pojawia się również w łożyskach – może być ono wów- czas wyjątkowo szkodliwe dla pra- cy łożyska.
Chociaż uszkodzenie to nie należy do podstawowych postaci uszkodzeń łożysk tocznych, to może ułatwić lub przyspie- szyć pojawianie się innych typów uszkodzeń, takich jak wgniece- nia spowodowane odłamkami, zainicjowane powierzchniowo łuszczenie czy zatarcie [22].
Ryzyko wystąpienia mikropęk- nięć powierzchniowych można ograniczyć na kilka sposobów, np.
zmniejszając tarcie powierzch- niowe, zmieniając w korzystny sposób rozkład naprężeń w war- stwie przypowierzchniowej, obniżając ciśnienie oleju przy sma- ścienia wewnętrznego i zestawu
wałeczków, co z kolei prowadzi do dużych poślizgów pomiędzy ele- mentami tocznymi i pierścieniem wewnętrznym [18]. W przypad- ku wymagających zastosowań takich jak np. szybkoobrotowe wały skrzyń turbin wiatrowych, praca bez obciążenia i zmiany stre- fy obciążenia mogą niekiedy pro- wadzić do wystąpienia dużego poślizgu. W związku z tym istnie- je wysokie ryzyko powstania przy- tarć smugowych [19] [20].
Wyniki badań skrzyni turbiny wiatrowej pracującej bez obciąże- nia potwierdziły, że oksydowa- nie zapewnia łożyskom wałów szybkoobrotowych zwiększoną ochronę przed przytarciami smu- gowymi. Rys. 6 przedstawia przy- tarcie smugowe, które pojawiło się na nieoksydowanym wałecz- ku i powierzchniach pierścienia wewnętrznego po 45 minutach pracy bez obciążenia. Pierścienie oksydowane po 30 godzinach pra- cy nie wykazywały jakichkolwiek oznak poważnych uszkodzeń.
Działanie mechanizmu ochron- nego zapewnianego przez powierzchnie oksydowane moż- na tłumaczyć zmniejszonym tarciem po dotarciu i lepszym przyleganiem środka smarnego do powierzchni, niż ma to miej-
Rys. 6. Badanie skrzyni turbiny wiatrowej bez obciążenia z pierścieniami nieoksydowa- nymi i oksydowanymi. Na pierścieniach nieoksydowanych pojawiły się przytarcia smu- gowe, podczas gdy na pierścieniach oksydowanych nie ma oznak poważnych uszkodzeń
Wałeczek Pierścień wewnętrzny Łożysko NU 2326 nieoksydowane
Taśma obwodowa
Łożysko NU 2326 oksydowane
TE CH NI KA
29
Rys. 7. Stanowisko do badania mikropęknięć powierzchniowych i badane powierzchnie nie- oksydowanych i oksydowanych elementów
Rys. 8. Elementy całkowicie oksydowanego łożyska NU 207/L4B C3; pierścień wewnętrzny i wałeczki po wykonaniu testu w warunkach niskiego współczynnika к (o wartości 0,4) przy C/P ≈ 3
Nieoksydowana
Oksydowana Wyniki doświadczeń przepro-
wadzonych na stanowisku do badania mikropęknięć powierzch- niowych wykazały, że oksyda- cja zapewnia pewien stopień ochrony przed mikropęknięcia- mi powierzchniowymi we wszyst- kich warunkach testowych [23], co zobrazowano na rys. 7.
Przeprowadzono ponadto anali- zę parametryczną modelu mikro- pęknięć powierzchniowych [22]
dla powierzchni oksydowanych [23], która obejmowała wpływ tarcia, a także sztywności i gru- bości powłoki. Ustalono optymal- ną grubość powłoki, przy której mikropęknięcia powierzchnio- we są najmniejsze. Wyniki badań doświadczalnych i teoretycz- nych dowodzą, że zakres warun- ków eksploatacji niezagrażających wystąpieniem mikropęknięć powierzchniowych dla elementów oksydowanych jest większy, niż ma to miejsce w przypadku elementów nieoksydowanych.
3. Łożyska – testy i badania eksploatacyjne
Przeprowadzono również test trwałości łożysk oksydowanych w surowych warunkach smaro- wania mieszanego. Badanie to potwierdziło przewagę łożysk oksydowanych nad łożyskami nie- oksydowanymi w zakresie docie- rania [24] i w warunkach słabego smarowania (niski współczynnik lepkości к).
W ramach tego badania wszyst- kie testy łożysk oksydowanych były przerywane. Rzeczywiste wyniki wykazują bowiem, że sza- cowana trwałość nominalna L10 dla łożyska oksydowanego jest o 2 – 3 razy większa niż dla łożyska nie- oksydowanego.
Oprócz opisanych powyżej wyników badań elementów i całych łożysk pozytywny wpływ oksydacji na ograniczenie ryzyka wystąpienia przedwczesnego uszkodzenia potwierdzają również badania eksploatacyjne. Zgodnie z raportami producentów skrzyń
przekładniowych i producentów OEM turbin wiatrowych stosowa- nie łożysk oksydowanych przyczy- nia się do zmniejszenia wskaźnika awaryjności w większym stopniu, niż stosowanie łożysk nieoksydo- wanych [25] [26].
Co więcej, zgodnie z [8] i [25]
delikatne nagrzanie do tempera- tury poniżej temperatury odpusz- czania lub temperatury przemiany może pomóc w optymalizacji i wzmocnieniu mikrostruktury bez jednoczesnej utraty twardości i tym samym wydłużyć trwałość zmęczeniową łożyska. Zgodnie z tą koncepcją oksydacja w podob- nej temperaturze może przyczy- nić się do powstania korzystnych efektów mikrostrukturalnych na zewnętrznej powierzchni sta- li, czego odbiciem było obniżenie wartości szerokości połówko- wej (FWHM lub b/B) maksimów dyfrakcyjnych promieniowania rentgenowskiego (XRD) o >0,1 stopnia.
Wnioski
Opierając się na badaniach labo- ratoryjnych, testach łożysk i badaniach eksploatacyjnych przedstawiono szereg korzyści płynących z oksydacji. Oksydo- wanie zapewnia pewien stopień ochrony przed oddziaływaniem tribochemicznym, ogranicza prze- nikanie wodoru i zwiększa odpor- ność na uszkodzenia wywołane wilgocią (takie jak np. korozja w bezruchu). Co więcej, oksydowa- ne powierzchnie stali łożyskowej w stosunku do powierzchni nie- oksydowanych zwiększają zapas bezpieczeństwa jeśli chodzi o takie postacie uszkodzeń jak zużycie adhezyjne/przytarcia smugowe czy mikropęknięcia powierzch- niowe. Pozytywne doświadczenia z badań eksploatacyjnych potwier- dzają te ustalenia.
Reasumując, stosowany przez SKF proces oksydowania zapew- nia większą ochronę przed uszko- dzeniem elementów łożyska.
Łożyska oksydowane mogą być
Obciążenie
Olej
30
Firma SKF, chcąc spełnić surowe wymagania eksploatacyjne przemysłu turbin wiatrowych, stosuje specjalny proces obróbki
powierzchniowej zwany oksydowaniem.
Zapewnia on elementom łożyska ochronną warstwę, która odznacza się odpornością chemiczną i odpornością na korozję, jak również zapobiega uszkodzeniom łożysk w czasie krytycznej fazy docierania.
Podsumowanie
Bibliografia
[1] J.Rosinski, D.Smurthwaite, Trou- bleshooting wind gearbox problems, Gearsolutions 2010
[2] K.Stadler, How black oxide coat- ing can make an impact on cutting O&M costs for wind turbines, Evolu- tion #4 2013
[3] DIN 50938, Black oxide treatment of ferrous material
[4] K.Stadler, A.Stubenrauch, Prema- ture failures in industrial gearboxes, Antriebstechnisches Kolloquium Aachen, ATK 2013 and Evolution
#2 2013
[5] W.Holweger, Interaction of rolling bearing fatigue life with new material phenomenons, VDI Kongress “Antriebs- stränge in Windenergieanlagen” 2012 [6] H.Uyama, The mechanism of white structure flaking in rolling bearings, NREL workshop, Broomfield November 2011[7] I.Strandell, C.Fajiers, T.Lund, Cor- rosion – one root cause for premature bearing failures, 37th Leeds-Lyon Sym- posium on Tribology, 2010
[8] J.Gegner, L.Schlier, W.Nierlich, Evidence and analysis of thermal static strain aging in the deformed surface zone of finish-machined hardened steel, PowderDiffraction 24-2009 pp45-50 [9] M.Reichelt, T.E.Weirich, J.Meyer, T.Wolf, J.Loos, P.W.Gold, M. Fajfrowski, TEM and nanomechanical studies on tribological surface modifications formed on roller bearings under con- trolled lubrication conditions. J. Mater.
Sci. 41, 4543-4553 (2006)
[10] H.R.Pasaribu, P.M.Lugt, The Com- position of Reaction Layers on Rolling Bearings Lubricated with Gear Oils and Its Correlation with Rolling Bearing Performance, Tribology Transaction, Vol. 55, 3, 351-356, 2012
[11] ASTM G38, “Standard practice for making and using C-ring stress- corrosion test specimens” and ASTM G148, “Standard practice for evaluation of hydrogen uptake, permeation and transport in metals by an electro- chemical technique”
[12] B.Han, B.X.Zhou, R.Pasaribu, C-ring Hydrogen Induced Stress Cor- rosion Cracking (HISCC) - Tests in Lubricating Liquid Media, EuroCorr 2011 Proceeding
[13] R-H.Song, S-I.Pyung, R.A.Oriani,
The hydrogen permeation through passivating film on iron by modulation method, Electrochemica Acta Vol 36, No. 5/6, pp. 825-831, 1991
[14] V.Brizmer, R.Pasaribu,
G.E.Morales, Micropitting Performance of Oil Additives in Lubricated Rolling Contacts, Tribology Transactions, Vol.
56, 5, pp. 739-748, 2013
[15] R.J.K.Wood, Tribology and cor- rosion aspects of wind turbines, Wind Energy – Challenges for Materials, Mechanics and Surface Science, IoP, London 2010
[16] D.A.Jones, Principles and Preven- tion of Corrosion – 2nd Ed., Page 335, ISBN: 0-13-359993-0, 1996
[17] ASTM B117-09, Standard Practice for Operating Salt Spray (Fog) Apparatus
[18] M.Volkmuth, K.Stadler,
R.Heemskerk, Slippage measurements in roller bearings, Antriebstechnisches Kolloquium ATK Aachen 2009 [19] R.Hambrecht, Anschmier- erscheinungen in Wälzlagern bei Fettschmierung, PhD thesis, Erlangen 1999[20] B.J.Scherb, J.Zech, A study on the smearing and slip behavior of radial cylindrical roller bearings, Schaeffler Group 2001
[21] G.E.Morales, K.Stadler, V.Brizmer, Understanding and preventing surface distress, Gear solutions 2012 [22] G.E.Morales-Espejel, V.Brizmer, Micropitting Modelling in Rolling- Sliding Contacts: Application to Rolling Bearings, Trib. Trans., 54, pp. 625-643, 2011[23] V.Brizmer, A.Rychahivskyy, B.Han, Anti-Micropitting Performance of Black Oxide Coating, Word Tribology Con- gress, Turin 2013
[24] H.v.Lier, C.Hentschke, Untersu- chungen zum Betriebsverhalten brünierter Wälzlager, VDI-Bericht Nr.2202, 2013
[25] J.Luyckx, Hammering Wear Impact Fatigue Hypothesis WEC/irWEA failure mode on roller bearings, NREL workshop, Broomfield November 2011 [26] SKF private communication to leading wind industry OEMs stosowane nie tylko jako wyposa-
żenie oryginalnych urządzeń, ale również jako zamienniki łożysk konwencjonalnych podczas okre- sowych prac z zakresu utrzy- mania ruchu farm wiatrowych.
Oznacza to, że korzyści płynące z oksydacji mogą stać się udziałem wszystkich typów łożysk wykorzy- stywanych w kluczowych układach skrzyń przekładniowych w całym przemyśle energetyki wiatrowej.
SKF w celu osiągnięcia optymal- nych osiągów zaleca oksydowanie zarówno pierścieni wewnętrznych, jak i zewnętrznych, a także ele- mentów tocznych.
Autorzy:
Kenred Stadler, kierownik programu Renewable Energy, SKF GmbH, Schwein- furt, Niemcy
Bo Han, ekspert ds. smarowania, SKF Global Technical Centre China, Szanghaj, Chiny
Victor Brizmer, naukowiec, SKF B.V., Nieuwegein, Holandia
Rihard Pasaribu, lider zespołu ds. sma- rowania (do 2013 r.), SKF B.V., Nieuwe gein, Holandia
