1
Naar een efficiënt proces voor prestatieafspraken
Door: Roeland Kreeft (Companen), Willem ten Voorde (gemeente Den Haag), Anouk Corel (Platform31)
Op 1 juli 2015 is de nieuwe woningwet van kracht in Nederland. Het eerste doel van de woningwet is het reguleren van de activiteiten van en het toezicht op woningcorporaties. Op basis van een cyclus van woonvisie, bod en prestatieafspraken wordt het maatschappelijk presteren van de corporaties ingebed in het lokale beleid. De nieuwe woningwet stelt prestatieafspraken tussen gemeenten, woningcorporaties en huurders verplicht. Woningcorporaties dienen naar ‘redelijkheid’ bij te dragen aan het gemeentelijk woonbeleid. Om te komen tot een redelijke bijdrage doen corporaties jaarlijks een ‘bod’ (overzicht van voorgenomen activiteiten) bij de gemeente voor minstens één jaar met een doorkijk naar de komende vijf jaar. Roeland Kreeft van Companen merkt daarbij op dat de gemeente alert moet blijven voor wat betreft de procedureplanning, want een mismatch tussen de cyclus van de woonvisie en de cyclus van de prestatieafspraken zet de gemeenten op achterstand. In het bod worden verschillende onderwerpen opgenomen: de liberalisatie en verkoop van woningen, de
nieuwbouw en de aankoop van woningen, de betaalbaarheid en de bereikbaarheid voor doelgroepen, de huisvesting van specifieke doelgroepen, de kwaliteit en duurzaamheid van woningen, de
leefbaarheid en het maatschappelijk vastgoed.
Op basis van de nieuwe woningwet zijn de gemeente Den Haag, de corporaties en de huurders inmiddels vergevorderd in het opstellen van prestatieafspraken. Ten aanzien van de vorige prestatieafspraken heeft de gemeente Den Haag, in aanvulling op de ‘abstracte’ woonvisie, een volkshuisvestelijke agenda opgesteld. Deze wordt gedragen door de verschillende afdelingen binnen de gemeenten en gold als vertrekpunt voor de onderhandelingen met de corporaties en de huurders. Naast de volkshuisvestelijke agenda zijn de financiële parameters van de corporaties als uitgangspunt genomen, zo stelt Willem ten Voorde van Gemeenten Den Haag. Gedurende de onderhandelingen over de prestatieafspraken bleken de ambities van de gemeente en de speelruimte van de corporaties niet overeen te komen. Hoewel de prestatieafspraken inmiddels ‘teken klaar’ zijn is in Den Haag gebleken dat de term ‘naar redelijkheid’ in de Woningwet voer is voor discussie. Ten eerste reist de vraag of de woonvisie (of volkshuisvestelijke agenda) als reëel aangeduid kan worden. Ten tweede reist de vraag of de bijdrage van de corporatie als ‘redelijk’ beschouwd kan worden? Hoewel de Woningwet de ruimte biedt om in geval van een geschil de weg naar de minister te bewandelen, heeft geen van de partijen er doorgaans belang bij om het tot een geschil te laten komen. Een gewogen financieel oordeel over de bijdrage van corporaties vanuit een toezichthouder of hoeder van de borg zou aan bijdrage kunnen leveren.
In het kader van het maken van prestatieafspraken tussen gemeenten, corporaties en huurders geeft Roeland Kreeft enkele aanbevelingen voor gemeenten:
Zorg voor een helder kader op basis van de woonvisie;
Stel een raamovereenkomst of kaderafspraken op waarin de verwachtingen ten aanzien van
de corporatie zijn opgenomen;
Ga in de jaarcyclus voor ‘lean’, werk niet alles tot in detail uit;
Plan de formele stappen in een cyclus van 12 maanden;
Neem kennis en inzicht van de dynamiek binnen corporaties (bijvoorbeeld de corporatie
financiën);
Kijk over de gemeentegrenzen heen, voer gezamenlijk overleg met andere gemeenten met
