Emissieregistratie: Rapport Emissieregistratie Nederland

Emissieregistratie

Rapport Emissieregistratie Nederland

Emissieregistratie

Rapport emissieregistratie Nederland

40

''71-•

Bibliotheek TU Delft

:illllll\11111 I ill li illilli 1111

c

1794778

Reeds zijn verschenen: Rapport Rapport Rapport Rapport Rapport Rapport Rapport Rapport Rapport Rapport Rapport Rapport 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Emissieregistratie Zuid-Limburg (januari 1978) Emissieregistratie Zuid-Holland (oktober 1978) Emissieregistratie Noord-Holland (mei 1980) Emissieregistratie Utrecht (januari 1981) Emissieregistratie Gelderland (december 1981) Emissieregistratie Overijssel en Zuidelijke

Ijsselmeerpolders (augustus 1982)

Emissieregistratie Zeeland (december 1982) Emissieregistratie Noord-Brabant (maart 1983) Emissieregistratie Groningen (januari 1984) Emissieregistratie Friesland (oktober 1984) Emissieregistratie Drenthe (oktober 1985) Emissieregistratie Limburg (mei 1988)

Publikatie van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer

Deze uitgave is schriftelijk te bestellen onder vermelding van ISBN-nummer en een duidelijk afleveringsadres bij

Staatsuitgeverij/DOP Postbus 20014

2500 EA 's-GRAVENHAGE

WOORD VOORAF

Het Rapport emissieregistratie Nederland maakt deel uit van een reeks van rapporten, waarin gegevens worden gepubliceerd betreffende de emissie van lucht- en waterverontreiniging in Nederland.

De in dit rapport samengevatte gegevens zijn door een aantal daartoe opgeleide medewerkers van TNO geregistreerd, zulks in opdracht van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer en het Ministerie van Verkeer en Waterstaat.

Bij de inventarisatie van de objecten die de emissies veroorzaken, werd alle medewerking verkregen van de Provincies, de Waterkwaliteits-beheerders, en de gemeentelijke Hinderwetambtenaren. Daarnaast is tevens door de bedrijven, die op vrijwillige basis hun medewerking aan de emissieregistratie verlenen, alle gewenste informatie bij de individuele registratie verstrekt.

Het rapport bevat gegevens over de in de tweede ronde van de emissie-registratie geregistreerde bedrijven, aangevuld met gegevens uit de eerste ronde. De bedrijven voor de tweede ronde zijn geselecteerd op basis van de grootte van de in de eerste ronde geregistreerde emis-sies. De selectie vond hoofdzakelijk plaats via de door middel van een systeem van weegfactoren bepaalde grootte van de emissie. Door middel van een enquête werd nagegaan of de emissies van de bedrijven die niet voor herregistratie in aanmerking kwamen nog ongeveer gelijk waren. De resultaten van de enquête werden in het bestand verwerkt. Op deze wijze werd bereikt dat de gegevensverzameling als vrijwel volledig kan worden beschouwd.

Ten aanzien van de emissies uit het wegverkeer is in de tweede ronde van de emissieregistratie een meer gedetailleerde registratie toege-past. Ook is het inzicht in de samenstelling van de koolwaterstof-fractie uit de uitlaatgassen sterk verbeterd. Daarom is een apart hoofdstuk met gegevens betreffende emissies door wegverkeer toe-gevoegd.

Voor een inzicht in de milieuverontreiniging is een regelmatige in-ventarisatie van emissies uiterst waardevol. Immers daardoor kan het effect van genomen maatregelen goed worden gevolgd. Ook kunnen de consequenties van nieuwe activiteiten, respectievelijk beleidsmaat-regelen, beter worden overzien. Ter voorkoming van misverstanden wordt er nog op gewezen, dat bij de registratie veel meer gegevens zijn ver-zameld dan in een algemeen rapport als het voorliggende kunnen worden vermeld.

Aan de overheidsinstanties welke met het milieutechnisch beleid zijn belast, kunnen dan ook meer gedetailleerde gegevens ter beschikking worden gesteld. Ook andere geïnteresseerden kunnen, onder bepaalde voorwaarden, van de verzamelde gegevens gebruik maken, met dien stande, dat hun geen individuele bedrijfsgegevens kunnen worden ver-strekt.

INHOUDSOPGAVE Bladzijde

WOORD VOORAF 3

1. DOEL, BEGELEIDING EN UITVOERING VAN DE 9

EMISSIEREGISTRATIE

1.1 Inleiding 9

1.2 Doel van de registratie 9

1.3 Begeleiding van de registratie 9

1.4 Uitvoering van de registratie 10

1.5 Nauwkeurigheid van de gegevens 11

2. ALGEMENE GEGEVENS 13

2.1 Inleiding 13

2.2 Tabellen en kaarten 13

Kaart 1. Nederland

Kaart 2. Natuurgebieden 14

Tabel 1. Oppervlak en gebruik van de bodem (per 15 1 januari 1987)

Kaart 3. Woon- en werkconcentraties 16

Tabel 2. Inwoners, oppervlak, werkzame personen en 17 toegevoegde waarde per provincie (1984/1986)

Tabel 3. Arbeidsvolume en bijdrage aan het bruto natio- 18 naaI produkt per bedrijfstak in procenten (1986)

Tabel 4. Aantal geregistreerde bedrijven en aantal 19 w~rknemers per bedrijfsgroep (1983)

3. EMISSIES LUCHT EN WATER 21

3.1 Inleiding 21

3.2 Gebruik van omrekeningsfactoren 21

3.3 Tabellen 22

Tabel 5. Individueel geregistreerde emissies per stofgroep in ton per jaar (1983)

5-1 Luchtemissies 23

5-2 Wateremissies 35

Tabel 6. Collectief geregistreerde emissies in ton 41 per jaar (1983)

Tabel 7. Emissiehoeveelheden uit individueel geregis- 44 treerde bedrijven. Vergelijking eerste ronde

(1974 t/m 1980) - tweede ronde (1981 t/m 1984) voor enkele stoffen in ton per jaar

4. EMISSIES LUCHT 4.1 Inleiding 4.2 Verspreidingsberekeningen 47 47 47

4.3 Tabellen en kaarten

Tabel 8. Luchtemissies van enkele belangrijke stof-fen in ton per jaar. Vergelijking eerste ronde (1974 t/m 1980) - tweede ronde (1981 t/m 1984)

Tabel 9. Luchtemissies van een aantal belangrijke stoffen in 1 000 ton per jaar (1983) Kaart 4. Emissiedichtheidsverdeling van

kool-stofmonoxide

Tabel 10. Luchtemissies van koolstofmonoxide per kaartvierkant van 20x20 km in ton per jaar (1983)

Kaart 5. Emissiedichtheidsverdeling van zwavel-dioxide

Tabel 11. Luchtemissies van zwaveldioxide per kaart-vierkant van 20x20 km in ton per jaar (1983) Kaart 6. Emissiedichtheidsverdeling van

stikstof-oxiden

Tabel 12. Luchtemissies van stikstofoxiden per kaart-vierkant van 20x20 km in ton per jaar (1983) Kaart 7. Emissiedichtheidsverdeling van

koolwater-stoffen

Tabel 13. Luchtemissies van koolwaterstoffen per kaart-vierkant van 20x20 km in ton per jaar (1983) Kaart 8. Verspreiding van zwaveldioxide

Industriële bronnen in Nederland (1983) Kaart 9. Verspreiding van zwaveldioxide

Niet-industriële bronnen in Nederland (1983) Kaart 10. Verspreiding van zwaveldioxide

Alle bronnen in Nederland (1983) Kaart 11. Verspreiding van zwaveldioxide

Alle bronnen in Europa (1980/1983) Kaart 12. Verspreiding van stikstofoxiden

Industriële bronnen in Nederland (1983) Kaart 13. Verspreiding van stikstofoxiden

Niet-industriële bronnen in Nederland (1983) Kaart 14. Verspreiding van stikstofoxiden

Alle bronnen in Nederland (1983) Kaart 15. Verspreiding van stikstofoxiden

Alle bronnen in Europa (1980/1983) Tabel 14. Overzicht van de in de Tabellen 15, 18,

19 en 20 samengenomen bedrijfsgroepen Tabel 15. Verbrandingsemissies in ton per jaar (1983) Tabel 16. Emissiehoogten van vier

verbrandingsemis-sies (1983)

Tabel 17. Overzicht van de in Tabel 18 samengenomen stoffen

Tabel 18. Emissies lucht in ton per jaar (1983) Tabel 19. Stofvormige luchtemissies in ton per jaar

(1983) Bladzijde 48 51 53 54 55 60 61 66 67 72 73 78 79 80 81 82 83 84 85 86 88 90 91 92 101

Bladzijde

5. EMISSIES WATER 103

5.1 Inleiding 103

5.2 Tabellen en kaarten 103

Tabel 20. Emissies water van een aantal stoffen in 106 kg per jaar (1983)

Tabel 21. Bestaande rioolwaterzuiveringsinrichtingen 112 naar type (1985)

Tabel 22. Indeling in beheers gebieden 115

Tabel 23. Wateremissies van een aantal stoffen in kg per jaar - per beheersgebied (1985)

23-1 Provincie Groningen 116

23-2 Provincie Friesland 118

23-3 Provincie Drenthe 120

23-4 Zuiveringschap West-Overijssel 122 23-5 Waterschap Regge en Dinkel 124

23-6 Heemraadschap Fleverwaard 126

23-7 Zuiveringschap Oost-Gelderland 128

23-8 Zuiveringschap Veluwe 130

23-9 Zuiveringschap Rivierenland 132

23-10 Provincie Utrecht 134

23-11 Zuiveringschap Amstel- en Gooiland 136 23-12 Hoogheemraadschap van de Uitwaterende 138

Sluizen in Kennemerland en West-Friesland

23-13 Hoogheemraadschap van Rijnland 140 23-14 Hoogheemraadschap van Delfland 142 23-15 Zuiveringschap Hollandse Eilanden en 144

Waarden; Hoogheemraadschap van Schieland

23-16 Provincie Zeeland 146

23-17 Hoogheemraadschap West-Brabant 148 23-18 Waterschap De Aa; Waterschap De Dommel; 150

Waterschap De Maaskant

23-19 Provincie Limburg 152

23-20 Rijkswateren 155

Tabel 24. Wateremissies van een aantal stoffen in ton 156 per jaar (1985)

Nederland, totaal

Tabel 25. Belasting van het milieu met een aantal stoffen per beheersgebied in kg per jaar (1985)

25-1 Provincie Groningen 158

25-2 Provincie Friesland 159

25-3 Provincie Drenthe 160

25-4 Zuiveringschap West-Overijssel 161 25-5 Waterschap Regge en Dinkel 162

25-6 Heemraadschap Fleverwaard 163

25-7 Zuiveringschap Oost-Gelderland 164

25-8 Zuiveringschap Veluwe 165

25-9 Zuiveringschap Rivierenland 166

25-10 Provincie Utrecht 167

Bladzijde

25-12 Hoogheemraadschap van de Uitwaterende 169 Sluizen in Kennemerland en West-Friesland

25-13 Hoogheemraadschap van Rijnland 170 25-14 Hoogheemraadschap van Delfland 171 25-15 Zuiveringschap Hollandse Eilanden en 172

Waarden; Hoogheemraadschap van Schieland

25-16 Provincie Zeeland 173

25-17 Hoogheemraadschap West-Brabant 174 25-18 Waterschap De Aa; Waterschap De Dommel; 175

Waterschap De Maaskant

25-19 Provincie Limburg 176

Tabel 26. Belasting van het milieu met een aantal stoffen 177 per beheersgebied in ton per jaar (1985)

Nederland, totaal

Tabel 27. Aanvoer van waterverontreinigende stoffen door 178 enkele grote rivieren ten opzichte van de

emissies in Nederland in ton per jaar (1985/1988)

6. EMISSIES DOOR WEGVERKEER 179

6.1 Inleiding 179

6.2 Tabellen en kaarten 179

Tabel 28. Verkeersproduktie per wegtype in miljard 180 voertuigkilometer (1983)

Tabel 29. Luchtemissies door wegverkeer per wegcategorie 181 in 1 000 ton per jaar (1983)

Tabel 30. Luchtemissies door wegverkeer van enkele 182 belangrijke stoffen in 1 000 ton per jaar (1983)

Tabel 31. Wateremissies en bodememissies door wegverkeer 183 in kg per jaar (1983)

BIJLAGE A 185

1.

DOEL, BEGELEIDING EN UITVOERING VAN DE EMISSIEREGISTRATIE

1.1

Inleiding

In 1974 werd door het voormalige Ministerie van Volksgezondheid en Milieuhygiëne in samenwerking met het Ministerie van Verkeer en Water-staat begonnen met een landelijke registratie van emissies van milieu-verontreinigende stoffen.

De emissieregistratie omvat het continu verzamelen en vastleggen van alle gegevens betreffende de in Nederland in de lucht en het water ge-brachte verontreinigingen, afkomstig van in principe alle bronnen. In het systeem zijn opgenomen de emissiegegevens van de categorieën: Ver-keer, Huishoudingen, Industrie, Openbare nutsbedrijven, Natuurlijke emissies en Grondgebruik.

1.2

Doel van de registratie

Bij de opzet van de emissieregistratie is er van uitgegaan dat die in-formatie diende te worden verzameld en vastgelegd, die het volgende mogelijk zou maken:

- Het berekenen van de emissie per bedrijf, bedrijfsgroep of installa-tie en de totale emissie per gebied, oppervlakte-eenheid of oppervlak-tewater.

- Met behulp van transmissiemodellen nagaan welke emissies relatief van het meeste belang zijn voor de concentraties op leefniveau en welke rol de grensoverschrijdende emissies daarbij spelen. Het leggen van een relatie tussen bovengenoemde gegevens en de gemeten concentra-ties op leefniveau.

- Het verkrijgen van inzicht in de te verwachten gevolgen van sane-ringsmaatregelen en van nieuwe emissiebronnen. Dit is nodig om tot een systematisch terugdringen van de verontreiniging te kunnen komen.

1.3

Begeleiding van de registratie

De registratie is begeleid door een Bestuurscommissie Emissieregis-tratie. In deze commissie hebben zitting vertegenwoordigers van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, het Ministerie van Verkeer en Waterstaat, de Provincies, de Raad van Nederlandse Werkgeversverbonden en TNO, aan welke organisatie de uit-voering van de registratie is opgedragen. Door bovenstaande overleg-structuur is een hechte samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven gewaarborgd.

1.4

Uitvoering van de registratie

Voor de plaatsbepaling van onder meer de emissiebronnen wordt gebruik gemaakt van de kilometervierkanten van het Rij ksdriehoeksmetingnet. Voor de wateremissies wordt, waar mogelij k, gebruik gemaakt van de door de waterbeheerders gehanteerde gebiedsindelingen.

De vastlegging van alle gegevens vindt plaats met behulp van voor de registratie speciaal ontworpen formulieren. Hierop worden de gegevens zodanig in code ingevuld, dat deze direct in de computer van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer kunnen worden ingevoerd en verwerkt.

Om de verschillende gegevens efficiënt te kunnen verwerken is het noodzakelijk om onderscheid te maken tussen individueel en collectief te registreren emissies.

Individueel te registreren emissies

Onder individueel te registreren emissies worden verstaan emissies ten gevolge van karakteristieke bedrijfsactiviteiten, die ieder hun eigen, individuele plaats in de verzameling van gegevens krijgen. De regis-tratie van de emissies vindt plaats bij bedrijven, vallende onder de volgende bedrijfskIassen van de Standaard Bedrijfsindeling van het Centraal Bureau voor de Statistiek:

- Delfstoffenwinning. - Industrie.

- Openbare nutsbedrijven (elektriciteitsbedrijven en gasdistributie-bedrijven) .

Transport-, opslag- en communicatiebedrijven (alleen wegvervoer, zeevaart, binnenvaart en luchtvaart verwante bedrijven, veem- en pak-huisbedrijven (op- en overslagbedrijven)).

- Overige dienstverlening (alleen reinigings- en ontsmettingsbedrijven (vuilverbranding); classificeerbedrijven; wasserijen, chemische reini-ging en ververijen e.d.).

Binnen deze bedrijfskIassen worden de belangrijkste emittenten ge-selecteerd op basis van de grootte van hun emissies.

De individuele registratie geschiedt door registratieteams van TNO. Deze teams zijn samengesteld uit specialisten in de betreffende be-drij fsgroep, waardoor een deskundig en effectief onderzoek mogelij k is.

Bij de bepaling van de emissies wordt gebruik gemaakt van:

- Bij het bedrijf bekende cijfers uit metingen (inclusief metingen die zijn uitgevoerd door instanties belast met het toezicht op de handha-ving van de milieuwetten).

- Emissiefactoren, verkregen uit metingen of berekeningen die soortge-lijke installaties en/of apparaten betreffen.

- Metingen door TNO, waar dit nodig mocht blijken.

- Schattingen, gebaseerd op bijvoorbeeld ervaringen elders.

Collectief te registreren emissies

Onder collectief te registreren emissies worden verstaan emissies die gerelateerd kunnen worden aan algemeen bekende statistische gegevens, zoals aantal inwoners, aantal woningen, aantal arbeidsplaatsen en der-gelijke. De emissies kunnen betrekkelijk eenvoudig worden berekend met behulp van deze gegevens en emissiefactoren.

De collectieve registratie omvat de registratie van emissies ten ge-volge van:

- Ruimteverwarming in woningen en bedrijven en andere verwarmingsacti-viteiten, zoals koken en gebruik van geisers.

- Activiteiten van inwoners, zoals verfgebruik, gebruik van spuitbus-sen, gebruik van sanitair en dergelijke.

- Bedrijfsactiviteiten die niet in de individuele registratie worden vastgelegd.

- Land- en tuinbouw en veeteelt, waaronder begrepen intensieve veehou-derij.

- Processen in de natuur, zoals bacteriële processen in de bodem. - Wegverkeer, spoorwegverkeer, scheepvaart en luchtvaart.

Oppervlaktebronnen, zoals spoorwegemplacementen, havens en vlieg-velden.

Verder is ook ruimte geschapen voor het verwerken van gegevens betref-fende grensoverschrijdende lucht- en waterverontreiniging.

De verzameling van de gegevens geschiedt bij de collectieve registra-tie via diverse overheidsdiensten en instanregistra-ties die over relevante ge-gevens beschikken.

1.5

Nauwkeurigheid van de gegevens

Bij het vaststellen van de emissies is uitgegaan van de meest nauw-keurige gegevens die voor de gegeven si tua tie bes chikbaa r wa ren. De nauwkeurigheid van de cij fers in de tabellen wordt bepaald door de nauwkeurigheid van deze basisgegevens. Deze kan per stof en per be-drij f verschillen. Een algemene nauwkeurigheidsindicatie is hierdoor niet te geven. Wel zij opgemerkt dat in de meeste tabellen het aantal significante cijfers geringer is dan opgenomen.

Kaart 1 Nederland

" WADDENZEE

2.

ALGEMENE GEGEVENS

2.1

Inleiding

Om de geregistreerde gegevens in hun samenhang te kunnen plaatsen, is een aantal algemene gegevens opgenomen. Deze gegevens, ontleend aan publikaties van het Centraal Bureau voor de Statistiek en de Provin-cies, hebben betrekking op grondgebruik, inwoneraantallen, arbeids-plaatsen en verkeersintensiteiten. Voor zover deze gegevens afkomstig zijn uit verschillende statistieken kunnen verschillen optreden.

Voor de algemene gegevens per tabel is zoveel mogelijk uitgegaan van de meest recente gepubliceerde informatie.

2.2 Tabellen en kaarten Kaart 1 Nederland Kaart 2 Natuurgebieden Tabel 1

Oppervlak en gebruik van de bodem (per 1 januari 1987) Kaart 3

Woon- en werkconcentraties Tabel 2

Inwoners, oppervlak, werkzame personen en toegevoegde waarde per pro-vincie (1984/1986)

Tabel 3

Arbeidsvolume en bijdrage aan het bruto nationaal produkt per be-drijfstak in procenten (1986)

Tabel 4

Aantal geregistreerde bedrijven en aantal werknemers per bedrijfsgroep (1983 )

Kaart

2

Natuurgebieden

NOORDZEE Natuurgebied BELGIË

.Î

c'

i

l

,.;

....

.

Tabel 1

Oppervlak en gebruik van de bodem (per 1 januari 1987)

Gebruik van de bodem Agrarisch gebruik Bos Natuurlijk terrein Bebouwd terrein Overige gronden Water Totaal Oppervlak in km2 24 042 2 969 1 557 2 837 2 519 3 368 37 292

Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek

Oppervlak in

%

64,4 8,0 4,2 7,6 6,8 9,0 100

Kaart 3

Woon- en werkconcentraties

" WADDENZEE.

•

NOORDZEE

•

•

•

•

r··L../d .

.J'·~

)

.~

.

.

_{\. J'...}

..

_.

_"

/

'-.

BELGIË

L,....;"-'"

....

.../ "\ ~V""

•

•

• Industrieterrein Woonconcentratie

•

•

•

_•

•

•

....

.

\

₎

. .

/

I

.

)

/

•

I

. -_.J

.

.

)

~-.I\

.

')

•

l

•

?

~

Î'

(~

. . .

/

~

...

.-.,

•

_.~

'""'-.r--'

\ DUITSLAND "") '"--,

"

\

I

.

/

.I

'l..

·

(.1

?

/'

l

r . ~.f

1

.

\.,

I..

.

'",

,

\..

.

~

t..,._._\ .

'

.

Tabel 2

Inwoners, oppervlak, werkzame personen en toegevoegde waarde per provincie (1984/1986)

Provincie Inwoners Oppervlak Arbeids- Toegevoegde

-;- 1000 km2 _{volume;" waarde} (1986) (1986) in

%

in

%

(1984) (1984) Groningen 560 2 607 3,5 8,3 Friesland 598 3 788 3,1 3,0 Drenthe 432 2 681 2,4 2,8 Overijssel 999 3 926 6,5 5,9 Flevoland 177 1 136 11 ,6 10,2 Gelderland 1 762 5 128 Utrecht 944 1 396 7,2 6,1 Noord-Holland 2 323 2 935 18,3 18,0 Zuid-Holland 3 165 3 363 23,9 23,5 Zeeland 356 3 017 2,3 2,5 Noord-Brabant 2 125 5 106 14,1 12,9 Limburg 1 088 2 209 6,8 6,2 Extra-territoriale 0,3 0,6 sector Nederland 14 529 37 291 100,0 100,0

*

Aantal personen dat gedurende 1984 in het gebied werkzaam is geweest Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek

Tabel 3

Arbeidsvolume en bijdrage aan het bruto nationaal produkt per bedrijfstak in procenten (1986) Bedrijfstak Landbouw en visserij Delfstoffenwinning Industrie Openbare nutsbedrijven

Bouwnijverheid en -installatie bedrijven Handel, horeca en reparatiebedrijven Transport-, opslag- en communicatie-bedrijven Overige diensten Totaal Arbeidsvolume* in procenten 5,8 0,2 19,3 1,0 7,3 19,4 7,0 40,0 100,0

Bijdrage aan bruto nationaal produkt in procenten 4,4 5,7 20,3 2,2 5,2 15,6 6,5 40,1 100,0

* Aantal personen dat gedurende 1986 in de bedrijfstak werkzaam is geweest

Tabel 4

Aantal geregistreerde bedrijven en aantal werknemers per bedrijfsgroep (1983)

Nummer Bedrijfsgroep Aantal Aantal Naam

CBS bedrijven werknemers Ol 120 29 249 Aardolie- en aardgaswinning en -exploratie 02 202 116 16 153 Zuivel- en melkproduktenindus-03 04 05 06 07 08 09 10 II 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 212 215 201 203 t/m 2ll 213 t/m 214 216 t/m 217 221 t/m 229 231 t/m 257 261 t/m 263 271 t/m 273 281 282 291 292 t/m 294 295 296 297 298 t/m 299 300 3ll t/m 312 313 321 322 t/m 328 331 t/m 333 107 21 628 88 413 80 305 18 85 7 89 48 31 24 40 3 24 68 79 267 26 7 466 4 178 71 570 13 388 21 544 15 743 26 ll8 5 482 2 719 3 910 40 654 3 181 10 156 2 590 6 566 7 250 6 628 6 369 2 760 22 512 27 4ll trie Veevoederindustrie Bierbrouwerijen en mouterijen Overige voedings- en genotmid-delenindustrie

Textielindustrie

Kledingindustrie; leder-, schoen- e.a. lederwarenindus-trie; hout- en meubelindustrie Papier- en papierwarenindustrie Grafische industrie, uitgeverij-en

Aardolieraffinaderijen

Aardolie- en steenkoolprodukten-industrie

Kunstmeststoffenindustrie Kunstharsen- e.d. industrie; verfstoffen- en kleurstoffen-industrie; overige chemische grondstoffenindustrie

Verf-, lak-, vernis- en druk-inktindustrie

Genees- en verbandmiddelenindus-trie

Zeep-, was- en reinigingsmidde-len-, parfumerie- en cosmetica-industrie

Chemische bestrijdingsmiddelen-e.d. industrie; overige chemi-sche produktenindustrie

Synthetische garen- en vezel-industrie

Rubberverwerkende industrie; loopvlakvernieuwingsindustrie Kunststofverwerkende industrie Baksteen- en dakpannenindustrie Overige bouwmaterialen-, aarde-werk- en glas industrie

Basis metaalindustrie (exclusief non-ferro metaalindustrie)

Tabel 4 (vervolg)

Aantal geregistreerde bedrijven en aantal werknemers per bedrijfsgroep (1983)

Nummer Bedrijfsgroep Aantal

CBS bedrijven 24 334 25 25 340 64 26 349 129 27 341 t/m 348 538 28 351 t/m 359 483 29 361 t/m 369 125 30 371 t/m 373 126 375 t/m 379 31 374 123 32 381 t/m 384 61 33 34 35 36 37 38 Totaal 391 t/m 399 401 402 6ll t/m 763 981 983 86 31 3 142 II 137 4 680 Aantal werknemers 5 557 5 035 4 207 44 859 45 091 53 ll3 34 180 30 927 6372 19 010 6 739 974 10 641 682 4 867 593 670 Naam Non-ferro metaalindustrie Gieterijen Smederijen, oppervlaktebewer-kingsbedrijven e.d. Overige metaalproduktenindustrie Machine-industrie Elektrotechnische industrie Transportmiddelenindustrie (ex-clusief scheepsbouw- en scheeps-reparatiebedrijven)

Scheepsbouw- en scheepsrepara-tiebedrijven

Instrumenten- en optische indus-trie

Overige industrie

Elektriciteitsbedrijven Gasdistributiebedrijven Wegvervoer, zeevaart, binnen-vaart en luchtbinnen-vaart verwante be-drijven, veem- en pakhuisbedrij-ven (op- en overslagbedrijpakhuisbedrij-ven) Reinigings- en ontsmettingsbe-drijven

Wasserijen, chemische reiniging en ververijen e.d.

3.

EMISSIES LUCHT EN WATER

3.1

Inleiding

De in dit rapport opgenomen emissiegegevens dienen in hun samenhang te worden gezien, daar zij anders wellicht tot misverstanden dan wel on-juiste interpretatie aanleiding zouden kunnen geven.

Hoewel de gepresenteerde gegevens een zekere schijn van exactheid heb-ben, zijn onnauwkeurigheden in de gegevens onvermijdelijk.

Geregistreerd worden de emissies zoals die het bedrijf, de woning, het voertuig en dergelijke verlaten. Luchternissies komen direct in het mi-lieu terecht. Wateremissies kunnen nog een (lange) weg afleggen via rioolstelsels, transportleidingen en waterzuiveringsinrichtingen voor-dat zij het oppervlaktewater bereiken.

Om een duidelijk beeld te krijgen van de produktieprocessen die de vervuiling veroorzaken, worden de emissies geregistreerd per installa-tie. Bij wateremissies worden de stromen uit de verschillende instal-laties meestal binnen het bedrij f samengevoegd en naar een gemeen-schappelijk lozingspunt geleid. Tijdens dit transport kunnen reacties plaatsvinden waardoor per stof de som van de primair geloosde hoeveel-heden niet meer gelijk is aan de hoeveelheid die bij het gemeenschap-pelijk lozingspunt wordt gemeten. Dit doet zich onder meer voor bij de lozingen van zuren en basen, waarbij zouten kunnen worden gevormd. Ook kunnen gemakkelijk oxydeerbare stoffen, zoals bijvoorbeeld hydrochinon en cyaniden, tijdens dit transport worden omgezet.

3.2

Gebruik van omrekeningsfactoren

Bij de registratie worden hoeveelheden van de geëmitteerde stoffen vastgelegd. Is men echter geïnteresseerd in een deelaspect, bijvoor-beeld de fluoridebelasting van een bepaald gebied, dan kunnen de hoe-veelheden van de diverse fluorbevattende stoffen niet zonder meer wor-den opgeteld. Via een speciaal computerprogramma kunnen de verschil-lende hoeveelheden geregistreerde stoffen worden omgerekend naar fluoride en daarna opgeteld. Een aantal in de volgende hoofdstukken opgenomen tabellen, zoals Tabel 7 en de meeste tabellen in Hoofdstuk 5, is op deze wijze tot stand gekomen.

3.3

Tabellen

In een aantal tabellen Z1Jn de hoeveelheden uitgedrukt in kg per jaar. Dit suggereert wellicht een grotere nauwkeurigheid dan in werkelijk-heid aanwezig is. In andere tabellen zijn de hoeveelheden uitgedrukt in ton per jaar (1 ton = 1000 kg). Door afrondingen kunnen de emissies per stof in de verschillende tabellen kleine afwijkingen vertonen. Is de emissie wel geregistreerd maar beneden de afrondingsgrens, dan is dit met 0 (nul) aangegeven. Is geen emissie geregistreerd dan is een streepje ingevuld.

Tabel 5

Individueel geregistreerde emissies per stofgroep in ton per jaar (1983) 5-1 Luchtemissies

5-2 Wateremissies Tabel 6

Collectief geregistreerde emissies in ton per jaar (1983)

Tabel 7

Emissiehoeveelheden uit individueel geregistreerde bedrijven. Verge-lijking eerste ronde (1974 t/m 1980) - tweede ronde (1981 t/m 1984)

voor enkele stoffen in ton per jaar*

Tabel 5-1

Individueel geregistreerde luchtemissies per stofgroep in ton per jaar (1983) KOOLWATERSTOFFEN, ALIFATISCH, VERZADIGD

Aardolie Benzine Butaan, n-Cyclohexaan Ethaan Heptanen~', Hexaan, n-Hexanen>', Isobutaan Koolwaterstoffen, alifatisch, C2-C10 Koolwaterstoffen, mengsel, C10 en hoger Koolwaterstoffen, verzadigd*

Koolwaterstoffen, verzadigd, C1-C4 Methaan

Pentanen~'<

Propaan

KOOLWATERSTOFFEN, ALIFATISCH, ONVERZADIGD Acetyleen Butadieen Buteen, 1-Cycloheptatrieen, 1,3,5-Cyclopentadieen, 1,3-Deceen, 1-Dicylopentadieen Dipenteen Etheen Hepteen, 1-Heptenen>'< Hexeen, 1-Isobutyleen Isopreen

Koolwaterstoffen, alifatisch, onverzadigd>', Methyl-1-buteen, 2-Noneen, 1-Norbornadieen, 2,5-Octeen, Penteen, 1-Pentenen>'< Propeen

* Niet nader bekend of gespecificeerd

4971 19 935 505 347 120 945 5 497 52 632 13 211 487 7 425 4 354 939 429 498 383 101 12 27 3 6 7 4 182 9 2 45 60 2 196 516 1 42 41 5 1 961 Zie volgende bladzijde

Tabel 5-1 (vervolg)

Individueel geregistreerde luchtemissies per stofgroep in ton per jaar (1983) KOOLWATERSTOFFEN, AROMATISCH Anthraceen/anthraceenolie Benzeen Bitumen Cumeen Ethylbenzeen Diisopropylbenzeen

Koolwaterstoffen, aromatisch, mengsel, bevat benzeen Koolwaterstoffen, aromatisch, mengsel, bevat geen benzeen Koolwaterstoffen, aromatisch, polycyclisch

Koolwaterstoffen, cyclisch/heterocyclisch

Koolwaterstoffen, mengsel, C2-C10, 25-50% aromatisch Methylstyreen,

a-Stoffen, verhitting olie en teer Styreen

Tolueen

Xylenen'\-KOOLWATERSTOFFEN, VERBRANDINGSPROCESSEN Koolwaterstoffen, verbranding aardgas

Koolwaterstoffen, verbranding gassen (excl. aardgas) Koolwaterstoffen, verbranding hout

Koolwaterstoffen, verbranding olie

Koolwaterstoffen, verbranding vaste brandstof Koolwaterstoffen, verbrandingsmotoren, benzine Koolwaterstoffen, verbrandingsmotoren, diesel KOOLWATERSTOFFEN, GECHLOREERD Allylchloride Benzylchloride Chloorpropaan, 1-Chloorpropaan, 2-Chloroform Dichloorethaan, 1,1-Dichloorethaan, 1,2-Dichlooretheen, 1,1-Dichlooretheen, 1,2, trans-Dichloorpropaan, 1,2-Dichloorpropeen,

2,3-Dichloorpropeen, cis/trans-, mengsel Ethylchloride Hexachloor-1,3-cyclopentadieen Koolwaterstoffen, gechloreerd,'e 4 681 6 5 61 1 591 3 296 9 289 3 656 17 1 168 842 4 293 1 468 2 293 1 933 288 1 041 1 151 40 199 39 1 7 34 68 377 9 21 8 4 6 5 3 1 54

Tabel 5-1 (vervolg)

Individueel geregistreerde luchtemissies per stofgroep in ton per jaar (1983) KOOLWATERSTOFFEN, GECHLOREERD (vervolg)

Methylchloride Methyleenchloride Monochloorbenzeen Octachloorcyclopenteen Perchloorethyleen Tetrachloorcyclopentaan Tetrachloormethaan Trichloorbenzeen* Trichloorethaan, 1,1,1,-Trichloorethaan, 1,1,2,-Trichloorethyleen Trichloorpropaan, 1,2,3-Vinylchloride KOOLWATERSTOFFEN, GEBROMEERD Broomtrifluormethaan Koolwaterstoffen, gebromeerd* KOOLWATERSTOFFEN, GEFLUOREERD Chloordifluormethaan Chloor-l,I,I,3,3,3,-hexafluorpropaan, 2-Chloor-1,1,2,2,-tetrafluorethaan, 1-Chloortrifluormethaan Dichloordifluormethaan Dichloormonofluormethaan Dichloor-l,1,2,2-tetrafluorethaan, 1,2-Dichloor-2,2,2-trifluorethaan, 1,1-Hexafluorpropaan, 1,1,1,2,2,3-Koolwaterstoffen, gefluoreerd* Octafluorcyclobutaan Tetrafluoretheen Tetrafluormethaan Trichloorfluormethaan Trichloor-2,2,2-trifluorethaan, 1,1,1-Trichloor-l,2,2-trifluorethaan, 1,1,2-Trifluormethaan HYDROXYLVERBINDINGEN, ALIFATISCH Butanol, n-Butanol, sec-Butanol, tert-Elhanol Ethyleenglycol

* Niet nader bekend of gespecificeerd Zie volgende

544 3 083 30 2 1 255 2 260 10 1 113 5 1 178 3 350 27 2 198 27 25 41 232 30 14 56 12 223 46 17 193 785 3 151 175 266 20 261 4 676 68 bladzijde

Tabel 5-1 (vervolg)

Individueel ~eregistreerde luchtemissies per stofgroep in ton per jaar (1983)

HYDROXYLVERBINDINGEN, ALIFATISCH (vervolg) Furfurylalcohol Glycerol Isobutanol Methanol Methyl-2-pentanol, 4,-Monohydroxyverbindingen* Po lyhydroxyve rb indingen* Propanol, n-Propanol, sec-ESTERS Bis (2-ethylhexyl)ftalaat Butylacetaat Dibutylftalaat Dimethyltereftalaat Dioctylftalaat Esters, onverzadigd* Esters, verzadigd* Ethylacetaat Ethylacrylaat Isobutylacetaat Methylacetaat Methylacrylaat Methylformiaat Methylmethacrylaat Vinylacetaat KETONEN Aceton Cyclohexanon Diisobutylketon Ketonen", Methylethylketon Methylisobutylketon ALDEHYDEN Aceetaldehyd Formaldehyd Furfural Propionaldehyd

Verbindingen met aldehydfunctie

* Niet nader bekend of gespecificeerd Zie volgende

30 10 49 1 923 8 454 161 129 1 028 1 1 192 1 3 37 1 228 2 016 2 9 100 1 230 15 207 2 294 45 8 881 1 568 231 236 126 6 5 311 bladzijde

Tabel 5-1 (vervolg)

Individueel geregistreerde luchtemissies per stofgroep in ton per jaar (1983) ETHERS Diethylether Diisopropylether Dioxaan, 1,4-Ethers'" Methyl-tert-butylether Propyleenglycolmethylether Tetrahydrofuraan

CARBONZUREN EN HUN ZOUTEN Azijnzuur Calciumacetaat Calciumpropionaat Carbonzuren* Natriumacetaat Natriumgluconaat Natriumpropionaat EPOXIDEN Epichloorhydrine Ethyleenoxide Propyleenoxide ZUURSTOFVERBINDINGEN, AROMATISCH Benzaldehyd Benzoezuur Difenyljdifenyloxide, mengsel Dihydroxyfenylpropaan, 2,2-Fenol Ftaalzuuranhydride Dihydroxyfenylpropaan, 2,2-Hydroxylverbindingen, aromatisch Kresol, m-Terfenyljterfenyloxide, mengsel Trimethyl-1-hydroxyindaan, 1,1,3-STIKSTOFVERBINDINGEN, ORGANISCH Acetoncyaanhydrine Acetonitril Acrylamide Acrylonitril Caprolactam,

f.-* Niet nader bekend of gespecificeerd

419 59 5 205 124 9 155 337 1 1 7 1 58 4 48 107 77 21 38 128 9 61 1 9 160 105 10 16 2 57 1 224 131 Zie volgende bladzijde

Tabel 5-1 (vervolg)

Individueel geregistreerde luchtemissies per stofgroep in ton per jaar (1983)

STIKSTOFVERBINDINGEN, ORGANISCH (vervolg) Diethylamine Dimethylaceetamide Dimethylethylamine Dimethylformamide Ethyleendiamine Hydrazine Melamine Methylpyrrolidon, N-Monoethanolamine Morfoline Nitropropaan, 2-Pyridine Stikstofverbindingen, organisch* Triethanolamine Triethylamine Ureum ZWAVELVERBINDINGEN, ORGANISCH Mercaptanen Tolueensulfonzuur Thiuram

Zwavel verbindingen , organisch* BESTRIJDINGS- EN GENEESMIDDELEN

Bestrijdings- en geneesmiddelen, organisch* Bis (dimethylthiocarbamoyl)disulfide Natrium-N-chloor-p-tolueensulfonamide IJzertris(dimethyldithiocarbamaat) Zinkbis(dimethyldithiocarbamaat) Zinkethyleenbis(dithiocarbamaat) MEERFUNCTIONELE VERBINDINGEN

Afbraakprodukten, organische avivagemiddelen Avi vagemiddelen ,

organisch>\-Cinnamylchloride Diacetonylalcohol Dichloorbenzonitril, 2,6-Dichloor-2-propanol, 1,3-Emissies, moffelen Ethyleenglycolmonobutylether Ethyleenglycolmonobutyletheracetaat Ethyleenglycolmonomethylether

* Niet nader bekend of gespecificeerd

1 1 13 5 9 57 1 3 26 36 1 3 1 32 6 1 248 1 2 3 2 1 1 4 1 3 7 54 296 1 31 1 1 196 18 13 421 Zie volgende bladzijde

Tabel 5-1 (vervolg)

Individueel geregistreerde luchtemissies per stofgroep in ton per jaar (1983) MEERFUNCTIONELE VERBINDINGEN (vervolg)

Ethylglycol Ethylglycolacetaat Isoforon Koel-/snijvloeistoffen Koolstof/waterstof/zuurstofverbindingen Methylglycolacetaat Monochloorazijnzuur Nitroverdunner

Oliën en vetten, dierlijk/plantaardig Pigmenten, organisch*

Schoonmaakmiddelen, organisch* Stoffen/verbindingen, organisch* Verbindingen, uitstoken bindmiddelen STOF, VOORNAMELIJK ORGANISCH

Bloedmeel Gedroogde koemest Gist Gistextract Hout (zaagsel) Melkpoeder

Stof, verwerking dierlij ke produkteni ,

Stof, verwerking granen Stof, verwerking mengvoeders

Stof, verwerking plantaardige produkten* Stof, verwerking sojabonen

Suikerbietenpulp Tapioca

Weipoeder Zetmeel

STOF, VOORAL HOOGMOLECULAIRE VERBINDINGEN Colofonium

Hoogmoleculaire verbindingen* Linoleum

Polyacrylonitril-butadieen-styreen Polyetheen, hoge dichtheid

Polyetheen, lage dichtheid Polydimethaannaftaleen Polyvinylchloride

* Niet nader bekend of gespecificeerd _{Zie volgende}

189 71 9 89 733 18 1 5 671 52 1 5 494 252 3 4 10 25 740 915 183 3 081 2 577 2 910 372 116 1 065 367 338 3 106 1 39 11 32 1 128 bladzijde

Tabel 5-1 (vervolg)

Individueel geregistreerde luchtemissies per stofgroep in ton per jaar (1983) STOF, OVERIG Bauxiet Bentoniet Bleekaarde Cement Cement, klinker Cokes Dolomiet Emissies, lassen

Emissies, snijden, gutsen Fosfaaterts

Glazurenjemailleren, pyrolyse produkten Grafiet Hoogovenslak Kaolien Klei Koolstof Kwarts Leisteenjmijnsteen Löss Nefelien Petroleumcokes Pyriet Residu, furaanhars Siliciumcarbide Siliciumdioxide Spuitstof Steenkool

Stof, niet specificeerbaar Talk

Wasmiddel Ijzererts Zand Zinkerts

ANORGANISCHE GASVORMIGE VERBINDINGEN, AEROSOLEN Ammoniak

Blauwzuur Broomwaterstof Carbonylsulfide Chloor

*

Niet nader bekend of gespecificeerd

15 64 1 168 458 968 84 313 1 273 2 815 749 331 817 211 90 59 3 36 5 25 790 18 6 18 989 828 1 851 614 14 57 3 063 3 36 6 910 59 6 29 30 Zie volgende bladzijde

Tabel 5-1 (vervolg)

Individueel geregistreerde luchtemissies per stofgroep in ton per jaar (1983) ANORGANISCHE GASVORMIGE VERBINDINGEN, AEROSOLEN (vervolg)

Chloriden, verbranding kolen Distikstofoxide

Edelgassen;" Fluor

Fluoriden, verbranding kolen Fluorwaterstof

Fosforwaterstof Kooksovengas, ruw Koolstofmonoxide

Roet, verbranding gassen Roet, verbranding olie Roet, verbrandingsmotoren Siliciumfluoride

Stikstofmonoxide

Stikstofoxiden, berekend als N0 2 Vliegas, verbranding chemisch afval Vliegas, verbranding cokes

Vliegas, verbranding hout

Vliegas, verbranding huisvuil en slib Vliegas, verbranding kolen

Waterstof Zoutzuur Zwaveldioxide Zwavelkoolstof Zwaveltrioxide Zwavelwaterstof 1 73 6 787 14 2 355 1 883 263 223 1 058 7 186 60 26 5 664 178 497 185 24 680 2 452 2 874 10 882 7 487 318 177 5 969 535 1 330 VERBINDINGEN VAN AMMONIUM, BARIUM, CALCIUM, KALIUM, MAGNESIUM EN NATRIUM

Ammoniumchloride 119 Ammoniumfosfaat 40 Ammoniummono-jammoniumdiwaterstoffosfaat 12 Ammoniumnitraat 567 Ammoniumnitriet 570 Ammoniumsulfaat 110 Bariumsulfaat 2 Calciumcarbide 1 Calciumcarbonaat 664 Calciumfluoride 25 Calciumhydroxide 13 Calciumoxide 225 Calciumsulfaat 60

Calciumverbindingen, berekend als CaO 29

Calciummono-jcalciumdiwaterstoffosfaat 42

Tabel 5-1 (vervolg)

Individueel geregistreerde luchtemissies per stofgroep in ton per jaar (1983) VERBINDINGEN VAN AMMONIUM, BARIUM, CALCIUM, KALIUM, MAGNESIUM EN NATRIUM

(vervolg) Kaliumchloride Kalkammonsalpeter Magnesiumcarbonaat Magnesiumoxide Magnesiumsulfaat

Magnesiumverbindingen, berekend als MgO Natrium-jkaliumverbindingen* Natriumcarbonaat Natriumchloride Natriumhexafluorosilicaat Natriumsilicaat Natriumsulfaat

VERBINDINGEN VAN ANTIMOON, ARSEEN, CADMIUM, CHROOM, KWIK, LOOD, KOPER, NIKKEL EN ZINK

Antimoon

Antimoonverbindingen, berekend als Sb 203 Arseenverbindingen, berekend als As₂0

3 Cadmiumverbindingen, berekend als CaO Chroom(VI)oxide

Chroomverbindingen, berekend als Cr Chroomverbindingen, berekend als Cr

203 Kwik

Loodchromaat Loodoxiden;',

Loodverbindingen, berekend als Pb Loodverbindingen, berekend als PbO Koperslak

Koperverbindingen, berekend als Cu Koperverbindingen, berekend als CuO Nikkelverbindingen, berekend als Ni Nikkelverbindingen, berekend als NiO' Zink

Zinkchloride Zinkoxide Zinksulfaat

Zinkverbindingen, berekend als Zn Zinkverbindingen, berekend als ZnO

1 115 1 853 1 47 6 29 5 96 662 2 3 223 5 1 1 4 1 9 25 6 4 86 2 91 753 1 10 7 16 23 11 225 16 10 231

~- - - -

- - - -

- - - -~~ - - - - ~ ~

- -

-Tabel 5-1 (vervolg)

Individueel geregistreerde luchtemissies per stofgroep in ton per jaar (1983) OVERIGE METAALVERBINDINGEN Aluminiumfluoride Aluminiumhydroxide Aluminiumoxide Aluminiumsilicaat Aluminiumverbindingen, corrosie Aluminiumverbindingen, onoplosbaar Aluminiumverbindingen, oplosbaar Aluminiumverbindingen, pyrolyse

Berylliumverbindingen, berekend als BeO Bismuthverbindingen

Boortrifluoride

Boorverbindingen, berekend als B 203 Kobaltverbindingen, berekend als CoO Lanthaanverbindingen, berekend als La

203 Mangaanjmangaanoxide

Mangaansulfaat

Mangaanverbindingen, berekend als MnO Molybdeenverbindingen, berekend als Mo0

3 Tinverbindingen, berekend als Sn0

2 Titaanchloride

Titaandioxide

Titaanverbindingen, berekend als Ti0 2 Vanadiumpentoxide

Wolfraamverbindingen, berekend als W0 3 Ijzer

IJ zeroxiden"'< IJzersulfaat

IJzerverbindingen, stralen en slijpen Zirkoniumoxide

Zirkoniumsilicaat

OVERIGE ANORGANISCHE VERBINDINGEN Chloorverbindingen, berekend als Cl Fluorverbindingen, berekend als F Fosfaten;'<

Fosforpentoxide

Fosforverbindingen, berekend als P20s Fosforzuur

Joodverbindingen, berekend als J Kunstmest"'<

Mengmest Nitraten"'<

*

Niet nader bekend of gespecificeerd Zie volgende

232 1 1 687 647 4 2 1 16 1 1 3 151 4 1 32 5 15 4 2 1 165 7 3 2 201 2 283 37 281 1 1 248 1 158 123 74 81 36 1 49 760 3 bladzijde

Tabel 5-1 (vervolg)

Individueel geregistreerde luchternissies per stofgroep in ton per jaar (1983) OVERIGE ANORGANISCHE VERBINDINGEN (vervolg)

Silicaten

Zwavel verbindingen , berekend als S Zwavelzuur

*

Niet nader bekend of gespecificeerd

2 127 19

_ . - - - . ---~--- -

-Tabel 5-2

Individueel geregistreerde wateremissies per stofgroep in ton per jaar (1983) KOOLWATERSTOFFEN, ALIFATISCH Aardolie (crude) Boor-/snijolie Buteen, 1-Cyclohexaan Heptaan, Hexaan, n-Koolwaterstoffen, alifatisch, C2-C10

Koolwaterstoffen, alifatisch, C11 en hoger Koolwaterstoffen, verzadigd, CI-C4

Koolwaterstoffen, verzadigd, C4-C10 Minerale olie Propeen KOOLWATERSTOFFEN, AROMATISCH/CYCLISCH Benzeen Difenyl Ethylbenzeen

Koolwaterstoffen, aromatisch, mengsel, bevat benzeen Koolwaterstoffen, aromatisch, mengsel, bevat geen benzeen Koolwaterstoffen, C2-C10, 25-50% aromaat

Koolwaterstoffen, cyclisch* Styreen

Stoffen, verhitting, olie, teer, steenkool Tolueen Xyleen;" ALCOHOLEN, ALIFATISCH Butanol, n-Butanol, sec-Butanol, tert-Ethanol Ethyleenglycol Ethylhexylalcohol Furfurylalcohol Glycerol Glycolen>';-Hexanol, 1-Hydroxyverbindingen, alifatisch* Isobutanol Methanol Pentanol, 1-Propanol, n-7 2 28 109 1 42 70 88 802 333 9 42 668 6 112 8 20 13 37 51 6 36 14 189 37 13 540 3 563 301 4 22 320 60 8 38 37 063 2 13

Tabel 5-2 (vervolg)

Individueel geregistreerde wateremissies per stofgroep in ton per jaar (1983) ALCOHOLEN, ALIFATISCH (vervolg)

Propanol, sec-Propyleenglycol Polyhydroxyverbindingen* ESTERS Acrylaationen Butylacetaat Diisobutylftalaat Dioctylsebacaat Esters~', Ethylacetaat Ethylacrylaat Ethylglycolacetaat Methylformiaat ALDEHYDEN EN KETONEN Aceetaldehyd Aceton Aldehyden en ketonen* Cyclohexanon Formaldehyd Methylethy1keton Methylisobutylketon ETHERS EN EXPOXIDEN Diethylether Dioxaan, 1,4-Epichloorhydrine Epoxyden~\­ Ethyleenglycoldi-n-butylether Ethy1eenglycolmonobutylether Ethyleenoxide Propyleenoxide Tetrahydrofuraan

CARBONZUREN EN CARBONZURE ZOUTEN Azijnzuur, en zouten Carbonzuren, en zouten~', Citroenzuur Ethylpentaancarbonzuur Glycolzuur, en zouten Gluconzuur, en zouten Melkzuur Mierezuur, en zouten Propionzuur, en zouten Pyrodruivenzuur

* Niet nader bekend of gespecificeerd Zie volgende

2 1 99 50 621 1 31 1 2 339 46 1 14 18 60 466 44 11 324 220 15 27 3 244 2 15 1 46 64 82 385 777 64 22 187 23 346 672 61 108 bladzijde

~--- - - -

---~---Tabel 5-2 (vervolg)

Individueel geregistreerde wateremissies per stofgroep in ton per jaar (1983) CARBONZUREN EN CARBONZURE ZOUTEN (vervolg)

Wijnsteenzuur, en zouten ZUURSTOFVERBINDINGEN, AROMATISCH Benzaldehyd Benzoëzuur, en zouten Benzylalcohol Carbonzuren, aromatisch,'r Fenolenjfenolaten Dihydroxyfenylpropaan Ftaalzuur en ftaalzuuranhydride Hydrochinon HALOGEENVERBINDINGEN, ORGANISCH Chloor-2-methylfenoxyazijnzuur, 4-Chloor-2-methylfenoxypropionzuur, 2,4-Chloorethanol, 2 -Chloorfluorkoolwaterstoffen* Chloorpropaan, 2-Chloroform Dichloorbenzeen, 1,3-Dichloorbenzamide, Dichloorbenzonitril, 2,6-Dichloorethaan, 1,2-Difluorbenzamide, Difluorbenzoëzuur, 2,6-Ethylbromide Koolwaterstoffen, gechloreerd,'r Methylchloride Methyleenchloride Monochloorazijnzuur, en zouten Monochloorcresolen* Perchloorethyleen Tetrachloorcyclohexanon Tetrachloormethaan Trichloorazijnzuur, en zouten Trichloorbenzeen* Trichloorbenzeensulfonzuur Trichloorethaan, 1,1,1-Trichloorethanol Vinylchloride

*

Niet nader bekend of gespecificeerd

1 10 16 6 21 670 13 6 37 4 170 10 3 1 18 1 17 4 48 1 1 8 15 14 183 164 9 3 10 27 9 1 1 55 21 2

Tabel 5-2 (vervolg)

Individueel geregistreerde wateremissies per stofgroep in ton per jaar (1983)

STIKSTOFVERBINDINGEN, ORGANISCH Aceetamide Acetonitril Acrylamide Acrylonitril Aminocarbonzuren* Aminoverbindingen, alifatisch* Aminoverbindingen, aromatisch* Cyclohexylamine Diethanolamine Diethyl-p-fenyleendiamine Dimethylamine Dimethylformamide Ethyleendiamine

Ethyleendiaminetetraazijnzuur (EDTA), en zouten Ethylmethylamine Formamide Hydroxyalkylaminen* Monoethanolamine Nitroverbindingen* Propyleendiamine Pyridine en derivaten Stikstofverbindingen, organisch* Triethanolamine Triethylamine Trimethylamine Ureum ZWAVELVERBINDINGEN, ORGANISCH Dimethylsulfoxide Mangaanethyleenbis(dithiocarbamaat) Mercaptanen* Mercaptoazijnzuur Natriumchloor-p-tolueensulfonamide Tolueensulfonamiden Tolueensulfonzuur, en zouten Tolueensulfonylchloriden IJzertris(dimethyldithiocarbamaat) Zinkbis(dimethyldithiocarbamaat) Zinkethyleenbis(dithiocarbamaat) Zwavelverbindingen , organisch'"

* Niet nader bekend of gespecificeerd

40 6 164 33 93 378 1 26 80 8 27 37 47 40 28 64 10 60 5 1 93 115 1 13 35 112 5 69 6 1 48 103 77 1 1 2 3 5 Zie volgende bladzijde

-- - - --~----

-Tabel 5-2 (vervolg)

Individueel geregistreerde wateremissies per stofgroep in ton per jaar (1983) ENZYMEN/GENEESMIDDELEN/DESINFECTIEMIDDELEN

Desinfectiemiddelen op basis van chloor Desinfectiemiddelen op basis van jood

Desinfectiemiddelen op basis van quaternaire ammoniumverbindingen Enzymen;" Penicillinederivaten Waterstofperoxide OPPERVLAKTE-ACTIEVE STOFFEN Alkanolaminederivaten Alkylarylsulfonaten Alkylsulfonaten Diarylsulfonaten Oppervlakte-actieve stoffen* Sulfonatosuccinaten

Zepen en wasmiddelen, textiel

OVERIGE ORGANISCHE VERBINDINGEN EN MENGSELS Cellulose

Hexamethyldisiloxaan

Hoogmoleculaire verbindingen, onoplosbaar Hoogmoleculaire verbindingen, oplosbaar Kleurstoffen/pigmenten, organisch Koel-/snijvloeistoffen

Lijm, op basis van polyvinylacetaat Melk Polydimethylsiloxaan Polyethyleenglycol/polypropyleenglycol Polyvinylacetaat Polyvinylalcohol Schoonmaakmiddelen, organisch Siliciumverbindingen, organisch Verbindingen, organisch*

ALKALI- EN AARDALKALIMETALEN, BEREKEND ALS METAAL Bariumverbindingen, berekend als Ba

Calciumverbindingen, berekend als Ca Kaliumverbindingen, berekend als K Magnesiumverbindingen, berekend als Mg Natriumverbindingen, berekend als Na Strontiumverbindingen, berekend als Sr

1 16 9 30 8 3 5 17 218 44 1 363 3 168 1 5 594 26 21 61 284 654 11 124 44 4 509 9 174 5 642 252 35 997 5 149 329 535 1

Tabel 5-2 (vervolg)

Individueel geregistreerde wateremissies per stofgroep in ton per jaar (1983) OVERIGE METALEN, BEREKEND ALS METAAL

Arseenverbindingen, berekend als As Bismuthverbindingen, berekend als Bi Boorverbindingen, berekend als B Cadmiumverbindingen, berekend als Cd Chroomverbindingen, berekend als Cr Kobaltverbindingen, berekend als Co Koperverbindingen, berekend als Cu Kwikverbindingen, berekend als Hg Lanthaanverbindingen, berekend als La Loodverbindingen, berekend als Pb Mangaanverbindingen, berekend als Mn Metaalverbindingen*

Molybdeenverbindingen, berekend als Mo Nikkelverbindingen, berekend als Ni Tinverbindingen, berekend als Sn Titaanverbindingen, berekend als Ti Vanadiumverbindingen, berekend als V Zilververbindingen, berekend als Ag Zinkverbindingen, berekend als Zn OVERIGE ANORGANISCHE VERBINDINGEN Broomverbindingen, berekend als Br Chloorverbindingen, berekend als Cl Fluorverbindingen, berekend als F Fosforverbindingen, berekend als P Joodverbindingen, berekend als J Stikstofverbindingen, berekend als N Zwavel verbindingen , berekend als S MEET GROOTHEDEN

Biologisch zuurstofverbruik Chemisch zuurstofverbruik Kjeldahl-stikstof

Vaste stof, bezinkbaar, met organisch materiaal Vaste stof, bezinkbaar, met anorganisch materiaal Vaste stof, bezinkbaar, uit metaalindustrie Vaste stof, zwevend

Warmte*o',

* Niet nader bekend of gespecificeerd

-;h'< Eenheid MWh 3 1 40 12 89 11 209 1 42 22 301 570 4 24 5 1 015 169 1 163 1 257 835 827 31 321 14 362 62 7 692 415 156 2 130 220 244 14 874 3 372 3 593 4 797 6 124 225 907

-- -~-- - - - - - - - - - - - -- - -

~---Tabel 6

Collectief geregistreerde emissies in ton per jaar (1983) Naam van de stof

Aceton

Alcoholen, alifatisch, t/m C4, mengsel Aldehyden;',

Anunoniak Butylacetaat

Cadmiumverbindingen, anorganisch/organisch, berekend als Cd

Calciumverbindingen, anorganisch/organisch, berekend als CaO

Chemisch zuurstofverbruik (CZV, COD) Chloride ionen

Chroomverbindingen, anorganisch/organisch, berekend als Cr Detergenten, anionactief* Dichloormethaan (methyleenchloride) Dimethylether Distikstofoxide Esters;\-Ethanol Ethylacetaat

Fosforverbindingen, anorganisch/organisch, berekend als P IJzer Isobutaan Isobutylacetaat Isopreen (2-methyl-l,3-butadieen) Isopropylalcohol (2-propanol) Ketonen;', Kjeldahl-stikstof Koolstofmonoxide Koo lwa ters toffen;',

Koolwaterstoffen, alifatisch, C2 t/m CIO Koolwaterstoffen, aromatisch, met benzeen Koolwaterstoffen, aromatisch, zonder benzeen Koolwaterstoffen, benzinedamp carburateur Koolwaterstoffen, Koolwaterstoffen, Koolwaterstoffen, Koolwaterstoffen Koolwaterstoffen'

_,

C2 t/m CI0;', Cl I en hoger;" sigarettenrook verbranding aardgas verbranding olie * Niet nader bekend of gespecificeerd

Lucht Water 770 1 200 6 000 64 000 50 1 31 800 601 150 159 090 1 8 000 2 260 2 200 30 580 600 7 100 250 17 500 780 2 500 50 530 1 600 200 58 500 883 380 3 000 6 840 19 330 3 500 390 7 500 14 500 390 1 500 24 550 1 520

~--- - - - - ~- - -

-Tabel 6 (vervolg)

Collectief geregistreerde emissies in ton per jaar (1983) Naam van de stof

Koolwaterstoffen, verbranding steenkool Koolwaterstoffen, verbrandingsmotoren;"

Koolwaterstoffen, verbrandingsmotoren, benzine Koolwaterstoffen, verbrandingsmotoren, diesel Koolwaterstoffen, verbrandingsmotoren, LPG Koolwaterstoffen, verzadigd

Koper

Koperverbindingen, anorganisch/organisch, berekend als Cu

Kwikverbindingen, anorganisch/organisch, berekend als Hg

Loodverbindingen, anorganisch/organisch, berekend als Pb

Loodverbindingen, verbrandingsmotoren, berekend als Pb Methaan Methanol Methylethylketon (2-butanon) Nikkelverbindingen, anorganisch/organisch, als Ni Pentanol, 1- (n-amylalcohol) Perchloorethyleen (per) Pineen, Ci-Propaan

Roet, verbranding gas Roet, verbranding olie Roet, verbrandingsmotoren

Stikstofoxiden, berekend als N02 Tetrachloormethaan

Tolueen

Trichloorethyleen (tri) Xyleen;"

berekend

Zinkverbindingen, anorganisch/organisch, berekend als Zn Zwaveldioxide

Zwavelwaterstof

*

Niet nader bekend of gespecificeerd

Lucht 420 7 515 112 670 32 090 8 890 150 2 1 200 262 540 320 50 70 5 100 4 100 2 500 16 1 800 47 500 358 980 10 330 240 1 660 61 770 200 Water 110 0 18 3 150

Tabel 7

Emissiehoeveelheden uit individueel geregistreerde bedrijven. Vergelijking eerste ronde (1974 t/m 1980) - tweede ronde (1981 t/m 1984) voor enkele stoffen in ton per jaar*

Naam van de stof

Aldehyden, totaal

Aluminiumverbindingen, berekend als Al Antimoonverbindingen, berekend als Sb Arseenverbindingen, berekend als As Benzeen

Broomverbindingen, berekend als Br Cadmiumverbindingen, berekend als Cd Chloriden, anorganisch, berekend als Cl Chroomverbindingen, berekend als Cr Fenol en fenolaten

Fluorverbindingen, anorganisch, berekend als F Fosforverbindingen, berekend als P

Halogeenverbindingen, organisch IJzerverbindingen, berekend als Fe Ketonen, totaal

Kobaltverbindingen, berekend als Co

Koolwaterstoffen, alifatisch, onverzadigd Koolwaterstoffen, alifatisch, verzadigd Koolwaterstoffen, aromatisch

Koperverbindingen, berekend als Cu Kwikverbindingen, berekend als Hg Loodverbindingen, berekend als Pb Mangaanverbindingen, berekend als Mn Molybdeenverbindingen, berekend als Mo Nikkelverbindingen, berekend als Ni Roet, verbrandingsprocessen, totaal Seleenverbindingen, berekend als Se Tinverbindingen, berekend als Sn Titaanverbindingen, berekend als Ti Tolueen

Vanadiumverbindingen, berekend als V Zilververbindingen, berekend als Ag Zinkverbindingen, berekend als Zn

* Zie 3.2 Gebruik van omrekeningsfactoren

Lucht Eerste ronde 371,4 1 985,9 2,5 0,4 4 348,1 14,5 2,9 6 825,7 25,3 364,1 1 999,5 1 212,3 22 241,7 15 750,1 7 828,7 2,9 26 229,3 88 656,0 27 282,3 127,6 3,4 117,4 56,9 16,5 15,3 14 903,2

°

16,3 149,8 16 092,7 1,9

°

710,8 Tweede ronde 709,6 1 099,9 5,8 1,1 2 078,2 20,9 3,9 8 569,2 27,1 166,3 1 686,1 580,8 10 915,5 3 713,0 5 015,6 3,0 14 290,8 50 552,6 16 421,3 39,1 6,0 168,0 38,7 2,7 19,5 8 483,3 0,3 1,6 103,2 9 725,4 1,8

°

436,0

- - - - -- - -

-Naam van de stof

Aldehyden, totaal

Aluminiumverbindingen, berekend als Al Antimoonverbindingen, berekend als Sb Arseenverbindingen, berekend als As Benzeen

Broomverbindingen, berekend als Br Cadmiumverbindingen, berekend als Cd Chloriden, anorganisch, berekend als Cl Chroomverbindingen, berekend als Cr Fenol en fenolaten

Fluorverbindingen, anorganisch, berekend als F Fosforverbindingen, berekend als P

Halogeenverbindingen, organisch IJzerverbindingen, berekend als Fe Ketonen, totaal

Kobaltverbindingen, berekend als Co

Koolwaterstoffen, alifatisch, onverzadigd Koolwaterstoffen, alifatisch, verzadigd Koolwaterstoffen, aromatisch

Koperverbindingen, berekend als Cu

Kwikverbindingen, berekend als Hg Loodverbindingen, berekend als Pb Mangaanverbindingen, berekend als Mn Molybdeenverbindingen, berekend als Mo Nikkelverbindingen, berekend als Ni

Roet, verbrandingsprocessen, totaal Seleenverbindingen, berekend als Se Tinverbindingen, berekend als Sn Titaanverbindingen, berekend als Ti Tolueen

Vanadiumverbindingen, berekend als V Zilververbindingen, berekend als Ag Zinkverbindingen, berekend als Zn

Water

Eerste ronde Tweede ronde

6 203,2

o

14,3 499,8 28,4 756 784,3 228,2 683,5 21 388,0 17 999,1 2 058,0 33 790,0 1 252,2 8,6 1 005,0 3 574,6 791,0 117,9 2,7 276,1 188,9 12,7 52,0

°

26,8 1 026,6 114,9 173,4 2,2 1 351,7 3 439,3 0,1 3,0 1 257,4 11,5 835 825,2 88,8 646,6 31 294,5 14 359,9 850,0 14 428,9 733,9 11,1 252,1 1 819,2 537,8 208,9 0,5 22,1 300,9 4,4 23,8

o

4,9 1 015,3 74,7 168,7 1,3 164,6

-- --- - - -- - -

-4.

EMISSIES LUCHT

4.1

Inleiding

In Hoofdstuk 3 z1Jn de emissies van alle geregistreerde stoffen ver-meld. In dit hoofdstuk wordt nader ingegaan op plaats, aard, herkomst, vorm en verspreiding van de luchtemissies.

4.2

Verspreidingsberekeningen

Voor zwaveldioxide en stikstofoxiden zijn de resultaten van enkele verspreidingsberekeningen opgenomen.

Voor de berekening van de verspreiding is gebruik gemaakt van het uit-gebreid nationaal model zoals dit is ontwikkeld ten behoeve van het S02-beleidskaderplan. Met behulp van een dergelijk model kan de immis-sie van een bepaalde component, dit is de concentratie op leefniveau, worden berekend. Hierbij wordt uitgegaan van een aantal geregistreerde gegevens zoals de hoeveelheid van de emissie, de hoogte waarop de emissie plaatsvindt, de temperatuur van de uitstromende gassen en der-gelijke. Via gegevens over weersomstandigheden, achtergrondconcentra-ties en processen in de atmosfeer wordt een concentratie op grondni-veau berekend.

Bij de verspreidingsberekeningen voor bronnen in Nederland is uitslui-tend de immissie per vak van 5x5 km berekend als gevolg van binnen Nederland plaatsvindende emissies. Achtergrondconcentraties en emis-sies buiten Nederland zijn niet opgenomen in de berekeningen. Per vak van 5x5 km is de gemiddelde emissie over een jaar berekend. Deze waarde is genomen als uitgangspunt voor de verspreidingsberekeningen. Bij de verspreidingsberekening voor bronnen in Europa is bij de be-rekening van de immissie per vak van 5x5 km eveneens uitgegaan van emissies per vak van 5x5 km voor de Nederlandse emissies, terwijl voor de overige emissies is uitgegaan van emissies per vak van 25x25 km of 50x50 km.

Voor beide stoffen z1Jn verspreidingsberekeningen uitgevoerd voor in-dustriële bronnen, niet-inin-dustriële bronnen en alle bronnen in Neder-land. Bovendien zij n verspreidingsberekeningen uitgevoerd voor alle bronnen in Europa.

- = - - - ~ - -~

4.3

Tabellen en kaarten

In een aantal tabellen z1Jn de hoeveelheden uitgedrukt in kg per jaar. Dit suggereert wellicht een grotere nauwkeurigheid dan in werkelijk-heid aanwezig is. In andere tabellen zijn de hoeveelheden uitgedrukt in ton per jaar (1 ton

=

1000 kg). Door afrondingen kunnen de emissies per stof in de verschillende tabellen kleine afwijkingen vertonen. Is de emissie wel geregistreerd maar beneden de afrondingsgrens, dan is dit met 0 (nul) aangegeven. Is geen emissie geregistreerd dan is een streepje ingevuld.

Tabel 8

Luchtemissies van enkele belangrijke stoffen in ton per jaar. Verge-lijking eerste ronde (1974 t/m 1980) - tweede ronde (1981 t/m 1984).

Tabel 9

Luchtemissies van een aantal belangrijke stoffen in 1 000 ton per jaar (1983);"

Kaart 4

Emissiedichtheidsverdeling van koolstofmonoxide* Tabel 10

Luchtemissies van koolstofmonoxide per kaartvierkant van 20x20 km in ton per jaar (1983)*

Kaart 5

Emissiedichtheidsverdeling van zwaveldioxide* ** Tabel 11

Luchtemissies van zwaveldioxide per kaartvierkant van 20x20 km in ton per jaar (1983)* **

Kaart 6

Emissiedichtheidsverdeling van stikstofoxiden;'; ;bH

Tabel 12

Luchtemissies van stikstofoxiden per kaartvierkant van 20x20 km in ton per jaar (1983)* ***

Kaart 7

Emissiedichtheidsverdeling van koolwaterstoffen* Tabel 13

Luchtemissies van koolwaterstoffen per kaartvierkant van 20x20 km in ton per jaar (1983)*

Toelichting bij de Tabellen 9 t/m 13 en de Kaarten 4 t/m 7

* Zie toelichting na Tabel 13

** Inclusief zwavelwaterstof, berekend als zwaveldioxide

- ~

- - -

-Bij "Industrie" zijn alle emissies van de betreffende componenten weergegeven, dus behalve de emissies afkomstig van verbrandingsproces-sen ook de procesemissies.

De emissies van zwavelwaterstof zijn omgerekend naar zwaveldioxide en bij de zwaveldioxide-emissies opgeteld. Dit geldt voor de zwavel-waterstofemissies uit natuurlijke processen en voor de emissies van industriële herkomst.

Uit de Tabellen 10 t/m 13 kan de herkomst en de omvang van de emissie per kaartvierkant worden afgelezen. Van de Kaarten 4 t/m 7 kan boven-dien door middel van de kleurintensiteiten de emissiedichtheidsverde-ling worden afgelezen.

Kaart 8

Verspreiding van zwaveldioxide

Industriële bronnen in Nederland (1983)*

Kaart 9

Verspreiding van zwaveldioxide

Niet-industriële bronnen in Nederland (1983)*

Kaart 10

Verspreiding van zwaveldioxide Alle bronnen in Nederland (1983)*

Kaart 11

Verspreiding van zwaveldioxide

Alle bronnen in Europa (1980/1983)* *** Kaart 12

Verspreiding van stikstofoxiden

Industriële bronnen in Nederland (1983)**

Kaart 13

Verspreiding van stikstofoxiden

Niet-industriële bronnen in Nederland (1983)**

Kaart 14

Verspreiding van stikstofoxiden Alle bronnen in Nederland (1983)**

Kaart 15

Verspreiding van stikstofoxiden

Alle bronnen in Europa (1980/1983)";;" ,,<-/,,,< Toelichting bij de Kaarten 11 en 15

De emissiegegevens die voor de verspreidingsberekening zijn gebruikt hebben betrekking op 1980 voor zover het emissies buiten Nederland be-treft; de Nederlandse emissies hebben betrekking op 1983.

Inclusief zwavelwaterstof, berekend Stikstofdioxide en stikstofmonoxide Zie toelichting na Kaart 15

als zwaveldioxide

~---

- - -

-Tabel 14

Overzicht van de in de Tabellen 15, 18, 19 en 20 samengenomen be-drijfsgroepen

Tabel 15

Verbrandingsemissies in ton per jaar (1983) Tabel 16

Emissiehoogten van vier verbrandingsemissies (1983) Tabel 17

Overzicht van de in Tabel 18 samengenomen stoffen Tabel 18

Emissies lucht in ton per jaar (1983) Toelichting bij Tabel 18

In deze tabel zijn de emissies lucht opgenomen, gegroepeerd volgens de stofgroepen uit Tabel 17. De hoeveelheden zijn optellingen van de ge-registreerde emissies, zonder omrekening of verdere bewerking.

Tabel 19

- - -

-Tabel 8

Luchtemissies van enkele belangrijke stoffen in ton per jaar. Vergelijking eerste ronde (1974 t/m 1980) - tweede ronde (1981 t/m 1984)

Naam van de stof Acrylonitril Ammoniak Chloroform Dichloorethaan, 1,2-Ethyleenoxide Methylbromide Methyleenchloride Perchloorethyleen Propyleenoxide

Stikstofoxiden, berekend als N0

2, procesemissie Stikstofoxiden, berekend als N0

2, verbrandingsemissie Tetrachloormethaan Trichloorethaan, 1,1,1-Trichloorethaan, 1,1,2-Trichloorethyleen Vinylchloride Zwaveldioxide, procesemissie Zwaveldioxide, verbrandingsemissie Eerste ronde 726 7 369 552 753 223 3 842 5 800 2 538 189 32 721 165 654 473 1 801 42 2 643 4 073 47 825 282 883 Tweede ronde 224 6 910 68 378 1Q7 1 071 3 083 1 255 77 19 095 159 402 260 1 113 5 1 178 350 59 122 259 056

Tabel 9

Luchtemissies van een aantal belangrijke stoffen in 1000 ton per jaar (1983)*** Emissieoorzaak INDIVIDUEEL GEREGISTREERD Industrie COLLECTIEF GEREGISTREERD Ruimteverwarming Wegverkeer Scheepvaart Natuurlijke processen Diverse emissieoorzaken Totaal collectief TOTAAL Koolstof-monoxide 265 38 806 16 14 9 883 1 148 Zwavel-dioxide 13 20 20 19;'( 0 62 382 Stikstof-oxiden~h'( 187 65 295 33 16 3 359 546

*

Inclusief zwavelwaterstof (berekend als zwaveldioxide)

Koolwater-stoffen 83 51 220 3 267 50 591 674

~'d( Stikstofdioxide en stikstofmonoxide (berekend als stikstofdioxide)

16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 - --~-~----

---~-Kaart 4

Emissiedichtheidsverdeling van koolstofmonoxide

620 600 580 560 540 520 500 480

--460 440 420 400 340 320 ~o

!

I

I NOORDZEE

1

10 30 50 70 90 110 130 150 170 190 210 230 250 270 290 A B C D E F G H Koolstofmonoxide

c=J

0 -100 ton/jaar

c=J

100 - 1 000 ton/jaar 1 000 - 10 000 ton/jaar 10 000 - 100 000 ton/jaar _ ~ 100 000 ton/jaar J K L M N