1. ORZECZNICTWO CYWILNE SĄDU NAJWYŻSZEGO
Kodeks cywilny z 23 IV 1964 r. (Dz. U. nr 16, poz. 93)
Art. 1058 i n. Według przepisów szczególnych o dziedziczeniu gospodarstw rolnych (art. 1058 i nast. K.C.) nie jest dopuszczalne wydzielenie z gospodarstwa rolnego, będącego przedmiotem działu spadku — działki budowlanej na rzecz spadkobiercy, który dziedziczy gospodarstwo, lecz w wyniku działu nie otrzymuje tego gospodarstwa ani jego części (uchwała III CO 11/65 z 27 III 1965 r.).
Art. 1059 § 1 p. 3 i art. 1060 § 1. Fakt, że spadkobierca odpowiadający przewi dzianym w tych przepisach przesłankom, pracuje poza rolnictwem nie pozbawia go prawa dziedziczenia gospodarstwa rolnego (II CR 120/65 z 25 III 1965 r.).
Art. 1067. Zapisu kwoty pieniężnej określonej w testamencie jako wartość ozna czonej ilości morgów ziemi pozostawionej w spadku można dokonać również na rzecz osoby, która nie odpowiada warunkom przewidzianym dla spadkobierców powołanych z ustawy do dziedziczenia gospodarstwa rolnego. Jeżeli takim zapisem jest obciążony spadkobierca gospodarstwa rolnego, zapis ten, o ile stanowi nad mierne obciążenie tego gospodarstwa, ulega stosownemu obniżeniu (art. 1067 §§ 1 i 2 k.c).
Przepis art. 1067 § 2 k.c. stosuje się również do spadków otwartych przed dniem 5 lipca 1963 r., choćby należność pieniężna z tytułu zapisu, o którym mowa, została prawomocnie zasądzona wyrokiem sądowym przed tym dniem (III CO 50/65 z 15 X 1965 r.).
Art. 1085 § 1. Zakaz zbywania w całości lub części nieruchomości rolnych prze widziany w art. 1085 § 1 k.c. nie obowiązuje, gdy dział spadku, w wyniku którego spadkobierca otrzymał gospodarstwo spadkowe lub jego część, nastąpił przed dniem 5 lipca 1963 r., albo gdy przed tą datą nastąpiło objęcie gospodarstwa spad kowego przez spadkobiercę, który w całości je dziedziczy.
Powyższy zakaz obowiązuje także wtedy, gdy spadek obejmuje udział w go spodarstwie rolnym oraz gdy udział zmarłego małżonka w gospodarstwie należą cym do wspólności majątkowej dziedziczy w całości pozostały małżonek.
Jeżeli gospodarstwo rolne dziedziczy tylko jeden spadkobierca, może on w chwili objęcia tego gospodarstwa zbyć spadek wraz z tym gospodarstwem; jednakże poczy nając od chwili objęcia przez niego gospodarstwa spadkowego zbycie nierucho mości rolnych wchodzących w jego skład podlega zakazowi przewidzianemu w art. 1085 § 1 k.c. (Uchwała składu 7 sędziów SN III CO 17/65 z 26 IV 1965 r.).
Przepisy wprowadzające kodeks cywilny z 23 IV 1964 r. (Dz. U. nr 14, poz. 94) Art. XXVI. Norma przejściowa art. XXVI przep. przech. nie stosuje się do ubezwłasnowolnienia — w tym przedmiocie bowiem sądy zawsze muszą rozstrzygać sprawy według stanu istniejącego w dacie orzekania (1 CR 399/64 z 5 II 1965 r.). Art. LV i LVI. W razie śmierci przed dniem 5 lipca 1963 r. spadkodawcy, który był właścicielem całego gospodarstwa lub współwłaścicielem, ale współwła sność ta nie miała charakteru współwłasności spadkowej i śmierci jednego ze spadkobierców tegoż spadkodawcy również przed dniem 5 lipca 1963 r., następuje
z dniem 5 lipca 1963 r. ponowne dziedziczenie gospodarstwa rolnego po pierwszym spadkodawcy łącznie z ponownym dziedziczeniem udziału w tym gospodarstwie pozostałego w spadku po zmarłym spadkobiercy. W dziedziczeniu tym biorą udział: żyjący w dniu 5 lipca 1963 r. spadkobiercy pierwszego spadkodawcy, którzy za chowali prawa dziedziczenia oraz żyjący w dniu 5 lipca 1963 r. spadkobiercy zmar łego spadkobiercy, którzy zachowali prawa dziedziczenia po nim (art. LV § 1 i LVI przep. wprow. k.c).
Wysokość udziałów spadkobierców zachowujących prawo dziedziczenia po pierwszym spadkodawcy i udziału zmarłego spadkobiercy określa się według zasad prawa spadkowego obowiązującego w chwili śmierci pierwszego spadkodawcy, a tak określony udział zmarłego spadkobiercy przypada jego spadkobiercom, za chowującym prawo dziedziczenia po nim, w stosunku wynikającym z zasad prawa spadkowego obowiązującego w chwili śmierci tegoż spadkobiercy (art. LV § 2 przep. wprow. k.c.) (III CO 30/65 z 15 X 1965 r.).
Art. LVI § 1. Do zachowania prawa dziedziczenia gospodarstwa rolnego na podstawie art. LVI § 1 przepisów wprowadzających kodeks cywilny nie jest ko nieczne, aby współspadkobierca, który przed dniem 5 lipca 1963 r. w drodze fak tycznych (nieformalnych) działów spadku objął w posiadanie należące do spadku gospodarstwo rolne lub jego część, albo aby jedyny spadkobierca, który przed tym dniem objął w posiadanie takie gospodarstwo, posiadał je lub jego część również w dniu 5 lipca 1963 r. (Uchwała składu 7 sędziów SN III CO 14/65 z 10 V 1965 r.). Art. LVI § 1 i 2. „Jeżeli spadek otworzył się przed dniem 5 lipca 1963 roku, a niektórzy ze spadkobierców, powołanych do dziedziczenia według przepisów dotychczasowych, nie zachowali prawa dziedziczenia należącego do spadku gospo darstwa rolnego (art. LVI § 1 i 2 przep. wprow. k.c), gospodarstwo przypada — w częściach przewidzianych w prawie obowiązującym w chwili otwarcia spadku — bądź pozostałym spadkobiercom, którzy zachowali prawo dziedziczenia, bądź też tym spadkobiercom — oraz innym osobom, przewidzianym w art. 1059—1062 k.c, które poprzednio do spadku powołane nie były" (Uchwała składu 7 sędziów SN III CO 18/65 z 10 V 1965 r.).
Kodeks postępowania cywilnego z 11 XI 1964 r. (Dz. U. nr 43, poz. 296; sprost.: Dz. U. z 1965 r. nr 15, poz. 113)
Art. 202. „Ograniczenia zakresu badania właściwości sądu, przewidzianego w art. 202 zd. pierwsze k.p.c, nie stosuje się przed doręczeniem pozwu" (Uchwała składu 7 sędziów SN III CO 58/65 z 25 X 1965 r.).
Art. 510 i 545. W sprawie o ubezwłasnowolnienie, osoba zainteresowana w rozu mieniu art. 510 k.p.c. nie ma legitymacji do wystąpienia z wnioskiem o ubez własnowolnienie, o ile nie należy do kręgu osób wymienionych w art. 545 k.p.c (II CR 148/65 z 7 VI 1965 r.).
Art. 510—546—548. Art. 548 k.p.c nie wyłącza stosowanie art. 510 k.p.c Uczest nikiem postępowania o ubezwłasnowolnienie może być oprócz osób wymienionych w art. 546 k.p.c również zainteresowany, o którym mowa w art. 510 k.p.c
Użyte w art. 546 k.p.c podkreślenie o uczestnikach z mocy samego prawa ma ten tylko skutek, że osoby te stają się uczestnikami postępowania o ubezwłasnowol nienie niezależnie od wzięcia przez nie udziału w sprawie, podczas gdy zaintere sowany w rozumieniu art. 510 k.p.c staje się uczestnikiem postępowania wtedy tylko, gdy wziął w nim udział.
Ojciec osoby, która ma być ubezwłasnowolniona jest „zainteresowany" w ro zumieniu art. 510 k.p.c. i może wziąć udział w tym postępowaniu w charakterze
uczestnika bez potrzeby wykazywania, czy wynik sprawy dotyczy jego praw (II CZ 23/65 z 30 IV 1965 r.).
Kodeks zobowiązań z 27 X 1933 r. (Dz. U. nr 82, poz. 598) wraz z późniejszymi zmianami
Art. 605 § 2. Sąd może tylko na żądanie zobowiązanego lub dożywotnika, będą cego zbywcą nieruchomości, rozwiązać umowę o dożywocie, nie może zatem tego uczynić na żądanie dożywotnika nie będącego zbywcą nieruchomości.
Jeżeli dożywotnik — zbywca nieruchomości wystąpił z powództwem o rozwią zanie umowy o dożywocie i zmarł przed ukończeniem, procesu, roszczenie to prze chodzi na jego spadkobiercę (III CR 22/63 z 26 III 1963 r.).
Art. 131 p. 2. Postanowienia statutu stowarzyszenia, nakładające na członków ogólny obowiązek oddawania stowarzyszeniu swoich przyszłych zarobków, a więc zobowiązujące do tak zwanego „ubóstwa" stwarzają po stronie członków obo wiązki nie o charakterze prawnym, lecz wyłącznie moralnym. Skutki niewyko nania tego zobowiązania mogą powodować zastosowanie jedynie sankcji statuto wych. Stowarzyszeniu nie służy więc żadne odpowiadające obowiązkom członków prawo podmiotowe, nie może przeto uprawnień wynikających ze statutu realizować na drodze sądowej. Jeżeli jednak członek stowarzyszenia spełni ten obowiązek,
nie może domagać się zwrotu świadczenia, a to na podstawie art. 131 p. 2 k.z. (I CR 157/64, z 30 XI. 1964 r.).
Art. 136. Wyrok skazujący pasera z art. 161 k.k. sam przez się nie wyłącza jego odpowiedzialności cywilnej za szkodę na podstawie art. 136 k.z. Odpowiedzial ność taka istnieje w wypadku, gdy podejrzenia nabywcy, iż przedmiot pochodzi z wyrządzonej drugiemu szkody, były na tyle poważne i uzasadnione, że zignoro wanie ich stanowiło rażące niedbalstwo (I CR 30/63 z 17 II 1964 r.).
Art. 142—145. Przepis art. 142 k.z. reguluje odpowiedzialność za szkody wyrzą dzone przez osoby, które z mocy ustawy (rodzice, opiekunowie) lub z umowy (nauczyciele, wychowawcy) są obowiązani do bezpośredniego nadzoru nad; osobami, którym winy przypisać nie można. Przepis ten nie ma natomiast zastosowania do odpowiedzialności szkoły za personel nauczycielski.
Do obciążenia odpowiedzialnością z art. 145 k.z. Skarbu Państwa, za wypadek, jakiemu uległ uczeń w czasie lekcji gimnastyki, wystarczy ustalenie, że organizacja szkolenia gimnastycznego była nieprawidłowa, a więc że tym samym można przy pisać winę funkcjonariuszom szkoły lub jednostki nadrzędnej, chociażby nawet nauczyciel bezpośrednio prowadzący lekcję winy nie ponosił (I CR 317/64 z 14 XI 1964 r.).
Prawo wekslowe z 28 IV 1936 r. (Dz. U. nr 37, poz. 282)
Art. 32, 53 i 104. W myśl art. 104 i 53 pr. weksl. wystawca wekslu własnego odpowiada w charakterze dłużnika głównego, wobec czego odpowiedzialność jego jest niezależna od tego, czy dokonano protestu. Skoro zaś poręczyciel wekslowy za wystawcę odpowiada tak, jak wystawca (art. 32 pr. weksl.), 1, również odpowie dzialność tego poręczyciela nie jest uzależniona od dokonania protestu (II CR 147/64 z 7 IX 1964 r.).
Dekret z dnia 6 VI 1945 r. o mocy obowiązującej orzeczeń sądowych, wydanych w okresie okupacji niemieckiej na terenie Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. nr 25, poz. 151 z późn. zmian.)
Art. 1. Orzeczenie sądu niemieckiego, wydane na obszarze Polski w czasie okupacji, uchylające orzeczone przez sąd polski ubezwłasnowolnienie całkowite, jest nieważne i pozbawione skutków prawnych, bez względu na to, czy przyczyny ubezwłasnowolnienia odpadły wskutek ustania zaburzeń psychicznych u osoby ubezwłasnowolnionej (uchwała III CO 82/64 z 24 III 1965 r.).
Prawo spadkowe z 8 X 1946 r. (Dz. U. nr 60, poz. 328 wraz z późniejszymi zmianami)
Art. 1 § 1, 2 § 1, 48 i n. Obowiązek spadkodawcy zwrócenia nienależnie pobra nych świadczeń z ubezpieczenia społecznego wchodzi w skład stanu biernego spadku art. 1 § 1 pr. sp.) i jest długiem spadkowym w rozumieniu art. 2 § 1 pr. sp. Za dług ten odpowiadają spadkobiercy stosownie do przepisów art. 48 i nast. pr. sp.
Art. 76 dekretu o p.z.e. stosuje się tylko do osoby, która pobrała świadczenie. Jeżeli osoba ta zmarła, roszczenie o zwrot skierowane przeciwko spadkobiercom podlega rozpoznaniu w drodze sądowej, a nie administracyjnej. Przepis ten nie upoważnia ZUS ani do wydania decyzji przeciwko spadkobiercom, ani też do na dania decyzji wydanej przed śmiercią dłużnika klauzuli wykonalności przeciwko spadkobiercom (II CR 123/65 z 25 III 1965 r.).
Dekret z 28 I 1947 r. o egzekucji administracyjnej świadczeń pieniężnych (Dz. U. nr 21, poz. 84)
Art. 101 ust. 1 Przewidziany w art. 101 ust 1 lit. a dekretu z 28 I 1947 r. zakaz rozporządzenia zajętą wierzytelnością oznacza zakaz dokonania czynności prawnej (w tym i zawarcie umowy), której przedmiotem jest rozporządzenie zajętą wierzytelnością. Skoro dekret nie reguluje inaczej skutku przekroczenia tego za kazu, czynność prawna mająca za przedmiot sprzeczne z tym zakazem rozporzą dzenie zajętą wierzytelnością dotknięta jest nieważnością (art. 41 p.o.p.c./I CR. 356/64, I CZ 64/64 z 5 I 1965 r.).
Przepisy ogólne prawa cywilnego z 18 VII 1950 r. (Dz. U. nr 34, poz. 311) Art. 11. Roszczenie o zaniechanie naruszenia czci jest aktualne tylko wtedy, gdy istnieje uzasadniona obawa dalszego naruszenia już poprzednio naruszonego prawa (II CR 13/65 z 16 II 1965 r.).
Prawo autorskie z 10 VII 1952 r. (Dz. U. nr 34, poz. 234)
Art. 1. Według art. 1 prawa autorskiego, każdy utwór artystyczny, ustalony w jakiejkolwiek postaci, jest przedmiotem prawa autorskiego. Utworem artystycz nym może być również utwór wykonany sposobem fotograficznym. Jednakże w myśl art. 2 § 1 prawa autorskiego utwór wykonany sposobem fotograficznym jest przedmiotem prawa autorskiego, jeżeli na utworze uwidoczniono wyraźne za strzeżenie prawa autorskiego.
Zastrzeżenie to stanowi zatem przesłankę powstania prawa autorskiego do fotosów, a w konsekwencji — i do ochrony według tego prawa. Ustawa zaś nie przewiduje, by przesłanka, o której mowa, mogła być zastąpiona ze skutkiem powstania prawa autorskiego i jego ochrony — przez inną, np. przez uwidocznienie w książce kto sporządził fotosy (10 XI 1964 r. — I CR. 163/64).
Ustawa z 15 XI 1956 r. o odpowiedzialności Państwa za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszy państwowych (Dz. U. nr 54, poz. 243)
Art. 6 ust. 1. Termin kalendarzowy z art. 6 ust. 1 ustawy z 15 XI 1956 r. wcho dzi w rachubę i w wypadku, gdy szkoda jest skutkiem wydania zarządzenia, a wina sprawcy szkody została stwierdzona w wyroku karnym, zapadłym po upływie ter minu kalendarzowego (1 CR 7/59 I CZ 2/59 z 29 I 1965 r.).
Ustawa z 12 III 1958 r. o sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych oraz uporządkowaniu niektórych spraw związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej i osadnictwa rolnego (Dz. U. nr 17, poz. 71)
Art. 9. Przejęcie nieruchomości na własność Państwa na podstawie art. 9 ustawy z 12 III 1958 r. nie powoduje umorzenia wierzytelności, która powstała na
skutek szkody wyrządzonej przed przejęciem tej nieruchomości (I CR 690/63 z 25 III 1965 r.).
Rozporządzenie Rady Ministrów z 13 I 1958 r. w sprawie dostaw, robót i usług na rzecz jednostek państwowych (Dz. U. nr 6, poz. 17). § 26.
W sprawach, które podlegają rozporządzeniu R. M. z 13 I 1958 r. jeżeli istnieją warunki z art. 85 § 1 k.z. do zmniejszenia umownego odszkodowania, nie może być ono ustalone poniżej minimum przewidzianego w § 26 tego rozporządzenia (II CR 518/64 z 28 I 1965 r.).
Ustawa z 17 II 1961 r. o spółdzielniach i ich związkach (Dz. U. nr 42, poz. 61) Art. 147 § 1., Zgodnie z treścią art. 147 § 1 ustawy z 17 II 1961 r. prawo do lo kalu może przejść tylko na osobę, która uzyskała członkostwo spółdzielni. Przepis ten nie stwarza dla spadkobiercy praw podmiotowych do żądania przyjęcia na członka, gdyż ustawa decyzję w tym zakresie pozostawia dyskrecjonalnemu uzna niu władz spółdzielni.
Prawo takie może jednak wynikać ze statutu, który może przewidywać obo wiązek przyjęcia spadkobiercy na członka spółdzielni. W takiej sytuacji spadko biercy służyłoby prawo wniesienia wkładu budowlanego i uzyskania mieszkania.
Gdyby zaś statut nie przewidywał takiego obowiązku, spadkobiercy służyłoby jedynie prawo żądania zwrotu wpłaconej części wkładu budowlanego (I CR 514/64 z 29 I 1965 r.).
zebrał
Henryk Dąbrowski
2. ORZECZNICTWO KARNE SĄDU NAJWYŻSZEGO
IZBA KARNA I IZBA WOJSKOWA
Kodeks karny
Art. 17. Sprawca, który, posiadając przy sobie broń palną, wprawia się ze swej winy w stan nietrzeźwości wykluczający całkowicie jego poczytalność, może pono sić odpowiedzialność z winy umyślnej za spowodowanie w takim stanie — przy użyciu tej broni — śmierci lub uszkodzenia ciała człowieka, jeżeli wiedział lub co najmniej powinien był i mógł wiedzieć o swej nietolerancji na alkohol, połączonej ze skłonnością do podejmowania w stanie opilstwa aktów agresji względem otocze nia (7 s. 29 X 1964 — RNW 44/64).
Art. 26. Kodeks nie wymienia sposobów podżegania, wychodząc z założenia, że wszelkie działania, które są zdolne do wywołania w innej osobie woli popełnienia przestępstwa, mogą być środkiem podżegania. Takim środkiem w rozumieniu art. 26 k.k. jest wszelkie działanie, a więc nie tylko namowa, lecz i propozycje, groźby, sugestie itp., przy czym do istoty podżegania należy przestępny zamiar podżegania wyrażający się w tym, że podżegacz chce nakłonić inną osobę do popełnienia prze stępstwa lub godzi się na to, że działaniem swym może wzbudzić w niej wolę popełnienia przestępstwa (31 X 1964 — II K 239/64).
Art. 60. W rozumieniu art. 60 § 1 k.k. przestępstwo należące do tego samego rodzaju co poprzednie zachodzi wówczas, gdy tożsamość rodzajowa czynów ujawnia się w działaniu sprawcy i w dobru prawnym, przeciwko któremu sprawca tych czynów działa. Fakt, że jedno z przestępstw, poprzednie lub nowe, narusza lub za graża innemu jeszcze przedmiotowi ochrony karnej, nie ma tutaj znaczenia (4 II 1965 — VI KO 52/64).
Art. 63. W myśl art. 63 § 1 k.k. sądy są obowiązane zarządzić wykonanie zawie szonej kary w każdym wypadku popełnienia przez skazanego — w okresie zawie szenia kary — nowego przestępstwa z tych samych pobudek lub tego samego ro dzaju co poprzednie.
Wyjątkiem od reguły, zawartej w art. 63 § 1 k.k., jest nieuleczalna choroba psychiczna skazanego uniemożliwiająca rozpoznanie znaczenia czynów, powitała już po popełnieniu przez niego nowego przestępstwa z tych samych pobudek lub tego samego rodzaju co poprzednie, a więc przestępstwa, którego popełnienie w okresie zawieszenia kary powinno powodować zarządzenie wykonania zawieszo nej kary stosownie do art. 63 § 1 k.k. (5 XII 1964 — V K 373/64).
Art. 64. W razie skazania na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawie szeniem jej wykonania i na karę grzywny oraz niezarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności w okresie zawieszenia i w okresie wymienionym w art. 64 k.k., skazanie to uważa się za niebyłe, także w odniesieniu do grzywny (7 V 1965 — VI KZP 8/65).
Art. 76. Jeżeli postępowanie karne wszczęto przeciw nieletniemu przed ukoń czeniem przez niego 17 roku życia, a wyrok zapadł dopiero po tym ukończeniu, należy — w wypadku ustalenia, że nieletni działał z rozeznaniem — zastosować do niego środek poprawczy, przewidziany w art. 70 k.k. lub środek wychowawczy — na podstawie art. 71 k.k. (7 V 1965 — VI KZP 12/65).
Art. 240. W wypadku bójki (lub pobicia), o którym mowa w art. 240 § 2 k.k., gdy jest kilku uczestników bójki (pobicia), ten z nich odpowiada z art. 225 k.k., który działał w zamiarze, by śmierć nastąpiła bądź na skutek jego działania, bądź nawet na skutek działania innego uczestnika, któremu użycza swej pomocy. Jeżeli więc obaj uczestnicy napadają na człowieka z zamiarem pozbawienia go życia, to obaj odpowiadają z art. 225 k.k., chociażby nie ustalono, czyje uderzenie spowodo wało śmierć.
Natomiast uczestnik bójki lub pobicia, który takiego skutku swym zamiarem nie obejmował, odpowiada z art. 240 § 2 k.k. wtedy, gdy skutku tego nie przewidy wał, choć mógł i powinien był go przewidzieć, albo gdy go przewidywał, ale bez podstawnie przypuszczał, że go uniknie (art. 14 § 2 i 15 § 2 k.k.) (31 X 1964 — II K 239/64).
Art. 240. Jeżeli sprawca włącza się do pobicia już po nastąpieniu skutku śmier telnego albo już po zadaniu przez innego sprawcę ciosu skutek ten powodującego, nie odpowiada on z art. 240 § 2 k.k. (4 III 1965 — II K 407/64).
Art. 290. Osoba, która obiecuje udzielić korzyści majątkowej sędziemu, aby na kłonić go do łagodnego potraktowania oskarżonego, ponosi odpowiedzialność karną na podstawie art. 290 § 2 k.k. i art. 293 k.k. (7 V 1965 — VI KZP 16/65).
Kodeks karny Wojska Polskiego
Art. 114. Jeżeli sprawca przestępstwa określonego w art. 114 k.k. W.P. zgłosił się dobrowolnie do władz lub został zatrzymany, lecz jeszcze przed tym nastąpiło przeniesienie go do rezerwy, to z chwilą przeniesienia do rezerwy następuje zakoń czenie trwania przestępstwa. (15 I 1965 — Rw 1247/64).
Kodeks postępowania karnego
Art. 2. Zabór motocykla, a następnie prowadzenie go w stanie nietrzeźwości stanowią dwa odrębne przestępstwa. W związku z tym, jeżeli w akcie oskarżenia prokurator zarzucił oskarżonemu jedynie pierwsze przestępstwo, to sąd nie może skazać oskarżonego za drugie przestępstwo, gdyż naruszyłoby to zasadę skargowości (3 XII 1964 — Rw 1339/64)
Art. 34. Oskarżycielem w rozumieniu art. 34 § 1 lit. b k.p.k. jest nie tylko ten oskarżyciel, który wnosił oskarżenie i popierał je przed sądem, ale również ten, który prowadził śledztwo lub dochodzenie w tej sprawie.
Prowadzeniem śledztwa lub dochodzenia jest przedsięwzięcie w ich toku takich urzędowych czynności, które zmierzają do ustalenia stanu faktycznego i groma dzenia dowodów, jak np. przesłuchiwanie osób, dokonywanie oględzin, a zatem czynności, które prowadzą do wytworzenia się pewnego poglądu na sprawę w świa domości dokonywającej ich osoby. Dorywczej zaś czynności przedsięwziętej np. w tym celu, aby zapobiec możliwemu udaremnieniu postępowania przygotowaw czego, nie można objąć pojęciem prowadzenia śledztwa lub dochodzenia. I tak np. prowadzeniem tym nie będzie przesłuchanie zatrzymanego w trybie art. 153 § 3 k.p.k. i zarządzenie aresztowania bądź wypuszczenia na wolność. Nie prowadzi również śledztwa lub dochodzenia w danej sprawie prokurator z innego okręgu, do którego zwrócił się o przesłuchanie świadka prowadzący to śledztwo lub docho dzenie, ten ostatni bowiem tylko czyni to w celu ustalenia stanu faktycznego w sprawie i gromadzenia dowodów (6 VIII 1965 — VI KZP 25/65).
Art. 46. Sprostowanie oczywistej omyłki pisarskiej, o czym mówi art. 46 § 1 k.p.k., następuje w analogicznym składzie, w jakim dane orzeczenie lub zarządzenie zostało wydane, a więc w składzie, jaki pod względem personalnym może się róż nić od składu, którego orzeczenie lub zarządzenie ulega sprostowaniu (3 XII 1064 — VI KO 37/64).
Art. 299. Wyjaśnienia oskarżonego złożone w śledztwie lub dochodzeniu w cha rakterze podejrzanego mogą być odczytane na rozprawie pod nieobecność tego oskarżonego i wykorzystane jako materiał dowodowy w sprawie innych współ -oskarżonych wówczas, gdy niestawiennictwo tego oskarżonego spowodowane jest przeszkodami nie dającymi się usunąć albo zbyt trudnymi do usunięcia (7 s. 15 X 1964 — VI KO 18/64).
Art. 305. Zwrot sprawy do uzupełnienia śledztwa może nastąpić w razie jedno czesnego spełnienia dwóch przesłanek: 1) braki w śledztwie muszą być istotne, a więc takie, które mają zasadnicze znaczenie dla zarzutu aktu oskarżenia oraz 2) braki te muszą być tego rodzaju, że na rozprawie nie można ich uzupełnić. Kwestia długotrwałości postępowania sądowego nie może być w żadnym razie argumentem, na podstawie którego można podejmować decyzje w trybie art. 305 § 1 k.p.k. (9 I 1965 — III KZ 126/64).
Art. 339. W razie orzeczenia kary śmierci lub kary więzienia dożywotniego obo wiązkiem sądu jest wyczerpujące uzasadnienie, dlaczego uznał, że na poprawę sprawcy liczyć nie można, że kary terminowego pozbawienia wolności nie odniosą skutku i że konieczna jest trwała eliminacja sprawcy ze społeczeństwa (18 VIII 1964 — II K 158/64).
Art. 393. Umieszczenie w zakładzie poprawczym nie jest karą „zwykłą", jest swoistym środkiem reedukacji społecznej, daje możność racjonalnego wychowania zaniedbanych moralnie jednostek w celu spowodowania ich poprawy i przygoto wania do uczciwego życia. Skazanie na umieszczenie w zakładzie poprawczym w miejsce orzeczonej przez pierwszą instancję kary „zwykłej" nie przedstawia się jako pogorszenie sytuacji życiowej skazanego (7 V 1965 — VI KZP 12/65).
Kodeks wojskowego postępowania karnego
Art. 74. Niemożność porozumienia się przed rozprawą obrońcy z oskarżonym co do jego obrony i niemożność uzyskania od niego potrzebnych wyjaśnień, ponieważ oskarżony na pytania obrońcy nie dawał żadnych rozsądnych odpowiedzi — uzasad nia poddanie oskarżonego badaniu lekarskiemu.
Naruszenie przez sąd I instancji zasady zapewnienia oskarżonemu prawa do materialnej obrony oraz naruszenie art. 74 § 1 k.w.p.k. należy do tego rodzaju uchybień procesowych, które zawsze mogą mieć wpływ na wyrok i które wymagają jego uchylenia. Zasadniczym bowiem prawem oskarżonego jest zarówno korzysta nie z pomocy obrońcy i możność rzeczywistego porozumienia się z nim (która w wypadku choroby oskarżonego, uniemożliwiającej takie porozumienie się, całko wicie odpada), jak i branie samemu rzeczywistego udziału w rozprawie oraz skła danie wyjaśnień, wniosków i oświadczeń, które to prawo również nie może być urzeczywistnione w wypadku choroby uniemożliwiającej branie przez oskarżonego udziału w rozprawie (28 XII 1964 — Rw 1396/64).
Art. 233. Sąd, rozpoznając sprawę, powinien się ograniczyć do ustalenia tylko tych okoliczności, które mają znaczenie dla określenia winy sprawcy oraz dla wymierzenia kary. W tych granicach sąd władny jest dokonywać w wyroku usta leń dotyczących osoby sprawcy, a także innych osób nie oskarżonych w tej spra wie, z tym jednak zastrzeżeniem, że nie może stwierdzać winy tych innych osób, nawet wówczas, gdy dochodzi do przekonania, iż popełniły one przestępstwo.
Niedopuszczalne jest natomiast ustalanie w wyroku okoliczności przedstawia jących w negatywnym świetle osoby nie będące oskarżonymi w sprawie, jeżeli te okoliczności nie mają i nie mogą mieć wpływu na treść wyroku, tj. na orzeczenie o winie i karze.
Dostrzegając w toku rozpoznania sprawy niewłaściwość postępowania osób nie będących oskarżonymi, nie mającą jednak wpływu na ocenę sprawy, sąd może — jeśli uzna to za pożądane — zawiadomić o tym właściwą władzę, kierując się ana logią do treści przepisu art. 233 § 1 k.w.p.k., który przewiduje obowiązek sądu za wiadomienia prokuratora o ujawnionym przestępstwie innej osoby niż oskarżo nego (11 XII 1964 — Rw 1294/64).
Ustawa z 22 V 1958 r. o zaostrzeniu odpowiedzialności za chuligaństwo (Dz. U. nr 34, poz. 152)
Art. 6. Sąd, który w toku rozprawy przeprowadzonej w trybie przyspieszonym, na podstawie zawiadomienia przewidzianego w art. 6 § 1 ustawy z dnia 22 maja 1958 r. o zaostrzeniu odpowiedzialności karnej za chuligaństwo stwierdzi, że czyn sprawcy nie ma charakteru chuligańskiego, nie orzeka co do istoty sprawy, lecz przekazuje sprawę właściwemu oskarżycielowi publicznemu (2 IV 1965 — VI KO 61/64).
Ustawa karna skarbowa
Art. 25. W razie wymierzenia kary pozbawienia wolności na podstawie art. 25 § 1 pkt 2 u.k.s. wymierzenie także grzywny jest obligatoryjne (4 III 1964 — VI KO 59/64).
Art. 64. Dolną granicę przewidzianej w art. 64 § 1 u.k.s. kary grzywny określa art. 10 u.k.s. (4. III 1964 — VI KO 59/64).
Dekret z dnia 20 VII 1964 r. o amnestii (Dz. U. nr 27, poz. 174)
Art. 3 ust. 2. Zatarcie skazania, o którym stanowi art. 3 ust. 2 dekretu z dnia 20 VII l964 r. o amnestii (Dz. U. nr 27, poz. 174) nie obejmuje swoim zakresem wypadków skazania na karę pozbawienia wolności na czas do 6 miesięcy i zarazem na karę grzywny do 1000 zł. (2 IV 1965 — VI KZP 6/65).
Art. 3. Zatarcie skazania, o którym stanowi art. 3 ust. 2 dekretu z dnia 20 VII 1964 r. o amnestii, wyłącza kwalifikację prawną z art. 6 ustawy z dnia 18 VI1959 r. (Dz. ,.U. nr 36, poz. 228) w stosunku do czynu powrotnego tylko wtedy, gdy zatarcie tego skazania za czyn poprzedni nastąpiło przed popełnieniem czynu powrotnego (2 VII 1965 — VI KO 56/64).
Art. 7. Przepis art. 7 pkt 4 dekretu z dnia 20 VII 1964 r. o amnestii odnosi się zarówno do przestępstwa określonego w art. 290 k.k., jak i do podżegania lub po mocnictwa do tego przestępstwa (art. 293 w związku z art. 290 k.k.) (6 VIII 1965 — VI KZP 25/65).
Zebrał
Stefan Kalinowski
3. ORZECZNICTWO SĄDU NAJWYŻSZEGO W SPRAWACH
ZE STOSUNKU PRACY I O ZAOPATRZENIE EMERYTALNE
Dekret z 25 VI 1954 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. z 1958 r. nr 23, poz. 97)
Art. 4. 1) Nie można ustalić generalnej zasady, że wszyscy roznosiciele lub zlewniarze mleka, zbieracze odpadków itp. są zawsze bez wyjątku zatrudnieni na podstawie innej umowy o świadczenie usług, a nie na podstawie umowy o pracę, lecz wskazane jest indywidualne podejście przez sądy do każdej sprawy i w każ dym przypadku dokładne zbadanie treści zawartej umowy.
2) Roznosiciel mleka, który w umowie, zawartej zgodnie z zarządzeniem nr 428 Ministra Handlu Wewnętrznego z dnia 22 kwietnia 1962 r. (Dz. Urz. Ministerstwa Handlu Wewnętrznego nr 10 z dnia 15 listopada 1956 r.), podjął się dostarczania za wynagrodzeniem mleka do mieszkań — nie jest pracownikiem w rozumieniu art. 4 ust. 1 dekretu o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym. (Wyrok Sądu Naj wyższego z 20 III 1965 r. — III PU 28/64).
3) Członek zakonu lub zgromadzenia zakonnego zatrudniony w organizacji kościelnej lub zakonnej albo w prowadzonych przez te organizacje zakładach, nie będących szkołami z uprawnieniami szkół państwowych, nie pozostaje w stosunku opartym na umowie o pracę i nie jest pracownikiem w rozumieniu art. 4 dekretu o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Uchwała z 21 VI 1965 r. III PO — 21/65).
Art. 11 i 57 ust. 1. Do nieprzerwanego okresu zatrudnienia w rozumieniu art. 11 dekretu, wymaganego przez art. 57 ust. 1 dekretu zalicza się również okres zatrud nienia pracownika po powstaniu prawa do renty, jeżeli zatrudnienie to było wy konywane po wyzwoleniu bez przerwy nadal w tym zakładzie pracy, w którym pracownik był zatrudniony w chwili powstania prawa do renty (Uchwała z 27 V 1964 r. — III PO 10/64).
Art. 22. Świadczenia rentowe przyznane na podstawie dekretu z dnia 25 czerwca 1954 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, nie wypłacone wskutek śmierci rencisty, przechodzą wyłącznie na osoby określone w art. 22 powołanego dekretu (Uchwała z 26 II 1965 r. — III PO 22/64 wpisana do księgi zasad prawnych).
Art. 24. 1) Inwalida III grupy, jeśli jest nawet niezdolny do swego zawodu, wykonywanego przed wypadkiem, jest zawsze zdolny do pracy lżejszej. W grani cach tej zdolności inwalida III grupy ma prawo i obowiązek pracować, a wskutek tego może domagać się renty uzupełniającej tylko w wysokości różnicy pomiędzy utraconym zarobkiem, a sumą: a) renty z ZUS i b) zarobków uzyskiwanych z za jęcia wykonywanego po okresie leczenia skutków wypadków. Wyjątkowo tylko, gdyby mimo zdolności do pracy lżejszej zachodziły jakieś szczególne przeszkody w podjęciu lżejszej pracy, mógłby domagać się uzupełniającej renty w kwocie
ponad wskazaną różnicę, lecz tylko, gdyby przeszkody w podjęciu innego zatrud nienia były nie do przezwyciężenia.
Dowód na istnienie przeszkód uniemożliwiających podjęcie pracy winien prze prowadzić domagający się renty uzupełniającej, a Sąd winien czuwać nad potrzebą przeprowadzenia takiego dowodu. Domaganie się ze strony inwalidy III grupy bez wykazania niemożności podjęcia się pracy, całkowitej różnicy pomiędzy utraco nym zarobkiem a rentą z ZUS, mimo posiadania zdolności do pracy, byłoby żąda niem ponad przysługujące mu uprawnienia i stanowiłoby naruszenie zasad społecz nego współżycia.
2) Pracodawca ma obowiązek utrzymać w stanie bezpiecznym miejsce pracy, to jest nie tylko sam lokal zakładu pracy, lecz także pomieszczenie stanowiące do stęp do lokalu, używane wspólnie z innymi użytkownikami budynku. Zagadnienie, kto ma ponosić koszta utrzymania w należytym stanie takich wspólnych pomiesz czeń należy do stosunku umownego między wynajmującym a właścicielem budynku i nie ma istotnego znaczenia w sprawie o odszkodowanie z tytułu wypadku w za trudnieniu.
Progi i schody przeznaczone są z reguły do chodzenia po nich i w miarę ich używania ścierają się i zużywają, jednakże uszkodzenia te nie od razu stwarzają niebezpieczeństwo. Przepisy prawa budowlanego określają warunki jakim powinny odpowiadać takie przejścia i dopiero wówczas, gdy wskutek zużycia schody czy próg przestaną odpowiadać wymogom tych przepisów nienaprawienie ich będzie można uznać za przekroczenie bezpieczeństwa (Wyrok z 8 IV 1963 r. — 3 CR 435/62).
3) Nie można dopatrywać się winy w spowodowaniu wypadku w działaniu pracownika, wynikającym z chęci dopomożenia innemu pracownikowi, zwłaszcza w okolicznościach, gdy ta pomoc wobec wyjazdu innego współpracownika, była nie zbędna dla zapewnienia normalnego toku prac, (a zainteresowany w uzyskaniu pomocy o nią zabiegał, „dobrał do pomocy" jak ustala sąd), lub nawet nie wzbra niając z wdzięcznością przyjmował. Tego rodzaju pomocy, nawet gdyby wycho dziła z własnej inicjatywy pracownika, nie można by kwalifikować w sensie ne gatywnym, jako „zawinionej samowoli", stanowi ona bowiem objaw pozytywnej społecznie współpracy i pomocy koleżeńskiej (Wyrok z 17 VI 1963 r. — I PR 398/62). 4) Pracodawca, który toleruje stałe przekraczanie przez pracowników, obowią zujących w zakładzie przepisów bezpieczeństwa stwarza sytuację, w której pra cownik przyzwyczaja się do niewłaściwej metody pracy i uważa ją za normalną. Takie postępowanie pracodawcy należy uznać za naruszenie przepisów bezpieczeń stwa i jeżeli Sąd Wojewódzki przyjął równocześnie przyczynienie się Samego de nata, i to w tym samym stopniu co strona pozwana, to można to uznać za słuszne tylko dlatego, że w tym wypadku denat ten był wykwalifikowanym i doświadczo nym marynarzem i z własnego doświadczenia powinien był również pamiętać, że taka metoda pracy jest niebezpieczna (Wyrok z 5 III 1963 r. — 2 CR 456/62).
5) Okoliczność, że nauka nie zna jeszcze środków, które by całkowicie chroniły przed pylicą nie ma istotnego znaczenia, gdyż nie wyłącza to obowiązku stosowania tych metod, które są dostępne, celem — jeśli nie całkowitemu zapobieżeniu zacho rowań na pylicę — to przynajmniej ograniczenia ilości zachorowań, a zwłaszcza umożliwienia dość wczesnego wykrycia objawów pylicy u górnika i wycofania go z pracy w miejscu niebezpiecznym. (Wyrok z 25 V 1964 r. — III PR 5/64).
Art. 36. Udział w akcji zadrzewiania kraju zalecają i akcję tę organizują Ko mitety Frontu Jedności Narodu przez istniejące przy tych Komitetach komisje zadrzewiania kraju, a takie organizacje, względnie instytucje, jak: ZHP, ZMP, szkoły i inne są w kraju wykonawcami tej akcji, nie zaś zalecającymi ją i
organizu-jącymi. Oczywiste jest, że Komitety Frontu Jedności Narodu są organizacjami spo łecznymi,
Art. 42. 1) Rencista, który w czasie pobierania renty inwalidzkiej ukończył wiek starczy i posiada także wymagany okres zatrudnienia, nie musi dla uzyskania renty starczej na zasadzie art. 42 wykazać, że wiek starczy ukończył w czasie za trudnienia lub w ciągu 5 lat od jego ustania.
2) Art. 42 nie ma zastosowania do rencistów, którzy w czasie przyznania renty inwalidzkiej mieli już ukończony wiek starczy i posiadali także wymagany okres zatrudnienia, lecz nie mogli uzyskać renty starczej, ponieważ wiek starczy ukończyli po upływie 5 lat od ustania zatrudnienia (Wyrok Sądu Najwyższego z 13 VII 1964 r. — III PU 5/64).
Art. 55 ust. 1 pkt 2. Rencista nie ma prawa do dodatku do renty dla żony, jeżeli osiąga ona dochód określony w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 24. 6. 1958 r. w sprawie warunków, w jakich uważa się rodziców i męża za pozo stających na utrzymaniu pracownika (pracownicy) — (Dz. U. Nr 42, poz, 200).
Wobec braku szczególnych przepisów prawa materialnego, które by określały, jaki dochód uzasadnia odmowę przyznania renciście dodatku na żonę przewidzia nego w art. 55 ust. 1 pkt 2 dekretu o p.z.e. wskazane i konieczne jest zastosowanie odpowiednio takich przepisów dotyczących powszechnego zaopatrzenia emerytal nego, które określają ogólne warunki, w jakich uważa się, że dany członek ro dziny nie pozostaje na utrzymaniu innego członka rodziny, pracownika lub ren cisty; powinno tu zatem mieć zastosowanie wydanych z upoważnienia art. 45 ust. 5 dekretu o p.e. przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24. 6. 1958 r. w sprawie warunków, w jakich uważa się rodziców i męża za pozostających na utrzymaniu pracownika, lub pracownicy (Dz. U. Nr 42, poz. 200), które to przepisy określają szczegółowo, kiedy przyjmuje się, że rodzice lub mąż nie pozostawali na utrzymaniu pracownika (pracownicy), a które to rozporządzenie dotyczy nie tylko pracowników, ale i rencistów, co wynika wyraźnie z jego § 1 przewidującego, że „użyte w rozporządzeniu określenie pracownik (pracownica) oznacza również ren cistę (rencistkę). (Uchwała z dnia 21 czerwca 1965 r. III PO-25/64).
4. ORZECZNICTWO TRYBUNAŁU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH
Dekret z dnia 25 VI 1954 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pra cowników i ich rodzin (Dz. U. z 1958 r. nr 23, poz. 97)
Art. 40. Błędny jest pogląd, że według art. 40 dekretu o powszechnym zaopa trzeniu emerytalnym tylko trwałe zmiany w inwalidztwie uzasadniają ustalenie prawa do renty lub jej wysokości (Wyrok z 13 V, 1965 r. — I TR 1719/64).
Art. 53 i § 1. Rozporządzenia Ministra Pracy i Opieki Społecznej z dnia 12 grudnia 1956 r. w sprawie uprawnień do świadczeń rentowych dla dzieci, wnuków i rodzeństwa korzystających z innych świadczeń i funduszów publicznych (Dz. U. nr 61, poz. 297).
Jeżeli szkoła, do której uczęszcza dziecko za granicą, odpowiada pojęciu szkoły w rozumieniu art. 45 dekretu o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym, przysłu guje rodzicom dodatek do renty, chyba, że dziecko pobiera stypendium na studia zagraniczne.
Za tym, że dla dziecka uczęszczającego do szkoły za granicą przysługuje rodzi com prawo do dodatku do renty przemawia § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Opieki Społecznej z dnia 12 grudnia 1956 r. w sprawie uprawnień do świadczeń
rentowych dla dzieci, wnuków i rodzeństwa korzystających z innych świadczeń z funduszów publicznych (poz. 297 Dz. U.). Przepis ten stanowi bowiem, że pobie ranie stypendium na studia zagraniczne powoduje zawieszenie wypłaty renty ro dzinnej i dodatku do renty na dziecko studiujące za granicą (Wyrok z 29 IV 1965 r. — III TR 2353/64).
Ustawa z 28 V 1957 r. o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin (Dz. U. z 1958 r. nr 23, poz. 99)
Art. 2. Szybem wydobywczym w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 7 jest każdy szyb, w którym wydobywa się urobek; za urobek zaś należy uważać zarówno węgiel, jak i kamień, gdyż kamień jest w istocie rzeczy też urobkiem, bo stanowi produkt uboczny (w niektórych kopalniach kamień po zmieleniu używany jest do miesza niny podsadzkowej).
Nie jest natomiast szybem wydobywczym w rozumieniu powołanego przepisu szyb wyłącznie drzewny, materiałowy, podsadzowy lub wentylacyjny.
Bez znaczenia dla oceny uprawnień rentowych jest, czy dany szyb wydobywczy jest szybem głównym czy pobocznym wzgl. pomocniczym. To rozgraniczenie postało wprowadzone zarządzeniem Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 24 sierpnia 1964 r. i w związku z rozporządzeniem Ministra Pracy i Opieki Społecznej z dnia 18 października 1946 r. o zaliczeniu maszynistów wyciągowych przy głównych szybach zjazdowych i wydobywczych do kategorii pracowników umysłowych. Po dział ten jednak nie może mieć wpływu na ocenę, czy dany szyb jest szybem wydobywczym; decyduje bowiem o tym faktyczne przeznaczenie tego szybu, tj., czy służy wydobywaniu urobku (węgla i ewent. kamienia) (Wyrok z 29 IV 1956 r. — I TR 788/64).
Art. 13 i 14 oraz § 2 rozporządzenia. Rady Ministrów z dnia 6 maja 1958 r. w sprawie zawieszenia prawa do renty oraz zasad wypłacania inwalidzkiej renty wyrównawczej (Dz. U. Nr 26, poz. 111 ze zmianami).
Prawomocność wyroku, którym Sąd przywrócił renciście od określonego ter minu wstrzymaną górniczą rentę inwalidzką, nie stoi na przeszkodzie w wypła caniu renciście przez organ rentowy tej renty od późniejszego terminu, jeżeli okaże się, że zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi zawieszania prawa do renty rencista ma prawo do tej renty dopiero od terminu późniejszego.
Organ rentowy, przystępując do wykonania wyroku ma nie tylko prawo, ale i obowiązek sprawdzenia, czy z uwagi na art. 13 ustawy o zaopatrzeniu emerytal nym górników nie zachodzą przeszkody do wypłacania skarżącemu górniczej renty inwalidzkiej zasądzonej wyrokiem. Według tego bowiem przepisu prawo do gór niczej renty inwalidzkiej ulega zawieszeniu na czas wykonywania prac górniczych określonych w art. 2 ust. 1 i 2 ustawy (Wyrok z 5 I 1965 r. — I TR 1133/64).
Dekret z 14 VIII 1954 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 1958 r. nr 23, poz. 98).
Art. 4. Inwalida, któremu na podstawie art. 47 dekretu o zaopatrzeniu inwali dów wojennych i wojskowych przyznana została odprawa, nie może już wnosić skutecznie roszczeń o przywrócenie renty i nie może też być poddany badaniom w celu stwierdzenia ewentualnego pogorszenia się jego stanu zdrowia, gdyż w myśl tego przepisu utracił on w ogóle prawo do renty z chwilą przyznania odprawy (Wyrok z 12 III 1965 r. — III TR 1559/64).
Prawo o sądach ubezpieczeń społecznych.
Art 109. 1) Nie ma oczywistej bezzasadności, jeżeli rozstrzygnięcie sprawy za leży od interpretacji przepisów lub oceny dowodów (Postanowienie z 25 VII 1964 r. — IV TZ 1918/63).
2) Wniosek o ustanowienie adwokata nie może być oddalony z tego jedynie powodu, że został zgłoszony po upływie terminu do wniesienia skargi rewizyjnej (Postanowienie z 28 I 1965 r. — IV TZ 1722/64).
3) Jeżeli wyznaczony przez Radę Adwokacką adwokat nie uzyskał od niej zwol nienia z funkcji pełnomocnika procesowego, obowiązany jest do wniesienia skargi rewizyjnej niezależnie od tego, że jego zdaniem brak podstaw do jej wniesienia. (Postanowienie z 28 VII 1964 r. — IV TZ 1433/63).
Art. 160 i 343. Niewniesienie zażalenia na zwrócenie spóźnionej skargi rewi zyjnej nie pozbawia skarżącego możności zgłoszenia wniosku o przywrócenie uchy bionego terminu (Postanowienie z 22 VIII 1964 r. — II TZ 207/64).
Art. 221. 1) Postanawiając, że sąd określa z urzędu zakres postępowania dowo dowego oraz środków dowodowych potrzebnych do ustalenia stanu faktycznego, art. 22l prawa o sądach ubezpieczeń społecznych nie przerzuca na sąd ciężaru wykazania słuszności twierdzeń strony i nie upoważnia jej do zachowania bier ności w postępowaniu dowodowym (Wyrok z 14 IV 1965 r. — IV TR 1556/64).
2) Dowody zebrane w postępowaniu przed sądem powszechnym, dotyczące związku między inwalidztwem a wypadkiem, stanowią materiał pomocniczy, który powinien być przez sąd ubezpieczeń społecznych rozważony (Wyrok z 5 XI 1964 r. — I TR 69(1/64).
Art. 223. Dokonana przez Sąd ocena wyniku przeprowadzonego przez siebie po stępowania dowodowego w kwestii zaliczalności pewnego czasokresu do okresów zatrudnienia nie może być kwestionowana z tego tylko powodu, że Sąd doszedł do innej konkluzji w ocenie materiału dowodowego niż organ rentowy, który nie przeprowadzając w tej kwestii postępowania dowodowego uznał ją za dowiedzioną
(Wyrok z 20 V 1964 r. — III TR 113/64).
Art. 225 i 227. Okoliczność, że osoba poddana przez Sąd obserwacji klinicznej nie zgadza się na przeprowadzenie określonego rodzaju badania (zabiegu nakłucia lędźwiowego), nie zwalnia lekarza powołanego do wydania opinii o jej stanie zdro wia z obowiązku wyczerpania innych środków rozpoznawczych, zaś ocena postę powania tej osoby należy do Sądu (Wyrok z 31 I 1964 r. — III TR 29Q5/62).
Art. 233. Jeżeli strona bez usprawiedliwienia uniemożliwi przeprowadzenie dowodu z badania klinicznego, sąd może swoje postanowienie zmienić i odstępując od przeprowadzenia tego dowodu orzec na podstawie już zebranego materiału (Wyrok z 19 III 1964 r. — I TR 1456/63).
Art. 262. Osoby głuche i osoby nieme, lecz piśmienne składają swe zeznania w drodze pisemnej, tylko głuche lub nieme osoby niepiśmienne komunikują się z sądem przy pomocy biegłego (Wyrok z 23 I 1964 r. — I TR 1307/63).
Art 270. W razie odmiennej oceny inwalidztwa skarżącego przez obwodową i przez wojewódzką KIZ, okoliczność, że skarżący nie przedstawił dowodu podwa żającego niekorzystną dla niego opinię lekarską, nie powinna skłonić sądu do zaniechania dowodu z opinii lekarzy biegłych sądowych (Wyrok z 20 II 1964 r. — III TR 1014/63).
, Art. 306. Każde pismo strony, złożone w terminie określonym w § 3 art. 306, z którego wynika, że zamierza ona wnieść skargę rewizyjną, należy traktować jako wniosek o doręczenie wyroku z uzasadnieniem (Wyrok z 18 II 1964 r. — I TR 1610/63).
Art. 363 § 2. 1) Tylko na w pełni wiarogodnych dowodach można oprzeć wzno wienie postępowania, mające na celu zmianę prawomocnego wyroku, którym odmó wiono skarżącemu przyznania żądanej przez niego renty inwalidzkiej (Wyrok z 3 V 1963 r. — II TW 517/63).
2) W myśl art. 363 § 2 prawa można żądać wznowienia postępowania również w razie późniejszego wykrycia prawomocnego orzeczenia, dotyczącego tego samego stosunku prawnego, bądź takich nowych okoliczności faktycznych lub środków do wodowych, które mogłyby mieć wpływ istotny na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu.
Przez „późniejsze wykrycie" jakiegoś orzeczenia lub innego dowodu, można uważać tylko wykrycie takiego orzeczenia lub innego dowodu, które istniały już w chwili wydania wyroku, przeciwko któremu skierowana jest skarga o wzno wienie, a strona nie wiedziała o ich istnieniu lub przynajmniej nie wiedziała o tym, że toczy się postępowanie, w którym wydane zostały owe „wykryte" orzeczenia lub inne dowody (Wyrok z 15 VII 1965 r. — III TZ 660/65).
Zebrał
Tadeusz Wasylecki
5. ORZECZNICTWO GŁÓWNEJ KOMISJI ARBITRAŻOWEJ
Rozporządzenie Rady Ministrów z 3 V 1960 r. — w sprawie organizacji pań stwowych komisji arbitrażowych i trybu postępowania arbitrażowego (Dz. U. nr 26, poz. 148)
§ 22 ust. 1. Początek biegu terminu prekluzyjnego dla dochodzenia roszczeń instytucji ubezpieczeniowej w stosunku do jednostki odpowiedzialnej za wyrzą dzoną szkodę jest ten sam, jak dla roszczeń poszkodowanego (ubezpieczającego) w stosunku do jednostki odpowiedzialnej za szkodę.
Z motywów uzasadnienia:
. . . Przyjąć więc należy, że dochodzone w niniejszym sporze odszkodowanie obejmuje uszkodzenia powstałe w podróży za granicę i stwierdzone w porcie za granicznym dnia 8 sierpnia 1961 r. W dacie tej więc stały się wymagalne przysługu jące z tego tytułu roszczenia odszkodowawcze, i to bez względu na to, czy roszczeń tych dochodzi bezpośrednio poszkodowany, czy też jednostka ubezpieczeniowa. Fakt bowiem, że przesyłka była ubezpieczona, nie może stawiać w innej sytuacji jednostek odpowiedzialnych za szkodę niż w przypadku nieubezpieczenia prze syłki i jednostka ubezpieczeniowa wstępująca w prawa wierzyciela — ubezpiecza jącego nie może nabyć praw w większym zakresie niż je posiadał ubezpieczający (art. 170 i 174 kodeksu zobowiązań) . . . (,26 V 1964 r, I-4074/BO/64).
§ 22 ust. 1. Bieg terminu prekluzyjnego dla dochodzenia roszczenia o odszko dowanie z tytułu niewykonania zobowiązania w umówionym terminie rozpoczyna się w dniu następującym po upływie terminu, w którym zobowiązanie miało być wykonane.
Z motywów uzasadnienia:
. . .W myśl § 22 ust. 1 przepisów w sprawie trybu postępowania arbitrażowego (Dz. U. z 1960 r. nr 26, poz. 148) wniosek o rozpoznanie sprawy należy złożyć naj później w ciągu jednego roku od dnia, w którym wierzyciel mógł żądać zaspokoje nia roszczenia.
W niniejszej sprawie powód dochodzi pokrycia strat będących rezultatem nie wykonania przez pozwanego robót remontowych w terminie określonym w umo wie o te roboty. Ponieważ przesłanką roszczenia powoda jest fakt niedotrzymania terminu wykonania umowy, przeto przed upływem tego terminu roszczenie to powodowi nie służyło, a tym samym nie mógł domagać się jego zaspokojenia.
Skoro więc termin wykonania umowy kończył się z upływem dnia 30 VII 1962 r., to roszczenia odszkodowawczego z tytułu niewykonania przez pozwaną Spółdzielnię umowy w tym terminie powód nie mógł dochodzić wcześniej aniżeli począwszy od upływu w.w. terminu, tj. od dnia 31 lipca 1962 r. Dopiero więc w dniu 31 lipca 1962 r. rozpoczął się dla roszczenia powoda bieg jednorocznego terminu prekluzyjnego przewidzianego w § 22 ust. 1 przepisów w sprawie trybu postępowania arbitrażowego (porównaj orzeczenie OKA w sprawie IA-119/53 opubl. w Orzecznictwie Arbitrażowym tom VI poz. 101).
Zgodnie z art. 101 § 1 p.o.p.c. terminy określone w latach kończą się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu. Wskazany wyżej termin prekluzyjny zakończył się zatem z upływem dnia 31 lipca 1963 r... (8 VI 1964 r. BO-4457/64).
§ 22 ust. 2. Jeżeli nie została ustalona data, w której bank zwrócił wierzycie lowi żądanie zapłaty z powodu nie wyrażenia akceptu przez dłużnika, wówczas należy przyjąć, że dokumenty rozliczeniowe pozostawały w banku przez czasokres nie krótszy niż czasokres, po upływie którego w myśl obowiązujących przepisów bank zwraca wierzycielowi żądanie zapłaty. Na tym więc założeniu należy się opierać przy obliczaniu przewidzianego w § 22 ust. 2 przepisów w sprawie trybu postępowania arbitrażowego okresu zawieszenia biegu terminu prekluzyjnego (13 I 1964 r. BO-9963/63).
Rozporządzenie Rady Ministrów z 17 II 1960 r. w sprawie przekazania do postę-powania arbitrażowego niektórych sporów o prawa majątkowe (Dz. U. nr 9/poz. 60)
Niedopuszczalna jest droga postępowania arbitrażowego dla rozstrzygnięcia sporu, którego stroną jest organizacja społeczna nie posiadająca już w chwili zgło szenia wniosku arbitrażowego zezwolenia Ministra Finansów na wykonywanie działalności gospodarczej, chociażby spór dotyczył okresu, gdy zezwolenie takie organizacja społeczna jeszcze posiadała.
Z motywów uzasadnienia:
, .. Zgodnie z postanowieniem § 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 lutego 1960 r. w sprawie przekazania do postępowania arbitrażowego niektórych sporów o prawa majątkowe (Dz. U. nr 9, poz. 60) do postępowania arbitrażowego zostały przekazane spory pomiędzy jednostkami gospodarki uspołecznionej a orga nizacjami społecznymi „posiadającymi" zezwolenie Ministra Finansów na wykony wanie działalności gospodarczej ( w zakresie tej działalności).
W świetle powyższego postanowienia należy przyjąć, że o tym, czy określona organizacja społeczna jest podmiotem arbitrażowym, tzn. czy od tej organizacji wzgl. przez tę organizację mogą być dochodzone roszczenia majątkowe w drodze postępowania arbitrażowego, decyduje w szczególności, czy posiada ona aktualnie (w chwili wszczęcia sporu) zezwolenie Ministra Finansów na wykonywanie dzia łalności gospodarczej. Jeżeli więc organizacja społeczna utraciła zezwolenie na wy konywanie działalności gospodarczej, to od tej chwili przestała być podmiotem arbitrażowym i spory majątkowe, których jest stroną, nie mogą być poddawane rozstrzygnięciu komisji arbitrażowych, chociażby nawet roszczenia objęte tymi sporami dotyczyły okresu, w którym organizacja społeczna w/w zezwolenie miała (19 XI 1964 r. BO-7511/64).
Kodeks zobowiązań z 27 X 1933 r. (Dz. U. nr 82, poz. 598 wraz ze zmianami) Art. 157. Odszkodowanie z tytułu utraconego zysku (lucrum cessans) nie może być odpowiednikiem całej akumulacji poszkodowanego przedsiębiorstwa. W szcze gólności odszkodowanie to nie może obejmować tej części nadwyżki przychodu nad wydatkami, która zostaje przekazana na rzecz Skarbu Państwa w formie po datku i planowanego do odprowadzenia zysku (8 VII 1964 r. III-5002/64/BO).
Zarządzenie Przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów z 2 IV 1963 r. w sprawie przydziałów, rozdzielników i uzgodnień dostaw oraz ogól nych warunków dostaw w obrocie krajowym pomiędzy jednostkami gospodarki uspołecznionej (M.P. nr 34, poz. 172)
§ 36. Udzielającemu gwarancji służy w zasadzie wybór sposobu zaspokojenia roszczeń nabywcy (użytkownika) z tytułu gwarancji, a mianowicie bądź przez usu nięcie wady dostarczonego przedmiotu, bądź przez wymianę tego przedmiotu na inny, wolny od wad. Nie wyklucza to jednak, że w pewnych okolicznościach prawo żądania wymiany dostarczonego przedmiotu na inny, wolny od wad, bądź żądania zwrotu ceny, służyć może nabywcy (użytkownikowi); ma to miejsce w szczegól ności w przypadkach, gdy z okoliczności wynika, że dostarczony przedmiot, na który udzielona została gwarancja, nigdy nie będzie funkcjonował prawidłowo (27 VI 1964 r. 1-3780/64).
§ 37 ust. 3. Dopuszczalne jest ustalenie w umowie zakresu gwarancji producenta środków transportowych w zależności nie tylko od czasokresu, ale i od długości przebiegu tych środków transportowych. (16 VI 1964 r. I-5263/64).
§§ 44 ust. 1 i 48 ust. 1. Dostawca ponosi skutki podania w liście przewozowym mniejszej ilości wysłanego towaru niż ilość uwidoczniona w protokole załadowania, o którego treści odbiorca nie był powiadomiony do chwili odbioru przesyłki (6 VII 1964 r. BO-5242/64).
Zarządzenie Przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów z 16 X 1959 r. w sprawie uzgodnień dostaw i ogólnych warunkóv) dostaw związa nych z obrotem z zagranicą pomiędzy jednostkami gospodarki uspołecznionej (M.P. nr 92, poz. 494, zm. M.P. z 1961 r. nr 84, poz. 350)
§ 16 ust. 1 owd import. Ze względu na ekonomiczność produkcji i obrotu oraz zabezpieczenie gospodarki narodowej przed stratami na nabywcę wadliwego su rowca pochodzącego z importu może być nałożony obowiązek zorganizowania i nad zorowania na koszt sprzedawcy prac mających na celu usunięcie wad surowca (4 II 1965 r. BO-11961/64).
§§ 40 i 41 owd eksport. Dostawca który nie wykonał dostawy w umówionym terminie, pozostaje w zwłoce od daty uchybionego terminu i obciąża go odszkodo wanie umowne z tego tytułu, choćby po upływie tego terminu strony zawarły po rozumienie ustalające nowy, dalszy termin dostawy. Bieg terminu prekluzyjnego dla dochodzenia przez dostawcę tego odszkodowania umownego za zwłokę rozpo czyna się z chwilą upływu pierwotnego terminu ustalonego w umowie dostawy (12 XI 1964 r. 1-10276/64).
§ 41 ust. 2 owd import. Przewidziane w § 41 ust. 2 ogólnych warunków dostaw towarów pochodzących z importu (Monitor Polski z 1959 r. nr 92, poz. 494) ograni czenie odszkodowania za opóźnienie w dostawie towaru odnosi się tylko do odszko dowania umownego i nie dotyczy roszczeń odszkodowawczych dochodzonych na za sadach ogólnych (19 X 1964 r. BO-9744/64).
Uchwała Rady Ministrów z 11 IV 1962 r. w sprawie opracowywania i zatwier dzania dokumentacji technicznej konstrukcji nowych maszyn i urządzeń przezna czonych do produkcji wieloseryjnej lub masowej oraz niektórych maszyn i urzą dzeń szczególnie ważnych dla gospodarki narodowej (M.P. nr 38, poz. 179)
Producent ponosi skutki niemożności wykonania w ramach produkcji seryjnej dostawy nowego typu maszyn lub urządzeń, do której zobowiązał się mimo nieza-twierdzenia i wad dokumentacji opracowanej dla produkcji prototypowej, a więc nie przeznaczonej dla produkcji seryjnej: w tych warunkach producent nie może przerzucić tych skutków w drodze regresu ani na wykonawcę dokumentacji, ani na kooperanta, któremu zlecił wykonanie — na podstawie powyższej
dokumen-tacji — elementów potrzebnych do produkcji finalnej maszyn bądź urządzeń obję tych' umową dostawy (23 IX 1964 r. I-6827/64).
Dekret z 24 XII 1952 r. o przewozie przesyłek i osób kolejami (Dz. U. nr 4, poz. 7 z r. 1953)
Art. 29. Dostawca ponosi skutki podania w liście przewozowym mniejszej ilości wysłanego towaru niż ilość uwidoczniona w protokole załadowania, o którego treści odbiorca nie był powiadomiony do chwili odbioru przesyłki (6 VII 1964 r. BO-5242/64).
Art. 32 i 102. Skoro ze służbowego rozkładu jazdy pociągów dla przewozu okre ślonych towarów, ustalającego czasokresy przewozu koleją krótsze niż terminy dostawy przesyłek w rozumieniu art. 32 dekretu o przewozie przesyłek i osób kole jami, wynika, że rozkład ten ma jedynie charakter informacyjny i nie ma wpływu na warunki umowy przewozu, wówczas niedochowanie przez kolej tych krótszych terminów nie może być uznane za przekroczenie terminu dostawy przesyłek w ro zumieniu art. 102 ust. 2 powołanego wyżej dekretu. (7 IV 1964 r. BO-1501/64).
Zarządzenie Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z 14 IV 1958 r. w sprawie umów o roboty budowlano-montażowe wykonywane przez przedsiębiorstwa państwowe (M.P. nr 32, poz. 186 i z r. 1960 nr 7, poz. 33)
Art. 59 ust. 1 pkt 2 i §72. W przypadku niedotrzymania przez generalnego wy konawcę przewidzianego w umowie z podwykonawcą terminu udostępnienia frontu robót — podwykonawcy służy roszczenie o zapłatę odszkodowania umownego w oparciu o § 59 ust. 1 pkt 2 ogólnych zasad umów o roboty budowlano-monta żowe (M.P. z 1958 r. nr 32, poz. 186) (30 I 1964 r. II-10403/63).
Zarządzenie Przewodniczącego Komitetu Budownictwa, Urbanistyki i Archi tektury z 7 IX 1960 r. w sprawie zasad zawierania umów i dokonywania rozliczeń za. prace projektowe wykonywane przez państwowe jednostki projektowania na rzecz jednostek uspołecznionych (M.P. nr 74, poz. 343)
§ 20 ust. 1. Powstanie roszczenia biura projektów o zapłatę odszkodowania umow nego za nieterminowe dostarczenie przez zamawiającego danych koniecznych do opracowania dokumentacji uzależnione jest nie tylko od faktu zwłoki po stronie zamawiającego, lecz także od faktycznego wstrzymania prac projektowych w związku z tą zwłoką (27 IV 1964 r. BO-3364/64).
Ustawa z 29 III 1962 r. o drogach publicznych (Dz. U. nr 20, poz. 90). W warunkach gospodarki planowej nie można przyjąć, aby fakt systematycz nego i wieloletniego niewykonywania przez jednostkę gospodarki uspołecznionej określonych i należących do jej zakresu działania funkcji upoważniał inną jed nostkę tej gospodarki do zastępczego wykonywania tych funkcji na ryzyko pierw szej (27 VII 1964 r. BO-6999/64).
Rozporządzenia Ministrów Komunikacji i Spraw Wewnętrznych z 1 X 1962 r. w sprawie ruchu na drogach publicznych (Dz. U. nr 61, poz. 295)
Przed wykonaniem skrętu pojazdu mechanicznego kierowca ma obowiązek sprawdzić, czy skręt ten nie uniemożliwi jazdy innym pojazdom będącym w ruchu. Niedochowanie tej staranności i doprowadzenie przez to do zderzenia z innym pojazdem mechanicznym skutkuje odpowiedzialność pracodawcy kierowcy za wy rządzoną szkodę, przy czym komisja arbitrażowa, zasądzając odszkodowanie, nie jest związana wyrokiem sądu karnego uniewinniającym kierowcę.
Z motywów uzasadnienia:
. . . Wydając zaskarżone orzeczenie, GKA oparła się na powołanej opinii rze czoznawcy Polskiego Związku Motorowego, zgodnie z którą kierowca samochodu
ciężarowego nie zachował dostatecznej ostrożności przez to, że przed rozpoczęciem jazdy z miejsca postoju i przed skręceniem pojazdu w lewo nie upewnił się, czy nie jest wyprzedzany przez inny p o j a z d . . .
. . . W związku z powyższym istniały również podstawy do przyjęcia, że do konanie skrętu samochodu bez sprawdzenia, czy samochodu tego nie wyprzedza inny pojazd, było niedopuszczalne. Podstawę do zajęcia takiego stanowiska dawała tym bardziej okoliczność, że — jak podkreślono w powołanej opinii — przez skręt w lewo i zatrzymanie się samochodu wraz z przyczepą w poprzek ulicy przejazd dla innych pojazdów został zamknięty, co stwarzało niebezpieczeństwo dla ruchu, z czym przed dokonaniem zmiany kierunku jazdy należało się liczyć.
Nadmienić przy tym należy, że zajęte w powołanej opinii rzeczoznawcy Pol skiego Związku Motorowego stanowisko, według którego przed wykonaniem skrętu pojazdu kierowca ma obowiązek sprawdzić, czy skręt ten nie uniemożliwi jazdy innym pojazdom, będącym już w ruchu, znalazło potwierdzenie w § 27 obowiązu jącego obecnie rozporządzenia Ministrów Komunikacji i Spraw Wewnętrznych z dnia 1 X 1962 r. w sprawie ruchu na drogach publicznych (Dz, U. nr 61, poz. 295), zgodnie z którym skręcenia lub zmiany zajmowanego pasa ruchu można dokonać dopiero po upewnieniu się, że nie spowoduje to zajechania drogi innym użytkow nikom drogi (vide także § 20 ust. 1 w. w. rozporządzenia).
W tych warunkach Główna Komisja Arbitrażowa, nie będąc związana wyro kiem uniewinniającym kierowcę samochodu ciężarowego, mogła była przyjąć zgod nie ze stanowiskiem rzeczoznawcy, że zderzenie pojazdów nastąpiło na skutek nie zachowania należytej ostrożności przez kierowcę strony pozwanej, wobec czego w obciążeniu pozwanej Centrali całością szkody nie można dopatrzeć się zarzu canego w rewizji istotnego naruszenia prawa, w tym także art. 158 kodeksu zo bowiązań . . . (20 I 1964 r. BO-11034/63).
Zarządzenie Ministra Finansów z 10 VII 1958 r. w sprawie finansowania kon traktacji produkcji roślinnej i zwierzęcej (M. P. nr 60, poz. 338).
Warunki, na jakich instytucje kontraktujące produkcję roślinną i zwierzęcą dają porękę za pożyczki udzielane rolnikom przez instytucje kredytowe, regulo wane są — za zgodą właściwego ministra — umowami stron, przy czym przy okre ślaniu tych warunków strony nie są skrępowane przepisami kodeksu zobowiązań o poręczeniu, jako nie mającymi charakteru bezwzględnie obowiązujących (ius cogens).
Z motywów uzasadnienia:
. . . Zespół rewizyjny Głównej Komisji Arbitrażowej stwierdza, że istota sporu sprowadza się przede wszystkim do kwestii, w jakich warunkach powstaje zobo wiązanie instytucji kontraktującej do zapłaty poręczonych przez nią pożyczek kontraktacyjnych w przypadku niespłacenia ich przez pożyczkobiorców.
Zgodnie z § 3 ust. 2 zarządzenia Ministra Finansów z dnia 10 lipca 1958 r. w sprawie finansowania kontraktacji produkcji roślinnej i zwierzęcej (M. P. nr 60, poz, 338) warunki, na jakich instytucje kontraktujące udzielają poręki, regulowane są za zgodą właściwego ministra umowami stron, przy czym stwierdzić należy, że — wbrew stanowisku rewizji — w określeniu tych warunków strony nie są krępowane przepisami kodeksu zobowiązań o poręczeniu, ponieważ przepisy te nie są bezwzględnie wiążące.
W myśl umowy ramowej pomiędzy przedsiębiorstwami gospodarki zwierzętami rzeźnymi a spółdzielniami oszczędnosciowo-pożyczkowymi ustalonej porozumieniem Centrali Przemysłu Mięsnego z zarządem Związku Spółdzielni Oszczędnościowo-Po-życzkowych z dnia 21 października 1959 r. w przypadku, gdy pożyczkobiorca nie spłacił w terminie całej udzielonej mu pożyczki, pozwany Bank obowiązany był
niezwłocznie wdrożyć postępowanie zmierzające do wyegzekwowania od niego niespłaconej pożyczki lub jej pozostałości w drodze przymusowej (§ 4 pkt 27 umowy). Jak wynika z § 4 pkt 28 w. w. umowy dopiero po wyczerpaniu tych środków przeciwko pożyczkobiorcy stronie pozwanej służyło prawo do żądania zapłaty niespłaconych pożyczek od wnioskodawcy. Treść powyższych postanowień dowodzi, że — pomimo określenia w umowie zobowiązania instytucji kontraktują cej jako porękę solidarną — pozwanemu Bankowi nie służyło prawo wyboru w do chodzeniu jego należności od pożyczkobiorcy lub od powodowego przedsiębiorstwa z upływem terminu spłaty pożyczki, lecz przed skierowaniem roszczeń przeciwko temu przedsiębiorstwu pozwany Bank obowiązany był podjąć kroki w celu wy egzekwowania należności od pożyczkobiorców. Powyższa zasada rozliczeń jest kon sekwencją powierzenia pozwanemu Bankowi obsługi finansowej związanej z w/w umowami kontraktacyjnymi, a w szczególności wypłacania należności za zakontraktowane produkty, gdyż sytuacja taka stwarza dla Banku większe możli wości dochodzenia zwrotu pożyczek od samych pożyczkobiorców... (13 XI 1963 r.. BO-4128/63).
Ustawa z 28 III 1963 r. o ubezpieczeniu społecznym (Dz. U. nr 51, poz. 396). Art. 195. Uspołeczniony zakład pracy obowiązany jest zwrócić Zakładowi Ubez pieczeń Społecznych kwoty zasiłku chorobowego wypłacone pracownikowi za okres niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy wywołanym naru szeniem zasad bhp. Obowiązek ten istnieje, choćby zasiłek chorobowy wypłacony został z funduszu płac pracodawcy z uwagi na przekroczenie przez tego praco dawcę przyznanego mu kredytu na zasiłki chorobowe. (16 I 1964 r. BO-7639/63).
Rozporządzenie Rady Ministrów z 18 XII 1961 r. (Dz. U. nr 59, poz. 325) zmie niające rozporządzenie Rady Ministrów z 25 VII 1958 r. w sprawie czynszów za lokale użytkowe i wpłat na Fundusz Gospodarki Mieszkaniowej (Dz. U. nr 50, poz. 245)
Rady narodowe są organami właściwymi dla ustalania, jakie miejscowości i od jakiej daty uważa się za wczasowe bądź położone na szlakach turystycznych w ro zumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z 18 XII 1961 r. (Dz. U. nr 59, poz. 325) wprowadzającego 50% obniżkę czynszu najmu lokali użytkowych najmowanych przez jednostki gospodarki uspołecznionej na zakłady handlowe i punkty sprzedaży detalicznej w miejscowościach wczasowych i na szlakach turystycznych (18 VII 1964 r. BO-6444/64).
Ogólne warunki dobrowolnych ubezpieczeń mienia jednostek gospodarki uspo łecznionej od ognia i innych określonych zdarzeń losowych (zatwierdzone decyzją Ministra Finansów z 31 V 1958 r.)
1. O tym, czy dana budowla ma charakter budowli pomocniczej w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu systemem sum zmiennych, decyduje przeznaczenie tej budowli bez względu na jej wartość i czasokres użytkowania.
2. Przy ubezpieczeniu systemem sum zmiennych Państwowy Zakład Ubezpie czeń ponosi odpowiedzialność do wysokości faktycznej szkody, choćby ubezpiecza jący podał do ubezpieczenia niewłaściwą wartość ubezpieczonego mienia, bądź też nie nadesłał okresowych wykazów wartości wykonanych robót (9 VII 1964 r. BO-3961/64)
Ważna jest umowa ubezpieczenia od ognia sprzętu budowlanego, w myśl której Państwowy Zakład Ubezpieczeń zobowiązuje się zapłacić za spalony sprzęt od szkodowanie jak za sprzęt nowy (29 VIII 1964 r. BO-5241/64).
zebrał
