Magdalena Gumkowska
"Památky a Příroda”, r. 20 (1989) :
[recenzja]
Ochrona Zabytków 44/1 (172), 54-56
1991
P IŚ M IE N N IC T W O
T h e C o n s e r v a t i o n o f T a p e s t r ie 's a n d E m b r o i d e r ie s . T h e G etty Conservation Institute, printed in Jap an
1 9 8 9 ,.s. 1 1 7
W 1989 r. ukazała się książka pt. The Conservation o f Tapestrie's
an d Embroideries. Zawiera ona m ateriały z sym pozjum zor
ganizow anego w Brukseli w dniach 21 ■ 24 sierpnia 1 987 r. przez In stitut Royal du Patrim oine A rtistiqu e w Brukseli. W sym pozjum tym w zięło udział 27 uczestników — kura to rów m uzealnych i kon serw atorów tkanin z Europy Zachodniej i S tanów Z je d noczonych.
Celem sym pozjum było podsum ow anie stanu w iedzy na tem at konserw acji tkanin, prezentacją osiągnięć i stosow anych metod, jak rów nież zasygnalizowanie problem ów , którym specjaliści nie pośw ięcili jeszcze wystarczającej uw agi. W czasie dyskusji d o m i now ały dw a tem aty. Jeden to problem czyszczenia tkanin zab yt kow ych. Większość uczestników uzasadniało zalety czyszczenia tkanin na m okro i w a d y czyszczenia na sucho. Drugi tem at to problem y związane z przechow yw aniem i eksponowaniem tk a nin, ich wzm acnianiem , podszyw aniem i powstrzym yw aniem procesu starzenia się w łókie n przez elim inow anie czynników m ających w p ły w na destrukcję tkanin.
Książka zawiera 15 artykułów . Prezentowane są w nich różne m etody stosow ane w konserw acji zachodnioeuropejskich tkanin pochodzących od XII do X VIII w.
Pierwsze 4 artykuły to bardzo krótkie om ów ienia technik i metod konserw acji ob ie k tó w haftow anych:
1 ) antependium z 15 18 r. i antependium datow anego na 1528 r.
(B elgia), .
2) średniow iecznego, ha ftow anego antependium z Tuluzy (Szwajcaria), . . .
3) kom pletu param etrów litu rgiczn ych z II cw ierci XV w. (A u s t
ria)- , . . •
4) 3 je dw a bn ych i hafto w an ych tkanin ściennych z lat 1 7 4 0 -1 7 5 0 (W ło ch y). . . . . Każdy artykuł zawiera opisy o b ie któ w , m ateriałów i techniki w ykonania, stanu zachow ania i krótkie opisy przebiegu prac konserw atorskich. Przy konserw acji w szystkich w ym ienionych wyżej o b ie któ w zastosow ano tradycyjne m etody wzm acniania tkanin je dw a bn ych i zabezpieczania haftów .
Piąty artykuł jest opisem bardzo s kom plikow anych prac w y k o n a nych w M uzeum H istorii Tkanin w Lyonie mających na celu rekonstrukcję X V II-w ieczn eg o ubioru męskiego. Podstawą do rekonstrukcji były fragm enty tego ubioru użyte w tó rn ie do w ykonania ornatu. Taki sposób postępowania jest z pewnością kontrow ersyjny i budzi w ie le w ą tp liw o ści.
Kolejny artykuł to prezentacja bardzo interesujących prac, przep row adzonych rów nież w M uzeum Historii Tkanin w Lyonie, przy rekonstrukcji liturgicznego sandału pochodzącego z XII w . Re konstrukcję w yko na no na podstaw ie trzech zachow anych fra g m entów jedw abnej, haftowanej tkaniny. Szczególną uwagę zw ró con o tu na stworzenie optym alnych w a ru n kó w ochrony tego cennego obiektu. . . . . Najbardziej obszerny jest artykuł Nobuko Koiitani z M etropolitan M useum of A rt z N o w ego Jorku. Przedstawia on rezultaty doświadczeń Departamentu Konserwacji Tkanin istniejącego od 1973 r„ w którym zatrudnionych jest 13 konserw atorów . Pod opieką tego Departam entu znajduje się 300 tkanin, z których ok. 50 jest eksponow anych, reszta przechowywana jest w znako m icie w yposażonych magazynach.
Na szczególną uw agę zasługuje w zo rco w o opracow any schemat karty inwentaryzacyjnej, którą ma każda tkanina. Schemat ten m ógłby być wykorzystany w naszych placów kach muzealnych z w ielką korzyścią dla przyszłych konserw atorów . A rtykuł zawiera rów nież bardzo szczegółowy opis sposobu prania, zasad i stoso wania metod konserw acji, w a ru n k ó w i sposobu przechow yw a nia i eksponowania tkanin. ... Pozostałe artykuły prezentują sposoby konserw acji tapiserii w Pracowniach Konserwacji Tkanin w Londynie, M onachium , Florencji, N ow ym Jorku i Brukseli.
P odstawowe m etody konserw acji stosowan e w e wszystkich tych pracow niach są w zasadzie takie same i pokrywają się z m etodami stosowanym i rów nież w Polsce. Konserwacja tapiserii jest b o w iem taką dziedziną, w której nie ma m ożliwości zastosowania żadnych in no w acji ani nowoczesnej technologii. Tkaniny tego typu mogą być zabezpieczone jedynie tradycyjnym i i spraw dzonym i sposobami.
Spośród tych artykułów na szczególną uwagę zasługuje opraco w anie Loretty D o lcin i dotyczące konserw acji tapiserii z Palazzo Vecchio we Florencji pochodzących z I p o ło w y XVI w . Omawia ona bow iem bardzo dokładnie (łącznie z podaniem godzin) przebieg procesu prania tkanin, jak rów nież wszystkie problemy związane z praniem tego typu tkanin.
Helena Hryszko
P R Z E G L Ą D z a g r a n i c z n y c h c z a s o p i s m k o n s e r w a t o r s k i c h
„ Parniatky-Prfroda'/. W yd. Ś tśtny ûstav pam iatkovej starostlivo- sti w Bratysławie i Ûstredie stétnej ochrany prfrody w Liptovskom M ikulśśi w w y d a w n ic tw ie „O b z o r" Bratysława. Ukazuje się sześć razy w roku.
Rocznik XX (1 9 8 9 )
Zeszyt 1, stron 48, ilustracje
IN FO R M A C JE
kf, Stanislav N itry — 50-roènŸ (S tanisław N itry jubileusz pięć dziesięciolecia urodzin), s. 2, 1 ilustr. Krótka notka z okazji jubileuszu.
P. G u I d a n, Ing. J o z e f Stipkala pët'desiatrocnÿ (inz. Jozef Sztipkala — pięćdziesięciolatek), s. 2, 1 ilustr. Krótka notka z okazji jubileuszu.
L. С i к о V s к у. Za docentom Ing. Jan kom Sed/àrom Csc. (O docencie dr. Janie Sedlarzu — w spom nienie pośm iertne), s. 2, 1 ilustr. W spom nienie pośmiertne.
ARTYKUŁY
K. N a g y, S kavalithujem e sluźby c esto vnèh oru c h u (Ulepszamy służby zajmujące sią ruchem turystycznym ), s. 3, 1 ilustr. A utor zwraca uw agę na znaczenie turystyki w kształtow aniu krajobrazu
kulturow ego. . , , .
L. H u s o v s k â , V y u ïitie k u ltù rn y c h pam /atok na ubytovacie
zariadenia cestovnèho ru c h u (W ykorzystanie zabytków na hotele
i pensjonaty dla tu ry s tó w ), ss. 4 -5 , 1 ilustr. streszcz. w j.
54
angielskim. M ożliw o ści w ykorzystania ob ie któ w zabytkow ych — kasztele, zamki, pałace — dla ce ló w turystycznych. Prezentacja no w ych fun kcji na tle porów naw czym , europejskim.
J. N e t к о V â, P am àtkovÿ fo n d a cestovnl ruch na ùzemi CSR. (O biekty zabytkow e a ruch turystyczny na terenie Czeskiej Republiki S ocjalistycznej), ss. 6 -9 , 6 ilustr., streszcz. w j. angiels kim. W zm ożony ruch turystyczny i jego skutki dla ob iektów zabytkow ych. Konieczność przygotow ania zaplecza fachow ego i bazy socjalnej. Ciekawe przykłady z terenu Czech.
M . S c e p k o v â , O bnova hotela M e tro p o l v Bańskiej S tiavn ici (Przebudowa hotelu M etrop ol w Bańskiej Szczawnicy), ss. 10 -12 , 6 ilustr. streszcz. w j. angielskim. Problemy adaptacji daw nego hotelu „H o s tin e c u hrozna". Szczegółowe om ów ienie zmian i wyznaczenie no w ych fun kcji.
M . U S a k o v é , J. L a l k o v é , P od biel — pam iatkovà rezer-
vàcia Tudovej architektùry (P odbiel — rezerwat architektury
lu d o w e j), ss. 12 -14 , 5 ilustr. stresz.w j. angielskim. Problemy zachowania drewnianej architektury ludow ej i zagadnienia rurali- styczne.
I. P u S к ś r, Kto bude d ’aISi? (K to będzie następny?), ss. 15-16, 4 ilustr. stresz. w j. angielskim. Prace konserwatorskie w małym miasteczku Spiska Kapituła.
A nke ta: K ultùrne pam iatky a cestovnÿ ruch (Ankieta: Zabytki
k ultu ry a ruch turystyczny), ss. 17-20, 7 ilustr., stresz. w j. angielskim. W ypow ied zi przedstawicieli Czedoku, Tatratouru, S lovakoturistu i A uto tu ristu. M ateriał zebrali i opracow ali V. Fifik oraz S. Szlachta.
A. F i a I a, K lenoty d ä v n e jm in u lo s ti (K lejnoty dawnej przeszło ści) ss. 21, 1 ilustr. O tw arcie skarbca na Bratysławskim Zamku. O m ów ienie ekspozycji.
V. S. S i m ć i ć, Turistickÿ ruch. historickb pam iatky a kom plexy
V Ju h o stè vii (R uch turystyczny, zab ytki historyczne i ich k o m pleksy na terenie J u g o s ła w ii), ss. 22-23. 2 ilustr. A rty k u ł przed stawia z a b ytki wybrzeża A d ria tyku Uch udział w ru ch u turystycz nym.
J. 0 s V a ł d. Pam iatky Alżirska (Zabytki A lg ie rii), s. 24 ,1 ilustr.
A utor przedstawia w ybrane zabytkow e obiekty w A lgierii m.in. ruiny rzymskie w Tigzirte.
Zeszyt 2
.
stron 48, ilustracje ARTYKUŁYA. R u t t k a y , D. С а p I o v i t. A rche ologickÿ vyskum
a ochrana pam iatok (Badania archeologiczne i ochrona zabyt ków ). ss. 3-5. 4 ilustr. Problem y rekonstrukcji o b ie któ w zabyt kow ych in s tu,a także kwestie konserwacji ob ie któ w zabyt
kow ych z w ykopalisk. Prace A kadem ii Nauk na Słowacji. S. T 6 t h o v é, Problèm y ochrany a prezentäcie archeologic-
kych nà/ezov v SSR (Problem y ochrony i prezentacji znalezisk
archeologicznych z terenów Słow ackiej Republiki Socjalistycz nej), ss. 6 -7 , 1 ilustr. Prezentacja najważniejszych dokonań pozwalających na udostępnienie szerszemu o g ó ło w i zabytków archeologicznych. Kolizje pomiędzy interesami badaczy-doku- m entalistów i konserwatoram i.
V. H a n u I i a k, A recheologickè pam iatky v Stredoslovenskom
kraji (Zabytki archeologiczne w w o j. środkow osłow ackim ), ss.
8-1, 6 ilustr. O m ów ienie poszczególnych zabytków ze 114 stanowisk odsłoniętych w latach 1 9 68 -198 4 na terenie tego w ojew ództw a. Przykłady takie jak Liptow ski zamek, Liptowska Mara.
D. С a p I o v i ć, M . S l i v k a , Archeologickè pam iatky vo
Vÿchodoslovenskom k ra ji (Zabytki archeologiczne w w o je w ó d z
tw ie w sch od nio sło w ackim ), ss. 11 -13 , 5 ilustr. Om ówienie ob ie któ w archeologicznych na terenie w o j. w schodniosłow ac- kiego, takich jak zamek Szarisz, zamek Pariez, średniowieczna osada S zoldow . Ciekawe przykłady stanow isk i ich zabezpiecze nia w terenie.
Z. R a j f ś r o v â, Halstatskê hradisko v Smoleniciach, (H a l sztackie grodzisko w Sm olenicach), ss. 14-15, 5 ilustr. Szczegó ło w e om ów ienie zrekonstruow anego miejsca kultu na terenie Smolenie.
V. F u r m a n e k, A rcheologickè pam àtniky v K yjaticiach a P in-
cinej, (Zabytki archeologiczne w Kijaticach i Pincinej), ss. 16-17,
3 ilustr. Prace w yko pa lisko w e prowadzone w Kijaticach — re konstrukcja grobu i przy średniowiecznym kościele w Pincinej. V. P i a c h ś, J. H l a v i c o v â , Vyuziiie archeologickÿ ch p a
m iatok na Devine (W ykorzystanie zabytków archeologicznych
D ew ina), ss. 18-19, 4 ilustr. O m ów ienie problem ów w ykorzys tania zabytku kultury narodow ej — zamku w Dewinie. Kolejne działania konserwatorskie na przestrzeni lat.
A. R u t t k a y , M. R u t t k a y , A rche ologickÿ vÿskum kaètiel'a
v Partizènskom -Èim onovanoch (Badania archeologiczne kasz
telu w P artizanskom -S zim onow anoch), ss. 20-21, 3 ilustr. Prace Akadem ii Nauk na terenie dawnego kasztelu prowadzone w la tach 1 985-1988. Opis poszczególnych stanow isk i w y n ik i badań. M. S I i v к a, Letanovce-Klàstorisko — ako d'alej? (Letanow - ce-Klasztorisko i co dalej), ss. 22 -24 , 7 ilustr. Prace Akademii Nauk na terenie daw nego klasztoru. Perspektywy badań w ś w ie t le wykorzystania obiektu dla celów turystycznych. Obiekt z X III/X IV w.
Zeszyt 3, stron 48, ilustracje JUBILEUSZE
J. L i p t a y, Otvàra bràny poznania (O tw iera bramy poznania), s. 2, 1 ilustr. Nota z okazji jubileuszu siedemdziesięciolecia urodzin prof. Jana Dekana — zabytkoznawcy.
J o z e f V ic e lp a td e s ia tro tn ÿ (Jozef Vicel — pięćdziesięciolatek), s.
2, 1 ilustr. Nota jubileuszow a z okazji 50 urodzin J. Vicela — przedstawiciela środow iska konserw atorskiego na Słowacji.
ARTYKUŁY
O. M а к y i Dom cisto 136 v Borskom P etri (D om nr 136 w Borskom Petri), ss. 31 -33, 5 ilustr. A rtykuł z cyklu konkursu m łodzieżow ego „D rz e w o ż y c ia ". Społeczne akcje na rzecz och ro n y zabytków (rów nież krajobrazu k ultu row ego i przyrody). Opis działań przy rekonstrukcji zabytkow ej chałupy drewnianej, с ■ i U L i n i P v Lesnà źe/eznica (Leśna kolejka), ss. 33-34,
5 ilustr. M ateriał z konkursu m łodzieżow ego „D rz e w o życia".
Przywrócenie do życia starej kolejki w ąskotorow ej, która prze stała działać w 1982 r. Ciekaw y przykład ochrony zabytków techniki.
E. К r â Г o v â, Vÿchova ku ku/tûrn em u dediôstvu (W ychow anie dla dziedzictwa k u ltu ro w e g o ), ss. 35 -39 , 12 ilustr. A rtykuł poświęcony jest roli kształcenia m łodzieży i uczulenia jej na problem y ochrony dziedzictwa kultu row ego .
J. G r e g o r o v â , Prispevok к po zna niu stredovekej Trnavy (Przyczynek do poznania średniowiecznej T rnaw y), ss. 40-41, 4 ilustr. Studium urbanistyczno-architektoniczne. Prezentacja niektórych w ybranych ob ie któ w średniow iecznego centrum. P. F a b i a n, O bnowa m ektianskeho dom u v Banskej S tia vn ici (O dnowa kamienicy mieszczańskiej w Bańskiej S zczaw nicy), ss. 42-44, 4 ilustr. Kolejny artykuł z cyklu konkursu m łodzieżow ego „D rze w o żvcia" przedstawia prace grupy m łodzieży w Bańskiej Szczawnicy.
J. K u b a c e k , Zàchrana zeleznićnych technickÿch pam iatok
v Bratislave (Ochrona zabytków k olejn ictw a w Bratysławie), ss.
44-45, 6 ilustr. Społeczne działania przy rem oncie zabytkow ych parowozów.
J. J a b l o n i c k ÿ , S tefànikova m ohyla na Bradle (M og iła Sztefanika na Bradle), ss. 4 6 -4 7 , 3 ilustr. Opieka nad grobem generała z I w o jn y św iatow e j M. R. Sztefanika — prace społecz ne, projekt pomnika.
D. T e s â к, Sanàcia vlhkèho m uriva ( Sanacja w ilg o tn e g o m uru), s. 48. A rtykuł dotyczy problem u osuszania m urów.
Zeszyt 4, stron 48, ilustracje JUBILEUSZ
Pamatnik ceskoslovenskej Stàtnosti (Pom nik czechosłowackiej
pa ństw ow ości), s. 2 oraz 44, 1 ilustr. O dsłonięcie w dniu 22 października 1988 r. pom nika M. R. Sztefanika — bohatera z czasów kształtowania się pa ństw o w ości czechosłowackiej po I w o jnie św iatow ej.
ARTYKUŁY
K. H o d a s, 70 roKov o d vzniku in s titu c io n à ln e j pam iatkovej
staros tiiv o s ti na S/ovensku (70 rocznica pow stania z in stytu c
jonalizow anej opieki nad zabytkami na S ło w a cji), ss. 3-4. A rtykuł historyczny o tworzeniu się instytucjonalnej ochrony zabytków na Słow acji. Przedstawienie dekretu w ładz z 1918 r.
K. F a b i n i, Restaurovanie ku ltù rn ych pam iatok z hl'adiska
novÿch predpisov (Restauracja zabytków z punktu widzenia
now ych przepisów), ss. 5 -6 , 2 ilustr. A rtykuł porusza kwestie w yko na w stw a prac restauratorskich na terenie S łow acji. Przygo tow anie projektu restauracji, a także jego zatwierdzenie przez organy adm inistracji.
G . Z â l e i â k o v â , Restaurovanie ku ltù rn ych pam iatok v SSR
v osemdesiatych roko ch (Restauracja zabytków kultury w latach
osiemdziesiątych na terenie S łow ackiej Republiki S ocjalistycz nej), ss. 7 -1 1, 10 ilustr. A rty k u ł przedstawia prace wykonane w Kraskowie — m alarstwo ścienne, Uliczskiej Kriwej — ikona, Bardejowie — rzeźba, Landaku — rzeźba drew niana Piety z kościoła Św. M ikołaja, Lewoczy — epitafium rodziny Eiklerów, Rożniawie — m alarstwo tablicow e, Bańskiej Szczawnicy — ka mienice mieszczańskie. S łup m orow y. W tych dw u ostatnich przykładach w ym ienion y jest udział Pracowni Konserwacji Z aby tków z Polski jako w yko na w cy.
A ko d ’alej...{C o dalej...), ss. 12 -1 3 ,1 ilustr. W yw ia d z dyrektorem
Sztatnych restauratorskich atelierow dr. Franciszkiem Farkaszem. Perspektywy rozw oju przedsiębiorstwa.
М. T o g n e r, Restaurètorskÿ atelièr v Le voci (P racow nia k o n serwatorska w Lew oczy), ss. 13-16, 8 ilustr. O m ów ienie działal ności pracow ni konserw atorskiej w Lewoczy. Prace prowadzone są zarówno przy konserw acji architektury, jak i malarstwa. O m ów ienie ciekawszych dokonań.
M . J a n o v s k é , O p rà c i v O blastnom ateliéri ŚRA v Levoöi (О pracy rejonowej pracow ni konserw atorskiej Sztatnych restaura- toskich atelierów w Lew oczy), ss. 17 -19 , 6 ilustr. O m ówienie prac prow adzonych przez pracow nię w Lewoczy. Działalność pracow ni konserw acji malarstwa, kamienia, rzeźby po lich rom o wanej, drewna.
К. К o s o v â, K problem atike diferencovanèho pristu pu p ri
spracovàni od bo rnej restauràtorskiej dokum entàcie. (0 różnych
podejściach do problem u dokum entacji konserw atorskiej), s.. 20-21, 1 ilustr. A rtyku ł przedstawia problem y dokum entacji konserwatorskiej. Badania obiektu, od no to w a nie poszczegól nych faz procesu konserwatorskiego.
M. S I i v к o v â, V ga /êriiP . M. B oh üfia v Liptovskom M iku là si (W galerii P. M. B ohunia w Liptow skim M ikulaszu), ss. 22-23, 3 ilustr. O m ów ienie działalności pracow ni konserwatorskiej
w galerii Bohunia w Liptow skim M ikulaszu — prace przy restauracji rzeźby i m alarstwa barokowego.
Z. K a r a s o v à, Im rich S te in d l (Im rich S tein dl), ss. 24 -25 , 3 ilustr., streszczenie w języku angielskim. A rty k u ł pośw ięcony znanemu arch itektow i i kon serw atorow i zab ytków urodzonem u przed 1 50 laty w Budapeszcie.
F. E I i a s, ôakâ nés nàrocnà pràca (Czeka nas trudna praca), ss. 26-27, 3 ilustr. A rtyku ł przekrojow y z okazji założenia przed trzydziestu laty w o je w ó d zkie g o Instytutu O chrony Zabytków i Przyrody w Bańskiej Bystrzycy.
Zeszyt 5, stron 48, ilustracje JUBILEUSZE
A. T o m a S ô k o v é , J è n Stefanec (1 9 0 3 -1 9 8 9 ), (Jan Sztefa- nec 1 9 0 3 -1 9 8 9 ), s. 2, 1 ilustr. Notka poświęcona pamięci architekta i konserw atora zab ytków J. Sztefanca.
IN F O R M A C J E
V. M а г к o v i ć, Pam iatkovä starostlivost w okrese Presova (Opieka nad zabytkam i w w o je w ó d z tw ie Preszow), s. 3, 3 ilustr. Inform acja o w y s ta w ie zorganizow anej w Preszowie — ciekawe przykłady prac konserw atorskich.
M. M a x a , Z iv o t v h istorickÿch m èstech (Życie w historycznych m iastach), s. 4, 1 iiustr. Inform acja na tém at dw óch imprez naukow ych zorganizow anych w Pradze w 1989 r. na temat roli centrum w miastach historycznych w e współpracy z urbanistami RFN. Ciekawa w ystaw a fo to g ra m ó w z 24 miast historycznych Niemiec.
A R T Y K U Ł Y
p В r t к o, S ù t'a i na pa m ia tko vù obnovu nàrodnej kultù rne j
pam iatky D evin — slovanskè hradisko (Konkurs na rewaloryzację
zabytku kultury narodow ej D ewin — grodzisko słow iańskie), ss. 5-10, 17 ilustr. O m ów ien ie arch itektoniczno-urbanistycznego konkursu na rewaloryzację zabytku kultu ry narodow ej Dewina. U w zględnienie w a lo ró w krajobrazow ych, przeznaczenia dla ru chu turystycznego, a przede w szystkim w artości zabytkowej ruin. Z achow anie układu przestrzennego.
D. T e s â К (Jloha ŚUPS p ri obnove nu hn utel'n ÿch kultù rnych
pam iatok (Zadania SUPS przy o d n o w ie nieruchom ych zabytków
k ultu ry), s. 11. A rty k u ł pośw ięcony jest działalności Sztatnego ustawu pam iątkow ej starostliw osti. Problemy organizacyjne i ekonomiczne.
E. К r a I o v â, P ovrchovè ùpravy pam iatok z p o h l'a d u vedy (Prace przy elew acjach z punktu widzenia naukow ego), ss. 1 2 -1 5 , 8 ilustr. A uto rka zwraca uw agę na bardzo istotny element prac przy elewacjach architektury (tynki, kolorystyka). Ogromne znaczenie tych działań dla k oń cow ego efektu całości prac konserw atorskich i restauratorskich. Problem y technologiczne i estetyczne. Konieczność prac dokum entacyjnych.
J. В а к o, Stavebnà fyzika a rekonśtrukcia h isto rickÿch objektov (Fizyka budow lana i rekonstrukcja zab ytkow ych o b ie k tó w ), ss. 15-17, 4 ilustr. Problem y związane z rekonstrukcją ob iektów zabytkow ych — w a run ki klim atyczne w e w ną trz obiektu, bio- korozja, w y k w ity soli itp. O m ów ienie ciekawszych przykładów związanych ze stabilizacją w a ru n k ó w klim atycznych np. w koś ciele w B ardejowie.
J. M a I g o t, G eotechnickë zabezpecovanie s ta b ility niektórych
hradov na S lovensku (G eotechniczna stabilizacja niektórych
zam ków na S ło w a c ji), ss. 1 8 -2 0 , 8 ilustr. Przedstawienie p ro blem ó w związanych z usytuow aniem niektórych zam ków na w yso kich skarpach. Przykłady takie jak O rawski zamek, Dewin. J M r â z, Voda. stadka a ochrana pam iatek. (W oda, statyka a ochrona z a b y tk ó w ), ss. 2 1 -2 2 , 5 ilustr. Problemy zabez pieczania ob ie k tó w przed niszczeniem na skutek działania wody. Przykłady degradacji obiektu — kościół ś w . Jana w Liptow skim Janie.
I. C e b e c a u e r , K. B a y e r , T. B a v e r o v â , Fixàcia p o -
skodenÿch om ietok v dom inikànskom ko stole v Kośiciach (U m o
cnienie uszkodzonych ty n k ó w w kościele dom inikańskim w K o szycach), ss. 23-25, 4 ilustr. Prezentacja technicznego zabez pieczenia i um ocnienia zniszczonych tynkó w . Zastosowanie poliuretanów . Przedstawienie kolejnych faz działania i o m ó w ie nie w yn ikó w .
B. H I ö § k a, Osvetlenie p e śejzbny v Trnave (O św ietlenie strefy dla pieszych w Trnaw ie), ss. 2 5 -2 7 , 4 ilustr. Rola strefy dla pieszych w układzie urbanistycznym miasta. O m ów ienie realiza cji ośw ietlenia w centrum historycznego miasta w Trnawie. S. S I a с h t a, E m il B elluś (k 90. vÿrociu narodenia), (Emil B ellusz— z okazji 90 rocznicy urodzin), ss. 2 8 -2 9 ,6 ilustr. A rtykuł pośw ięcony jest działalności architekta Bellusza (1 8 9 9 -1 9 8 0 ). O m ów ienie prac w Bratysławie i innych miastach S łowacji.
Zeszyt 6, stron 48, ilustracje JUBILEUSZE
I. R e g u I i, Ó a iś ipä t'd esia tn ik ing. arch. Stefan Slachta (K o le j ny pięćdziesięciolatek inż. arch. Stefan Szlachta), s. 2, 1 ilustr. Notka z okazji jubileuszu architekta S. Szlachty.
INFORMACJE
Vÿstava v Trencin (W ystawa w Trenczynie), s. 3, 1 ilustr. Krótka
notka o w ystaw ie pośw ięconej przeszłości i dniu dzisiejszemu Trenczyna.
J. L i p t a y, Spom ienka na profesora Emanuela Hruśku (W s p o m nienie o prof. Emanuelu Hruszce), s. 3, 1 ilustr. Notatka o w yb itnym działaczu ICO M OS w związku z jego śmiercią.
Zom rel J o z e f Vice! (Zmarł Józe f Vicel), s. 4, 1 ilustr. Nekrolog
arch. Jozefa Vicela — działacza ochrony zabytków na Słow acji.
ARTYKUŁY
P. G â I, S ùbory l'u d o v e j architektùry v struktüre a obraze krajiny (Zespoły architektury ludow ej w strukturze krajobrazu), ss. 5-7, 5 ilustr. Problemy ruralistyki i krajobrazu ku ltu ro w e g o Słow acji. Przekształcenia krajobrazu spow o dow an e uprzem ysłowieniem , a także zmianami norm estetycznych i kultu row ych. Ochrona b u d o w n ic tw a drewnianego.
Z. L i p t а у o v ś, Rekonśtrukcia objektov l'u d o v e j architektury
— predpokład ich zachovania (Rekonstrukcja ob ie któ w a rch itek
tury ludow ej w arunkiem ich zachow ania), ss. 8-10, 7 ilustr. A rtykuł przedstawia kwestie ochrony architektury ludow ej na terenie skansenów i poza nimi.
J. D o I e j ś \, Sùbory l'u d o v e j architektùry v regiónoch Slovens-
ka a ic h rekreaènè v y u ïitie v ob la sti S ertov-Lazy p o d M akytou
(Zespoły architektury lu do w ej na terenie S łow acji i ich w ykorzys tanie dla celów rekreacyjnych na przykładzie regionu Czer- to w -L a z y pod M akytą), ss. 10 -13 , 8 ilustr. Przedstawienie ob ie któ w architektury lu do w ej na S łow acji (m apka), a także om ów ienie m ożliw ości ich fun kcjon aln eg o wykorzystania dla celów turystycznych.
А. К o v a r o v â, M yjavskè kopanice (B u d o w n ic tw o M yja w y), ss. 1 4 - 1 5 ,7 ilustr. Problemy zachowania lu do w ej architektury M y ja w y — miasteczka o ciekawej unikalnej zabudowie. P. R e p k a, L'udovè stavitel'stvo p o d M ag uro u (B u d o w n ic tw o lu d o w e pod M agurą), ss. 16 -18 , 9 ilustr. Analiza poszczególnych ty p ó w b u d o w n ictw a lu d o w e g o na przykładzie Magury. J. F u r d I k, O scadnica-Zàvozy (O szczadnica-Zawozy), ss 19-21, 5 ilustr. streszczenie w języku angielskim. O chrom zabytkowej architektury ludow ej i układu ruralistycznego nć przykładzie Oszczadnicy.
opracow ała M agdalena Gum kowska
