Systemy telematyczne jako wsparcie zarządzania flotą pojazdów w transporcie drogowym – studium przypadku

Ewa Badzińska, Szymon Cichorek

Systemy telematyczne jako wsparcie

zarządzania flotą pojazdów w

transporcie drogowym – studium

przypadku

Problemy Zarządzania, Finansów i Marketingu 41/2, 411-422

NR 875 PROBLEMY ZARZĄDZANIA, FINANSÓW I MARKETINGU NR 41, t. 2 2015 DOI: 10.18276/pzfm.2015.41/2-33 E W A B A D Z I Ń S K A 1 P o lite c h n ik a P o z n a ń s k a S Z Y M O N C I C H O R E K 1 2 T C U - T r a n s p o r t C ię ż a r o w y U s łu g i3

SYSTEMY TELEMATYCZNE JAKO WSPARCIE

ZARZĄDZANIA FLOTĄ POJAZDÓW W TRANSPORCIE

DROGOWYM - STUDIUM PRZYPADKU

Streszczenie

Dynamiczny wzrost podaży usług w transporcie drogowym oraz zaostrzająca się konkurencja między przedsiębiorstwami transportowymi stymulują wzrost zainteresowania i implementację no­ woczesnych systemów telematycznych. Poza poprawą efektywności ekonomicznej przedsiębior­ stwa i bezpieczeństwa transportowanego ładunku, systemy te umożliwiają kontrolę parametrów pracy kierowców, monitorowanie pojazdów i wsparcie w zarządzaniu zleceniami transportowymi. Celem artykułu jest analiza jakościowa i ocena funkcjonalności systemów telematycznych w pro­ cesie zarządzania flotą pojazdów na przykładzie wybranych modułów systemów wdrożonych w przedsiębiorstwie transportu drogowego. Praca ma charakter badawczo-analityczny, a przedsta­ wione studium przypadku może stanowić inspirację dla innych przedsiębiorstw transportowych w zakresie optymalizacji zarządzania flotą pojazdów.

Słowa kluczowe: systemy telematyczne, zarządzanie flotą pojazdów, transport drogowy, telema-

tyka transportu, transport ciężarowy

W prow adzenie

M ię d z y n a r o d o w y tr a n s p o r t d r o g o w y to w a r ó w j e s t b a r d z o d y n a m ic z n ie r o z ­ w ija ją c ą się g a ł ę z ią g o s p o d a r k i, a w z r o s t p o d a ż y u s łu g o r a z c o r a z w ię k s z a k o n ­ k u r e n c ja n a r y n k u d e t e r m in u ją f ir m y s p e d y c y jn e i tr a n s p o r to w e d o p o s z u k iw a n ia

1 ewabadzinska@poczta.onet.pl. 2 cichorek.s@gmail.com.

3 Właściciel przedsiębiorstwa nie wyraził zgody na podanie pełnej nazwy firmy ze względu na tajemnice handlowe.

in n o w a c y jn y c h r o z w ią z a ń s y s te m o w y c h . K o m p le k s o w e i e f e k ty w n e z a r z ą d z a n ie f lo tą p o ja z d ó w w p r z e d s ię b io r s tw ie tr a n s p o r to w y m w y m a g a d z is ia j w d r o ż e n ia n o w o c z e s n y c h r o z w ią z a ń te le in f o r m a ty c z n y c h . J e d n y m z n ic h s ą s y s te m y te le - m a ty c z n e , k tó r e w y k o r z y s tu ją m o ż liw o ś c i te le k o m u n ik a c y jn e , in f o rm a ty c z n e i in f o rm a c y jn e . I n f o r m a c je u z y s k iw a n e z a p o m o c ą u r z ą d z e ń p o k ła d o w y c h z a in ­ s ta lo w a n y c h w p o ja z d a c h o r a z p o c h o d z ą c e z in f r a s tr u k tu r y d r o g o w e j ( k a m e r, s ta ­ c ji p o g o d o w y c h , s y s te m ó w IT S w m ia s ta c h ) g r o m a d z o n e s ą w b a z a c h d a n y c h s y s te m ó w te le m a ty c z n y c h . P r z e tw o r z e n ie o d p o w ie d n ic h in f o r m a c ji p r z e z s y s ­ te m y in f o r m a ty c z n e d a je m o ż liw o ś ć s z y b k ie j i ła tw e j o c e n y r e a liz o w a n y c h z l e ­ c e ń tr a n s p o r to w y c h z u w z g lę d n ie n ie m ic h e f e k ty w n o ś c i e k o n o m ic z n e j i j a k o ­ ś c io w e j. I m p le m e n ta c ja n o w o c z e s n y c h r o z w ią z a ń te le m a ty c z n y c h n ie w ą tp liw ie w s p ie r a p r o c e s d e c y z y jn y w z a r z ą d z a n iu f lo tą p o ja z d ó w . P o n a d to n o w e te c h n o ­ lo g ie in f o r m a c y jn e d e te r m in u ją z a p o tr z e b o w a n ie n a n o w e r o z w ią z a n ia o r g a n iz a ­ c y jn e z a r ó w n o w p r z e m y ś le , j a k i w u s łu g a c h . Z a r z ą d z a n ie in f o r m a c ją , je j j a k o ś ć , a k tu a ln o ś ć i s z y b k o ś ć p r z e p ły w u s ta n o w ią n ie je d n o k r o tn ie o p r z e w a d z e k o n k u ­ r e n c y jn e j p r z e d s ię b io r s tw a . I s tn ie ją c e p r o b le m y k o m u n ik a c y jn e , a le i s k u tk i z w ią z a n e z n a d m ie r n y m r u ­ c h e m d r o g o w y m w y m a g a ją r o z w ią z a ń z a p e w n ia ją c y c h z r ó w n o w a ż o n ą m o b il­ n o ś ć w p r z y s z ło ś c i. I s tn ie je p o tr z e b a r a c jo n a ln e g o w y k o r z y s ta n ia is tn ie ją c e j i n ­ f ra s tr u k tu r y tr a n s p o r to w e j o r a z p o p r a w y p r z e p ły w ó w d la z w ię k s z e n ia e f e k ty w n o ś c i e k o n o m ic z n e j, b e z p ie c z e ń s tw a n a d r o g a c h i p o s z a n o w a n ia ś r o d o ­ w is k a . R o z w ią z a ń p o s z u k u je się w tw o r z e n iu z in te g r o w a n y c h s ie c i tr a n s p o r to ­ w y c h i w ty m w ła ś n ie z a k r e s ie te le m a ty k a o f e r u je w ie le n o w o c z e s n y c h in s t r u ­ m e n tó w te le in f o r m a ty c z n y c h , k tó r e m o g ą p r z y c z y n ić się d o w z r o s tu ja k o ś c i ż y c ia i s z e r s z e g o w y k o r z y s ta n ia p o te n c ja łu g o s p o d a r c z e g o i s p o łe c z n e g o 4. P o ­ d e jm o w a n e s ą d z ia ła n ia w c e lu r a c jo n a liz a c ji s tr u m ie n i r u c h u i z w ię k s z e n ia w y ­ d a jn o ś c i tr a n s p o r tu , n p . p r z e z z m ia n ę p o d z ia łu z a d a ń p r z e w o z o w y c h ( m o d a l s p li t) i u n ik a n ie p u s ty c h p r z e b ie g ó w 5. C e le m a r ty k u łu j e s t a n a liz a j a k o ś c i o w a i o c e n a f u n k c jo n a ln o ś c i s y s te m ó w te le m a ty c z n y c h w p r o c e s ie z a r z ą d z a n ia f lo tą p o ja z d ó w w w y b r a n y m p r z e d s ię ­ b io r s tw ie tr a n s p o r tu d r o g o w e g o . D la r e a liz a c ji c e lu p r a c y p r z e p r o w a d z o n o id e n ­ ty f ik a c ję i a n a liz ę w y b r a n y c h m o d u łó w s y s te m ó w z p u n k tu w id z e n ia u ż y t e c z n o ­ śc i d la b a d a n e g o p r z e d s ię b io r s tw a . P r a c a m a c h a r a k te r b a d a w c z o - a n a lity c z n y ,

4 Telematik im Verkehr: Probleme und Perspektiven, www.fes.de/funtext/fo-wirtschaft/00345.htm (20.05.2015).

5 Telematik im Verkehr - trends und chancen, www.bsvi.de/index2.php?option=com_docman &task=doc_view&gid= 19&Itemid=54 (20.05.2015).

a przedstawione studium przypadku może stanowić inspirację dla innych przed­

siębiorstw transportowych w optymalizacji zarządzania flotą pojazdów.

T elem atyka tra n s p o rtu - k o n cep tualizacja zagad nien ia

Telematyka rozumiana jest jako dziedzina nauki łącząca rozwiązania teleko­

munikacyjne i informatyczne. Obecnie termin ten stosowany jest w odniesieniu

do rozwiązań telekomunikacyjnych, informacyjnych i informatycznych oraz au­

tomatycznego sterowania, dostosowania do potrzeb obsługiwanych systemów fi­

zycznych i zintegrowanej z nimi infrastruktury, organizacji, procesów utrzyma­

nia i zarządzania6 *

. Telematyka stwarza możliwość wykorzystywania technologii

i metod zdalnego dostępu do danych oraz kontroli pojazdów. Systemy telema-

tyczne działają na podstawie urządzeń i dedykowanych aplikacji, wykorzystując

m.in.: sieci komórkowe GSM, sieci internetowe W LAN, systemy nawigacji sa­

telitarnej (GPS) i łączności radiowej (RDS-TMC), ponadto bazy danych drogo­

wych, raporty z urządzeń monitorowania ruchu drogowego i pogody oraz dane

z urządzeń przystosowanych dla użytkowników systemu. System GPS/GPRS

(General Packet Radio Service)1 stanowi podstawę funkcjonowania współcze­

snych systemów telematycznych i wykorzystuje satelitarny system nawigacyjny

zapewniający precyzyjne wyznaczenie pozycji, prędkości, kierunku przemieszcza­

nia pojazdu i czasu. System ten składa się z sieci 24 satelitów krążących po sześciu

orbitach okołoziemskich oraz naziemną sieć cyfrowej telefonii komórkowej8 9

.

Termin telematyka wywodzi się z języka francuskiego (télématique) i został

wprowadzony do literatury przedmiotu w latach 80. XX wieku przez S. Norę

i A. Minka, a nieco później zaczął funkcjonować w języku angielskim (telema­

tics). Nazwa powstała z połączenia słów telekomunikacja (télécommunications)

oraz informatyka (informatoque)9. Telematyka transportu obejmuje swoim za­

kresem systemy, które - przez transmisję danych i ich analizę - pozwalają wpły­

wać na uczestników ruchu drogowego i działanie elementów technicznych w po­

jazdach. W Europie term in telematyka transportu zaczął być powszechnie

stosowany od początku lat 90. XX wieku jako efekt uwzględnienia telematyki

6 G. Nowacki, Geneza telematyki transportu, w: Telematyka transportu drogowego, red. G. N o­ wacki, Instytut Transportu Samochodowego, Warszawa 2008, s. 5.

1 GSM/GPRS - usługa pakietowej transmisji danych w sieciach GSM (sieć telefonii komórko­ wej). GPRS umożliwia efektywny, bezprzewodowy transfer danych między mobilnymi urządze­ niami GSM a zewnętrznymi pakietowymi sieciami.

8 J. Januszewski, Systemy satelitarne GPS Galileo i inne, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2006, s. 25.

w programach ramowych Unii Europejskiej10 1

1

. Obecnie m a miejsce intensywny

rozwój systemów telematycznych transportu na świecie, a stopniowo także

w Polsce11. Jest to obszar niewątpliwie przyszłościowy, a z punktu naukowego -

nadal niewystarczająco zdefiniowany i zinterpretowany.

Telematyka transportu obejmuje ponadto sterowanie i zarządzanie syste­

mami oraz sieciami transportowymi. To zintegrowany system pomiaru, przesy­

łania, przetwarzania i kontroli parametrów ruchu drogowego, nawierzchni drogi

oraz jej otoczenia. Celem jest podniesienie bezpieczeństwa ruchu, skrócenie

czasu przejazdu, zapewnienie płynności jazdy na kontrolowanym odcinku drogi

oraz obniżenie zużycia paliwa. Technologie telematyczne zintegrowane są z fi­

zycznymi systemami transportowymi, dostosowane do potrzeb tych systemów

i realizowanych przez nie zadań, stanowiąc element wyposażenia infrastruktury

transportowej i pojazdów12. Możliwość zlokalizowania i prowadzenia obserwacji

pojazdów w czasie rzeczywistym jest podstawową funkcją każdego systemu

wspierającego zarządzanie flotą. W większości pojazdów ciężarowych, które zo­

stały wyprodukowane przed 2003 rokiem, nie była m ontowana magistrala CAN

(Controller Area Network)13, która w nowszych pojazdach umożliwia identyfi­

kację i przesyłanie istotnych parametrów dotyczących pojazdów oraz pracy kie­

rowcy.

W spółpraca różnorodnych rozwiązań telematycznych, kontrolowanych przez

człowieka za pom ocą odpowiednich, wyspecjalizowanych aplikacji, tj. narzędzi

realizujących konkretne zadania, tworzy inteligentne systemy transportowe ITS

(Intelligent Transport Systems)14. Różnorodność ITS i ich zastosowań warunkuje

poprawę efektywności funkcjonowania transportu. Poza wzrostem bezpieczeń­

stwa jazdy i zmniejszeniem zanieczyszczeń środowiska, zastosowanie telematyki

transportu poprawia efektywność działania firm transportowych i wykorzystania

infrastruktury drogowej. Ponadto przynosi korzyści wynikające z integracji róż­

10 W 1986 r. rozpoczęto realizację programu Prometheus (Program o f European Traffic with

Highest Efficiency and Unprecedented Safety) jako część programu Eureka, który miał dostosować

rozwój telematyki transportu w państwach UE do poziomu Japonii i USA, Telematyka transportu

drogowego, red G. Nowacki, Instytut Transportu Samochodowego, Warszawa 2008, s. 12.

11 Pierwsze organizacje telematyki transportu powstały w Polsce w 2007 r.: Polskie Stowarzy­ szenie Telematyki Transportu i Stowarzyszenie Inteligentne Systemy Transportowe - ITS Polska.

12 A. Koźlak, Inteligentne systemy transportowe jako instrument poprawy efektywności trans­

portu, „Logistyka” 2008, nr 2.

13 CAN - szeregowa magistrala komunikacyjna należąca do grupy multi-master; zbiera informa­ cje ze wszystkich czujników w pojeździe.

n y c h r o d z a jó w tr a n s p o r tu o r a z p o łą c z e ń z in n y m i s y s te m a m i. I n te lig e n tn e s y s ­ te m y t r a n s p o r to w e z n a jd u ją s z e r o k ie z a s to s o w a n ie w z a r z ą d z a n iu f lo tą p o ja z d ó w c ię ż a r o w y c h . W s p o m a g a ją n ie ty lk o f ir m y p r z e w o z o w e , a le ta k ż e c e n tr a lo g i­ s ty c z n e , k tó r e p e ł n ią ro lę k o o r d y n a to r a p r z e w o z ó w to w a r o w y c h . W d r a ż a n ie , u tr z y m a n ie i r o z w ó j s y s te m ó w te le m a ty k i tr a n s p o r tu j e s t d z i a ła ­ n ie m z ło ż o n y m o c h a r a k te rz e in te r d y s c y p lin a r n y m w o b s z a r z e te c h n ic z n y m , o r ­ g a n iz a c y jn y m i f in a n s o w y m . W y m a g a p r o fe s jo n a ln e g o p o w ią z a n i a s k ła d n ik ó w te le m a ty k i s y s te m ó w tr a n s p o r to w y c h w o b s z a r z e w s p o m a g a n ia p r o w a d z ą c e g o , k ie r o w a n ia , n a w ig a c ji i b e z p ie c z e ń s tw a . D o p r z e d m io to w y c h s k ła d n ik ó w n a le ż ą : id e n ty f ik a c ja , tr a n s m is ja d a n y c h , o c z u jn ik o w a n ie , ś le d z e n ie , b a z y d a n y c h , o p r o ­ g r a m o w a n ie i u k ła d y s p r z ę g a ją c e 15. D ro g o w e u s łu g i te le m a ty c z n e lo k u ją się n a r y n k u z a s to s o w a ń k o m e r c y jn y c h (n p . n a w ig a c j a o s o b is ta , e l e k tr o n ic z n y p o b ó r o p ła t, m a p y c y f r o w e , s y s te m y p o m o c y k ie r o w c y ) o r a z z a s to s o w a ń p r o f e s jo n a l­ n y c h (n p . z a r z ą d z a n ie f lo tą , b a z y d a n y c h z a r z ą d z a n y c h p o ja z d ó w ) 16. Z a s t o s o w a ­ n ie te le m a ty k i tr a n s p o r tu o z n a c z a z a s to s o w a n ie o d p o w ie d n ic h s y s te m ó w m o n i­ to r u ją c y c h i k o n tr o ln y c h w c e lu u d z ie la n ia k ie r o w c o m z a le c e ń i o s tr z e ż e ń z a r ó w n o p r z e d , j a k i w tr a k c ie p o d r ó ż y . I m p le m e n ta c ja n o w y c h , w y p r o f ilo w a ­ n y c h d o p o tr z e b k lie n ta , a p lik a c ji p o p r a w ia p o n a d to p o z io m u s łu g d la u ż y t k o w ­ n ik ó w d ró g .

D y n a m ic z n y r o z w ó j r y n k u t r a n s p o r tu d r o g o w e g o w P o ls c e w o s ta tn ic h k i l ­ k u n a s tu la ta c h o r a z k ilk u k r o tn y w z r o s t lic z b y p o ja z d ó w r e a liz u ją c y c h tr a n s p o r t m ię d z y n a r o d o w y s p r a w iły , ż e is to tn ie w z r o s ła k o n k u r e n c ja c e n o w a m ię d z y p r z e d s ię b io r s tw a m i, c o w y n is z c z a c a łą b r a n ż ę 17. W d r a ż a n ie p r z e z p r z e d s ię b i o r ­ s tw a tr a n s p o r to w e s y s te m ó w te le m a ty c z n y c h j a k o n a r z ę d z i w s p ie r a n ia i o p ty m a ­ liz a c ji p r o c e s ó w d e c y z y jn y c h i z a r z ą d z a n ia f lo tą p o ja z d ó w p o z w a la n a o b n iż e n ie k o s z tó w b e z p o ś r e d n ic h w d w ó c h g łó w n y c h o b s z a r a c h - m in im a liz a c ji z u ż y c ia p a l iw a o r a z p la n o w a n ia o p ty m a ln y c h tr a s d la r e a liz o w a n y c h z le c e ń tr a n s p o r to ­ w y c h p o d w z g lę d e m c z a s u p r z e ja z d u , d łu g o ś c i tr a s y , o p ła t d r o g o w y c h . P o s z u k i­ w a n ie o s z c z ę d n o ś c i w ty m z a k r e s ie s ta ło się w y m o g ie m k a ż d e g o n o w o c z e ś n ie z a r z ą d z a n e g o p r z e d s ię b i o r s t w a tr a n s p o r to w e g o .

15 J. Mikulski, Contemporary situation in transport systems telematics, w: Advances in transport

systems telematics, red. J. Mikulski, Vol. 2, Silesian University o f Technology, Katowice 2007.

16 J J. Mikulski, Charakterystyka ogólna telematycznych systemów transportowych, w: Telema-

tyka transportu drogowego, red. G. Nowacki, Instytut Transportu Samochodowego, Warszawa

2008, s. 77.

17 J. Łacny, Systemy telematyczne i informatyczne w nowoczesnych przedsiębiorstwach trans­

portu drogowego, Poznań 2008, www.logistyka.net.pl/images/articles/7788/Kongres2008-w3-ref-

Z astosow ane m etody badaw cze

S z e r o k i o b s z a r p r o b le m o w y z a g a d n ie n ia te le m a ty k i w y m a g a ł p r z y ję c ia o g r a ­ n ic z e ń b a d a n e g o o b s z a r u . W p r a c y z a s to s o w a n o m e to d y te o re ty c z n o - b a d a w c z e , ta k ie ja k : d e f in io w a n ie , p o r ó w n a n ie , a n a liz a , w n io s k o w a n ie o r a z s tu d iu m p r z y ­ p a d k u i w y w ia d b e z p o ś r e d n i z m e n e d ż e r e m z a r z ą d z a ją c y m s y s te m a m i te le m a - ty c z n y m i w b a d a n y m p r z e d s ię b io r s tw ie . Z a s to s o w a n ie p o w y ż s z y c h m e to d b a ­ d a w c z y c h p o z w o liło s c h a r a k te r y z o w a ć is to tę te le m a ty k i tr a n s p o r tu o r a z o b s z a r y im p le m e n ta c ji s y s te m ó w te le m a ty c z n y c h w p r z e d s ię b io r s tw a c h tr a n s p o r tu d r o ­ g o w e g o . W d a ls z e j c z ę ś c i b a d a ń p r z e p r o w a d z o n o id e n ty f ik a c ję i a n a liz ę f u n k c jo ­ n a ln o ś c i s y s te m ó w w d r o ż o n y c h w b a d a n y m p r z e d s ię b io r s tw ie i d o k o n a n o ic h o c e n y z p u n k tu w id z e n ia k o r z y ś c i d la u ż y tk o w n ik a . A n a li z a s tu d iu m p r z y p a d k u p o z w o li ła z id e n ty f ik o w a ć e k o n o m ic z n e i ja k o ś c i o w e a s p e k ty w d r o ż e n i a s y s te ­ m ó w te le m a ty c z n y c h w p r z e d s ię b io r s tw ie tr a n s p o r tu d r o g o w e g o , k tó r e p r z e ło ­ ż y ły się n a o p ty m a liz a c ję p r o c e s u z a r z ą d z a n ia f lo tą p o ja z d ó w c ię ż a r o w y c h .

Id en ty fik acja i analiza funkcjonalności system ów telem atycznych - w yniki

b a d ań

P o d m io te m p r z e p r o w a d z o n y c h b a d a ń b y ła F ir m a T r a n s p o r t C ię ż a r o w y U s łu g i ( T C U ) 18, k tó r a p r o w a d z i d z ia ła ln o ś ć w z a k r e s ie u s łu g tr a n s p o r to w y c h o d 19 9 8 ro k u . W p o c z ą tk o w y m o k r e s ie f u n k c jo n o w a n ia f ir m y r e a liz o w a n e b y ły w y ­ łą c z n ie z le c e n ia k r a jo w e m ię d z y m a g a z y n a m i f ir m y S p e d p o l ( o b e c n ie D B S c h - n e k e r ) T a r n o w o P o d g ó r n e - O ls z ty n o r a z T a r n o w o P o d g ó rn e -Ł ó d ź . O d 2 0 0 7 ro k u f ir m a T C U w s p ó łp r a c u je z p r z e d s ię b io r s tw e m s p e d y c y jn y m V a n C a rg o w c e lu r e a liz a c ji z le c e ń m ię d z y n a r o d o w y c h . W 2 0 1 2 r o k u f lo ta p o ja z d ó w s k ła d a ła się z 8 c ią g n ik ó w z n a c z e p a m i p r z y s to s o w a n y c h d o r u c h u n a tr a s a c h m i ę d z y n a r o d o ­ w y c h o r a z z 8 c ią g n ik ó w z n a c z e p a m i n a t r a s y k r a jo w e . O d tr z e c h la t w ła ś c ic ie l T C U s u k c e s y w n ie w y c o f u je się z o f e r o w a n ia u s łu g w tr a n s p o r c ie k r a jo w y m n a k o r z y ś ć p o w ię k s z a n ia f lo ty p o ja z d ó w s p e łn ia ją c y c h w y m o g i tr a n s p o r tu m ię d z y ­ n a r o d o w e g o . O b e c n ie (m aj 2 0 1 5 r.) s ta n f lo ty o b e jm u je 10 c ią g n ik ó w s io d ło w y c h z n a c z e p a m i d o r e a liz a c ji z le c e ń m ię d z y n a r o d o w y c h ( trz y M A N T G X p o d łą ­ c z o n e d o a p lik a c ji T e le m a tic s , c z te r y M A N T G X , d w a R e n a u l t P r e m iu m , j e d e n R e n a u l t M a g n u m ) . P o n a d to f ir m a d y s p o n u je c z te r e m a c ią g n ik a m i z n a c z e p a m i d o o b s łu g i t r a s y k ra jo w e j T a r n o w o P o d g ó r n e O ls z ty n i T a r n o w o P o d g ó r n e

-18 Właściciel przedsiębiorstwa nie wyraził zgody na podanie pełnej nazwy firmy ze względu na tajemnice handlowe.

Ł ó d ź - p r z e w o ż ą c ła d u n k i d r o b n ic o w e d la f ir m y D B S c h e n k e r . Z le c e n i a t r a n s ­ p o r to w e w r u c h u m ię d z y n a r o d o w y m n a jc z ę ś c ie j r e a liz o w a n e s ą n a tr a s a c h E u ­ r o p y Z a c h o d n ie j i P ó łn o c n e j.

W c e lu z o p ty m a liz o w a n ia u s łu g tr a n s p o r to w y c h f ir m a T C U z d e c y d o w a ła się n a w d r o ż e n ie s y s te m u te le m a ty c z n e g o . D o m a j a 2 0 1 5 r o k u , g d y p r o w a d z o n e b y ły b a d a n ia , w f irm ie z a s to s o w a n o tr z y r ó ż n e s y s te m y r o z w ią z a ń , id e n ty f ik u ją c z a ­ le ty i w a d y k a ż d e g o z n ic h . P ie r w s z y m z z a s to s o w a n y c h s y s te m ó w b y ł T - m a tic s y s te m , k tó r y j e d n a k n ie s p e łn ia ł w y m a g a ń u ż y tk o w n ik a . S y s te m b y ł d r o g i, m a p y z b y t n is k ie j ja k o ś c i , p o n a d to b r a k o w a ło m o ż liw o ś c i o d c z y tu d a n y c h z m a g is tr a li C A N w p o ja z d a c h R e n a u lt P r e m iu m , a a w a r y jn o ś ć s y s te m u s p o w o d o w a ły z a s tą ­ p ie n ie g o n o w s z y m i s y s te m a m i o z n a c z n ie b a rd z ie j r o z b u d o w a n y c h r a p o r ta c h . W n a jn o w s z y c h c ią g n ik a c h m a r k i M A N T G X z a m o n to w a n o o r y g in a ln e u r z ą d z e ­ n i a M A N T e le m a tic s w r a z z s y s te m e m o b s łu g i ty c h a u t. W p o z o s ta ły c h p o ja z ­ d a c h z a in s ta lo w a n o m o d u ły G P S p o d łą c z o n e d o m a g is tr a li C A N „ R u p te l” , w k t ó ­ r y c h w y k o r z y s ty w a n a j e s t a p l ik a c ja E c o F le e t S e e m e . W ta b e li 1 p r z e d s ta w io n o c h a r a k te r y s ty k ę w y b r a n y c h s to s o w a n y c h o b e c n ie s y s te m ó w te le m a ty c z n y c h z p u n k tu w id z e n ia k o r z y ś c i d la u ż y tk o w n ik a . S y s te m E c o F le e t S e e m e j e s t n o ­ w y m s y s te m e m w d r a ż a n y m w f irm ie T C U o d k w ie t n ia 2 0 1 5 r o k u i d o tej p o r y n ie z d ia g n o z o w a n o j e g o is to tn y c h w a d i p r o b le m ó w im p le m e n ta c y jn y c h . Tabela 1 Charakterystyka wybranych systemów telematycznych w opinii użytkownika

MAN Telematics Motoguard

zalety systemu wady systemu zalety systemu wady systemu szeroki zakres funkcjo­

nalności, np. analiza czasu pracy i czasu prowadzenia pojazdu, pobieranie danych z ta- chografów

wysoki koszt abona­ mentu aplikacji i urzą­ dzeń montowanych w pojazdach

możliwość pracy w jed­ nym systemie na ma­ pach Open Street, pod­ stawowych mapach Google, satelitarnych mapach Google, korzy­ stanie z funkcji Street Viev przypomnienie o przeglądach okre­ sowych i obsługach technicznych (tylko data wprowadzona przez użytkownika), brak danych serwiso­ wych

dokładność uzyskiwa­ nych parametrów

niezbyt dokładna mapa i brak zdjęć satelitar­ nych

łatwość obsługi aplika­ cji oraz aplikacja mo­ bilna na telefon komór­ kowy

brak możliwości ge­ nerowania raportów z uwzględnieniem godziny (hh:mm) portal konserwacyjny - dane eksploatacyjne i serwisowe dotyczące wymaganych przeglą­ dów

brak możliwości doda­ wania do systemu po­ jazdów innych marek niż MAN

wszystkie pojazdy floty zarządzanie za pomocą jednej aplikacji

zapewnia lepsze zarzą­ dzanie operacyjne flotą

brak możliwości pracy w oknie przeglądarki

możliwość zdalnego unieruchomienia po­ jazdu (opcja dostępna

tylko za pośrednictwem osoby w serwisie Moto- guard)

opcja konta użytkow­ nika udostępnia klien­ towi podgląd lokalizacji pojazdu przewożącego jego ładunek

brak wyodrębnienia pojedynczego pojazdu oraz ograniczenia do­ stępu do części danych dla użytkownika

możliwość tworzenia profilu użytkownika z dostępem do danych określonych przez ad­ ministratora

Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań.

U z a s a d n ie n ie m d la im p le m e n ta c ji s y s te m ó w te le m a ty c z n y c h w b a d a n y m p r z e d s ię b io r s tw ie b y ła n ie ty lk o p o tr z e b a r e d u k c ji k o s z tó w u s łu g tr a n s p o r to ­ w y c h , w y n ik a ją c y c h z w y s o k ic h c e n p a liw a , a le ta k ż e k o n tr o la p r a c y k ie ro w c ó w . P o d c z a s r e a liz a c ji z le c e ń tr a n s p o r to w y c h n a jw a ż n ie js z y m o g n iw e m , p o z a z a p le ­ c z e m te c h n ic z n y m w p o s ta c i c ią g n ik a i n a c z e p y , j e s t p r a c o w n ik - k ie r o w c a . N i e ­ r z e te ln e w y k o n y w a n ie o b o w ią z k ó w , n p . z b y t d łu g ie p r z e s to je , n ie e k o n o m ic z n e p r o w a d z e n ie p o ja z d u c z y b r a k p r z e s tr z e g a n ia p r z e p is ó w d o ty c z ą c y c h c z a s u p r a c y p o w o d u ją s p a d e k ja k o ś c i , e f e k ty w n o ś c i i e k o n o m ic z n o ś c i r e a liz o w a n y c h z le c e ń . W o b e c b r a k u m o ż liw o ś c i z d a ln e g o k o n tr o lo w a n i a p r a c y k ie r o w c y , d y s ­ p o z y to r , s p e d y to r c z y w ła ś c ic ie l f ir m y tr a n s p o r to w e j m o g ą je d y n ie z a ło ż y ć , że k ie r o w c a w y k o n u je s w o je o b o w ią z k i u c z c iw ie , b o w ie m n ie k tó r e w y k r o c z e n ia i n ie z g o d n o ś c i s ą tr u d n e d o u d o w o d n ie n ia .

J e d n y m z n a jis to tn ie js z y c h o b s z a r ó w z a r z ą d z a n ia f lo tą p o ja z d ó w j e s t k o n ­ t r o l a z u ż y c ia p a liw a . B a d a n e p r z e d s ię b io r s tw o o d d łu ż s z e g o c z a s u m a p r o b le m y z k r a d z ie ż ą p a liw a , e lim in o w a n ie m n ie e k o n o m ic z n e j j a z d y o r a z b r a k ie m z g o d ­ n o ś c i o k r e ś lo n e j d łu g o ś c i tr a s y z p r z e b y ty m i k ilo m e tr a m i p r z e z p o ja z d . D o c h o d z i d o d o z d a r z e ń , w k tó r y c h w s k u te k n ie p r z e s tr z e g a n ia p r z e z k ie r o w c ę p r z e p is ó w d o ty c z ą c y c h lic z b y g o d z in p r a c y i c z a s u p r o w a d z e n ia p o ja z d u o r a z d łu g o ś c i o d ­ p o c z y n k ó w n a k ła d a n e s ą k a r y z a r ó w n o n a p r z e d s ię b io r c ę , j a k i n a k ie r o w c ę . B r a k o p ty m a ln e g o w y k o r z y s ty w a n i a c z a s u p r a c y i p r z e d łu ż a n ie p r z e r w r ó w n ie ż s ta n o ­ w i ą p r o b le m , p o n ie w a ż o p ó ź n i a ją r e a liz a c ję z le c e ń tr a n s p o r to w y c h . T y lk o s z c z e ­ g ó ło w a k o n tr o la p r a c y k ie r o w c ó w i p a r a m e tr ó w e k s p lo a ta c y jn y c h p o ja z d ó w p o ­ z w a la w p ły n ą ć n a w z r o s t e f e k ty w n o ś c i r e a liz o w a n y c h z le c e ń tr a n s p o r to w y c h i o p ty m a ln e w y k o r z y s ta n ie f lo ty p o ja z d ó w . W d r o ż o n e w p r z e d s ię b io r s tw ie s y s te m y te le m a ty c z n e o f e r u ją w ie le f u n k c jo ­ n a ln o ś c i w p r o c e s ie z a r z ą d z a n ia f lo tą p o ja z d ó w . P r z y k ła d o w o , r a p o r t g e n e r o ­ w a n y z s y s te m u T e le M a tic s p o z w a la z d ia g n o z o w a ć lic z n e p a r a m e tr y w w y b r a ­ n y c h m o d u ła c h s y s te m ó w , ta k ic h ja k : z u ż y c ie p a liw a , p r o f il p r ę d k o ś c i, e k o n o m ic z n y z a k r e s p r ę d k o ś c i o b r o to w e j, h a m o w a n ie , h a m o w a n ie s iln ik ie m ,

c a łk o w ita d r o g a h a m o w a n ia , p r a c a n a p o s to ju , p r ę d k o ś ć o b r o to w a , te m p o m a t c z y p o z y c ja p e d a łu g a z u .

P o z io m z u ż y c i a p a l iw a j e s t z a le ż n y o d w ie lu c z y n n ik ó w , n p . o d u d z ia łu p r a c y s iln ik a n a b ie g u ja ło w y m , d z i a ła n ia u k ła d u k lim a ty z a c ji c z y p r ę d k o ś c i o b r o to w e j. P r a c a p o ja z d u n a b ie g u ja ło w y m p o w in n a b y ć z r e d u k o w a n a d o m in im u m , d l a ­ te g o s iln ik n a le ż y w y łą c z y ć p o d c z a s p o s to ju n a p a r k in g u , r o z ła d u n k u c z y z a ła ­ d u n k u to w a r u . M o d u ł s y s te m u te le m a ty c z n e g o p o z w a la w y g e n e r o w a ć s z c z e g ó ­ ło w e d a n e d o ty c z ą c e z u ż y c ia p a l iw a z a r ó w n o p o d c z a s j a z d y , j a k i p o s to ju . K o le jn y m b a r d z o w a ż n y m m o d u łe m j e s t „ p r o f il p r ę d k o ś c i” , k tó r y p o z w a la z d ia - g n o z o w a ć p r ę d k o ś ć j a z d y n a p o s z c z e g ó ln y c h e ta p a c h tr a s y p r z e ja z d u . A b y z a p o ­ b ie c n a d m ie r n e m u z u ż y c iu p a l iw a p o d c z a s j a z d y p o a u to s tr a d a c h , n ie n a le ż y p r z e k r a c z a ć p r ę d k o ś c i 85 k m /g o d z . Z k o le i p o d c z a s j a z d y p o d r o g a c h k r a jo w y c h n a le ż y a k ty w o w a ć „ u k ła d o g r a n ic z e n ia p r ę d k o ś c i j a z d y ” . M o d u ł „ p r ę d k o ś c i o b r o to w y c h ” p o z w a la o c e n ić p r a c ę k ie r o w c y p o d w z g lę ­ d e m e k o n o m ic z n o ś c i z m ia n y b ie g ó w - p r ę d k o ś ć o b r o to w a n ie p o w in n a b y ć n i ż ­ s z a o d w a r to ś c i 1 0 0 0 o b r ./m in . E k o n o m ic z n y z a k r e s o b r o tó w j e s t śc iś le p o w ią ­ z a n y z p r o f ile m p r ę d k o ś c i o b r o to w y c h , d la te g o k ie r o w c a p o w in ie n w y b r a ć b ie g s to s o w n ie d o o p ty m a ln e g o z a k r e s u ja z d y . K o le jn y m m o d u łe m s to s o w a n y m p r z y o c e n ie p r a c y k ie r o w c y j e s t „ te m p o m a t” . U z y s k a n e p a r a m e tr y p o z w a la j ą o k r e ś lić p r o c e n to w y u d z i a ł j a z d y z u ż y c ie m te m p o m a tu ( e lim in u je n ie e k o n o m ic z n e s te ­ r o w a n ie p e d a łe m g a z u ) . Z k o le i f u n k c je m o d u łu „ c a łk o w ite j d r o g i h a m o w a n ia ” u m o ż liw ia ją u z y s k a n ie d a n y c h d o ty c z ą c y c h p o je d y n c z y c h d r ó g h a m o w a n ia o ra z w a r to ś c i s u m a ry c z n e j. Im m n ie js z a j e s t c a łk o w ita d r o g a h a m o w a n ia w s to s u n k u d o c a łk o w ite j d łu g o ś c i tr a s y , ty m b a r d z ie j e k o n o m ic z n y sty l ja z d y , c o p o tw ie r d z a w y ż s z e u m ie ję tn o ś c i p r z e w id y w a n ia k ie ro w c y . Im ła g o d n ie j u r u c h a m ia n y j e s t p e d a ł g a z u i im rz a d z ie j w y k o r z y s ty w a n y h a m u le c r o b o c z y , ty m e k o n o m ic z n ie j- s z y sty l ja z d y . N a p o d s ta w ie d a n y c h u z y s k iw a n y c h z r a p o r tu m o ż n a n p . s tw ie r ­ d z ić , c z y k ie r o w c a u ż y w a ł h a m u lc a s iln ik o w e g o . W łą c z o n y h a m u le c s iln ik o w y s k u te c z n ie tłu m i p r a c ę siln ik a , o b n iż a p r ę d k o ś ć o b r o to w ą i u m o ż liw ia r e d u k c ję b ie g ó w . W s k a ź n ik e k o n o m ic z n o ś c i o k r e ś la , ile litró w p a l iw a p o tr z e b n y c h j e s t d o p r z e w i e z i e n ia 1 t o n y ła d u n k u n a o d le g ło ś ć 100 k m . W a n a liz o w a n y m p r z y p a d k u tr a n s p o r tu d a le k o b ie ż n e g o w s k a ź n ik litr /to n a /1 0 0 k m n ie p o w in ie n p r z e k r a c z a ć w a r to ś c i 1.2. W s k a z a n e j e s t , a b y k ie r o w c a u z y s k iw a ł w s k a ź n ik n a p o z io m ie 0 ,9 2 . W S y s te m ie E c o F le e t S e e M e , p o d o b n ie j a k w M A N T e le m a tic s , is tn ie je m o ż liw o ś ć r a p o r to w a n ia k a ż d e g o d n ia z p o d r ó ż y s łu ż b o w e j k ie ro w c y . T a f u n k ­ c jo n a ln o ś ć u m o ż liw ia s z c z e g ó ło w y p r z e g lą d d o ty c z ą c y a d r e s ó w p o c z ą tk u o r a z k o ń c a tr a s y , p r z e b y te j o d le g ło ś c i, c z a s u p o d r ó ż y i p o s to jó w , a ta k ż e m a k s y m a ln e j

i ś re d n ie j p r ę d k o ś c i. S z c z e g ó ło w e s ta ty s ty k i tr a s y s ą d o s tę p n e p r a k ty c z n ie o d r a z u p o je j w y k o n a n iu . W a ż n y m m o d u łe m w z a r z ą d z a n iu f lo tą p o ja z d ó w j e s t „ m o n ito r f lo ty ” , k tó r y r a p o r tu je s ta n p o ja z d ó w w c z a s ie r z e c z y w is ty m - p r z e s ta ­ w i a p o d s ta w o w e d a n e o p o ja z d a c h : n r r e je s tr a c y jn y , c z a s p r z e s y ła n i a d a n y c h , d a n e lo k a liz a c y jn e , d a n e k ie r o w c y , p o z o s ta ły c z a s p r o w a d z e n ia p o ja z d u o r a z s ta n D T C O , c z y li j a k i ty p z a ję c ia k ie r o w c a m a w p r o w a d z o n y w ta c h o g r a f . S y s te m E c o F le e t S e e M e n a b ie ż ą c o m o n ito r u je p o z y c je p o ja z d ó w , a k t u a ln ą p r ę d k o ś ć , k ie r u n e k j a z d y , p o z io m p a l iw a w z b io r n ik a c h o r a z a k tu a ln y p r z e b ie g . A k ty w n e o b ie k ty s ą p o d ś w ie tlo n e n a e k r a n ie n a n ie b ie s k o . F u n k c ja f i n d n e a r e s t v e h ic le s łu ż y d o w y z n a c z e n ia m ie js c a , w k tó r y m z n a jd u je się n p . z a ła d u n e k i z n a le z ie n ia n a jb liż s z e g o d o s tę p n e g o p o ja z d u . P o o z n a c z e n iu p o ja z d u n a e k r a n ie w y ś w ie tla się o p ty m a ln a t r a s a d o ja z d u d o m ie js c a d o c e lo w e g o . P o n a d to is tn ie je m o ż liw o ś ć p o in f o r m o w a n ia k ie r o w c y , z a p o ś r e d n ic tw e m w ia d o m o ś c i sm s , i w y s ła n ia a d r e s u z a ła d u n k u w r a z z e w s p ó łr z ę d n y m i lo k a liz a c ji. W m o d u le , k tó r y w tej a p lik a c ji n ie j e s t je s z c z e d o s tę p n y d la b a d a n e g o p r z e d s ię b io r s tw a , is tn ie je ta k ż e m o ż liw o ś ć s p r a w d z e n ia d o s tę p n o ś c i c z a s u p r a c y k ie r o w c ó w o r a z c z a s u d o ja z d u , c o p o z w a la n a b a r d z o p r e c y z y jn e p la n o w a n ie tr a s i o r g a n iz o w a n ie c z y n n o ś c i lo g is ty c z n y c h . P r z e d w d r o ż e n ie m s y s te m ó w te le m a ty c z n y c h w b a d a n y m p r z e d s ię b io r s tw ie , k ie r o w c y , u z u p e łn ia ją c d z ie n n ik i tr a s o r a z k a r ty ta n k o w a ń , c z ę s to p o d a w a li d łu ż ­ s z ą tr a s ę , u z a s a d n ia ją c to k o n ie c z n o ś c ią o b ja z d ó w z e w z g lę d u n a p r a c e d r o g o w e lu b z n a c z n e n a tę ż e n ie r u c h u n a a u to s tr a d z ie . P o p r z e p r o w a d z e n iu a n a liz y d a n y c h d e k la r o w a n y c h p r z e z k ie r o w c ó w i p o r ó w n a n iu ic h z r a p o r ta m i z s y s te m ó w te le - m a ty c z n y c h z d ia g n o z o w a n o z n a c z n e n a d u ż y c ia ( k ie r o w c y w y d łu ż a li tr a s ę n a w e t o p o n a d 100 k m w c e la c h p r y w a tn y c h ) . K o n tr o la p o z w o li ła n a z m n ie js z e n ie tz w . k ilo m e tr ó w p a s o ż y tn ic z y c h , k tó r e g e n e r u ją k o s z ty n ie p r z y n o s z ą c z y s k u . E f e k ­ ty w n e w y k o r z y s ta n ie s y s te m ó w te le m a ty c z n y c h p o m a g a z n a c z n ie u s p r a w n ić z a ­ r z ą d z a n ie f lo tą i o s ią g n ą ć k o r z y ś c i e k o n o m ic z n e . F u n k c ję o p ty m a liz a c ji t r a s y n a ­ le ż y a k ty w o w a ć p r z e d r e a liz a c ją u s łu g i tr a n s p o r to w e j, a j e ś l i tr a s a j e s t d łu g a , to w s k a z a n e j e s t s y s te m a ty c z n e „ o d ś w ie ż a n ie ” d a n y c h w c e lu s p r a w d z e n ia n a t ę ż e ­ n i a r u c h u . J e ż e li k ie r o w c a b ę d z ie p o k o n y w a ł tr a s ę w n o c y , to t r a s a o p ty m a ln a b ę d z ie n a js z y b s z ą , a le je d n o c z e ś n ie j e d n ą z n a jk r ó ts z y c h d o w y b o r u . J a z d a w g o d z in a c h s z c z y tu n ie m u s i o z n a c z a ć , ż e s y s te m w s k a ż e tr a s ę n a jk r ó ts z ą . O p ­ ty m a ln a b ę d z ie w ó w c z a s tr a s a o m ija ją c a o d c in k i o n a jw ię k s z y m n a tę ż e n iu ru c h u , c o p r z e ło ż y się n a n iż s z e z u ż y c ie p a l iw a o r a z c z a s p r z e ja z d u .

P o d s u m o w a n i e

W d r o ż e n ie w b a d a n y m p r z e d s ię b io r s tw ie s y s te m ó w te le m a ty c z n y c h M A N T e le m a tic s i E c o F le e t S e e M e p r z e ło ż y ło się n a z n a c z n e u s p r a w n ie n ie p r o c e s u z a r z ą d z a n ia f lo tą p o ja z d ó w , c o w e f e k c ie p o p r a w iło w y n ik f in a n s o w y f ir m y T C U o r a z j a k o ś ć o f e r o w a n y c h u s łu g . J e d n y m z g łó w n y c h p r o b le m ó w p r z e d s ię b i o r ­ s tw a b y ło w y s o k ie z u ż y c ie p a l iw a w c i ą g n ik a c h R e n a u lt M a g n u m i b r a k s k u te c z ­ n y c h r o z w ią z a ń p o z w a la ją c y c h n a w y k r y c ie n ie p r a w id ło w o ś c i w ta n k o w a n ia c h i k r a d z ie ż a c h p a liw a . Z a in s ta lo w a n ie m o d u łó w G P S w r a z z s o n d a m i p a l iw a w p ię c iu p o ja z d a c h R e n a u lt M a g n u m o r a z w d w ó c h c ią g n ik a c h M A N T G X p r z y ­ n io s ło o c z e k iw a n e e fe k ty . W k r ó tk im o k r e s ie u d a ło się w y k r y ć m ie js c a , w k tó ­ r y c h n ie u c z c iw i p r a c o w n ic y d o k o n y w a li k r a d z ie ż y , a n a s tę p n ie s p r z e d a ż y p a ­ liw a . R a p o r ty z s y s te m ó w s ta ły się p o d s ta w ą d o o k r e ś le n ia m ie js c a i c z a s u , w k tó r y m d o c h o d z iło d o a n o m a lii w z u ż y c iu p a liw a , n p . g w a łt o w n y s p a d e k p o ­ z io m u w z b io r n ik u w tr a k c ie p o s to ju . S z c z e g ó ło w a a n a liz a r a p o r tó w z p r z e b ie g u p o ja z d ó w p o z w o li ła p o n a d to o c e n ić s p o s ó b p r a c y k ie r o w c ó w . P r a c o w n ic y , k t ó ­ r z y d o p u ś c ili się w y k r o c z e ń , z o s ta li z w o ln ie n i, c o s ta ło się s w e g o r o d z a ju p r z e ­ s tr o g ą d la in n y c h .

I m p le m e n ta c ja s y s te m ó w te le m a ty c z n y c h s p o w o d o w a ła p o n a d to , ż e w firm ie u s ta lo n o n o w e n o r m y d o ty c z ą c e z u ż y c ia p a liw a . A n a liz a ra p o r tó w p o tw ie rd z iła , że p r a c o w n ik o d p o w ie d z ia ln y z a u s ta la n ie p o w y ż s z y c h n o r m s a m p r o w a d z ił p o ja z d y sk ra jn ie n ie e k o n o m ic z n ie , b y u k r y ć w c z e ś n ie js z e „ u b y tk i” p a liw a . U s ta la ją c w y ­ s o k ą „ n o rm ę p a liw o w ą ” c h c ia ł d o w ie ś ć , że e k s p lo a to w a n e c ią g n ik i „ d u ż o p a l ą ” . P o z o s ta li k ie ro w c y m o g li ta k ż e p r o w a d z ić p o ja z d y n ie e k o n o m ic z n ie lu b d o p u s z ­ c z a ć się k r a d z ie ż y p a liw a . I ta k p r z e d w d ro ż e n ie m s y s te m ó w te le m a ty c z n y c h ś r e d ­ n ie s p a la n ie p a liw a w c ią g n ik a c h R e n a u lt M a g n u m w y n o s iło ok. 3 6 l/1 0 0 k m , n a ­ to m ia s t o b e c n ie u s ta b iliz o w a ło się n a p o z io m ie ok. 2 9 - 3 1 l/1 0 0 k m . E k sp lo a to w a n e p rz e z firm ę T C U c ią g n ik i M A N sp a la ły w c z e śn ie j ok. 3 4 - 3 6 l/1 0 0 k m , p o w p ro w a ­ d z e n iu w s p a r c ia te le m a ty c z n e g o ok. 2 8 - 3 0 l/1 0 0 k m .

K o n tr o la p a r a m e tr ó w p r a c y k ie ro w c ó w i p o ja z d ó w p o z w o liła w e fe k c ie n a w y ­ d łu ż e n ie d z ie n n y c h p r z e ja z d ó w ś re d n io o 8 - 1 0 % p r z y d łu g ic h tr a s a c h i p r o w a d z e ­ n ie p o ja z d u p r z e z 9 g o d z . w c ią g u 11 g o d z . p ra c y . O b e c n ie k ie ro w c y p o k o n u ją w c ią g u m ie s ią c a o k . 1 0 ,5 -1 2 ,0 ty s . k m , w c z e ś n ie j b y ło to o k . 9 ,5 - 1 0 ,0 ty s . k m . W z r o s t d łu g o ś c i p o k o n y w a n y c h tr a s b e z p o ś r e d n io w p ły w a n a w ie lk o ś ć o b r o tó w f irm y i w y n ik fin a n s o w y .

R a c jo n a liz a c ja p r z e w o z u ła d u n k ó w , in te n s y w n ie js z e w y k o r z y s ta n ie i z a r z ą ­ d z a n ie f lo tą p o ja z d ó w o r a z w z r o s t e f e k ty w n o ś c i e k o n o m ic z n e j, ja k o ś c i o b s łu g i k lie n tó w i k o n k u r e n c y jn o ś c i b a d a n e g o p r z e d s ię b io r s tw a to w y m ie r n e k o r z y ś c i

w y n ik a ją c e z e w s p a r c i a te le m a ty c z n e g o . Ś w ia d c z ą o n e o c e lo w o ś c i p o d e j m o w a ­ n i a d z ia ła ń u s p r a w n ia ją c y c h z a r z ą d z a n ie f lo tą p o ja z d ó w w tr a n s p o r c ie d r o g o ­ w y m p r z e z im p le m e n ta c ję n o w o c z e s n y c h s y s te m ó w te le m a ty c z n y c h .

B i b l i o g r a f i a

Januszew ski J., System y satelitarne G P S G alileo i in n e, W yd. N aukow e P W N , W arszaw a 2006.

K oźlak A., In telig en tn e system y transportow e ja k o in stru m en t p o p ra w y efektyw ności

tran sp o rtu , „L ogistyka” 2008, n r 2.

Ł acny J., System y telem atyczne i inform atyczne w now oczesnych przed sięb io rstw a ch

transportu drogow ego, P o zn ań 2008, http://w w w .logistyka.net.pl/im ages/artic-

le s/7 7 8 8 /K ongres2008-w 3-ref-F -2.pdf .

M ikulski J., C ontem porary situation in transport system s telem a tics, w : A dvances in

tra n sp o rt system s telem atics, red. J. M ikulski, V ol. 2, Silesian U niversity o f T ech n o ­

logy, K atow ice 2007.

M ikulski J., C harakterystyka o g ólna telem atycznych system ów transportow ych, w: Tele-

m atyka transportu drogow ego, red. G. N ow acki, Instytut T ran sp o rtu S am ochodo­

w ego, W arszaw a 2008.

M ikulski J., T elem atyka p rzy szło ść transportu i lo g istyk i?, „L ogistyka” 2010, n r 2. N ow acki G., G eneza telem atyki transportu, w: T elem atyka transportu drogow ego, red.

G. N ow acki, Instytut T ransportu S am ochodow ego, W arszaw a 2008.

T elem atik im Verkehr: P roblem e u n d p ersp ek tiv en , w w w .fes.de/fulltext/fo-w irt-

schaft/00345.htm .

T elem atik im V erkehr - tren d s u n d chancen, w w w .bsvi.de/index2.php?option= com _doc-

m an& task= doc_view & gid= 19& Item id= 54.

T elem atyka transportu d rogow ego, red G. N ow acki, Instytut T ran sp o rtu S am ochodo­

w ego, W arszaw a 2008.

T E L E M A T I C S Y S T E M S I N S U P P O R T O F F L E E T M A N A G E M E N T I N R O A D T R A N S P O R T - A C A S E S T U D Y

Summary

The dynamic growth in the supply o f road transport services and fiercer competition between forwarding companies stimulate an increase in interest and implementation o f modern telematic systems. In addition to improving the economic efficiency o f an enterprise and the security o f trans­ ported cargo, these systems allow one to control the parameters o f drivers' work, vehicle monitoring and support in the management o f transport orders. The objective o f the paper is a qualitative anal­ ysis o f the functionality o f telematic systems in the process o f fleet management on the example of selected modules o f the systems implemented in a road transport company. The study is o f a re­ search-analytical character and the case study presented may serve as an inspiration for other transport companies to try to optimize their fleet management.

K eyw ords: telematic systems, fleet management, road transport, transport telematic, cargo transport