17 w e L w o w ie, studia zaś akadem ickie od b yw a ł w U niw ersytecie Jagiellońskim i Jana Kazimierza.. Od w czesnej m łodości in teresow ała go historia, ją też obrał jako przedm iot studiów uniw ersyteckich, pośw ięcając się badaniu dzie jów starożytnych. P ra co w a ł pod kierunkiem śp. K. Chylińskiego i w jego sem inarium przedstaw ił w roku 1923 rozpraw ę doktorską pt. „S am orząd m iast A ch a i R zym skiej, Arkadia, Meseenia, L a k o n ia “ . D la pogłębien ia po siadanych w iadom ości po ukończeniu U n iw ersytetu odbył podróż naukową do P a ry ż a i R zym u . Zainteresoiwania jego za c z ę ły się w ów czas koncentrow ać na okresie schyłkow ego Cesarstwa Rzym skiego. Specjalną uw agę pośw ięca jednak ro zw o jo w i w ew n ętrzn ych stosunków polityczn ych . O wocem tych badań b y ła rozp raw a pt. „R z ą d y i opozycja za cesarza Arkadiu sza“ , na podstawie której u zysk aj w roku 1926 na U n iw ersytecie Jana K a zim ierza ven iam legendi z historii starożytnej. D alsze jego prace św iadczą o w zra sta jącym zainteresow aniu tym okresem. Ogłasza w ięc drukiem „R ew o lu cją O doakra“ i „O statnie lata S tylich on a“ , zabiera głos w dyskusji nad cezurą m ięd zy starożytnością a średniow ieczem , zw ra ca w reszcie u w agę na śre dniow ieczne przedłu żenie Cesarstwa R zym skiego, jakim b yło Bizancjum . P o w o ła n y z dniem 1 października 1935 roku na nowo utw orzoną katedrę h i storii Bizancjum w U niw ersytecie W arszaw skim , pośw ięcił się całkow icie tej specjalności. N a okres ten jego działaln ości przypada opublikowanie w „ W i e l kiej H istorii Pow szech n ej Trzaski, E verta i M ichalskiego“ obszernego 'zary
su pt. „B izan cju m w średniow ieczu“ .
Praca n aukow a i u n iw ersytecka nie w y c ze rp y w a ła zainteresow ań K a zim ierza Zakrzew skiego. B y ł czło w iek iem odczuw ającym ż y w o p rądy nurtu jące społeczeństwo. Jako m łody chłopiec zgłosił się do Legion ów . W latach 1918 i 1920 brał ochotniczo udział w ów czesn ych kam paniach. Po ukończe niu U niw ersytetu w ystęp ow a ł jako jeden z czołow ych d zia ła c zy Z Z Z w e L w o wie. W tym sam ym okresie rozp oczął działalność publicystyczną, pisząc ko lejno w w ych od zą cym w e L w o w ie „S ło w ie P olsk im “ oraz w arszaw skich periodykach tego typu, co „D ro g a “ , „P rz e ło m “ , „ P io n “ i „G łos P o w szech n y“ . W W a rsza w ie n ależał do tw órców polskiego ruchu syndykalistycznego i stał się jego w ła ściw ym kierow n ikiem w okresie okupacji. N ie zam knął się jednak w ów czas w ram ach działaln ości polityczn ej, lecz w spółpracow ał czyn n ie z pow stającą organizacją wojskow ą.
A reszto w a n y dnia 12 styciznia 1941 roku w m ieszkaniu sw oim w W a r szaw ie, b y ł w ię zio n y w ciągu dw óch m iesięcy na Paw iaku , aby w dniu 11 m arca t. r. zn aleźć śm ierć w gronie 100 zakładników , ro ztrzelan ych przez N iem ców w Palm irach w odw et za zam ach na Igo Sym a. T. M.
Z D Z I S Ł A W Ż M I G R Y D E R - K O N O P K A
U rodził się w W a rsza w ie dnia 23 października 1897 r. W 1916 r. o trzy m ał maturę w gim nazjum R eja w W a rs za w ie i w tym sam ym roku rozpoczął studia w zakresie filo lo g ii k lasyczn ej i historii starożytn ej w U niw ersytecie W arszaw skim . Od w rześn ia 1915 r. b y ł członkiem Z w iązk u Polskiej M ło d zie ży Postępow o N iepodległościow ej i p ełn ił służbę w Polskiej O rganizacji
W ojskow ej. W listopadzie 1918 r. został jako podchorąży p rzyd zielon y do 36 pp. B rał u dział w działaniach na froncie lw ow skim w 1919 r. i na froncie wschodnim w r. 1920. Został odzn aczon y k rzy że m V irtu ti M ilitari kl. V i dwukrotnie K rzy że m W aleczn ych .
1.8
W r. 1925 otrzym ał dyplom doktora filo z o fii i odtąd głów n ie pośw ięcił się studiom _w dziedzinie historii starożytnej. K ilkakrotn ie w y je ż d ż a ł za gra nicę, pracując w bibliotekach Berlina, Neapolu i R zym u. W r. 1933 habilito w a ł się w U niw ersytecie W arszaw skim , w lipcu 1937 r. został m ian ow an y profesorem n a d zw ycza jn ym W o ln ej W szech n icy Polskiej.
Prace naukowe Z d zisła w a Zm igrydera-K on opki dotyczą głów n ie zagad nień ustroju rzym skiego. Badania nad ustrojem w czesno-rzym skim i ustrojem gm in staro-italskich, którym pośw ięcił szereg ro zp ra w w P rzeglą d zie Histo ryczn ym , Eosie itp. zn a la zły najpełn iejszy w y ra z w „Studiach nad histo rią ustroju rzym sk iego" cz. 1 (Roizpr. Hist. Tow . Nauk. W arsz. W -w a 1936), gdzie rzu cił now e św iatło na istotę reform y centurialnej i n ajd aw n iejszy układ społeczno-gospodarczy R zym u (n a podstawie p rzeżytk ów sakralnych).
Szereg dalszych rozpraw , które m ia ły stanow ić osnowę drugiego i trze ciego tomu Sudiów, pośw ięcił badaniom nad późn iejszym rozw ojem ustroju rzym skiego zw ła szcza z punktu w id zen ia organ izacji im perium rzym skiego •oraz przekształcenia się treści ustrojowej w n iezm ienionych foonmach pu- jbliczno-praw nych (istota cezaryzm u i w ła d z y cesarskiej).
Głęboką i orygin aln ą pracę naukową p o t r a fił. Z d zisła w Zm igryder- K onopka p ołączyć z w ytężo n ą i ow ocną działalnością pedagogiczną. Od r. 1928 p row ad ził ćw iczen ia z historii starożytnej w U n iw ersytecie W arszaw skim , gdzie skupił dookoła siebie liczn e grono u czn iów i sym pa tyków , którym w p o ił nie tylko w iedzę, ale przenikające go zam iłow an ie i kult dla wartości antyku. Jego p oryw a ją ca w ym ow a, ża rliw e, niem al re ligijn e ukochanie przedm iotu, um iejętność czerpania z dziejów k lasyczn ych prawd, łączących antyk z problem am i w spółczesności — w szystko to c z y niło jego w yk ła d nie zbiorem wiadom ości, ale p rzeżyciem naukow ym i spraw iało, że zarów no na U niw ersytecie jak i na W szech n icy, w róż n ych środowiskach społecznych i w śród m ło d zieży o niejedn akow ym p rzy gotowaniu, jednako b ył cen ion y i popularny.
W ostatnich latacłi przed w ojną w obec wzrostu an tysem ityzm u w P o l sce u znał za swój obow iązek podjęcie pracy w Z w iązku Ż y d ó w U czestni ków W a lk o Niepodległość Polski i, gdy w r. 1938 zaproponow ano mu god ność senatora R. P. z nom inacji, p rzyją ł ją po długim wahaniu, aby móc bronić coraz bardziej lekcew ażon ych istotnych zasad dem okracji oraz ludz kich i obyw atelskich praw Ż y d ó w w Polsce.
M im o ciężkiego stanu zd ro w ia w z ią ł udział w kam panii w rześn iow ej, która zb yt jednak nadszarpnęła jego siły. Z n a la złszy się po działaniach w ojen n ych w e L w o w ie do ostatniej c h w ili trw ał p rzy ukochanej pracy — atak, który sprow adził śmierć, dotknął go 4-go listopada 1939 r. podczas w y k ła d u ' w U niw ersytecie Jana K azim ierza w e L w o w ie .
