MONOGRAFIE PRAWNICZE
Wydawnictwo C.H.Beck
PostęPowanie karne a inne PostęPowania
rePresyjne
PaWeł CzarneCki (red.)
MONOGRAFIE PRAWNICZE
PAWEŁ CZARNECKI (red.) • POSTĘPOWANIE KARNE A INNE POSTĘPOWANIA REPRESYJNE
Polecamy nasze publikacje w serii Monografie Prawnicze:
M. Czerwińska, P. Czarnecki (red.)
KATALOG DOWODÓW W POSTĘPOWANIU KARNYM
H. Paluszkiewicz
SYUDIA Z ZAKRESU PROBLEMATYKI INTERTEMPORALNEJ W PRAWIE KARNYM PROCESOWYM
J. Sepioło
OPTYMALNY MODEL ODPOWIEDZIALNOŚCI PRAWNEJ ZA CZYNY KARNE SKARBOWE
M. Bocheński
PRAWNOKARNA REAKCJA WOBEC SPRAWCÓW
PRZESTĘPSTW Z ART. 197 KK I ART. 200 KK W ŚWIETLE TEORII I BADAŃ EMPIRYCZNYCH
M. Czerwińska, P. Czarnecki (red.)
KATALOG DOWODÓW W POSTĘPOWANIU KARNYM
J. Skorupka, A. Drozd (red.)
NOWE SPOJRZENIE NA MODEL ZAKAZÓW DOWODOWYCH W PROCESIE KARNYM
Ł. Cora
ZATRZYMANIE OSOBY W POLSKIM PROCESIE KARNYM
E. Hryniewicz-Lach
KARA KRYMINALNA W ŚWIETLE KONSTYTUCJI RP
J. Konikowska-Kuczyńska
WYKONYWANIE KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI W SYSTEMIE TERAPEUTYCZNYM WOBEC SKAZANYCH UZALEŻNIONYCH OD ŚRODKÓW ODURZAJĄCYCH LUB SUBSTANCJI PSYCHOTROPOWYCH
www.ksiegarnia.beck.pl
POSTĘPOWANIE KARNE A INNE POSTĘPOWANIA
REPRESYJNE
WYDAWNICTWO C.H.BECK WARSZAWA 2016
Redaktor Dr Paweł Czarnecki
Autorzy:
Marzena Andrzejewska, Maciej Andrzejewski, Patrycja Balcer, Tomasz Bergel, Dariusz Bojarski, dr Paweł Czar necki, r. pr. Paweł Dębowski, Adrian Duda, Milena Garwol, Sonia Głogowska, Karo- lina Gorczyca, Marcin Klonowski, Tomasz Krasoń, Kamil Mamak, Hubert Mazur, Karol Olszewski, Mateusz Popiel, adw. Mariusz Ratajczak, Anna Skalak, Piotr Szczepanek, Magdalena Tokarska,
Michał Wantoła, Agnieszka Wróbel
Wydawca: Natalia Adamczyk
Recenzja naukowa:
prof. UG dr hab. Sławomir Steinborn, prof. dr hab. Paweł Wiliński
Publikacja wydana w ramach grantu naukowego pt: „Współzależność postępowania karnego i innych rodzajów postępowań represyjnych”
(numer projektu: K/DSC/002561), sfinansowano go ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w konkursie
„Młodzi Naukowcy 2014”.
© Wydawnictwo C.H.Beck 2016
Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o.
ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa
Skład i łamanie: TimPrint Druk i oprawa: Elpil, Siedlce
ISBN 978-83-255-7968-5
ISBN e-book 978-83-255-7969-2V
Spis treści
Przedmowa ... VII Wykaz skrótów ... XI Autorzy ... XV Bibliografia ... XIX
Część I. W stronę prawa karnego materialnego Rozdział 1. Konstytucyjne wyznaczniki postępowania represyjnego
(Kamil Mamak) ... 3 Rozdział 2. Odpowiednie stosowanie przepisów prawa karnego
w postępowaniach represyjnych (Paweł Czarnecki) ... 13 Rozdział 3. Problematyka przedawnienia i zatarcia skazania
w postępowaniach represyjnych (Paweł Dębowski) ... 25 Rozdział 4. Proceduralne aspekty tzw. umorzenia kompensacyjnego
z art. 59a Kodeksu karnego (Milena Garwol) ... 37 Rozdział 5. Warunkowe umorzenie postępowania karnego
(Marcin Klonowski) ... 49 Część II. Przez zasadę ne bis in idem i nie tylko
Rozdział 1. Zasada tożsamości czynu a reguła ne bis in idem
(Patrycja Balcer) ... 61 Rozdział 2. Zasada ne bis in idem w postępowaniu karnym i innych
postępowaniach represyjnych (Piotr Szczepanek) ... 71 Rozdział 3. Zasada ne bis in idem w postępowaniu karnym i postępowaniach
nierepresyjnych (Karolina Gorczyca) ... 81 Rozdział 4. Samodzielność jurysdykcyjna sądów karnych i cywilnych
(Magdalena Tokarska) ... 93 Rozdział 5. Dowód nielegalny w postępowaniu karnym – wykładnia i aspekt
procesowy art. 168a KPK (Agnieszka Wróbel) ... 105 Rozdział 6. Konsensualizm w postępowaniach represyjnych
(Sonia Głogowska) ... 119 Rozdział 7. Odmienności postępowania prywatnoskargowego
(Tomasz Bergel) ... 131
VI
Spis treści
Rozdział 8. Model postępowania przyspieszonego w procedurze karnej
i wykroczeniowej (Anna Skalak, Karol Olszewski) ... 143 Rozdział 9. Charakter prawny kontroli kasacyjnej w KPK i w innych
postępowaniach represyjnych (Marzena Andrzejewska) ... 155 Rozdział 10. Postępowanie w przedmiocie wyroku łącznego na tle innych
postępowań represyjnych (Maciej Ireneusz Andrzejewski) ... 167 Część III. Do granic Kodeksu postępowania karnego
Rozdział 1. Specyfika postępowania w sprawach nieletnich
(Adrian Duda, Tomasz Krasoń) ... 181 Rozdział 2. Specyfika postępowania w sprawach o przestępstwa
i wykroczenia skarbowe (Mariusz Ratajczak) ... 193 Rozdział 3. Specyfika postępowania wykroczeniowego (Hubert Mazur) ... 205 Rozdział 4. Model postępowania lustracyjnego w polskim systemie prawnym
(Dariusz Bojarski) ... 217 Rozdział 5. Model postępowania przed Trybunałem Stanu i sejmową komisją
śledczą (Mateusz Popiel) ... 229 Rozdział 6. Specyfika postępowania w sprawie odpowiedzialności
podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary
(Michał Wantoła) ... 243 Rozdział 7. Model postępowania dyscyplinarnego w polskim systemie prawa
(Paweł Czarnecki) ... 253 Rozdział 8. Wielka Nowelizacja Kodeksu postępowania karnego
– rekapitulacja wypowiedzi przedstawicieli zawodów prawniczych
(Marzena Andrzejewska, Maciej Ireneusz Andrzejewski, Paweł Czarnecki) 265 Indeks rzeczowy ... 291
VII
Przedmowa
Zgodnie z tytułem tej publikacji jej celem jest przedstawienie wzajemnych interak- cji między postępowaniem karnym a innymi postępowaniami represyjnymi. Zadanie to jest niezwykle trudne nie tylko z uwagi na skomplikowany charakter omawianej ma- terii, ale przede wszystkim ze względu na jakże lapidarny rozmiar niniejszego opraco- wania. Komplikacje wynikają z dwóch zasadniczych powodów. Po pierwsze, analizując problemy postępowania karnego, należy również uwzględnić szereg istotnych instytucji karnomaterialnych, ponieważ przedmiotem postępowania karnego jest właśnie realiza- cja przepisów prawa karnego materialnego. Po drugie postępowanie karne sensu largo (a nawet sensu largissimo) występuje w wielu rodzajach i odmianach, a zatem postępo- wania karne szczególne (tryby szczególne) cechuje z góry założona przez ustawodaw- cę odmienność od postępowania zwyczajnego (zwykłego, modelowego, normalnego, za- sadniczego). Tym samym rozważania o dużym stopniu ogólności spowodują wypaczenie i rozmycie różnic między różnymi rodzajami postępowań karnych, a z kolei szczegółowa analiza każdego z tych postępowań z całą pewnością zaburzy tok wywodu.
Niniejsze opracowanie stanowi finalny efekt realizacji kierowanego przeze mnie grantu naukowego pt. „Współzależność postępowania karnego i innych rodzajów postę- powań represyjnych” (Nr projektu: K/DSC/002561). Wskazany projekt badawczy został przyznany przez Dziekana WPiA na Uniwersytecie Jagiellońskim, a sfinansowano go ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w konkursie „Młodzi Naukowcy 2014”. Pierwotnym celem badań miały być objęte cztery wzajemnie przenikające się ob- szary zagadnień, tj.: problematyka tożsamości czynu, problem podwójnej karalności, za- kres samodzielności jurysdykcyjnej sądu karnego oraz wpływ rozstrzygnięć wydanych w procesie karnym na postępowania represyjne (wykroczeniowe, karnoskarbowe, wobec nieletnich, dyscyplinarne, lustracyjne, przed Trybunałem Stanu czy przed sejmową ko- misją śledczą). W początkowej formule jako kierownik grantu przygotowałem obszer- ną kwerendę badawczą, obejmującą wykaz piśmiennictwa oraz orzecznictwa SN, TK oraz judykatów sądów apelacyjnych z zakresu objętego przedmiotem, tak aby przygo- tować również badania ankietowe wśród osób na co dzień stosujących przepisy. Mając na względzie uchwalenie tzw. wielkiej nowelizacji KPK z 27.9.2013 r. (Dz.U. z 2013 r.
poz. 1247 ze zm.), a także zmieniony stan prawny w wyniku ustawy z 20.2.2015 r. o zmia- nie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 396), która weszła w życie 1.7.2015 r., oraz ustawy z 11.3.2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępo- wania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 437), zdecydowano się w publikacji uwzględnić szereg rozwiązań prawnych, jakie w badanych obszarach wpro- wadziły wskazane akty prawne. Konieczne było zatem rozszerzenie zakresu prac także na nowe obszary. Co więcej, pierwotnie książka miała się ukazać we wrześniu 2015 r., przy
VIII
Przedmowa
czym mając na względzie wzmożoną (nad)aktywność legislacyjną ustawodawcy, koniecz- ne było zaktualizowanie treści zamieszczonych w poszczególnych artykułach. Z uwagi na mechanizmy intertemporalne we wskazanych ustawach niecelowe jest przedstawienie w tym opracowaniu fragmentarycznych wyników wywiadów ankietowych, aczkolwiek niektóre wnioski z tych badań zostały wykorzystane w poszczególnych opracowaniach.
Publikacja stanowi pewnego rodzaju quasi-dantejską wędrówkę po trzech kręgach badawczych, zatytułowanych kolejno: „W stronę prawa karnego materialnego”, „Przez zasadę ne bis in idem i nie tylko”, „Do granic Kodeksu postępowania karnego”. Po tych obszarach oprowadza nas 23 Autorów. W części karnomaterialnej omawiane są: poję- cie i konstytucyjne podstawy postępowań represyjnych, odpowiednie stosowanie prze- pisów prawa karnego w postępowaniach represyjnych, przedawnienie i zatarcie skazania, umorzenie restytucyjne oraz warunkowe umorzenie postępowania karnego. W drugim obszarze omawiane są: zasada tożsamości czynu, zasada ne bis in idem w postępowaniu karnym, cywilnym i administracyjnym, zasada samodzielności jurysdykcyjnej w tych postępowaniach, konsensualizm postępowań represyjnych i procesowe (choć nie tyl- ko) aspekty dowodów nielegalnych. W tej samej części przedstawiono także odmienno- ści postępowań w przedmiocie wyroku łącznego, prywatnoskargowego, przyspieszonego i kasacyjnego. Trzecia sfera dotyczy postępowań pozakodeksowych (nieletnich, karno- skarbowych, dyscyplinarnych, wykroczeniowego, lustracyjnego, przed trybunałem stanu i komisją śledczą, wobec podmiotów zbiorowych oraz postępowania dyscyplinarnego).
Struktura tego opracowania czy też kolejność tematów może oczywiście budzić kontro- wersje, ale redaktor postanowił w tej mierze wybrać jeden z kilku możliwych sposobów zaprezentowania zagadnienia. Zresztą treść książki jest na tyle atrakcyjna, że pozwala, niczym w kultowej powieści Julio Cortázara, rozpocząć lekturę od dowolnego artykułu i poskakać po lekturze w dowolnym kierunku. Do czego Czytelnika zresztą zachęcam!
Wszystkie powyższe opracowania mają cztery wspólne cechy: dotyczą sfery odpo- wiedzialności represyjnej, ujęte zostały w formę eseju naukowego, wykazują powiązanie z tzw. wielką nowelizacją KPK, która weszła w ostatniej części w życie 1.7.2015 r. (po części również z Nowelizacją 2016 obowiązującą od 15.4.2016 r.) oraz żadne z nich nie przekracza 30 tys. znaków. Autorami tych opracowań są młodzi, utalentowani fascyna- ci procedury karnej, dla których proces karny jest prawdziwą pasją. Nie można przy tym zapominać, że ponad połowa z tych osób wykonuje zawód prawniczy lub też przygoto- wuje się do niego na aplikacji, co pozwala wzbogacić rozważania o szereg obserwacji wy- nikających ze swojej praktyki. Żaden z tych tekstów z oczywistych powodów nie aspiruje do wyczerpującej analizy materii – nie takie było założenie, lecz w tekstach miały zostać przekazane własne przemyślenia na omawiany temat w sferze, która jest bliska każdemu z tych Autorów. Zresztą sam pomysł przydziału tekstów Autorom per se mógłby stano- wić ciekawy wątek do swoistego metaartykułu. Rolą redaktora nie było w żadnej mierze ingerencja w treść poglądów, co byłoby zresztą niewybaczalnym przewinieniem w sferze naukowej. Mogę zapewnić, że jako redaktor zachęcałem do jak największej kreatywno- ści w tym zakresie, nalegając, aby zamiast tekstów obudowanych literaturą przedmiotu (co jest niestety bolączką współczesnego piśmiennictwa), ograniczyć się jedynie do spoj- rzenia na problem z lotu ptaka i wyrazić osobiste spostrzeżenia. Każdy z tych tematów
IX
Przedmowamógłby przecież stanowić temat odrębnego doktoratu, zatem tym bardziej należy doce- nić umiejętność lapidarnego pisania o trudnych zagadnieniach. Zresztą jako kierownik grantu zaprosiłem do niego osoby, z którymi miałem okazję współpracować wcześniej przy różnych projektach i także w tym przypadku się nie zawiodłem. Moją rolą na tym etapie prac był jedynie wybór wszystkich tematów zagadnień i przedstawienie ogólnego zarysu tekstu, który chciałbym otrzymać do książki. Każdy z członków zespołu granto- wego wybierał sobie przy pomocy ankiety zagadnienie z zamkniętego katalogu tematów dostarczonych przez redaktora, a jak to się stało, że każdy otrzymał dokładnie to, co so- bie zażyczył – niech pozostanie tajemnicą. Zresztą Autorzy tak naprawdę pracowali nad książką w wakacyjne upały w trybie on-line, w razie potrzeby wymieniając się z redakto- rem spostrzeżeniami.
Przedmowę wypada zakończyć podziękowaniami, co też uczynię, ale bynajmniej nie dlatego, że tak wypada, ale dlatego że naprawdę jestem wdzięczny kilku osobom, bez których ta książka nie ukazałaby się. Dziękuję moim Mentorom: prof. dr. hab. Piotrowi Hofmańskiemu, który gdzieś tam w Hadze sądzi zbrodniarzy całego świata, i tu na miej- scu dziękuję prof. UJ dr. hab. Andrzejowi Światłowskiemu, pilnującemu tu w Polsce porządku w zespole naukowym, którego jestem członkiem. Dziękuję obu recenzen- tom: prof. dr. hab. Pawłowi Wilińskiemu z UAM oraz prof. UG dr. hab. Sławomirowi Steinbornowi, za czas, jaki poświęcili na przeczytanie tej lektury, szereg arcyciekawych spostrzeżeń i miłą recenzję, którą jakże sprawnie sporządzili. Podziękowania należą się uroczym Paniom z Wydawnictwa (Wioletcie Beczek oraz Natalii Adamczyk), które spraw- nie opiekowały się tym projektem, w związku z czym na ręce Pani Agnieszki Sypniewskiej- -Kozak ślę wyrazy wdzięczności. Z kolei Pani Dziekan prof. dr hab. Krystynie Chojnickiej, za pomoc we wsparciu ze strony uniwersytetu w wydaniu tej książki. Mojej Żonie – Agnieszce dziękuję, że była w tej karnoprocesowej wędrówce moją Beatrycze i okazywała mi mentalne wsparcie przy tym projekcie, wyręczając mnie także z wypełniania domo- wych obowiązków i wykazywała nadzwyczajną wyrozumiałość, gdy noce (na szczęście nie wszystkie) spędzałem nad monitorem. Wreszcie na koniec podziękowania należą się tym, którzy arcycierpliwie znosili moje uwagi, sugestie i prośby o poprawki do tek- stów, tym, którzy napisali ze mną prawie 15 tys. maili w sprawie tej książki – dzięku- ję Autorom! Naprawdę Wam dziękuję – wszystkim i każdemu z osobna. Było dla mnie prawdziwym zaszczytem pracować z Wami. Czy efekt tej współpracy będzie udany, oceni już Czytelnik. Jako redaktor usuwam się zatem w cień i oddaję głos Autorom publikacji.
Kraków, 30.8.2016 r. Paweł Czarnecki
XI
Wykaz skrótów
1. Akty prawne
AlkU ... ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 487 ze zm.) EKPC ... Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych
wolności z 4.11.1950 r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.)
IPNU ... ustawa z 18.12.1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 152 ze zm.)
KC ... ustawa z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r.
poz. 380 ze zm.)
KK ... ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks karny (t.j. Dz.U. z 2016 r.
poz. 1137 ze zm.)
KKS ... ustawa z 10.9.1999 r. – Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz.U.
z 2013 r. poz. 186 ze zm.)
KKW ... ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz.U.
Nr 90, poz. 557 ze zm.)
Konstytucja RP ... Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U.
Nr 78, poz. 483 ze sprost. i ze zm.)
KPA ... ustawa z 14.6.1960 r. – Kodeks postępowania administra- cyjnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 23 ze zm.)
KPC ... ustawa z 17.11.1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.)
KPK ... ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.)
KPW ... ustawa z 24.8.2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 395 ze zm.) KW ... ustawa z 20.5.1971 r. – Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U.
z 2015 r. poz. 1094 ze zm.)
MPPOiP ... Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych (Dz.U. z 1977 r. Nr 38, poz. 167, zał.)
NielU ... ustawa z 26.10.1982 r. o postępowaniu w sprawach nielet- nich (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 382 ze zm.)
XII
Nowelizacja 2015 ... ustawa z 27.9.2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postę- powania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.
z 2013 r. poz. 1247)
Nowelizacja 2016 ... ustawa z 11.3.2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks postę- powania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.
z 2016 r. poz. 437 ze zm.)
Nowelizacja KK ... ustawa z 20.2.2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 396) OdpZbiorU ... ustawa z 28.10.2002 r. o odpowiedzialności podmio-
tów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1212 ze zm.)
PolicjaU ... ustawa z 6.4.1990 r. o Policji (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 355 ze zm.)
PPSA ... ustawa z 30.3.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sąda- mi administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.) PrAdw ... ustawa z 26.5.1982 r. – Prawo o adwokaturze (t.j. Dz.U.
z 2015 r. poz. 615 ze zm.)
PrNot ... ustawa z 14.2.1991 r. – Prawo o notariacie (t.j. Dz.U.
z 2014 r. poz. 164 ze zm.)
ProkU ... ustawa z 28.1.2016 r. – Prawo o prokuraturze (Dz.U.
z 2016 r. poz. 177)
PrPras ... ustawa z 26.1.1984 r. – Prawo prasowe (Dz.U. Nr 5, poz. 24 ze zm.)
PrUSP ... ustawa z 27.7.2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszech- nych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 133 ze zm.)
PrUSW ... ustawa z 21.8.1997 r. – Prawo o ustroju sądów wojskowych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 358 ze zm.)
PrzeciwNarkU ... ustawa z 29.7.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 224 ze zm.)
RadPrU ... ustawa z 6.7.1982 r. o radcach prawnych (t.j. Dz.U. z 2016 r.
poz. 233 ze zm.)
SejmKomU ... ustawa z 21.1.1999 r. o sejmowej komisji śledczej (t.j. Dz.U.
z 2016 r. poz. 1024 ze zm.)
ŚwKorU ... ustawa z 25.6.1997 r. o świadku koronnym (t.j. Dz.U.
z 2016 r. poz. 1197)
TKU ... ustawa z 22.7.2016 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U.
z 2016 r. poz. 1157)
TSU ... ustawa z 26.3.1982 r. o Trybunale Stanu (t.j. Dz.U. z 2002 r.
Nr 101, poz. 925 ze zm.)
UjawInfU ... ustawa z 18.10.2006 r. o ujawnianiu informacji o doku- mentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych dokumentów (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1388 ze zm.)
Wykaz skrótów
XIII
UzasadnienieNowelizacji 2015 ... Uzasadnienie projektu ustawy z 27.9.2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r. poz. 1247)
Uzasadnienie
Nowelizacji KK ... Uzasadnienie projektu ustawy z 20.2.2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 396)
VATU ... ustawa z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 710 ze zm.)
ZTP ... rozporządzenie Prezesa RM z 20.6.2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 283 ze zm.)
2. Organy, organizacje, instytucje
ETPC ... Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu IPN ... Instytut Pamięci Narodowej
KKPK ... Komisja Kodyfikacyjna Prawa Karnego KOK ... Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej KRRiT ... Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji KS ... sejmowa komisja śledcza
MS ... Minister Sprawiedliwości MTK ... Międzynarodowy Trybunał Karny NIK ... Najwyższa Izba Kontroli
NSA ... Naczelny Sąd Administracyjny ORA ... Okręgowa Rada Adwokacka RM ... Rada Ministrów
RPO ... Rzecznik Praw Obywatelskich SA ... Sąd Apelacyjny
SN ... Sąd Najwyższy
SN (7) ... Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów TK ... Trybunał Konstytucyjny
TS ... Trybunał Stanu
WSA ... Wojewódzki Sąd Administracyjny WPiA ... Wydział Prawa i Administracji ZN ... Zgromadzenie Narodowe
3. Czasopisma i inne promulgatory
CzPKiNP ... Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych Dz.U. ... Dziennik Ustaw
KZS ... Krakowskie Zeszyty Sądowe
Legalis ... system informacji prawnej Wydawnictwa C.H. BECK LEX ... system informacji prawnej Wydawnictwa Wolters Kluwer LexPolonica ... system informacji prawnej Wydawnictwa LexisNexis
Wykaz skrótów
XIV
MoP ... Monitor Prawniczy NP ... Nowe Prawo
OSN(K) ... Orzecznictwo Sądu Najwyższego (Izba Karna)
OSNKW ... Orzecznictwo Sądu Najwyższego – Izba Karna i Wojskowa OSNwSK ... Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach Karnych OSP ... Orzecznictwo Sądów Polskich
OTK ... Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego
OTK-A ... Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego; zbiór urzędo- wy, Seria A
Pal. ... Palestra
Prok. i Pr. ... Prokuratura i Prawo PiP ... Państwo i Prawo PS ... Przegląd Sądowy
RPEiS ... Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny Zb. Orz. ... Zbiór Orzeczeń
4. Inne skróty
§ ... paragraf art. ... artykuł k.ś. ... komisja śledcza m.in. ... między innymi n. ... następny (–a, –e) niepubl. ... niepublikowany np. ... na przykład Nr ... numer por. ... porównaj post. ... postanowienie poz. ... pozycja red. ... redakcja s. ... strona t. ... tom
TBSP ... Towarzystwo Biblioteki Słuchaczów Prawa t.j. ... tekst jednolity
tzw. ... tak zwany (–a, –e) uchw. ... uchwała
ust. ... ustęp w zw. ... w związku wyr. ... wyrok z. ... zeszyt zd. ... zdanie ze zm. ... ze zmianami zob. ... zobacz
Wykaz skrótów
XV
Autorzy
Andrzejewska Marzena – magister prawa, doktorantka w Katedrze Postępowania Karnego WPiA UJ. Aplikantka adwokacka przy ORA w Krakowie. Rzecznik Praw Doktoranta Krajowej Reprezentacji Doktorantów. W procesie karnym szczególnie zain- teresowana modelem nadzwyczajnych środków zaskarżenia i kontrolą odwoławczą. Pod opieką prof. dr. hab. Piotra Hofmańskiego przygotowuje dysertację doktorską pt. „Granice orzekania sądu kasacyjnego w polskim procesie karnym”.
Andrzejewski Maciej – magister prawa, licencjat prawa kanonicznego, doktorant w Katedrze Postępowania Karnego WPiA UJ. Aplikant adwokacki przy ORA w Krakowie.
Przewodniczący Komisji Prawnej Krajowej Reprezentacji Doktorantów. Członek Stałej Senackiej Komisji ds. Nauczania UJ. Przygotowuje rozprawę doktorską pt. „Wyrok łączny jako sui generis wyrok w polskim procesie karnym”. Do jego zainteresowań należą także ewolucja instytucji sędziego śledczego na tle prawnoporównawczym oraz model postę- powania przygotowawczego.
Balcer Patrycja – magister prawa WPiA UJ, master en droit priveé na Uniwersytecie w Orleanie, adwokat w Izbie Adwokackiej w Krakowie. Obecnie pod opieką dr hab.
Dobrosławy Szumiło-Kulczyckiej przygotowuje rozprawę doktorską na temat roli zarzu- tów w postępowaniu odwoławczym. Zainteresowania naukowe koncentrują się wokół za- kresu zaskarżenia orzeczeń i ustalania faktów sprawy przez sąd odwoławczy, prawomoc- ności horyzontalnej wyroku oraz dostępu do akt postępowania karnego.
Bergel Tomasz – magister prawa WPiA UJ. Od 2014 r. aplikant radcowski w OIRP w Krakowie. Pracę doktorską dotyczącą dysponowania przedmiotem procesu przygoto- wuje pod opieką prof. UJ dr. hab. A. Światłowskiego. W kręgach zainteresowań karno- procesowych Autora znajdują się rola oraz udział stron i ich reprezentantów w procesie, a także zagadnienie przedmiotu procesu.
Bojarski Dariusz – magister prawa, doktorant w Katedrze Historii Doktryn Po li- tycznych i Prawnych WPiA UJ, w 2014 r. zdał egzamin adwokacki, aktualnie asystent sędziego w Sądzie Rejonowym dla Krakowa-Krowodrzy w Krakowie. Zainteresowania naukowe koncentrują się wokół amerykańskiej myśli politycznej XIX w., ochrony praw człowieka oraz interakcji prawa cywilnego z procesem karnym.
Czarnecki Paweł – doktor nauk prawnych, adiunkt w Katedrze Postępowania Kar- nego WPiAUJ, w latach 2010–2015 asystent w KKPK działającej przy Ministrze
XVI
Autorzy
Sprawiedliwości, społeczny kurator sądowy w Sądzie Rejonowym w Krakowie, opiekun naukowy Koła Postępowania Karnego TBSP UJ. Przedmiotem jego zainteresowań nauko- wych jest odpowiedzialność dyscyplinarna i postępowanie dyscyplinarne w polskim sys- temie prawa, prawo karne materialne i procesowe oraz stosowanie przepisów KPK poza procesem karnym.
Dębowski Paweł – radca prawny, doktorant w Katedrze Postępowania Karnego WPiA UJ. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się przede wszystkim na postępo- waniu ponownym po uchyleniu wyroku I instancji, postępowaniu karnym dotyczącym przestępstw gospodarczych, kontradyktoryjności w postępowaniu karnym, niemieckim postępowaniu karnym oraz problematyce ryzyka gospodarczego w perspektywie ewentu- alnej odpowiedzialności karnej.
Duda Adrian – magister prawa, absolwent prawa WPiA UJ, były seminarzysta w Katedrze Prawa Karnego UJ, aktywny członek Koła Naukowego Postępowania Karnego TBSP UJ. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się wokół prawa karnego material- nego i procesowego.
Garwol Milena – magister prawa, doktorantka w Katedrze Prawa Karnego WPiA UJ.
Przedmiotem jej zainteresowań naukowych są zagadnienia dotyczące odpowiedzialności uczestników postępowania karnego za niezgodne z prawem i etyką wykonywanie upraw- nień procesowych, konstytucyjnych aspektów odpowiedzialności karnej, a także środków zabezpieczających.
Głogowska Sonia – magister prawa, absolwentka WPiA UJ, pracę magisterską pt. „Wpływ trybów konsensualnych na postępowanie przed sądem II instancji” obroniła w Katedrze Postępowania Karnego. Od 2016 r. wpisana na listę aplikantów adwokackich.
Przedmiot jej zainteresowań stanowią w szczególności rozwój porozumień w procesie karnym oraz praktyczne aspekty pracy organów ścigania.
Gorczyca Karolina – adwokat, absolwentka prawa WPiA UJ oraz ekonomii w Instytucie Ekonomii, Finansów i Zarządzania UJ. Specjalizuje się w zagadnieniach związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, w szczególności startupami.
Przedmiotem jej zainteresowań naukowych jest prawo pracy, ochrona własności intelek- tualnej oraz prawnokarne aspekty przestępczości gospodarczej.
Klonowski Marcin – magister prawa WPiA UJ, doktorant w Katedrze Postępowania Karnego WPiA UJ. Aplikant adwokacki w Izbie Adwokackiej w Katowicach. W zakresie jego zainteresowań naukowych leży problematyka granic postępowania odwoławczego, dowodów prywatnych, ochrony tajemnic zawodowych oraz konstytucyjnych aspektów procesu karnego.
Krasoń Tomasz – student V roku prawa WPiA UJ, czynny działacz Koła Postępowania Karnego TBSP UJ, seminarzysta w Katedrze Postępowania Karnego UJ. Przedmiotem jego zainteresowań naukowych jest proces karny i prawo karne materialne.
XVII
AutorzyMamak Kamil – absolwent prawa i filozofii. Doktorant w Katedrze Prawa Karnego WPiA UJ oraz w Katedrze Filozofii Przyrody Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Pracownik Studenckiej Poradni Prawnej UJ. Ambasador Rzecznika Praw Obywatelskich na WPiA UJ. Członek Zarządu w Krakowskim Instytucie Prawa Karnego.
Redaktor naczelny Internetowego Przeglądu Prawniczego TBSP UJ. Autor bloga o prawie karnym, filozofii i technologiach: criminalfuture.com.
Mazur Hubert – absolwent prawa WPiA UJ, autor pracy magisterskiej pt. „Dozór elektroniczny w procesie karnym i możliwość jego recepcji w prawie polskim”. Opra- cowuje rozprawę doktorską pt. „Kontradyktoryjność jako środek dochodzenia do praw- dy w procesie”. W zakresie jego zainteresowań naukowych znajdują się także obszar sty- ku procesu karnego i prawa administracyjnego oraz stosowanie nowoczesnych narzędzi technicznych w postępowaniu karnym.
Olszewski Karol – student V roku prawa WPiA UJ, seminarzysta w Katedrze Prawa Cywilnego WPiA UJ. Jego zainteresowania naukowe skupiają się wokół zagadnień doty- czących prawa cywilnego materialnego.
Popiel Mateusz – magister prawa, doktorant w Katedrze Postępowania Karnego WPiA UJ. Jego zainteresowania naukowe ogniskują się wokół ewolucji zasad proceso- wych, przenikania się systemów prawa stanowionego i common law oraz sprawności po- stępowania karnego. Przygotowuje dysertację doktorską dotyczącą prawa intertemporal- nego pod opieką prof. UJ dr. hab. Andrzeja Światłowskiego.
Ratajczak Mariusz – adwokat specjalizujący się w sprawach karno-gospodarczych, Sędzia Okręgowego Sądu Łowieckiego w Polskim Związku Łowieckim, z-ca członka ORA w Zielonej Górze latach 2013–2016. Zainteresowania naukowe koncentruje głów- nie na zagadnieniach dotyczących przesłanek stosowania środków przymusu i trybach konsensualnych w polskim procesie karnym.
Skalak Anna – magister prawa UJ, aplikantka notarialna w Krakowskiej Izbie Notarialnej. Pracę magisterską pt. „Tajemnica obrończa – uwagi de lege lata i postulaty de lege ferenda” obroniła w Katedrze Postępowania Karnego. Jej zainteresowania nauko- we koncentrują się wokół problematyki dowodowej w procesie karnym. Ponadto do krę- gu jej zainteresowań należą zagadnienia cywilistyczne, w szczególności prawo rzeczowe.
Szczepanek Piotr – magister prawa, doktorant w Katedrze Postępowania Karnego WPiA UJ, aplikant adwokacki przy ORA w Krakowie. Jego zainteresowania nauko- we koncentrują się zwłaszcza wokół kwestii ochrony jednostki w procesie karnym oraz roli sądu w postępowaniu przygotowawczym. Pod opieką dr hab. Dobrosławy Szumiło- Kulczyckiej przygotowuje dysertację doktorską, dotyczącą relacji między prawem do pry- watności uczestników postępowania a prawem do informacji w procesie karnym.
XVIII
Autorzy
Tokarska Magdalena – magister prawa, doktorantka w Katedrze Postępowania Karnego WPiA UJ. Absolwentka aplikacji ogólnej, a od marca 2015 r. aplikantka aplika- cji prokuratorskiej w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury. W kręgu jej zaintere- sowań naukowych znajdują się zagadnienia konstytucyjne i cywilistyczne w procesie kar- nym oraz problematyka konsensualnych sposobów zakończenia postępowania karnego.
Pracę doktorską, dotyczącą prawa pokrzywdzonego do sądu, przygotowuje pod opieką dr. hab. Andrzeja Światłowskiego, prof. UJ.
Wantoła Michał – magister prawa, doktorant w Katedrze Prawa Karnego WPiA UJ.
W kręgu jego zainteresowań naukowych znajdują się zagadnienia z zakresu m.in. teorii prawa karnego, form stadialnych popełnienia przestępstwa, prawa karnego skarbowego i gospodarczego oraz pozostałych działów prawa represyjnego, zwłaszcza prawa dyscypli- narnego, a także związków prawa karnego materialnego i procesowego.
Wróbel Agnieszka – magister prawa, doktorant w Katedrze Prawa Postępowania Karnego WPiA UJ. Absolwentka aplikacji ogólnej, a od kwietnia 2016 r. aplikantka apli- kacji sędziowskiej w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury w Krakowie. Jej zainte- resowania związane są z postępowaniem dowodowym w procesie karnym przed sądem I i II instancji, w szczególności z zagadnieniem ciężaru dowodu.
XIX
Bibliografia
Andrzejewski M., Cios M., Hybrydalność orzekania sądu kasacyjnego, RWNPiE 2011, t. VII, z. 1
Artymiak G., Odrębności postępowania karnego w sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego – zagadnienia wybrane, WPP 2008, Nr 3
Artymiak G., Rogalski M., Proces karny. Część ogólna, Warszawa 2012
Balon A., Zmiana przepisów o przedawnieniu karalności a zakaz retroakcji (problemy aksjologiczne i interpretacyjne), PiP 2006, Nr 1
Banasik K., Zrzeczenie się przedawnienia przez oskarżonego, Prok. i Pr. 2012, Nr 3 Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warszawa 2015
Barańska M., Zasada państwa prawnego jako argument przetargowy w dyskursie poli- tycznym na temat lustracji, Studia Socjologiczne 2007, Nr 2
Barczak-Oplustil A., Sporne zagadnienia istoty winy w prawie karnym, CzPKiNP 2005, Barczak-Oplustil A., Raglewski J., Praktyczne aspekty przedawnienia karalności czynu, Nr 2
PiP 2011, Nr 4
Baszuk R., Kontrola sądowa nad postępowaniem dyscyplinarnym wobec adwokatów i aplikantów adwokackich, Pal. 2012, Nr 1–2
Bergel T., Jaka skargowość? Wpływ instytucji cofnięcia aktu oskarżenia na zasadę skargo- wości w znowelizowanej procedurze karnej, Pal. 2015, Nr 1–2
Bielski M., Przesłanki wymiaru kary łącznej orzekanej w trybach wyroku skazującego i wyroku łącznego na tle nowego modelu kary łącznej, Pal. 2015, Nr 7–8
Błaszczyk M., Instytucja zatarcia skazania w polskim prawie karnym, Studia Iuridica 2006, Nr 46
Bojańczyk A., Jaki jest zakres nowego zakazu dowodowego obejmującego dowody uzy- skane za pomocą czynu zabronionego?, Pal. 2014, Nr 10
Bojarski T., Polskie prawo wykroczeń. Zarys wykładu, Warszawa 2012 Bojarski M., Radecki W., Kodeks wykroczeń. Komentarz, Warszawa 2011
Boratyńska K.T., „Skazanie bez rozprawy” (art. 335 KPK) w ocenie prokuratorów, w: C. Kulesza (red.), Porozumienia karnoprocesowe w praktyce wymiaru sprawiedli- wości, Białystok 2010
Borucka-Arctowa M., Z zagadnień społecznego działania prawa, Kraków 1962 Broniewicz W., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2008
Brzezińska M., Kaczorkiewicz D., Tarnowska D., Niesprawcza odpowiedzialność kar- na o charakterze represyjnym (karnym) w świetle Konstytucji RP (art. 42 ust. 1), RPEiS 2013, Nr 4
Cieślak M., Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne, Warszawa 1984 Cieślak W., Woźniewski K. (red.), Leksykon prawa karnego procesowego. 100 podstawo-
wych pojęć, Warszawa 2012
