Rachunki narodowe – ćwiczenia, 2013 KTiASE
1 Zadanie 1. (Wyznaczanie PKB hipotetycznego układu gospodarczego)
Przykład pochodzi z publikacji Lequiller F., Blades D. (2006), Understanding national accounts, OECD, http://www.oecd.org/std/nationalaccounts/38451313.pdf, str. 40.
W gospodarce występują cztery firmy: firma A, przedsiębiorstwo górnicze, wydobywa rudę żelaza;
przedsiębiorstwo B, producent stali, wykorzystuje żelazo do produkcji blach i sztab; firma C, producent samochodów, wytwarza auta z wykorzystaniem stali; firma D, producent maszyn i robotów, także wykorzystuje stal. Oblicz wartości produkcji, zużycia pośredniego oraz wartość dodaną (każdej firmy i całej gospodarki) w milionach euro w oparciu o poniższe dane.
Firma A wydobywa 50 000 ton rudy, po 200 euro za tonę; zakupy tej firmy ograniczają się do nabycia jednego urządzenia, wytwarzanego przez przedsiębiorstwo D, kosztującego 10 mln euro. Firma B produkuje 15 000 ton blach stalowych, po 3 000 EUR za tonę, kupując i zużywając całą ilość rudy żelaza wydobywaną przez firmę A. Firma C produkuje 5 000 pojazdów i sprzedaje je wszystkie gospodarstwom domowym po 15 000 euro każdy; firma C nabywa przy tym blachę stalową za 20 mln euro od firmy B, ale w produkcji aut zużywa jedynie część tej blachy – o wartości 18 mln euro.
Ponadto firma C importuje 5 000 silników, z których każdy ma wartość 4 000 euro, a także kupuje w kraju 2 roboty wykonane przez firmę D. Firma D sprzedaje jedną maszynę za 10 mln euro i dwa roboty, po 5 mln euro każdy, zużywając blachy o wartości 10 mln euro, kupione od firmy B.
Wyznacz PKB tej gospodarki. Oblicz także wartość popytu finalnego, zakładając, że w gospodarce tej nie występuje eksport. Sprawdź, czy PKB jest równy popytowi końcowemu. (Należy pamiętać, że zakup maszyny nie jest zużyciem pośrednim, ale stanowi nakłady brutto na środki trwałe).
Zadanie 2. W gospodarce występują trzy przedsiębiorstwa – kopalnia, elektrownia i stadion piłkarski.
W ciągu danego roku kopalnia wydobyła węgiel o łącznej wartości 20 mln zł. Sprzedaż węgla wyniosła 19 mln zł, z czego węgiel za 7 mln zł sprzedano elektrowni, za 2 mln zł – gospodarstwom domowym, za 10 mln zł zaś – odbiorcom zagranicznym. Elektrownia wytworzyła prąd o wartości 15 mln zł. Prąd o wartości 6 mln zł został zużyty przez kopalnię, prąd o wartości 5 mln zł – przez gospodarstwa domowe, a prąd o wartości 4 mln zł – przez stadion. Suma kosztów pracy i nadwyżki operacyjnej brutto stadionu wyniosła 3 mln zł (nie występowały podatki od producentów ani dotacje dla producentów). Stadion sprzedał za 1 mln zł prawa do swej nazwy elektrowni (co elektrownia zakwalifikowała jako wydatek inwestycyjny). Pozostałe przychody stadion osiągał ze sprzedaży biletów gospodarstwom domowym. W omawianym okresie gospodarka niczego nie importuje, a gospodarstwa domowe nie występują w roli producentów.
a) Wyznacz PKB opisanego systemu gospodarczego.
b) Wyznacz poszczególne składniki tożsamości PKB od strony popytu.
Zadanie 3. Gospodarka składa się z trzech sektorów – rolnictwa, przemysłu i usług. Produkty rolne zużywane są przez przemysł (20 mld zł) oraz sprzedawane gospodarstwom domowym (15 mld zł) oraz sprzedawane za granicę (5 mld zł). Sprzedaż produktów rolnych równa jest ich podaży. 25%
sprzedawanych produktów rolnych pochodzi z importu. Przemysł dostarcza maszyny (14 mld zł) i paliwa (6 mld zł) rolnictwu, a także różne wyroby do sektora usług (8 mld zł). Krajowi konsumenci kupują produkty przemysłowe o wartości 13 mld zł, eksport tych produktów wynosi 2 mld zł.
Produkcja przemysłu jest o 3 mld zł większa od ich sprzedaży. Wartość dodana w usługach wynosi 16 mld zł. Połowa wartości wytwarzanych usług wchodzi w skład kosztów produkcji przemysłowej, pozostałe stanowią konsumpcję rządową.
a) Wyznacz wartości dodane poszczególnych sektorów i PKB opisanego systemu gospodarczego.
b) Wyznacz poszczególne składniki tożsamości PKB od strony popytu.
Rachunki narodowe – ćwiczenia, 2013 KTiASE
2 Zadanie 4. W poniższej tablicy przedstawiono dane dla Francji (w mln euro). Wyznacz PKB za pomocą dwóch metod – od strony popytu i od strony dochodów (zapisz działania!).
INDIC_NA/TIME 2009
Household and NPISH final consumption expenditure 1 095 607,0
Final consumption expenditure of households 1 057 772,0
Final consumption expenditure of NPISH 37 835,0
Final consumption expenditure of general government 467 002,0 Individual consumption expenditure of general government 302 732,0 Collective consumption expenditure of general government 164 270,0
Gross capital formation 360 853,0
Gross fixed capital formation 373 032,0
Changes in inventories and acquisitions less disposals of
valuables -12 179,0
Changes in inventories -12 705,0
Acquisitions less disposals of valuables 526,0
Exports of goods and services 440 944,0
Imports of goods and services 475 175,0
External balance of goods and services -34 231,0
External balance - Goods -40 807,0
External balance - Services 6 576,0
Statistical discrepancy: expenditure side 0,0
Taxes less subsidies on products 184 681,0
Statistical discrepancy: output side 0,0
Compensation of employees 1 008 848,0
Gross operating surplus and gross mixed income 632 265,0
Taxes on production and imports less subsidies 248 118,0
Statistical discrepancy: income side 0,0
Gross fixed capital formation by private sector 327 882,7
