Ślady rękawiczek

Jolanta Jerzewska

Ślady rękawiczek

Klasyfikacja śladów rękawiczek

Możliwości badawcze Do przedstawienia rodzajów śladów

rękawiczek można zastosować nastę­ pujące kryteria ich podziału:

1. sposób występowania śladu, 2. sposób tworzenia śladu, 3. forma odwzorowania śladu, 4. substancja tworząca ślad, 5. forma zmiany materialnej stano­ wiącej ślad,

6. możliwości badawcze,

7. możliwość ustalenia tożsamości osoby.

Ad 1. Ślady rękawiczek mogą wy­ stępować na miejscu zdarzenia jako widoczne i niewidoczne. Najczęściej spotykamy się z niewidocznymi, bez­ barwnymi śladami.

Ad 2. Z uwagi na sposób tworzenia śladu wyróżniamy ślady statyczne i dynamiczne. Pierwsze powstają w chwili zetknięcia się powierzchni ręka­ wiczki z określonym przedmiotem. Drugie natomiast powstają wtedy, gdy wzajemnemu dotknięciu powierzchni i rękawiczki towarzyszy przesunięcie jednego z tych elementów (rękawi­ czka, podłoże).

Ad 3. Na miejscach oględzin mogą wystąpić ślady powierzchniowe i wgłę­ bione. Powierzchniowe ślady rękawi­ czek mogą być w formie nawarstwio­ nej lub odwarstwionej. Ze śladami na­ warstwionymi mamy do czynienia wte­ dy, gdy substancja obca pokrywająca rękawiczki (np. kurz, farba, krew) zos- taje naniesiona na podłoże. Ślady od- warstwione powstają w substancji po­ krywającej podłoże (np. kurz), w wyni­ ku jej przeniesienia do wystających elementów struktury rękawiczek.

Wgłębione ślady rękawiczek po­ wstają w takich podłożach, jak: wosk, kit, masło, świeża farba. Najczęściej dla powierzchniowych śladów stosuje się określenie „odbitka", zaś dla wgłę­ bionych „odcisk".

Ad 4. Przyjmując jako kryterium po­ działu śladów rękawiczek substancję tworzącą ślad, należy zwrócić uwagę, że rodzaj substancji tworzącej ślad wiąże się ściśle z typem rękawiczki i stopniem jej znoszenia. Praktycznie możliwe są trzy przypadki:

A. Substancja tworząca ślad, w przypadku rękawiczek nowych, bę­ dzie mieszaniną składników pocho­ dzenia technologicznego, produkcyj­ nego i samego materiału rękawiczki;

B. Substancja tworząca ślad, w przypadku rękawiczek używanych, będzie mieszaniną składników o wiele bogatszą, zawierającą w swoim skła­ dzie takie elementy, jak: tłuszcz i pot ludzki, kurz, brud, wilgoć pochłoniętą z otoczenia w trakcie użytkowania i in.;

C. Ślad rękawiczki powstał po uprzednim naniesieniu na rękawiczkę obcej substancji szczególnego rodza­ ju, np.: krwi, świeżej farby, oleju. W zależności od rodzaju substancji, jej lepkości, świeżości, a także rodzaju materiału rękawiczki (porowatość, hi- groskopijność, elastyczność) nastąpi znaczne lub niewielkie „związanie" tej substancji z materiałem rękawiczki. Owo „związanie" będzie jednym z czynników jakości powstałego śladu rękawiczki. (Zagadnienie to zostanie szerzej omówione w przygotowywanej pracy, dotyczącej mechanizmu po­ wstawania śladów rękawiczek).

Ad 5. Bardzo cennymi śladami będą rękawiczka pozostawiona na miejscu zdarzenia oraz włókna, kawałki skóry lub innego materiału, wyrwane z ręka­ wiczki.

Ad 6. Chodzi tu o plamy i odciski (odbitki). Za plamy przyjmuje się takie ślady, które nadają się tylko do identy­ fikacji grupowej. Odciski natomiast mogą być przedmiotem identyfikacji indywidualnej.

Ad 7. Generalnie ślady rękawiczek - są śladami pośrednimi - nie

wska-Typowym śladem rękawiczki jest odwzorowanie struktury materiału, w postaci odbitek albo odcisków. Ślady w postaci odbitek są na ogół niewido­ czne i zostają ujawnione w trakcie po­ szukiwania śladów kryminalistycz­ nych, w wyniku zastosowania pro­ szków daktyloskopijnych i innych me­ tod. Bez względu na formę (powie­ rzchniowe, wgłębione) sposób pozo­ stawienia tych śladów w niczym nie narusza pierwotnego stanu (kształtu) rękawiczki. Badania tego rodzaju śla­ dów rękawiczek wykonują z reguły biegli z dziedziny daktyloskopii. Podo­ bnie, jak badania daktyloskopijne, są to badania typu porównawczego.

Wyrwane włókna lub kawałki innego materiału rękawiczki są również ślada­ mi. Zabezpieczone na miejscu zdarze­ nia włókna mogą mieć cenną wartość informacyjną. W wyniku badań można określić rodzaj włókna, skład chemicz­ ny, widmo absorpcji itd.

Plamy różnych substancji, przenie­ sionych z rękawiczki na przedmioty znajdujące się na miejscu zdarzenia, będą również śladami rękawiczek. Równolegle z prowadzonymi badania­ mi rysunku (wzoru, odwzorowania) struktury materiału rękawiczki mogą być prowadzone badania zmierzające do ustalenia składu i właściwości sub­ stancji oraz pochodzenia plam.

Fragment wyrwanej skóry z rękawi­ czki (kawałek rękawiczki gumowej, z materiału skóropodobnego) może być przedmiotem badań na całość. zują wprost na osobę, lecz bezpośred­ nio na rzecz, którą się sprawca posłu­ giwał. Jednak w przypadku porzuco­ nych na miejscu zdarzenia rękawicgu- mowych, wewnątrz których ujawniono ślady linii papilarnych, wskażą one wprost na osobę, która je pozostawiła.

Drogi dotarcia do sprawcy

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 199

10

jący na co dzień rękawiczek i mający styczność z metalami typu: złoto, pla­ tyna, ołów nie jest w stanie „usunąć" śladów tego kontaktu. Również u sprawcy, który na miejscu przestę­ pstwa dotykał przedmiotów z ww. me­ tali, powstają tego rodzaju ślady.

Analizując stronę zewnętrzną (wie­ rzchnią) i wewnętrzną rękawiczki,

śla-Ślady rękawiczek mogą być przed­ miotem wielu badań kryminalistycz­ nych. Szerokie możliwości badawcze i właściwe wykorzystanie śladu do ba­ dań decydują łącznie o dotarciu do sprawcy.

Jednym z podstawowych materia­ łów postępowania przygotowawczego

d. woń - badania odorologiczne. Strona zewenętrzna i wewnętrzna traktowane łącznie:

a. woń - wykorzystanie psa tropią­ cego i specjalnego,

b. wyrwane włókna (dzianina, tkani­ na) lub fragment innego materiału rę­ kawiczki - badania materiałów włó­ kienniczych, badania fizykochemicz­ ne i na całość, badania

mechanosko-Strona wewnętrzna:

a. ślady linii papilarnych (rękawice

Materiał porównawczy do badań śladów rękawiczek

Badania śladów rękawiczek, podo­ bnie jak badania daktyloskopijne, są badaniami typu porównawczego. Bio­

farmacje z miejsc oględzin mogą sta­ nowić przedmiot wnioskowania.

Wnioskowanie z oględzin przepro­ wadza się m.in. w celu ustalenia da­ nych o sprawcy. Na podstawie zabez­ pieczonych śladów rękawiczek na miejscu zdarzenia lub rękawiczki po­ zostawionej przez sprawcę możemy uzyskać informacje dotyczące konsty­ tucji fizycznej sprawcy, środowiska, znamion zawodowych. Wynik analizy fizykochemicznej pomoże nam okre­ ślić charakter (rodzaj) wykonywanej przez sprawcę pracy (np. pracownik stacji benzynowej, murarz, malarz). Wynik badań biologicznych bądź fizy­ kochemicznych może zawęzić krąg podejrzanych. Opinia z badań mecha- noskopijnych lub porównawczych ba­ dań śladów rękawiczek może stano­ wić potwierdzenie zeznań świadków (świadek widział sprawcę w rękawicz­ kach). Użyty na miejscu zdarzenia pies tropiący może bezpośrednio do­ prowadzić do sprawcy, a nie ulega wątpliwości, jak bardzo przydatna mo­ że okazać się w tym przypadku pozo­ stawiona, czasami po prostu zgubio­ na, rękawiczka. Ujawnione wewnątrz rękawic gumowych ślady linii papilar­ nych wskażą wprost na osobę spraw­ cy.

Na podstawie śladów rękawiczek można wysnuwać wnioski (zarówno bezpośrednio na miejscu oględzin, jak i potem, w laboratorium kryminalisty­ cznym). Należy jednak pamiętać, że formułowanie wniosku i jego ocena następuje równolegle z formułowa­ niem i oceną wniosków wyciągniętych na podstawie innych śladów, a często zależy właśnie od tych drugich. Infor­ macje można wykorzystać w różnych wersjach. Od ilości i jakości wersji bę­ dzie zależeć dalszy tok postępowania przygotowawczego. Treść informacyj­ na śladów nie powinna być wykorzy­ stana pod względem taktycznym w ograniczonym zakresie, np. tylko do identyfikacji, zamiast we wszystkich pozostałych, możliwych kierunkach.

nia. Wraz z rozszerzającymi się możli­ wościami badań śladów wzrasta zna- (jeżeli substancją tą będzie krew - czenie oględzin. Właściwie odczytane badania biologiczne). ślady i prawidłowo zinterpretowane

in-Swoisty ślad rękawiczki stanowi po­ rzucona rękawiczka. W takiej sytuacji

najcenniejsze sąpierwsze godziny po- gumowe) - badania daktyloskopijne, szukiwań. W ramach czynności prze- b. krew, włosy, pot, naskórek - ba- widzianych w art. 267 kpk. możemy dania biologiczne,

skorzystać z psa tropiącego. c. paznokieć - badania biologiczne Pozostawiona na miejscu zdarzenia i mechanoskopijne,

rękawiczka daje również inne możli­ wości badawcze. Poddając ją skrupu­ latnym oględzinom, zarówno po stro­ nie wewnętrznej, jak i po stronie zew­ nętrznej, możemy uzyskać materiał do dalszych badań.

Poddając rękawiczkę oględzinom po stronie wewnętrznej można zna­ leźć fragmenty naskórka sprawcy. Niezależnie od tego można dostrzec odłamek paznokcia. Skaleczona ręka pijne,

c. badania mikrośladów.

Przedstawione możliwości badaw­ cze nie wyczerpują całości zakresu badań śladów rękawiczek. Stanowią próbę pokazania, prowadzącym

po-sprawcy może dać wystarczającą ilość krwi do badań. W przypadku rę­ kawiczki gumowej istnieje duże pra­ wdopodobieństwo pozostawienia we­ wnątrz śladów linii papilarnych.

Oględziny po stronie zewnętrznej stępowanie karne, jak mogą wykorzy- rękawiczki mogą dostarczyć innego stać zabezpieczone na miejscu oglę- materiału do badań. Sprawca używa- dżin ślady rękawiczek czy ślady bez­

pośrednio związane z rękawiczkami. Ważne, dla pełnego wykorzystania śladów, będzie zlecenie badań po do­ kładnym przemyśleniu kolejności po­ szczególnych czynności. Chodzi o to, żeby, np. po przeprowadzonych bada­ niach porównawczych śladów rękawi­ czek (ekspert wykonujący odbitki oglą­ da, przewraca rękawiczki na różne dy pochodzące od niej lub bezpośred- strony, zakłada na swoje ręce czasami nio z nią związane oraz ich możliwości kilkadziesiąt razy), nie zlecać przepro- badawcze można ująć w następujący wadzenia badań biologicznych (pot)

sposób: lub odorologicznych (woń).

Strona zewnętrzna: Potwierdza to fakt, jak ważna jest a. odwzorowanie powierzchni ręka- współpraca między biegłym a prowa- wiczki (w postaci odbitki albo odcisku) dzącym postępowanie.

- badania porównawcze, jak w dakty­ loskopii,

b. substancja w postaci plam lub zabrudzeń:

- współuczestnicząca w odwzoro­ waniu powierzchni rękawiczki - bada­ nia porównawcze, jak w daktyloskopii, prowadzone równolegle z badaniami fizykochemicznymi, zmierzającymi do ustalenia składu chemicznego i wła­ ściwości obcej substancji,

- substancja znajdująca się na po- są rezultaty oględzin miejsca zdarze- zostawionej na miejscu zdarzenia rę­

gły z dziedziny daktyloskopii, aby wy­ konać ekspertyzę, musi otrzymać od­ powiednie materiały do badań. Prze­ ważnie materiał taki stanowią ślady linii papilarnych zabezpieczone na miejscu zdarzenia (tzw. materiał do­ wodowy) oraz odbitki palców rąk i dłoni pobrane od osób podejrzanych i in­ nych, które mogły te ślady pozostawić (tzw. materiał porównawczy). Waru­ nkiem koniecznym dokonania badań jest posiadanie pełnego materiału po­ równawczego, tj. materiału wystarcza­ jącego do przeprowadzenia badań.

Badania śladów rękawiczek wyko­ nują eksperci z dziedziny daktylosko­ pii. Materiałem dowodowym są ślady rękawiczek zabezpieczone na miejscu zdarzenia. Natomiast materiałem po­ równawczym są ślady pochodzące od rękawiczek porównawczych (zakwe­ stionowanych, porzuconych, zgubio­ nych).

Cały proces badań śladów rękawi­ czek składa się z wielu ściśle powią­ zanych ze sobą czynności i powinien odbywać się w sposób uporządkowa­ ny. Pierwszym z etapów tego procesu są badania wstępne, które obejmują m.in. oględziny materiału dowodowe­ go i porównawczego oraz konfrontację z informacjami zawartymi w postano­ wieniu, a także ustalenie metody ba­ dawczej.

Oględziny materiału dowodowego i porównawczego mają na celu stwier­ dzenie stanu formalnoprocesowego materiałów nadesłanych do badań i ich przydatności. Praca biegłego nie przyniesie żadnego rezultatu, jeżeli do badań nie zostanie przysłany odpo­ wiedni materiał. Sporządzenie popra­ wnych tzn. rzeczowych i dokładnych postanowień o powołaniu biegłego jest obowiązkiem organu procesowe­ go, który wynika ze względów prakty­ cznych (chodzi o poprawne sporzą­ dzenie opinii) i formalnych (nakaz pły­ nący z przepisów procesowych i orze­ cznictwa sądowego). Najważniejszym elementem postanowienia powinno być, zawarte w pytaniach kierowanych do biegłego, sprecyzowanie stawiane­ go mu do wykonania zadania. Materia­ łem uzupełniającym pytania, zawarte w postanowieniu o powołaniu biegłe­ go, jest uzasadnienie tego postano­ wienia lub akta sprawy.

my ustalić cechy śladu, jego położe­ nie, dane dotyczące podłoża (rodzaj, kształt, jego stan), rodzaj i sposób uży­ cia środków do ujawniania. Dla eks­ perta wykonującego odbitki po­ równawcze te dane powinny stanowić wyznacznik i pomoc przy sporządza­ niu materiału porównawczego.

Praktyka dowodzi, że uzyskanie do­ brej (właściwej) odbitki nastąpi przy wykorzystaniu przedmiotu o takich sa­ mych kształtach bądź kształtach zbli­ żonych. Przytaczam przykład eksper­ tyzy z własnej praktyki kryminalistycz­ nej - Ekspertyza śladów rękawiczek ZKE-25/88, dochodzenie nr RSD- 722/87, Ostrołęka. Materiał porów­ nawczy do tej ekspertyzy wykonano wykorzystując rękawiczki skórzane. Ślady porównawcze naniesiono na butelki po następujących napojach: winie, oranżadzie, mleku, piwie i śmie­ tanie. Wyraźnie różniły się one między sobą średnicą. Dowodowy ślad ręka­ wiczki zabezpieczono na butelce do wina, butelka była zamknięta, wew­ nątrz znajdował się alkohol. Następnie doświadczenie powtórzono, wypełnia­ jąc wszystkie butelki wodą, by uzyskać zbliżenie siły chwytu do warunków ist­ niejących w momencie powstawania śladu dowodowego. Dodatkowo wy­ konano kilka odbitek na szybie. Ślady ujawniono argentoratem i zabezpie­ czono na czarną folię daktyloskopijną (zastosowano taki sam środek do ujawniania, jak w przypadku śladu do­ wodowego). Wszystkie ślady porów­ nawcze poddano analizie i stwier­ dzono znaczne różnice (ryc. 1). Róż­ nice te dotyczyły nie tylko rozkładu powierzchni śladów. Niektóre frag­ menty śladów na jednych foliach były nieporównywalne na innych. Pocho­ dziły z różnych, cząstkowych powierz­ chni części rękawiczki. W zależności od powierzchni chwytnej zwiększały się bądź zmniejszały odległości mię­ dzy tzw. mocnymi cechami. Suma określonych cech indywidualnych roz­ kładała się na poszczególne ślady. Pewna liczba cech z grupy tzw. moc­ nych powtarzała się na każdym śla­ dzie porównawczym. W wyniku anali­ zy, sporządzonnego materiału po­ równawczego, wybrano ślad porów­ nawczy, wykonany na butelce po winie wypełnionej wodą.

Ustalenie metody badawczej doty­ czy w równym stopniu sposobu spo­ rządzenia materiału porównawczego, jak i samej identyfikacji. Z metodą ba­ dawczą wiąże się także zestaw środ­ ków i urządzeń technicznych, którymi będzie posługiwał się biegły.

Sposób pobierania materiału po­

równawczego do badań śladów ręka­

wiczek jest nieco odmienny, niż przy klasycznych badaniach daktyloskopij- nych. W trakcie prowadzonych badań

ekspert posługuje się odbitkami po­

równawczymi, na ogół wykonanymi przy użyciu rękawiczek (zakwestiono­ wanych u podejrzanego lub zabezpie­ czonych na miejscu zdarzenia).

Przy sporządzaniu odbitek porów­ nawczych najważniejszym warunkiem jest wykonywanie odbitek porównaw­ czych na przedmiotach o takich sa­ mych kształtach i rodzaju, jak przed­ mioty, na których ujawniono i zabez­ pieczono ślady dowodowe. Istotne jest stworzenie warunków maksymalnie zbliżonych do tych, w jakich powstał ślad dowodowy. Chodzi tu o środowi­ sko, w którym powstał ślad dowodowy (pomieszczenie zamknięte, prze­ strzeń otwarta). Odbitki porównawcze należy wykonywać z różną silą naci­

sku. Przy ich wykonaniu duże zna­

czenie ma temperatura i wilgotność. Wykonując odbitki porównawcze, przy zachowaniu wyżej wymienionych warunków, możemy oczekiwać, że rozkład powierzchni śladu (inaczej kształt) będzie przynajmniej zbliżony do śladu dowodowego. Ponadto stwa­ rzamy możliwość odwzorowania stru­ ktury materiału rękawiczki na takim sa­ mym podłożu. Wyjaśniając szerzej - rozkład powierzchni śladu to zarówno odwzorowany brzeg śladu, wzajemne ułożenie elementów rękawiczki w ob­ rębie odwzorowanej części, jak rów­ nież sama wielkość śladu (powierzch­ nia).

Możliwość powstania śladu rękawi­ czki, jego utrzymania, ujawnienia za­ leży od wielu czynników. Jednym z tych czynników jest rodzaj podłoża. Używanie proponowanej przez niektó­ rych autorów tylko równej, czystej szy­ by (jako podłoża) może czasami utrud­ nić przebieg badań. Dokonując oglę­ dzin materiału dowodowego, z infor­ macji uzyskanej na metryczce,

może-■

•<A;i

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 199

12

Badania wykonane przy omawianej ekspertyzie stanowiły przyczynek do przeprowadzenia licznych doświad­ czeń w Wydziale Kryminalistyki Ko­ mendy Wojewódzkiej Policji w Ostro­

łęce. Doświadczenia te potwierdziły wnioski wyciągnięte w trakcie opraco­ wywania ekspertyzy ZKE-25/88.

Poważne trudności wystąpiły przy sporządzaniu materiału porównaw­

czego do ekspertyzy ZKE-54/III/90, Ds-96/90, Prokuratura w Wyszkowie.

Ślad rękawiczki skórzanej zabez­ pieczono na obudowie telewizora. Po­ równując ślad dowodowy, zabezpie­ czony na miejscu zdarzenia, z orygi­ nalną rękawiczką i nie używając żad­ nych przyrządów optycznych można było stwierdzić, że ślad ten pochodzi od tej właśnie rękawiczki. Problem po­ jawił się przy sporządzaniu materiału porównawczego. Fotogram części rę­ kawiczki, z której pochodził ślad, nie pozwalał na wyznaczanie cech wspól­ nych. (Rysunek lica i porowatości skó­ ry należy traktować łącznie, nie można również pomijać uziarnienia lica. Skó­ ry gładkie, o dobrym uziarnieniu lica, dają większą szansę na sporządzenie materiału porównawczego, poprzez sfotografowanie interesującego nas fragmentu rękawiczki).

Także odbitki porównawcze na szkle, sporządzane techniką rutyno­ wą, uznawano za wciąż niezadowala­ jące. Po wielu próbach wykonano od­ bitkę, która pozwalała na wskazanie wystarczającej ilości cech wspólnych materiału dowodowego z porównaw­ czym. Przyczyna trudności w uzyska­ niu właściwej odbitki tkwiła w dużym rozmiarze oryginalnych rękawiczek. W ogóle znaczne różnice w wielkości dłoni osoby wykonującej badania, a osoby, do której należą zakwestio­ nowane rękawiczki, mogą sprawiać wiele kłopotów przy wykonywaniu od­ bitek porównawczych, nawet do­ świadczonemu ekspertowi.

Może się zdarzyć, że z uwagi na rzadko spotykane rozmiary rękawiczki czy nietypowy kształt konieczne bę­ dzie pobieranie odbitek porównaw­ czych przy udziale osoby, u której za­ kwestionowano rękawiczki. Naniesio­ ne na podłoże ślady porównawcze (ro­ dzaj, kształt i wielkość przedmiotu taki, jak ten, na którym zabezpieczono ślad dowodowy) ujawniamy takim samym proszkiem daktyloskopijnym, jakim ujawnione były ślady dowodowe. Po przeniesieniu na folię zabezpieczamy je pod względem formalnoproceso- wym. Sporządzamy notatkę urzędową lub spisujemy protokół. Powinny być tam zawarte:

-dane personalne osoby pobierają­ cej ślad, gf « 7^'7 ■ ■

_______

Bili- .

•

-T ’ 7;

777

7

■ I

1

I

7

Ryc. 1. Ślady porównawcze wykonane la >ama rękawiczka na różnych podłożach

Fig. 1. The samples of gloue prints nitide wilh the Sitnie glune on diffemil sitrfaces

■7777

'■ ~rśl

[7^7

Malr*

i

- SiŁlŻŻ

•

7 .-X 7

i

XX

y

—

....

;X

7; 77'7' ż. y

1

7

7

5777777

ip- 71

•

W-—w

Ślad porównawczy uzyskany został poprzez opylenie proszkiem daktylo- skopijnym rękawiczki i przyłożenie na folię lub poprzez naniesienie na mate­ riał rękawiczki farby daktyloskopijnej i

przyłożenie na papier, szkło czy inne­ go rodzaju podłoże.

- rodzaj sprawy,

- data i miejsce pobrania materiału porównawczego,

- liczba i rodzaj śladów porównaw­ czych,

- sposób pobrania,

- użyte środki oraz podpisy osób uczestniczących w czynności.

W niektórych przypadkach celowe jest i zarazem nie stanowi uchybienia umieszczenie oświadczenia osoby wykonującej odbitki, że np. nie wnosi uwag, co do sposobu traktowania jej podczas tej czynności. Jeżeli materiał dowodowy zabezpieczono poprzez sfotografowanie, np. krwawej odbitki rękawiczki czy odbitki powstałej w wy­ niku wcześniejszego zetknięcia ręka­ wiczki z inną kolorową substancją (niekoniecznie cieczą), to przy sporzą­ dzaniu materiału porównawczego mo­ żemy posłużyć się dwiema metodami. Jeżeli ślad dowodowy stanowi odbitkę pochodzącą od substancji ciekłej (np. farba, krew), to możemy nanieść na skórę rękawiczki niewielką ilość farby daktyloskopijnej i sporządzić odbitkę. Natomiast, gdy ślad dowodowy stano­ wi odbitkę pochodzącą od substancji stałej (np. mąka, wapno) możemy wówczas opylić skórę argentoratem i przyłożyć na czarną folię daktylosko- pijną. Uzyskamy obraz identyczny, jak na fotogramie.

Reasumując - materiał porównaw­ czy do badań śladów rękawiczek mo­ że być sporządzony (w zależności od potrzeb przeprowadzanych badań):

1. Techniką rutynową.

Ślad porównawczy został naniesio­

ny, ujawniony, zabezpieczony tymi sa­ mymi metodami i środkami, jakich uży­ to podczas powstania, ujawniania i za­ bezpieczania śladu dowodowego.

2. Techniką fotograficzną.

Ślad porównawczy uzyskany został przez sfotografowanie interesującego nas fragmentu rękawiczki.

3. Techniką rutynową - dla śladów barwnych.

Wnioski

1. Każdy ślad rękawiczki, ujawniony na miejscu zdarzenia należy bez­

względnie zabezpieczyć i przekazać do badań.

2. Ślad rękawiczki, a także ślad związany bezpośrednio z rękawiczką, może być przedmiotem wielu badań kryminalistycznych.

3. Stosowanie badań komplekso­ wych pozwala na wysnuwanie wnio­ sków, nawet wtedy, gdy ekspert dys­ ponuje skąpym materiałem porów­ nawczym.

4. Na podstawie śladów rękawiczek można wnioskować o czynnościach przygotowawczych, konstytucji fizycz­ nej sprawcy, znamionach zawodo­ wych.

5. Na podstawie logicznego wnio­ skowania z tych śladów można: pod­ jąć pościg za sprawcą, użyć psa tro­ piącego, typować sprawców, typować

i poszukiwać materiału porównawcze­ go oraz zlecać wykonanie ekspertyzy. 6. Materiał porównawczy do badań śladów rękawiczek pobieramy w wa­

runkach maksymalnie zbliżonych do tych, w jakich powstał ślad dowodowy.

7. Odbitki wykonujemy na przed­ miotach o takich samych kształtach i rodzaju, na których zabezpieczono ślad na miejscu zdarzenia.

8. Informacje na metryczkach śla­

dów i treści postanowienia o powoła­ niu biegłego mogą być pomocne przy sporządzaniu materiału porównaw­ czego.

Po wykonaniu materiału porównaw­ czego i przeprowadzeniu badań spo­ rządzamy opinię. W sprawozdaniu z badań wyjaśniamy, że np. różnice w odległościach między cechami na ma­ teriale porównawczym i dowodowym wynikają z powodów zaistniałych przy sporządzaniu materiału porównaw­ czego (podajemy powody), że pewne różnice na materiale dowodowym i po­ równawczym należy tłumaczyć, np. zmianami, jakie zaszły w rękawiczce podczas długiego okresu, który upły­ nął między popełnieniem przestę­ pstwa a uzyskaniem materiału porów­ nawczego. W żadnym wypadku nie można ograniczać się tylko do poda­ nia sposobu sporządzania materiału porównawczego.

9. Do ujawniania staramy się stoso­ wać metody i środki, jakie zostały uży­ te na miejscu oględzin.

10. W przypadku wykonywania od­ bitek porównawczych przez osobę, do której należą zakwestionowane ręka­ wiczki, należy sporządzić notatkę urzędową lub spisać protokół.

11. Badania śladów rękawiczek są pracochłonne, m.in. z tego względu, że uzyskanie właściwej odbitki porów­ nawczej wymaga często wielokrot­ nych powtórzeń.

SUMMARY

Here are presented different kinds of glove prints classified according to their appearance, formation, form of reproduction, the materiał forming the print and the materiał change making the print.

There are given indications as to the possibilities of examining glove prints and traces directly connected with gloves as well as the possibilities of personal Identification.

BIBLIOGRAFIA

1. Biernaczyk Z.: Wnioskowanie z

oględzin, „Problemy Kryminalistyki" 1973, nr 101, s. 9.

2. Czerw S.: Kryminalistyczne ślady w postaci odbitek i odcisków, „Proble­ my Kryminalistyki" 1980, nr 145- 146, s. 419.

3. Gurgul J.: Wykorzystanie psa tro­

piącego do celów postępowania karnego, „Nowe Prawo" 1982, nr 3-4, s. 126.

4. Kołecki H.: Pojęcie i klasyfikacje śladów kryminalistycznych, „Ze­

szyty Naukowe ASW" 1977, nr 18, s. 139.

5. Kołecki H.: Funkcje śladów kry­ minalistycznych, Kierunki wykorzy­ stania treści informacyjnej śladów, „Zeszyty Naukowe ASW" 1980, nr 27, s. 116.

6. Locard E.: Dochodzenie prze­ stępstw według metod naukowych. Łódź 1937.

7. Ośrodka S.: Ślady rękawiczek i ich

wykorzystanie w pracy MO. ODKK

MSW. Łódź 1984.

8. Tomaszewski T.: Postanowienie o

powołaniu biegłego w teorii i prakty­

ce, „Problemy Kryminalistyki" 1984,