Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie
EGZAMIN MATURALNY 2011
WIEDZA O SPO àECZEēSTWIE
POZIOM ROZSZERZONY Kryteria oceniania odpowiedzi
MAJ 2011
Obszar standardów Opis wymagaĔ
WiadomoĞci i rozumienie ĩycie spoáeczne i konflikty wartoĞci spoáecznych (I.R.2 / I.P.1) Poprawna odpowiedĨ
D.
1 p. – za wskazanie poprawnej odpowiedzi
Zadanie 2. (0–2)
Korzystanie z informacji Korzystanie ze Ĩródeá informacji o Īyciu spoáecznym (opisy zjawisk spoáecznych) (II.P.7)
WiadomoĞci: Procesy spoáeczne, prawidáowoĞci Īycia spoáecznego (I.R.1/ I.P.1) Poprawna odpowiedĨ
A. stratyfikacja spoáeczna (uwarstwienie spoáeczne / struktura warstwowa / struktura gradacyjna)
B. konformizm C. stereotyp
2 p. – za poprawne podanie trzech nazw 1 p. – za poprawne podanie dwóch nazw
Zadanie 3. (0–1)
WiadomoĞci i rozumienie Instytucje Īycia spoáecznego w Polsce (I.R.3/ I.P.1) Przykáad poprawnej odpowiedzi
jedna spoĞród:
x wyznanie katolickie (rzymskokatolickie) i wyznanie prawosáawne x katolicyzm (rzymski katolicyzm) i prawosáawie
x KoĞcióá katolicki (rzymskokatolicki) i KoĞcióá prawosáawny (Polski Autokefaliczny KoĞcióá Prawosáawny)
x ĝwiĊty KoĞcióá Rzymski i Cerkiew Prawosáawna x katolicy i prawosáawni
1 p. – za poprawne podanie dwóch wyznaĔ Zadanie 4. (0–1)
WiadomoĞci i rozumienie Wspóáczesne formy paĔstw (I.R.4) Przykáad poprawnej odpowiedzi
trzy spoĞród:
x Luksemburg (Wielkie KsiĊstwo Luksemburga) x Liechtenstein (KsiĊstwo Liechtenstein)
x Watykan (PaĔstwo Miasta WatykaĔskiego / PaĔstwo WatykaĔskie / PaĔstwo Miasta Watykan)
x Monako (KsiĊstwo Monako)
1 p. – za poprawne podanie trzech nazw paĔstw
Korzystanie z informacji Korzystanie ze Ĩródeá informacji o Īyciu politycznym (mapa polityczna Europy) (II.P.7)
WiadomoĞci: Modele ustrojowe paĔstw (I.R.5) Poprawna odpowiedĨ
Wielka Brytania (Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Póánocnej /
Zjednoczone Królestwo)
A. monarchia
gabinetowo-parlamentarny (westminsterski / parlamentarno- gabinetowy / parlamentarny) Francja (Republika Francuska /
V Republika Francuska) D. republika
parlamentarno-prezydencki
(póáprezydencki / semiprezydencki / semiprezydencjalny / mieszany) Niemcy (Republika Federalna
Niemiec / RFN) B. republika kanclerski 3 p. – za poprawne wypeánienie trzech wierszy tabeli
1 p. – za poprawne wypeánienie jednego wiersza tabeli Zadanie 6. (0–1)
Korzystanie z informacji Lokalizacja waĪnych wydarzeĔ w czasie (II.P.4) WiadomoĞci: Przemiany ustroju Polski (I.R.4/I.R.3)
Poprawna odpowiedĨ A. – 3
B. – 4 C. – 2 D. – 1
1 p. – za poprawne wskazanie chronologii
Zadanie 7. (0–1)
WiadomoĞci i rozumienie Sądy i Trybunaáy w Polsce, zasady funkcjonowania organów wáadzy w RP (I.P.10/ I.R.7)
Poprawna odpowiedĨ A. prawda
B. faász C. faász
1 p. – za poprawne wskazanie prawdziwoĞci/ faászywoĞci wszystkich zdaĔ Zadanie 8. (0–1)
WiadomoĞci i rozumienie Hierarchia aktów prawnych (I.P.9)
Poprawna odpowiedĨ C.
1 p. – za wskazanie poprawnej odpowiedzi
Korzystanie z informacji Rozumienie czytanych przepisów prawnych (II.7) WiadomoĞci: Elementy prawa cywilnego, karnego, administracyjnego (I.R.10) Poprawna odpowiedĨ
A. abolicja B. pozew
C. decyzja (administracyjna)
2 p. – za poprawne podanie trzech terminów 1 p. – za poprawne podanie dwóch terminów
Zadanie 10. (0–1)
WiadomoĞci i rozumienie Elementy prawa cywilnego (I.R.10) Poprawna odpowiedĨ
B.
1 p. – za wskazanie poprawnej odpowiedzi
Zadanie 11. (0–4)
WiadomoĞci i rozumienie Procedury ochrony praw czáowieka (I.R.9) Poprawna odpowiedĨ
A. Rady Europy B. Strasburgu
1 p. – za podanie dwóch poprawnych nazw, w przypadku nazwy miasta takĪe z báĊdem literowym bądĨ zapisu fonetycznego
Zadanie 12. (0–3)
Korzystanie z informacji Korzystanie ze Ĩródeá informacji o Īyciu politycznym (mapa polityczna Baákanów) (II.P.7)
WiadomoĞci: Szanse i bariery rozwoju Europy (I.R.11) Poprawna odpowiedĨ
A. Sáowenia (Republika Sáowenii) 2
B. BoĞnia i Hercegowina 4
C. Chorwacja (Republika Chorwacji) 6
3 p. – za poprawne wypeánienie trzech wierszy tabeli 1 p. – za poprawne wypeánienie jednego wiersza tabeli Zadanie 13. (0–1)
WiadomoĞci i rozumienie Organizacje miĊdzynarodowe (I.P.15) Poprawna odpowiedĨ
A. prawda B. prawda C. faász
1 p. – za poprawne wskazanie prawdziwoĞci/ faászywoĞci wszystkich zdaĔ
WiadomoĞci i rozumienie Instytucje i zasady dziaáania Unii Europejskiej (I.P.14) Przykáad poprawnej odpowiedzi
dwie spoĞród: B., C., D.
1 p. – za wskazanie minimum dwóch poprawnych odpowiedzi
Zadanie 15. (0–2)
Korzystanie ze Ĩródeá informacji o Īyciu politycznym, krytyczna analiza materiaáów Ĩródáowych (I.P.2/ II.R.1) A. Korzystanie z informacji
WiadomoĞci: Modele ustrojowe paĔstw demokratycznych (I.R.5)
B. WiadomoĞci i rozumienie Modele ustrojowe paĔstw demokratycznych (I.R.5) Przykáad poprawnej odpowiedzi
A. jedna spoĞród:
x iluzoryczny charakter wotum nieufnoĞci wobec rządu
x przegáosowanie wotum nieufnoĞci wobec rządu nie oznacza dymisji tego organu
x w przypadku przegáosowania przez parlament wotum nieufnoĞci wobec rządu prezydent moĪe rozwiązaü parlament
x prezydent ponad innymi organami paĔstwa x prezydent moĪe rozwiązaü parlament
x rząd ponosi odpowiedzialnoĞü przed prezydentem 1 p. – za podanie poprawnego argumentu
B. jedna spoĞród:
x caáa wáadza wykonawcza skupiona jest w rĊku prezydenta x nie ma instytucji premiera
x szefem rządu jest prezydent
x prezydent posiada kompetencje wáaĞciwe premierowi
1 p. – za poprawne wyjaĞnienie Zadanie 16. (0–2)
Rozumienie czytanych przepisów prawnych (II.P.7) A. Korzystanie z informacji
WiadomoĞci: Historyczne formy paĔstwa polskiego, zagroĪenia dla demokracji (I.R.4 / I.R.6)
B. WiadomoĞci i rozumienie Historyczne formy paĔstwa polskiego, zagroĪenia dla demokracji (I.R.4 / I.R.6)
Poprawna odpowiedĨ
A. jednolitoĞü wáadzy (monizm wáadzy) 1 p. – za poprawne nazwanie zasady
x organ ustawodawczy jest nadrzĊdny nad organami sądowniczymi x organ ustawodawczy jest nadrzĊdny
x jeden z organów wáadzy jest ponad innymi x brak podziaáu wáadzy / brak trójpodziaáu wáadzy x organy sądownicze nie są niezaleĪne
x parlament nadrzĊdnym organem wáadzy x legislatywa nadrzĊdnym organem wáadzy x Sejm PRL byá nadrzĊdnym organem wáadzy
1 p. – za poprawne wyjaĞnienie Zadanie 17. (0–1)
Korzystanie z informacji Korzystanie ze Ĩródeá informacji o Īyciu politycznym, krytyczna analiza materiaáów Ĩródáowych (I.P.2 / II.R.1) WiadomoĞci: Przemiany spoáeczeĔstwa polskiego, kultura polityczna spoáeczeĔstwa polskiego (I.R.3 / I.P.6)
Przykáad poprawnej odpowiedzi jedna spoĞród:
x WĞród osób deklarujących absencjĊ wyborczą (i niezdecydowanych) odsetek akceptujących zmiany po 1989 roku jest mniejszy niĪ w potencjalnych elektoratach partii x WĞród osób deklarujących gáosowanie odsetek akceptujących zmiany po 1989 roku jest
wiĊkszy niĪ wĞród niegáosujących (i niezdecydowanych) 1 p. – za podanie poprawnej zaleĪnoĞci
Zadanie 18. (0–3)
Korzystanie ze Ĩródeá informacji o Īyciu politycznym (tekst popularnonaukowy oraz dane z badaĔ opinii publicznej w formie
wykresów sáupkowych), krytyczna analiza materiaáów Ĩródáowych, analiza stanowisk róĪnych stron debaty publicznej (II.P.2 / II.R.1 / II.R.2)
A. Korzystanie z informacji
WiadomoĞci: Modele ustrojowe paĔstw demokratycznych (I.R.5)
Korzystanie ze Ĩródeá informacji o Īyciu politycznym (tekst popularnonaukowy), krytyczna analiza materiaáów Ĩródáowych (II.P.2 / II.R.1)
B. Korzystanie z informacji
WiadomoĞci: Zasady funkcjonowania organów wáadzy w RP (I.R.7) Przykáad poprawnej odpowiedzi
A. jedna spoĞród
x nieakceptowaną zmianą są wybory Prezydenta przez Zgromadzenie Narodowe – zgadza siĊ z tym 9% respondentów
x 89% respondentów chce – inaczej niĪ autor tekstu – powszechnych wyborów prezydenckich
1 p. – za podanie nieakceptowanej zmiany wraz z przytoczeniem danych
Proponowane zmiany Aktualne unormowania konstytucyjne jedna spoĞród:
x uchwalenie ustaw w drodze referendum z inicjatywy parlamentu
x moĪliwoĞü zarządzania przez parlament referendum ogólnonarodowego
w sprawie uchwalania waĪnych dla obywateli ustaw
jedno spoĞród:
x referendum ogólnonarodowe moĪe zostaü zarządzone jedynie w sprawach o „szczególnym znaczeniu
dla paĔstwa”
x referendum zarządza Sejm lub Prezydenta RP za zgodą Senatu
x ustawy uchwala obecnie Sejm
x referendum dotyczy przepisów rozdziaáu I, II i XII konstytucji
x procedura legislacyjna nie przewiduje instytucji referendum
sĊdziów Trybunaáu Konstytucyjnego wybiera Sejm, a kandydatów wysuwają gremia prawnicze i naukowe
sĊdziów Trybunaáu Konstytucyjnego wybiera Sejm (a kandydatów wysuwa grupa co najmniej 50 posáów lub Prezydium Sejmu)
2 p. – za poprawne wypeánienie dwóch wierszy tabeli 1 p. – za poprawne wypeánienie jednego wiersza tabeli Zadanie 19. (0–2)
Korzystanie z informacji Korzystanie ze Ĩródeá informacji o Īyciu politycznym, krytyczna analiza materiaáów Ĩródáowych (I.P.2 / II.R.1)
WiadomoĞci: Funkcjonowanie organów wáadzy w RP, zagroĪenia dla demokracji (I.R.7 / I.R.6) Poprawna odpowiedĨ
A. legislatywa
przykáad argumentu – jeden spoĞród:
x niewáaĞciwe mechanizmy tworzenia prawa x tworzenie „záego” prawa
x záe tworzenie prawa / psucie dobrych projektów ustaw administracja
przykáad argumentu – jeden spoĞród:
x niewáaĞciwe wypeánianie funkcji usáugowej wobec obywateli x urzĊdnicy pokazują swoją wáadzĊ w stosunku do obywatela x urzĊdnicy nie są przewodnikami obywatela
1 p. – za poprawne wpisanie dwóch argumentów
B.
x niezaleĪnoĞü sądów
x ochrona praw czáowieka (wypeánianie standardów demokratycznego paĔstwa prawa w dziedzinie praw czáowieka)
x zbudowanie (demokratycznego) prawa wyborczego 1 p. – za poprawne wpisanie trzech sukcesów
Temat 1.
Tworzenie informacji Formuáowanie wypowiedzi pisemnej zawierającej przedstawienie róĪnych form organizacji Īycia zbiorowego oraz ocenĊ kwestii politycznych (III.R.3 / III.P.1)
WiadomoĞci: Zasady funkcjonowania instytucji prezydenta, prezydentura w paĔstwach demokratycznych (I.R.7 / I.R.5)
Kryteria oceniania
Charakterystyka sposobu wyboru Prezydenta RP (0–2) 2 p. – za peáną charakterystykĊ zasad i trybu wyborczego 1 p. – za czĊĞciową charakterystykĊ zasad i trybu wyborczego Charakterystyka kompetencji Prezydenta RP (0–8)
1) klasycznych (w tym reprezentacyjnych) i w polityce zagranicznej 2) w zakresie polityki obronnej i bezpieczeĔstwa
3) nominacyjne i wobec rządu (oraz procedury jego powoáywania) 4) legislacyjne i wobec parlamentu
8 p. – za peáną charakterystykĊ kompetencji Prezydenta RP w czterech podanych dziedzinach zasad i trybu wyborczego
2 p. – za peáną charakterystykĊ kompetencji Prezydenta RP w jednej podanej dziedzinie 1 p. – za czĊĞciową charakterystykĊ kompetencji Prezydenta RP w jednej podanej dziedzinie Ocena pozycji ustrojowej Prezydenta RP z odwoáaniem siĊ do modeli prezydentury we wspóáczesnych paĔstwach demokratycznych o systemach (0–6)
1) prezydenckim
2) parlamentarno-prezydenckim 3) parlamentarno-gabinetowym
6 p. – za charakterystykĊ trzech wskazanych modeli prezydentury z odniesieniem do pozycji ustrojowej Prezydenta RP
2 p. – za charakterystykĊ jednego ze wskazanych modeli prezydentury z odniesieniem do pozycji ustrojowej Prezydenta RP
1 p. – za czĊĞciową charakterystykĊ jednego ze wskazanych modeli prezydentury z odniesieniem do pozycji ustrojowej Prezydenta RP lub za charakterystykĊ jednego ze wskazanych modeli prezydentury bez odniesienia do pozycji ustrojowej Prezydenta RP
JeĞli zostaá uĪyty w odpowiedzi báĊdny przykáad paĔstwa, zdający nie otrzymuje punktu za charakterystykĊ modelu prezydentury.
Wykorzystanie materiaáów Ĩródáowych (0–2)
2 p. – za poprawne powoáanie siĊ na minimum dwa materiaáy Ĩródáowe 1 p. – za poprawne powoáanie siĊ na jeden materiaá Ĩródáowy
Poprawny jĊzyk wypowiedzi (0–1)
1 p. – za pracĊ napisaną jĊzykiem w peáni komunikatywnym Poprawna forma wypowiedzi (0–1)
1 p. – za pracĊ z uporządkowanym, logicznym wywodem i wáaĞciwą strukturą
Tworzenie informacji Formuáowanie wypowiedzi pisemnej zawierającej uzasadnienie wáasnego stanowiska w sprawach publicznych oraz ocenĊ kwestii politycznych (III.R.3 / III.P.2)
WiadomoĞci: Zasady funkcjonowania zasad demokratycznego paĔstwa prawnego w Polsce, zagroĪenia dla demokracji (I.R.7 / I.R.6)
Kryteria oceniania
Nazwanie zasad demokratycznego paĔstwa prawnego (0–4) Przykáadowe zasady:
x praworządnoĞci (nadrzĊdnoĞü prawa, pewnoĞü prawa, równoĞü wobec prawa)
x praw czáowieka (niezbywalny charakter, przestrzeganie, zabezpieczenie praw i wolnoĞci) x suwerennoĞci narodu (wolne wybory, formy demokracji bezpoĞredniej)
x podziaáu wáadz (równowaga wáadz, niezaleĪnoĞü wáadzy sądowniczej)
x pluralizmu (pluralizm polityczny, pluralizm ideologiczny, pluralizm gospodarczy) 4 p. – za poprawne nazwanie minimum czterech zasad
1 p. – za poprawne nazwanie jednej zasady
Charakterystyka zasad demokratycznego paĔstwa prawnego (0–8) 8 p. – za peáną charakterystykĊ czterech zasad
2 p. – za peáną charakterystykĊ jednej zasady 1 p. – za krótką charakterystykĊ jednej zasady
Ocena funkcjonowania zasad demokratycznego paĔstwa prawnego w RP (0–4) 4 p. – za peáną ocenĊ funkcjonowania minimum czterech zasad
1 p. – za peáną ocenĊ funkcjonowania jednej zasady Wykorzystanie materiaáów Ĩródáowych (0–2)
2 p. – za poprawne powoáanie siĊ na minimum dwa materiaáy Ĩródáowe 1 p. – za poprawne powoáanie siĊ na jeden materiaá Ĩródáowy
Poprawny jĊzyk wypowiedzi (0–1)
1 p. – za pracĊ napisaną jĊzykiem w peáni komunikatywnym Poprawna forma wypowiedzi (0–1)
1 p. – za pracĊ z uporządkowanym, logicznym wywodem i wáaĞciwą strukturą
