• Nie Znaleziono Wyników

Por e Kontre : la jurnalo di la intelektueli. Nr. 1 (8 Marto 1938)

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Por e Kontre : la jurnalo di la intelektueli. Nr. 1 (8 Marto 1938)"

Copied!
54
0
0

Pełen tekst

(1)

im portas m axim e por la socii fu tu ra (G uyau). Nocez nulo, ne mem la maligm

Laequitatoesaslafontodi laceteravertui (Marcus Aurclius). Simpatiouniversalaesaslasentimentodiqualakresko

P or e K o n tre

L a ju rn alo di la intelektueli

(en la linguo universala I d o)

N e 1 a u d a r o b l a m a r , m a k o m p r e n a r

(Spinoza)

R e d a k t e r i :

Marcel Pesch — Hellmut Rdhnisch

a c o e t e r n a

>Por e K ontre»

14 D ro ttn in g g atan O rebro (Suedia)

m o n d o

< (Plato). Dukozi plenigasmeaanmoye admiroe ye rcspekto: super me, lacielostcloza; ert me, lalegoetikala(Kant).

f e 1 i c a.

(2)

(PeK)

havas kom skopo furnisar a la intelektueli materio di reflekto, per prizentar a li artikli extraktita de la granda revui e jurnali. (Kom »granda revui e granda ĵurnali», ni signifikas ti qui publikigas texti da personi di qui la famo esas universala o qui skribas ye la nomo di institucuro od organismo impor- toza, o qui expozas ideo nova.)

senpartiseso di la selekto esas absoluta, mem pri la temi politikala, reli- giala, filozofiala. Omna artiklo havos sua kontreparto en la sama numero di PeK od en numero sequanta.

A la studenti, PeK donas moyeno augmentar sua kulturo, Se li ne oblivias ke lekto profitoza esas olta qua divenas keika studio, t. e. implikas esforco cerebrala, sercho pozitiva — stimulas la spirito — incitas a prolongar, per me- 'dito, lo docita da la autoro. Tamen, la vido-punto »distrakto, amuzo» ne negli-

jesis; on lo konstatos se on voluntos foliumar PeK.

PeK kontenas 48 pagini ed editesas dufoye monate.^ La abono-preco esas JO;__ Sueda kroni (equivalanta 80 franca franki) ed 1 krono (8 franlp) po singla numero.

La centrala kaso por PeK esas: Marcel Pesch, Postchekkontŭ 1705—63, Paris.

Skandinaviani pagez ad Oerebro nemediate!

(3)

H r. 1 l:e s m a marto 1936

La For.a ® sto• • r v — «-—---

La Ja p o n .ia n i d . e z i t a s '1,lc a n la b o r a r n kun C h ia n g - k a i —Chek.

La d ip lo m a ta r e la t i- . i n t e r J a p d n ia e. C h in ia e s a s s t r a n ĵ a kopo depb-s- p lŭ k a m , duima y a rb .D e p o s t a teijipo-.Japo- n i a m i.lita s .k o h tre Chinift. .ed. o lu a c e n t r a l a - ( n a c io n a l f t ) g u - v e r n e r io - .nŭh- s t a c i o h i t a ,en Hahkoui’ d e k la r o p r i m i l i t o

tam en .an k o re h e S endeS iŝ . a C h in ia e l a d ip lo m a ta r e l a t i ne es’ftŝ' r u p t ita .'.M a . tam en t a r e l a t i dum l a l a ŝ t , tempo d iv e n is k e lk e ' e c i t o z a . L a komuniko ke l a C h in ia n a 'am b asad ,isto en

‘Ja p O n ia e l a J a p o n ia n a a m b a sa d isto en C h in ia hepivoyajis»

p o v a s . s i g n i f i k a r -la- uhesm a o f i c a l a -expreŝo pa-r l a f a k to -ke^ l a r e l a t i " in te r - l a dŭ s t a t i ,he e ŝ a s le ' m aK im b o n a/ln ter—

tem pe' tam en •lft-'d .ip lo m atala r e l a t i i n t e r l a J a p o n ia n g u v e r - h e r i o Ĵ e la,-- g u v e r h e r io da-C hiang-JC slchek^ne esa§ k o m p le te

• r u p t i t a , naig l a ’J a p b n ia n a a n b a sa d o en Hankouanfepre e x i s t a s b ' S'ame l a G ljlh ia n a ambaŝado e n 'T o k io , se t a am basadn aiiko’

•he- .a d n ih i s tr e a a ŝ d a l a d m i n i s t r a n t a a m b a sa d iŝti.,m a d a l k o n - ŝ - i l e r i e sekr.e.tĥĥii<»

La J a p o n ia n a c h e f—m in is trb - a n te k e l k a ^ te m p b .'se n tis l a h.ezono e a p l i k a r l a d e s f a c i l a .s itŭ e s o p o . r l a - e e te r a es- t e r l a n d o . ;En..kunveho p p r l a ex te;rlan d an a. p rp n so i-1 d e k la r is - nk e ' l a Jap o n ijan a g u v e rh e rio n e ,p l u s p b v a s ..k o h s id e r a r l a C h in ia h a g u v e m e r-ib kom k a p ftb la . d i ŝ k ŭ t a r l a . ' .'s itu e ŝ o e l a r e l a t i J a p o n ia n a —C h in id h a ..1’ P ro to lft J a p o n ia n i ank,e eh '-fŭ—*

tu r o p ro h o s p e r -O-mha 'moyeni n i h i l i g a r t a ^ v ep h erip jK .Ih ter* - tempe tam en ne eŝŭe - e k k lu z ita , ke C h ia n g k a i—Chek ‘'k a p to s ' s u a r a c io n o ”;» Bsus p o s i h l a , ke l a n a c ib n a la S H in ia n a guver-»

n e r lo ahandonŭS. l a - a n t i - J a p o h i a n a k u rs b e p ro h o s .; : a r a h ĵ a r k o n v eh cip n o kun l a ’--p ro v izo ra g u v e rh e rio en P e ip .in g . Se l a

(4)

g u v e r n e r i o ĉLecid.os u l o t a l a , onno e s o s 'bon.a, n a n i k o n p r e — n s n d e n e n i x a s n i aĉLen t a l k o z i ( 1 1 ) , Lo s o l a q u o n n i d e z i — r a s e s a s C h in ia n a g u v e m o r io q u a e s p r o n t a k u n l a h o r a r k u n n i p o r l o h o n a e l a p a c o en l a F ora. E s to e p o r l a A evelopo ĉLil o s t —a z i a t a k u l t u r o ” , P l u s e Kondye t u s h i s l a r e l a t i J a - p o n i a n a a l a p r o v i z o r a g u v e r a e r i o en P e i p i n g , q u a g u v e rn a s

l a t e r i t o r i i , q u i n u n e s a s k o n t r o l i t a . d a l J a p o n i a n i . T a gu—

v c r n c r i o f a k t e e x e k u te s a s ĉLa C h i n ia n i,. -ma l a v o r a p o v o c s a s c h e l a h a y o n c t i d i l J a p o n i a n i , e l a i n f l u o ĉLi t a gwr»rwb«—

r i o n c h a v a s p l u granĉLa. e x te n s o k a n t i l l a - t e r i t o r i o kon—

t r o l i t a d a l J a p o n i a n i , t o e s a s t i l . n p rd o ĈLel H oanghu.

He c s i s n o c c s a , Konoyo d i c i s , k e on n u s t i s i g a r l a P e i p i n g —g u v o m c r io a i n s t i t u c u r o c e n t r a l a p o r l a t o t a l a n —

d o , nara on an k e p o v a h u s p c n s i r p r i a l t . r a p o s i h l e s i . Quon ' l a c h o f a r a i n i s t r o v o l a s d i c a r p e r co ;sem hlas e s a r t r e o v i—

d e n t a . I I k o n t i n u a n t c k o n s i d e r a s Ifcora p o s i h l a . k o C h ia n g k a i- Chek c h a n ĵ a s s u a k u r s o , k o n v e n c io n a s k®n l a J a p o n i a n i , oxo—

k u t-as l a d o z i r i t a " k u n la h o r o ” k u n l a J a p o n i a n i , e p e r co havo.s l a h o n o ro ahko f u t u r e n o m iz o s a r l a c h e f o d i l c o n t r a l g u v c r n e r i o C h in ia n a .

K o lk a d i i p l u t a r d e Konoye k u n v o k ig is l a p a r la m e n to J a p o n i a n a po,r e x p l i k a r s u a o p in io n o p o r l a w r e p r e z e n t o r i d i l p o p u lo ” . P o r l a e x t e r l a n d a n i l a d i s k u r s i - d a Konoye o H i r o t a a n k o ro u n fo y e m o n tr is l a p a ra d o x o s o d i l d i t u o s o . Konoye p a r o l i s p r i l a * r u p t o “ d i l r e l a t i i p t e r l a J a p o n ia n

g u v o r n o r io o l a g u v e m e r i o d i C h i n i a o l o r e H i r o t a p a ± o l i s p r i l a k o n f e r i f a c i t a k u n C h ia n g k a i-C h e k . Yo t a k o n f e r i; l a Ĵ a p o n i a n a g u v e m e r i o f a c a h i s dom andi a l C h i n i a n i , q u i c s a ŝ

q u a le s e q u a s :

( l ) K u n la h o ro k u n J a p o n i a o M anschukuo y e l a ha45*

d i l a n t i —k o r a i n t o r n p o l i t i k o . (2 ) I n s t i t u c o d i d e m i l i h a r i z i t a z o n i on ĉL iv ersa l o k i en C h i n i a . ( 3 ) S ig n a to d i k o n v e n c io n b k o r a e r c a la i n t e r C h in ia , J a p o n i a e M anschukuo. (U )re k o ttp e n —

so. a J a p o n i a p o r l a k u s t i ĉLil m i l i t s .

H i r o t a anko t u s h i s l a r c l a t i d i J a p o n i a a l a c e t e r a o x t c r i a n d a n a p o v i . On c e r t e p o v u s ” o r d i n a r w l a r e l a t i a 1'a S o v i o t —Ŭ niono p o r l o h o n a e l a p a c o on l a P o r a E s t o , e l a USA e d A n g lia s a v o s k i s , k e l a J a p o n i a n i mem on f u t u r o d e z i —

r o s r o s p o k t a r l a i n t c r e s t i d i l wt r i o s m a p e r s o n o ” en l a o k u -.

p i t a t o r i t o r i i . Segun B e r l i n e r T a g e h l a t t H i r o t a l o r e d i c i s k e l k a . k o r d i a l a v o r t i a G erm an ia od e a p r o s i s l a d e z i r o , ko Ĵ a p p h i a anko on f u t u r o p l u p r o f u n d i g o s l a r o l a t i t n t e r t a d u p o v i .

Ma cn G erm an ia l a o p in io n o p r i l a t o t a p u n t o se m h la s 2

(5)

e s a r k e lk e a l t r a m a n i e r e , L a f a s h i s t a c h e f i v i o l a c e n a t r e p r i z a s i c a enunco ĉLa H iro ta » ma anke e x i s t a s en G srm ani a

a l t r a p a r t o , qua kun g r a n d a d e s q u ie te s o so q u a s l a ĉlevelopo d i l a f e r i en l a f o r a e s t o .

(D ie S tu n d e ,ffie n )

L a J a p o n ia n a v id o —p u n to :

“Unesme n i ne m i l i t a s kun i r g a s t a t o , 2:me l a m i l i t a l a a g i q u in n i v i d a s n i ko.

a k t i t a f a c a r n e l e z a s l a kum ana p r i n c i p i e 3:me n i

k o n s i d e r a s l a k o m p le ta n i — h i l i g o d i C h in ia a h s o l u t e

j u s t i f i k i t a skopo d i n i a c e l o .

nTa d ik u lo J a depos lo n g e i r a c i g a b i s m e .• • • • • •

G hini.a e s a s s p e c a le ap .ta p o r l a o p re s o d a l a

J a p o n l a n i

,(New Y ork ffo rld )

. . . o h , e z k u z e z , s i o r o , co e s i s e r o r o . Me k r e d i s k e v u e s i s a l t r a p e rs o n o 1 ”

(D ie S tu n d e ,ffie n )

3

(6)

HISPĴEnIJl

L a r e h e l i 'bonibard.igas B a»cblcn.a .:e p r o b a s iJ>poBedar T e r u a l.

• c _

L a ^ g o n e r a lo F r a n c o , qua o f t e p r i z e s a s p ro ©^"'"'•'iaola korĉLio* eŭ l a . p re n s o f a s h i s t a ĉLil monĉLo, k o m e n d .ig is'te d e n te p l u r a suces<5S5a,a£a£i p e r ■ a e r o p l a n i k o n tr e a p e r t i | a iie.ison—

p r ĉ t e k t a u r f e i e n - - la - r e p u b lik a n a H is p a n ia . Ye l a 1.0:es?na <ii ja n u a r o F ranog e k s e n d is n i k r a e ^ k a d ro de s i s rapiddi'. .Shvoi --a e ro p la n i'p © 3 , .p»takar B arcelo n a.'- La a ta k o n o n t r i s ĉLŭei\ t r o f c u r ta te n p o ejttpetae;-granda r e z u lt.o , nan l a s i s I t a t i ^ n a

a v i a c i l i flu g i-s ĉku k u r v i .-super l a urbd-,. d e s k a r g is omnabom—

h f e l'a .rezu lto ,- segurn l a o f i c a l a rap o i'^6 ,-^si-ŝ ?00 n p > rtig in - t i o Ye l a s a n a d io anke V a l e n c i a e s i s &bafcXta^; la/'..'T -ezulto anke h ik e e s i s t r e s a t i s f a c a n t a p o r l a f a s ĥ i s t a m o r tig e r ic Dun l a s e g u ŝ n t a d i i l a a k t i v e s o .- d i l r e b e l —a i i a ĉ i l i k o n cen —

tresJL sfjaV lĉ^.frontiB iro'. F r a n c a -H is p a n a e l a f r o n t i e r a l a u rb o H is p a n i^ r o p u b l^ k a n d - f c u n F ra n c ia ^

n en ĝek<Xa a v i a c i l i l a n a r a l a tr a f £ k o ':r £ il - , Pr£v<< p f i .ido^psas l a h o r o r o z a a ta k o d i i i r e b e l - l i e sop m a t i o s i de t a navo n o r t i s nem ediate-,

' ; Y'e' T e iu e l l a ' kbfiibafcl k o n tin u a s n e r l a sam a f o r t e s o .

"

Kandc la * u rb o r e c e h t e -k o T u ju e s te s is d a l a t r u p i r-e p u h lik a n a , l a r e h e l i e s i s k o a k t i t a f u g a r anke de 'la : •poz£p.3,oaj(^ : 4en l a m o n tio /d ia dun l a r e c e n t a k o n b a ti l a re b o li-.

t a ^ s t ^ d t h g i a l a duk^o^& ll so lĉL ati re p u b lik a ria o Amba* l a t e r i k ongctjfcr.i^is im en s^ T < arq i ye l a u rb o e*'4^ -$r$rdi y e amba la ~

t e Ei s fenflbĉtas e sar- • t r&i ’ ĝrienĉLa©

x '- ‘SanĉLe 3^;riGQ^hli'J$ani p o s _.tre a k r a k o m b a ti s u c e s i s cirkonĉLar- l a u r b o * ^ l a k d m en ĉL an to "erila u r b d :, kapiteario Roy ĈL f .H a r c o i|r t vBiuetis ,- k a p i t u l a r 2 l a g e n e r a lo Qq.eipo ĉLe^LLano

• a s p l i k i ^ t a e v e n to ,y e ti?e . s t r a n j a -maniero. en l a e m is lio d i S e v i l l a , I l- k o n p r e n e n d e , m l t e e s f o r c i s ĉLim inutar • l a d o lo ro p r i l o e v e n tita © Lt,i ĉL isk u rsis s e q u a n ta m a n ie re :

n e v o la s k o n tre ĉ L ic a r ke l e reĉLa g a n is m ik ra su — M ik ra o l e s a s s p e c a le egarĉLe l a am asi ĉLe o o l d a t i , ceso

q u in l i a p l i k i s p o r c a skopo e q u i e s a s k o n c e n t r i t a en l a c irk u m a ĵo ĉLi T e ru e lo L a u rb o c e t e r o n u r p o v is konq*UBestesar p ro t r a h i z o ĉLa l a p e r s o n o , qua e s i s ch efo ĉLi l a itru p i on

(7)

l a u rb o o k a p i t u l a n t c i l m o n tr is , q u an te stu p iĉL ae ĉLcshabila i l e s i s kom k a p ita n o p o r n i a t r u p i» KanĉLe n i ĉLarfos p a r o l a r kuri c a s i o r o n i c e r t e s a v ig o ŝ d a l ŭ omna t a p u n iso qua. cs n e c e s a p o r 'ĥonoŜLe t a s o rto b P lu s e me v o la s n u r r e p e t a r quon me ' ĵja ĉLieis 'p lu r a f o y e a n te o , .nome k e n i n u r p ro u l a sentim ento''ĉL i ^rbm antiko senĉLis h e lp o a T e ru e lo Mem s e l a u rb o nun t r d v e s a s e n l a manui Ai l o roĉLa, to l o r e c s a s jn u r

t r e s c riim p e rta e v e n to p o r n i o w

Ma m a lg re x a l . r a c i t a v o r t a c h i ĉLa g e n b ra lo Queipo ĉLe L lano l a t r u p i r e h e l a nun som blas i r e v o lu n to rip o s e ĉ la r l a

urbpj, e l i . f a c a s omna e e f o r c i p o r a t i n g a r t a skopo»

Eri ttD a ily T o le g ra p h ” k u n la b o re ro qua senĉLesis a Toru- e l pos l a k o n q u o sto dLa l a r o p ŭ b llk a n i p ŭ b l i k ig a s l a s e q u a n - t a r e f l e k t i p r i l a s i t u e s o !

”P o r l a unosma foyo l a armoo x-opŭblikana nun m o n tris k o ra p lo ta k a p a b le s o ĉLum g r a n d a kom bati? L a t o t o c r i o i - g a n i z i ta

armoo m o n tris yo e a foyo k a p a b le s o m i l i t a l a o ĉ l i c i p l i n o , quan mem o h s e r v e r i maxim o p t i m i s t a nq kroĉLabus a n te ĉLuima y a r o 0To quo f a c i s l a maxim g r a n i a im preso a m o,.esis l a su — p o r i o r e s ^ d i l i n f a n t e r i o r o p u h lik a n a aum la k o m h a to p r i ? e r u —

e lo K dntroo l a r e p u h l i k a n i o s i s i n f c r i o r a k o n c c rn e o m n a k o z i r c l a t a n t a l a aviacaĉLbo S em h lis q ŭ alo so Francs* ĉLisponis sem- p r e . ĉtu a v i a c i l i k o n tr e u n ĉLel. r e p ŭ b lik a n i • K oncerno l a a r -

t i l o r i o on nq p o v is k o n s t a t a r g ran d a d i f e r o i n t e r l a ĈL u p a r t i '

L a* n eg ri. re v q lu c io n o .s pos l a f i n o d i l varm a gezono«,«»•• ’ F ra n c o : N e-gr.at ituĉLo es l a

rekom pesno d i l fciondd». k a ne me p l u e kam irg v t s<3rgis p r i k e omni

s e n te z su v a r i ^ g a ; en H isp a n ia (Socialdemekir.ai ©ri—D ania)

S tv a n ja , k a d n e , l a f a - s h i s t i h ezo n a s p r o l e t a r i i ma n i p r o l e t a r i i rie h e z o — n a s f a s h i s t i o . . • • . .*

(jfthora - M adrid) 5

(8)

FEANCIA

P os l a k r i z o p o l i f c i k a l a .

L a k r i z o m in is f c r a r a la ne e s i s k a u z o . Lu e s i s laJfco n - s e q u a ĵo dLe a lfc ra k r i z o , mulfce p l u g r a v a : l a k r i z o <±A l a n a c io n o F ran ca» Tam lo n g e kam i c a k r i z o d u r o s , i a m i n i s t r a — r i.d e p e n d .o s absolufce d.e l a e v e n fc a ji m o n etala»

C a d ie , l a m oneto e s a s l a k au zo s e m b la n ta d i ; l a p e r — fcurbeso n a c i o n a l a . L a moneto T r a n c a e s a s n e s f c a h ila p ro ke l ŭ rie p lu s h a v a s l a o ro kom fundamentOo L a fr a n k o ” f l o t a c a n — t a ” f i u k t u a s a r b i t r i e d a l a s tu rm io KandLe l a kam bio—k u r s i d e s f a v o r a s T.ŭ, l a g ra n d e g a q u a n ti de oro q u i e k i r a s F r a n c i a fc e rd rig a ŝ l a g u v e r n i s t a r o , L o re e v e n ta s k r i z o m i n i s t r a r a l a ,

<joan’*iieiiiediate s e q u a s m in v a lo re s k o d i l a m oneto n a d io n a la « De ĵu n i o 1936» l a k r i z i m o n e ta la e v e n ta s t r e o f t e en T rŜ a c ia jf l a p e r t u r b e s o k r e s k a s , ne n u r en l a i n s t i t u c u r i ; m a'anK e en l a s p i r i t i ^ La F r a n c i q u i koinencas i n t e r k o n v e r —

s a r ĝ ŭ e s tio n a s • “Adŭbe F ra n .c ia i r a s ?w Lo e s a s I a p r u v o p r i l a p e r t u r b e s o n acio n ala®

^PaCkoncio p r i ĉL ifto, t r e ĉ L ifu z ita nun en 'S ra n c ia ? a b ŭ t a s / n ŭ r aĉL p lu g ra n ĉ L ig a r l a m aleso ĉLi l a e s ta d o ^ L ^ maxim m ŭ lta T r a n c i viĉLas l a rem eĉL illo: l i s e n t a s kom L ezonajo gŭ-~

v e r n is t& r o f o r t a » En i c a i n s t a n t o T t a g u v e m i s t a r o f o r t a d e n a n d e s a s , ĉLa l a maxim m u l t i , a l a i n s t i t u c u r i p o l i t i k a l a p r e z e n ta ^ L a r e ĵim o n u n a m u stas ĉLonar. lu« Ma se — ĉL esfor-

tu n o z e F -— g u v e r n i s t a r o f o r t a ne e s a s k r e e h l a , e su s t r e tim e n d a k e l u / b a l d e s u k r e u s i p s e e im pozus s u k o n tr e l a r e jim o n u n a, a k la m a te ĉLa l a maxim rnŭLba F ra n c i^ - Lo e ŝ ŭ s a v e n tu r o t e r o r i g a n t a J H u la demck^ra^0 povas~ d e z i r a r ’ lu ^

G u v e r n is ta r o f o r t a p o v as d ŭ f a r e s u c e s a r , n u r s e l u adopfcas ferm e kom program o l a lukfcad.0 k o n t r e l a dem agogio.

Ne p i ŭ m u lta i l u z i o n i 1 ne p l u mŭlfca re z e rv e m e s o l Adrefcvo»

l a pr-o-fe t i i n s p i r i t a 1 L a f e l i c e s o u r i i v e r s a l a n e e v e n to s q u ik m orge. O p o rta s r e z i g n a r s u p r i l o . Lo c e r t a e s a s l a m iz e ro n u n a; ed omno i g a s e a p e k ta r k e l a e r o r i a n t e a e -n u n a prOdukfcos m izero mem p l u g r a n d a . C a i l l a u z , e r p r e z i d e r o d i

l a m i n i s t r a r o , e s a s ĵu sfca: n i vAvas en p u n is e s o —p e r i o d o , o lq ŭ a d u ro s dum r a u lta terapo. D i c a r k o n tr e e e g u i v a l a s fla fc a ^ 'ch ar la p o p u lo . N i b a r a k t a s en sla m e y o ; -o p o rfc a s k e n i a es~

f o r c a d o e s e z maacima, s e n i voJLas e k i r a r ĴLu»Lo n e e s o s fa-»

c i l a .

L a s o l v u r i n e e s a s dn, ma im r aparrr^La se n te m a c h e so d e ŭ a g o g ia la r u i n i s n i . Lu m in a c a s dŭkfcar n A a l a m ilifco c i - v i l a ed a l a m i l i t o k o n t r e l a s t r a r i ĵ e r a l a n d i .

Mem l a c h e fo d i l a p a rfc is o s o c i a l i s t a a s p e k ta s kom 6

(9)

k o m p re n in ta l o . KandLe l u d.emand.as g u v e m i s t a r o quan qn d a r f —

as dudikar kom t r e s i m i l a a g u v e r n i s t a r o d.i ”ŭ n iono. nac'i.o—

n a l a " , t o s i g n i f i k a s y a k e . l a d a n j e r o ’ I n t e m a e d e x t e r a e s a g t a n t e g r a n d a , k e ne mem n u r u n : m in u ta e s a s p e r d e n d a p r i - l a ( k e n s t i t u c o d i g u v e m is ta ir o ’ f o r t a r n a m ' l a u n lo n e s o

i g a s f o r t a .

P r i l o , l u e s a s j u s t a — m e a ju d ik e . Ma l a r e m e d i i l o q u an l u p ro p o g a s n u r p l u g r a v i g a s l a m a la jo „ 0 ’n u n io n a s ( o r - d i n a r e ) n u r p o r a g a r L a agado k o n c e n tr e s e z k o n t r e l a dema—

g o g io . Ma k a g u v e r n i s t a r o q u a k o n te n a s m i n i s t r i k o m u n is ta p o v a s k o m b a ta r l a dem agogio ?

L a dem agogio k o m u n is ta e s a s l a k au zo d i n i a k r i z o g e n e r a la ? E a ofi im a g in a s k e -la p a r to p r e n o d i l a g u v e m a d o ,

d a l a k o m u n is ti, ig u s l i p l u s a j a ? No, nam l a ’ dem agogio e s a s l a esenco. d i l i a p ro g ra m o .

A s p e k ta s q u a le s e u l a membri d i l a p a r t i s o c i a l i s t a v i d i s l o . Ma l a s o c i a l i s t i i p s a e s a s p r o f u n d e d e s u n i o n i t a . L a n a j o r i t a t o d i l a s o c i a l i s t i a s e n t a s l a dem agogio : t o n p r u v i s l a maxim r e c e n t a a se m b le so d i l a p a r t i s o —m em bri. L a p r e s t i j o im e n sa d i S ro Leon Blum ne s u c e s i s e v i t a r l i a v i n — k e s o . Lo, e sa tru s v in k e g e s o s e n e in t e r v e n a b u s l a p r e s t i j o

d i l a c h e f o , l u a i n t e l i g e n t e s b » ; l u a e lo q u e n te s o , l u a h a b i l - e s o z l a f i d o m i s t i k i s m a l a qp.an l u i n s p i r a s a l a t u r b o . S ro Leon Blum es.as l a i p s a ” f o r c o h d i l a p a r t i s o c i a l i s t a j s e n l u , o l e s a s n u r p e lm e lo . En t a p a r t i s o , l a m a j o r i t d t o kon—

s i s t a s ek d e n a g o g i, tam a r d o r o z a kam ig n o r o z a , q u i a s p i r a s a t u m u l t o . , . L a a v e r t i d a S ro Leon Blum n e s u c e s i s i g a r l i**.’ **•

v i d e s k a r .

Quoji p o v u s e s a r g u v e m i s t a r o p o r l a u n io n e s o n a c i o — n a l a , « e l u fo rm a c e s u s t a l e ? L a g u v e r n i s t a r o f o r t a quan h e z o n a s F r a f ic ia kom dem okratioL, p o r n e f a l a r a d e n d i k t a t o —

r o —re jim o , m u s ta s k o n c e s a r n u lo a, l a d e m a g o g i o .... O p o rta s p a r o l a r p r e c i z e e k o n p r e n e b le . Nun, o p o r t a s e s k a r t a r e n e r —

g io z e l a r e f o r m i d i k t a t a ĉ a l a ĵe n e rc .z c s o > L i e s u s d e Z a s tr o

—p r o d u k ta n ta o O p o rta s l a b o r a r , p r o d u k t a r , p r i v a c a r s u . O por•z ♦ t a s s p a r a r a v a re g e ! r e g u lo s t r i k t a I On d e v a s * d e flia c a r sen k o m p ate ed e n e r g io z e . Se l o n e e v e n ta s m e to d o z e ,c ie n C o - z e , s e l e k t o z e , n i p r e c i p i t a s o s a d l o p e r k ra k o m o n e ta la .

L a s e n v a lo r e s k o d i l a m oneto e q u i v a l a s * d e f la c o em pi r i k a l a , g e n e r a l a , "b lin d a , q u a r u i n a s om ni.

E a l a a n t e a m in v a lo r e s k i m o n e ta la n e p liS s a l^ g is l a e s ta d o e k o n o m ik a la d i omna k l a s i s o c i a l a d i l a p o p u l o F r a n — c a ? Ante* l a d i z a s t r i m o n e ta la , k a l a m iz e ro e s i s tam : g r a n — d a kam nun ? E v e n to s i t e r e t o quon e v e n t i s . E ad on d e z i r a s

7

(10)

• - ... *■ •- * # - k e fre n k d -fc a lo r.a d e ŝ k r e s k e z t i l f r a n k o —duadekim o ?Lq ina-^

p l i k u s i t e x r e r a l t e s k o / d i l a p r e e i .

r L£. m a n ip u li m o n e ta la e e is > -p r i E r a n c ia , p l u I p is ta z a . k a n l a 1 9 l4 —mondo—m i l i t o . E ne j a e v -e n tis l o p l u ĵ B a l a I

La- d e f l a e o . n i e a g n o sk a s l o - —— e s a s voyo lo n g a e tr e - o b s t a k l o z a . Lŭ- e s a ŝ ext^em e ĉ L e s p riz a ta d a l a tu rb o > .E s f a c i l a d e n u n c a r l a homi- dui- k o n s i l a s l u , kom e n e m ik i d i l a

t u r b o . . . .

Tan lo n g e kam l a oLemagogip f i n a n c a l a , ..so.ciala,. n e . e s o s r i g o r o z e bok o —s t o p i t a » omnp. .k o m b in u ri p o l i t i k a l a , oi>.

n a r u z i p a r l a m e n t a l a , - f a l i o s . L i n e .k u r a c o s l a morbo .p r o - f u n d a ; l i ne su p r.e so s l a d a n j e r o m in a c a n ta i n t e r n a ed. ei>-

te x Lla n d e . • • '• • • •

(S eg u n G a sto n JE Z E ,) .,

p r o f e s o f o c h e l a y u ro —f a k u l t a t o , P a r i s

r e p r e z e n t e r o ; d i Kegus che i a S a c i e t o d i l N ad i- on.i.

GERMANIA

L a p reziĉL ero ĉLil p a r la m e n to Y u g o sla v a D r.M ,S to — ja ĉ L in o v ic h • v i z i t a s B e r l i n .

S io r o S t o j a d i n o v i c h b s a s ŝ i o r b s e n c e s e a k t i v a ; De s u a a d m i r a n t i 11 r e c e v i s l a n o m o " i a homo q u .ao rd .in as omno”

e c e r t e e s a s f a k t o k e i l ĉLum l a l a s t a tem pb t r e f o r t e oku—

p i s s u p r i i a r e i a t i G e rm a n a -T u g b sla v a . 11 v i z l t i s n u n B e r — l i n , u b e i l r e n k o n t r i s l a c h e fo d i l " T rie s m a Im p erio ”H i t l e r ' e l a ĝ e n e r a lb e . c o G S rin g e p l ŭ s e m ŭ lta " p i n t i ” ĉlel n a c io — n a l s o c i a l i s t a G erm an iai Lĥ v i z i t o - d i v e n i ŝ 'quaxe u n i k a c h a r — moza. f e s t i n o , *quans "maxim a l t a p ŭ h to e s i s ' l a ĉLineo, quan G o rin ĝ a ra h & iŝ p o r l a h o n o ro d i l v i z i t a n t o ©n' l a o r i g i n a l a e pom poza k a s t e l o K a r in h a li» Se on d a r f a ŝ ' k r e d a r l a Germana j u r n a l i ', l o r e t d d ln e o ’ e si-s ŭ l o : p l u m ŭ lta kam n u r a - o f i c a l a f e s j t o , S t o j a d i n o v i c h - e - G S r i n g .h ik e t r o v i s fundam ehbo ĉLi t r e p r o f u n d a p e r s o n a l a a m ik e ŝo . ffi h i k e c i t a s ' " V S lk is c ta e r Beo-—

" b a c h te r" i^ P o s i a d e ju n b l a h o s to m o n tf is d s u a g a s t i - y e t r e c h a rm iv a e hum oroza m a h ie ro l a t b t a k d s t e l o K a r i n h a l l ed.

omna s p e c i a l a j i en l a c ir k u m a jo , -qua mahiffi rn u lt© -k o n o c ig is ' l a k a s t e l o . P ro t o la. v i z i t o i i v e n i s m ŭ lte -plu lo n g a k a n l a p a r t i ŭneŝm e p e n s a b i s i E r ŝ t e k a n d e h o k t e s k i s , an a d i i s p e r' maxim k c f d i a l a v o r t i ĉLe i a - ŭnik-a- ĉLbmo e t a o r i g i h a l a ,

c irk ŭ m a jo e de o l u a g e n i o z a k r e e r o , p o r 'a h k o r e u n . f c y 5 y e l a v o y a jo a d r e t r o j t i a r i a p r o f ŭ n d a b e i e s b d i t a f a v i z e n t a p e c o

de t e r o . ”

En l a o f i c a l a kom uniko on e x p r e s a s k e l k e m in rom an—

8

(11)

t i k o z e e k e l a k o n v e r s i e v e n t i s e n a tto o s f e r o d i k o r d i a l a am ik eso e k o m p le ta kom preno p o r l a p o l i t i k a l a o p i n i o n i d i l a d u p a r t i . L i m o n t r i s , k e e x i s t a s l a p o s f b l e s i d i duran-- t a am ik eso e "baso p o r k u n la h o ro » - q u a s o l i d i g o s l a . p a c o en E uropa» Te amba l a t e r i o n e x p r e s i s l a a b s o l u t a v o l a a v a n c —

i g a r e n f u t u r o t a s u c e s o z a d e v e lo p o d i l r e l a t i T u g o sla v a r- G erm ana. L a v i s i t o d i S to ja d in o v ic h . e n Germ ana c h e f - u rb o unesm e p o v a s k o n s i d e r e s a r kom n o v a p ru v o p o r l a k r e s k a n t a

i n f l u o d i G erm an ia e n l a e s t a B u ro p a s e n k e on p r o to m ust k r e d a r , k e T u g o s l a v i a j u n t o s s u a l p a k t i a n t i - k o m u n is ta o mem l i v o s l a L ig o d i l K a c io n i e n G eneve. Segun P o lo n a e x o m — p l o T ŭ g o s la v ia d e z i r a s r e t e n a r l a a m ik a la r e l a t i k u n F r a n —

c i a e d a l t r a s t a t i e sam tem pe d e z i r a s a g a r l f b e r e a d omna l a t e r i . £ k e l a la n d o v e r e nun e s a s en t a s f t u e s o , p r u v e s a s p e r l a r e c e n t a v i z i t o d i l m i n i s t r o en B e r l i n .

POLONIA

In te rm e z o k u n G erm an ia.

L a P o lo n a m i n i s t r o p o r l a a f e r i s t r a n ĵ e r a v i z i t i s y e l a n o v a y a r o B e r l i n , ma c n ap e n e p o v a s k r e d a r , k e t a ’v i z i t o e s i s p l u p r o f u n d i g a n t a l a r e l a t i i n t e r G e r m a n la e P o l o n i a • S egun sem p re p l u p r e c i z i g i t a k o m u n ik i de •V aarsovia o n kom—.

p r e n a s , k e P o l o n i a n e p l u s e v o l a s t o l e r a r l a d e v e lo p o k o n — c e m e D a n z ig . On p r o to t r e d e t e r m i n i t c d e k l a r i s , k e - f i c l o - . h l a e s a s s t a t o y e l a r i v o d i l E s t a Mara e k e o l h a v a s t r e f i x i g i t a i n t e r e s i e n l a u r h o D a n z ig , i n t e r e s i , q u in on cei*’

t e d e f e n s o s y e l a v e n o n ta kunveno d i l a S o c i e t o d i l N a c io n i, q u a t r a k t o s c a p ro b le m o . L a k o lo n e lo K oe, q u a e s i s l a k r e ~ e r o d i l P o lo n a p a r t i s o p o r n a c i o n a l a u n e s o , t r e h a s t o z e d e - r a i s i o n i g e s i s e kom c h e f o d i l p a r t i s o on a d v o k is g e n e r a lo

S k w a rc z y n s k i, q u a e s a s k o n o c a t a p o r ne h a v a r t r o g r a n d a s i r a p a t i i p o r G erm a n ia. A n te k e l k a tem pe l a g e n e r a lo e n u n c is d i s k n r s o e n V i l n a , ŭ b e i l d e m is io n is kom c h e f o d i l f b e s t a - c i o n f t a I :e s m a d i v i s i o n o e l a d i s k u r s o k o n s i d e r e s i s e n G er—

m a n la n e kom t r o a m ik o z a . P o l o n i a m u s ta s , l a g e n e r a l o d e—

k l a r i s , s e g u n l a a l t a s k o p i q u i p o z ĉ s i s d a m a rs h a lo R y d z- S m ig ly , d i v e n a r g r a n d a povo<, Ma p o c a t i n g a r - t a s k o p o ,P o lo — n i a m u s ta s e s a r f o r t a e d u n i o n i t a , nam o l e s a s m i n a c i t a d a

e x p a n so d e l w e s t o , q u a y a t i l n u n n u r h a v a s e k o n o m ik a la k a - r a k t e r o e d a p a r a s e n l a form o d i p ro p a g o , ma q u a t r e b a l d e p o v a s t r o v e s a r e n t e r i t o r x a l a fo rm o . T a la m a n ie r e l a gene-- r a l o m a r k i z i s G erm an ia kom l a p o t e n c i a l a enem iko d i P o lo n —

i a , cpia e n u n c i v e k i g i s t r s a k r a r e a k t i en l a Germana p r e n - 80»» '• B e r l i n e r T a g e b l a t t " s k r f b i s i n t e r a l t r o : ”Ne e s a s d e s —

9

(12)

f a c i l a k o m p ren ar, quan l a g e n e r a lo v o l i s m a r k iz a r p o r t o ed e s a s r e g r e t i n d a , k e i l ye l a ĵuĉLiko ĉLi mLa r e l a t i i n t e r Po—

l o n i a ed G erm ania p o v is misjuĈLikar ta n ta g r a d .e o I I m ixas l a a m b a la te r a e ĉLe. l a ĉLu p a r t i a g n o s k i t a e k o n o m ik a la k u n la b o ro e nom izas o l i,e x p a n so ” e p e r co v o la s p o z a r G erm ania s u r l a sama n i v e l o kam l a e s t a v i c i n i ĉLi Polonia® Ni ne h av as ir-- g a kauzo tim a r i r g o , ma n i r e g r e t a s , ke l a g e n e r a lo a p l i k a s metoĉLi, q u i t r e f o r t e ĉLesaprohesas ĉLa n i , e q u i c <. „p — l i k e s a s Aa c e t e r a w e s t-E u ro p a n a j u r n a l i , kanĉLe . l i in d ik a s n e—e x i s t a n t a Germana ĉLanjero, p o r a t i n g a r c e r t e n a i n t e r n e — p o l i t i k a l a sk o p io "

Ma on q u e s tio n a s su , k a l a g e n e r a lo v e r e h a v is i r g a i n t e r n e - p o l . i t i k a l a s k o p i, k ande i l p a r o l i s p r i l a d a n je r o , qua m in acas P o l o n ia d e l w estoo Segun m u lta s i g n i l a g e n e ra lo h ik e n u r e s i s l a i n t e r p r e t e r o d i l a m u lte d i f u z i t a g e n e r a l a o p in io n o en P o lo n ia , qua n u r t r e d e s f a c i l e p o v as a d a p ta r s u a l Germana o r i e n t i z o d a k o lo n e lo B eĉk, e q u a s e q u a s l a de—

v e lo p o tam y e l a w e s ta kam y e l a e s t a v i c i n i kun l a sama s u s p e k to . L a enunc.o d i l a g e n e r a lo e s a s i t e r i t a p ruvo p r i l a f a k t o , k e on n e d a r f a s e s p e r a r t r o m u lte de l a o f t e c i — t i t a am ikeso Polona-^Germana.

GSring ch a sa s en l a Po lo n a f o r e s t i :

"Ni d iv id e z ĵ u s t e : Vŭ r e t e — nas l a u rso e do me p ren as D a n z ig ."

SOVIET - UNIQNQ

M u s s o lin i r e f u z a s p a g a r S t a l i n .

Ye l a sama tem po, kande l a S o v ie t—Uniono r e c e v i s l a unesm a p a r la m e n ta le e l e k t i t a g u v e m e r io l a m i h i s t r o p o r s t r a n j e r a a f e r i m u s tis o r d e n a r t r e t r i s t a a f e r o .L a ”p r o l e - t a r a e f a s h i s t a " I t a l i a r e f u z i s p a g a r s u a f a k t u r i d l wp r o — l e t a r a e s o c i a l i s t a " S o v ie t—U niono, quo e s a s t r e r e g r e t i n d a p o r amba p a r t i , p r o k e l a r e l a t i k o m e rc a la i n t e r l a d u l a n -

d i sem pre e s a b is e c e l a n t a , depos k e I t a l i a k o m unesm a *'gran

—d a p o v o ” h a s t i s a g n o s k a r l a S o v i e t —Uniono "d e y u r e n.

10

(13)

Ma l a s i t u e s o e s a s t a l m a n i e r e , k e I t a l i a dum l a m i—

l i t o k o n t r e J J t> is in ia b e z o n is t r e m u lta o le o e n u lo y a e s i s p l u n a t u r a l a kam k e l a S o v i e t —U n io n o , q u a h a v i s g r a n d a s t o — ko ĉLe t a v a r o , o f r i s s u a s e r v i o K oraprenende on v o l i s p a g — e s a r po l a o l e o , s e on an k e l i v r i s po k r e d i t o » Ma k a n d e l a S o v i e t —U niono n u n p r i z e n t a s s u a f a k t u r i , l a I t a l i a n a f i r m i t o t e s im p le r e f u z a s p a g a r . L a k au zo d i l o e s a s t r e s im p la , nome k e on n e h a v a s p e k u n io p o r p a g a r , a l t r a k a z e I t a l i a c e r

—te ne v o la b u s k rei?? t a l a s i t u e s o p o r n o v a e v e n t u a l a a f e r i k u n l a S o v i e t —U n io n o .

S am agrade e s a s k o m p re n e h la k e l a r u s i t dennz.das. -pago po l a o l e o , quon l i l i v r a h i s » P ro t o l a k o n s i l i s t a v o d i l p o p u l a l k o m i n a r i i r e z o l v i s " b a r ia r l a I t a l i a n a k o n t i ch e l a s t a t a l a Lanko s o v i e t a l a t i l k e omna p e k u n io <Ie I t a l i a e s p a g i t a » P ro t o M u s s o lin i e s o s k o a 1: ' o . r d e n a r a f e r o y e u.n od a l t r a m a n ie r o , s e i l v o lo s p o s i b l e ŭ u r a r l a t r e a g r e - a h l a k o m e r c a ia r e l a t i kun l a S o v ie t-U n io n o o E t o e s a s kc-zo, q u an i l c e r t e d e z i r a s . P ro t o e s a s s u p o z e n d a , k e t a h i ŝ t o — r i o ba3.de d e s a p a r o s de l a mondo, t a l e k e l a b o n a I t a l i a n a — R u s a r e l a t i p o v o s d u r a r p o r l o b o n a d i l a d u p a r t i o

RUMANIA Nova e l e k t i e p o i i t i k o extera<>

L a d e c id o d i l m i n i s t r o Goga d i s s o l v i g a r l a p arlam en -- t o , q u a e s i s e l e k t i t a y e l a 2 0 :e s m a d i decem bro 1937 e q u a n u tte m p e l a b o r i s , n e e v e n t i s t o t o n e —e x p e k t i t a o L a g u v e r - n e r i o i p s e d i s p o n i s n u r 10 po c e n t d i l m a n d a ti en l a p a r l a — m ento e d e s a b u s k e l k e d e s f a c i l a , s e on v e r e p e n s a b u s g u v e r — n a r p a r l a m e n t a l e . P ro k e l o l a s t a e s a s t r e d u b i t o z a e g a r d e l a k a r a k t e r o a n t i s e m i t a e sem i—f a s h i s t a d i l g u v e r n e r i o , on m u s ta s i n t e r p r e t a r l a d e c id o p r i nov—e l e k t o kom p ro b o k r e — a r t a l e n o m i z i t a p o p u l a l o p in io n o , q u a d e v a s s u s t e n a r l a t r a n s i r o d i R um ania a d e s a r f a s h i s t a s t a t o » A dvere l a p r e - z i d e r o d i l g u v e r n e r i o , G oga, r e z o l v i s ic o en k o n s e n to k u n l a d u k t e r i d i l a maxim g r a n d a du p a r t i s i f a s h i s t a ”Omno p o r l a p a t r i o " e l a " N a c io n a la p a r t i s o d i l r u r a n i ” , e p r o k e l a g u v e m e r i o J a nun s e n e g a r d e s u p r e s a s l a l i b e r e s o p a r o l a r e d im p rim a r ed i n s t i t u c i s b o n e o r g a n i z i t a s is te m o p o r s u rv e y o k o n t r e l a o p o z i c i o n a l a p a r t i s i , l a t r i p a r t i s i f a s ŭ i s t a c e r

t e h a v o s omna c h a n c i v i n k a r ye l a e l e k t i , q u iq e v e n to s en l a u n esm a se m a n i d i l a m onato m a r to .

K c n c e rn e l a p o l i t i k o i n t e r n a Goga d u r i s l a a k r a l e — g ifia d o k o n t r e l a s e m i t a m i n o r i t a t i . On t a l e e s p a t r i g i s l a J u d i p o r f o r p r e n a r l i a c i v i t a n e s o Rumana, ma t a d e k r e t o t i l

11

(14)

p l u s e n u r v a l o r a s p o r t a «juĉLi, q u i v e n i s a d e n l a la n d o p o s l a y a r o 1920® Ma «ja to s i g n i f i k a s k e o l k o n c e r n a s l a

j u d i , q u i e s i s c i v i t a n i en l a H u n g a r ia n a p a r t i , q u i p o s l a k o n v e n c io n o ĉLe T r i a n o n m u s t i s c e d e s a r a S u m a n ia . L a a k r a k u r s o a n t i s e m i t a d i l m i n i s t r o G oga k o n rp re n en d e e f e k - t i g i s v a rm a s i m p a t i i e n G e rm a n ia . Ahke I t a l i a h a s t i s s e n - d a r g r a t u l i a l n o v a r e j i m o . Ma do a n k e l o u n e sm a , quon f a c i s l a n o v a m i n i s t r o p o r e x t e r l a n d a n a a f e r i , e s i s s e n — d a r t e l e g r a m o a M u s s o l i n i e n q u a l u e x p r e s i s s u a s i m p a t i i a l f a s h i s m o .

L a d e k l a r i p r i s i n p a t i o a l a R n m a n ia n a g u v e r n e r i o d a I t a l i a e f e k t i g i s t r e m i i i t a s e n t i m e n t i c h e l a H u n g a r i,

q u i se m p re k u s t u m i s k o n s e n t a r a l p o l i t i k o I t a l i a n a . L a k o z o e s a s t a l e , k e I t a l i a se m p re e s i s u n d e l maxim v a l o —

r o z a h e l p e r i k o n c e r n e l a d e z i r o H u n g a r i a n a r e v i z a r l a par- c o —k o n v e n c io n o d e T r i a n o n , e n u n o l s u b i t e d o n a s t a n t a s i m p a t i i a l a g u v e r n e r i o Rum ana, * q u an s c h e f o e s a s t a n t e n a c d o n a l i s t e o r i e n t i z i t a e k o n o c a t a kom u n d e l m asim s e n —

e g a r d a s u p r e s e r i d i l n o m b ro z a M a d y a ra m i n c r i t a t i e n Ruraar- n i a . L a m i n i s t r o —p r e z i d e r o D a r a n y i e s u a k o le g o cex*te h a - v a s h i k e l a p ru v o d i l a n c i e n a p r o v e r h o , k e o n n u lte m p e

f i d e z t r o e a l v o r t i d i l p o v o z o 0 E d “P e s t e r L lo y d ” s k r i h a s :

••Venos h a r d a te m p i p o r l a M a d y a ri e n S i e h e n h ŭ r g e n . ”

L a c h a n jo d i l k u r s o e n R u m a n ia e l a j o y o z a u c e p to p e r I t a l i a d i t a c h a n jo a n k e s e m h l i s e s a r l a k a u z o d i l t r e d i n a r e z u l t a j i d i l k o n f e r o i n t e r l a I t a l i a n a e d Hun—

g a r i a n a m i n i s t r i , q u a e v e n t i s y e l a 12—lU :e s m a d i j a n u a - r o , e n q u a k o n f e r o a n k e A u s t r i a p a r t o p r e n i s . Komtio C ia n o n e p o v i s i g a r l a n a h i o n i l i v a r l a s o c i e t o d i l N a c io n i e d

i l a n k e n e s u c e s i s a d h e r i g a r l i a l a k o n v e n c io n o k o n t r e l a k o m u n ism o . L a s o l a r e z u l t o a t i n g i t a d a C ia n o e s i s , k e B u d a p e s t e W ien a g n o s k i s l a J’g u v e r n e r i o n d i P ra n c o e n H is — p a n i a ma s e g u n !,T im e s n t a f o r m a l a ag o h a v a s t r e p o k a o

n u l a im p o r to p o r l a f i n o d i l m i l i t o en H i s p a n i a . Ma a n k e n e R u m an ia i n t e n c a s l i v a r l a S o c i e t o d i l N a c io n i o d a d h e — r a r a l p a k t o k o n t r e l a kom unism o. Q u a le Y u g o sla v h a o x * ie n - t i z a s s u v e r s l a axo Rom—B e r l i n , ma s e n p r o t o a su m a r

s p e c a l a o h l i g i e l i v a r l a a n c i e n a k o n v e n c i o n i k u n P r a n c i a e C h e k o s l c v a k i a . To q u o n on d e z i r a s a t i n g a r e s l a sam a l i h e r a p o z i c i o n o e n q u a n u n P o l o n i a t r o v a s s u .

" L a v i o l e n t o n e e s a s k o n t r e —e t i k a ” I

( M u s s o l i n i , 2 0 : esm a d i S e p t o1 9 2 2 ) 12

(15)

OPINIONI ID E I

LA_CHIgIAHI E LA_gUBQPANI

E x i s t a s v o r t i n o c i v a : l a te r m in o " m a n i e r i C h i n i a — n a " ( c e r e m o n i i v a n a , s u b t i l a j i ) e s a s u n e k l i . L a O c id e n — t a n i f o r m a c i s s u a i d e i p r i l a c i v i l i z e s o - f o r m o C h i n i a n a p e r a s k o l t a r n a r a c i d a n a v a n i q u i , r e t r o v e n i n t e de u n v o — y a j o a C h i n i a , d e s p a k i g i s s u a p a k o t i l i o ; o r a k o n t a c h i n

d a r e l i g i o —m i s i o n i s t i q u i e a c h a lis s u a d e c e p te s o ,n a m C h i—

n i a n e e s a s la n d o t a l e p r i v a c i t a k e l u h e z o n u s k e o n p r e — d i k e z a l u l a e v a n g e l i o . K o m p ren en d e, me n e a l u d a s l a p r o d u k t u r i d a l a l i t e r a t u r i s t i q u i o z p l o t i s , s e n t r e e s —

f o r c a r , l a p r i z o d i l o e x o t i k a , o n c e n i g a n t e , a p u d tu rm o e k p o r c e l a n o , r a p t i s t i , m a n d a r e n i o k o n v e n c i o n a l a p r o s t i — t u c a t i n i . L a homo q u a v o n a s de la n d o f o r a e s a s y a f i d a t a kom v e r d i c a n t o . E d o n asum as l a r i s k o e g a r d e s a r kom men—

t i a n t o o kom m is & n f o r m ito , s e on a n d a c a s d e f e n s a r t a id e o k e C h i n i a n e e s a s la n d o d i l o s t r a n j a , d i l o h i k o r a a , d i

l o o l d e t a : l a la n d o d i l a " m a n i e r i C h i n i a n a ” .

Tam en, l a p r e j u d i k o q u a im p e r a s q u a l i f i k a r kom h a — r o k a o d e k a d a n t a l a c i v i l i z e s o —form o C h i n i a n a ,m u s t a s kom—

h a t e s a r . L u a f a l s e s o e s a s n e d i s k u t e h l a : n u l a c i v i l i z e s o — fo rm o m a n i f e s t i s p l u kam l a C h i n i a n a s u a v i v o z e s o . L a d an — j e r o z e s o d i t a p r e j u d i k o e s a s n e n e g e h l a : l u m i s e v a l u i g e — s a s , k a n d e n i p e n s a s p r i l a C h i n i a n i e p r i n i — p r i l a C h i n i a n i e p r i l i a v i c i n i .

L a c i v i l i z e s o —form o C h i n i a n a e s a s p l u r a m i l y a r a • L u a d u ro i g a s l a h i s t o r i i s t i a d m i r a r l u . L a s o c i o C h i n i -

a n a c s a s o rg a n is m o f o r t e o r d i n i t a . L a k o h e r o d i l u a o r — g a n i z o —p r i n c i p o e s a s a t r a k t i v o s e g u n q u a n to k o n c e r a e s a s l a s o c i o l o g i o . De l a v i d o —p u n to d i hom i q u i k u s tu m a s r e - f l e k t a r , l a s t u d i o d i C h i n i a o s a s f o n t o r i c h a de e a p e r i - e n c i h o m a la . T a e z p e r i e n c o a q u i r e s i s f o r d e l a e x p e rim e n - t i q u in p r o h i s O c i d e n t o , I n t e r l a c i v i l i z e s o — f o r m i q u i e s i s o d o s a s o l t i d i O c id e n to , e a c is ta s p a s e y i , i n t e r f e r i , a n a l o g a j i p e r c e p t e h l a ; l a e s e n c o d i l a l i n g u i d i v e r s a d i E u r o p a y a n e v a r i a s ; c h e l i , l a m e t a f o r i e l a s i d i b o l i n e i n t e r o p o z e s a s t a l e k e l a p a r e n t e s o d i l a i d e i o d i l a S B n ti

—m e n ti n e p l u s e s a s s e n t e h l a . C h i n i a , dum p l u r a m i l y a r i , e s i s h lo k o d e hom i p r i q u i o n d a r f a s d i c a r g e n u r a l e , l u s a t i s f a c i s s u i p s e . L a l i r g u o C h i n i a n a s u o p o z a s a d omna l i n g u i O c i d e n t a l a o L a s is te m o d i l a m e t a f o r i e d i l a

13

(16)

s i m b o l i e s a s t r e d i f e r a n t a d e l a n i a . E v e n t i s m r p o k a i n t e r f e r i ; l a p a s i e s a s d e s f a c i l a ; l a kom preno p o s t u l a s TceTka e s f o r c o . L a n ekom preno es& s m u lte p l u t e n t a n t a . S e n

a l u d a r l a j u m a l i s t i a ro g e m a , q u i o p o z a s O c id e n to e d O r i — e n to q u a l e d u e n t i , k a n e e s a s v i d e h l a l a m u l t a p r o f i t o q u a n l a p o le m ik o o l a p i t o r e s k o p o v a s o h t e n a r p o r u z a r l a i n t e r o p o z e s o , s e m h l a n t a , d i l a s i m h o l i G h i n i a n a e d O c i—

d e n t a l a 1 K ad o n u n e r a k o n t a s k e l a C h i n i a n i k o m en cas s u a r e p a s t o p e r l a d e s e r o .? O r, quon e s a s , p r i l o , l a moko—

m o tiv o ? Lo p r u v a s n u r t o , k e , q u a l e l e n i a , l a r e p a s t i C h i n i a n a k o n s i s t a s y e p l u r a d i s h o - s o r t i ; e k e l a l a r a f i - n e s o , e c h e n i e c h e l i , e s a s i d e n t a ? — E e l i g i o —m i s i o — n i s t o s k a n d a l e s a s p r o k e , e n C h i n i a , l a v e s t i t r a u r a l a

e s a s "b la n k a , v i c e n i g r a . L i t e r a t u r i s t i j u d i k a s i m p r e s o r s u a l e k t e r i p r i e s p r i t o e p r i e x o t i k i s m o , p e r d e s k r i p t a r m a r i a j a t i n o d i q u a l a c e r e m o n io —v e s t i n e e s a s h l a n k a , ma a h s o l u t e r e d a . K ad i c a e d i t a hom i n e a g u s p l u i n t e l i g e n — t a , s e l i re m a rk u s k e E u r o p a n i e C h i n i a n i a t r i h u a s im p o r—

t o a n a l o g a a l a s i m h o li k o d i l a k d l o r i ; k e n u r a k o n v e n — c io n o ( k o n v e n c io n o e v i d e n t e v a r i i v a ) im p e ra s a t r i h u a r l o h l a n k a o l o n i g r a a l a t r a u r o ( k a l a r e ĵ i n i d l E r a n c i a n e h a v i s t r a u r o —v e s t l h l a n k a ? ) - l o r e d a o l o h l a n k a a l a m a r i a j a t i n i ( k a de lo n g e l a E r a n c i n i s u m a r i a j a s , v e s t i z —

a t e y e s t o f i h l a n k a ? e k a l o d u r o s dum m u l t a tam po ? )

— e k e , f i n e , t a k u s t u m i , se m h le i n d l f e r a n t a , v i d f t f c l i g a s a n a l o g e s o f u n d a m e n t a l a . nam e C h i n i a n i e d B u r o p a n i p e n s a s k e l a m a r l a j o e l a trs c u ro i m p l i k a s r i t u i v e s t a l a ?Se on

e g a r d a s l a l i t e r o d i l a s i m h o l l , v i c e l a s e n c o ( i n t e r p r o — x im e s k o v e r a ) , o n p o v o s f a c a r n e f i n e h l a l i s t o d e i n t e r o — p o z e s o —k azA , e k r e a r n e - e x h a u s t e h l a m o tiv o —fo n t o d e d e s — k o n k o r d i . Se o n s u c e s u s p r i z e n t a r l a G h i n i a n l q u a le h o m in

a h s o l u t e s t r a n ĵ a , e s u s f a c i l a q u a l i f i k a r l i k o m ”n e k o m p re

—n e h l a ” . L a u n e sm a f r a z o q u an a u d a s E u ro p a n o q u a d e se m - h a r k a s a d e n C h i n i a , e s a s : uH ik e , o p o r t a s n e p r o h a r kom—

p r e n a r " . N i re m a rk a z * guankam s e n i n s i s t a r p r i l o , k e t a f r a z o e s a s , maxim—m u lta r - k a z e , d i c a t a d a hom i — m i s i o n i s — t i , k o m e r c i s t i , d i p l o m a c i s t i — q u i s u p r o p o z a s kom m ed i—

a c e r i 1 E x i s t a s mem “ c i e n c i s t i ” q u i n e h e z i t u s o p i n i o n a r sa m e . M u lta l i h r i I n s p i r e s a s d a l a i d e o , k e l a m e n t o C h i—

n i a n a a p a r t e n a s a l a t i p o " p r e l o g i k a ” : l i t e r a t u r i s t o m a- l i g n a k a p t i s v o l u n t e t a fo r m u lo p o r i n k l u z a r l a C h i n l a n i e n l a g ru p o d e l a hom i q u in l u k o n f u n d a s p l e z u r o z e p e r l a nom i “h a r b a r i * - , " p r i m i t i v i ” , " in d ije n i* * — s e n mem k on—

c l s r k e a n k e i c i e s a s hom i e n i a f r a t i .

E a k t e , n u l a l o k e p l u kam e n C h i n l a , l a hom i m an i—

lU

(17)

f e s t a s fcam n r u lta f i d o a l a r a c .io n o o Le kom encaL a e k l a f i l o z o f i C h in ia n a &i q u i l a nomi a r i v i s t i l n i t r a l a y a r c e n t i — same kam l a maxim a n t i q u a f i l o z o f i G re k a 9 d i

qu.i l i e s a s c irk u m e l a sa m e p o k a n i — e s a s re m a rk in & a p r o l i a e s f o r c o p a s i o n o z a p o r i g a r k o m p ro n e h la l a mon&o» L i a t e o r i i , same kam o l t i d a A r i s t o t e l e s 3 d e g e n e r i s a l a s k o - l a s t i k i s m O j e& e s a s ju & ik e h la kom i n f a n t o —i m a g i n i t a n un kan&e C ien co e x i s t a s » Ma C ie n c o e x i s t a s de p o k a t e a p o l Ka& e 3 a s m u l ta l a E u ro p a n i q u i y a im p re g n e s a s d a &a c i c n —

co—m ento ? Ka m u l ta , l a p o p u l i , e n E u ro p a , c h e q u i l a v o r — t o ŭ’v e r a j o n h a v a s s u a s e n c o v e r a ? N i v i v a s , a n k o re c i r — k o n & a ta &a s u p e r s t i c i , p l e h e y a l a o c i e n c i s t a l a , im p o z a ta

&a d o g m a ti ka&uka» L a v iv o C h in ia n a e s a s , ne plu. n e m in kam l a n i a , im p r e g n a ta &a s u p e r s t i c i e &a r e z i ŭ u i dogm a- t a l a « Ma s e l a O c i& e n ta n i e s a s m e r i t o z a p r o l a s u b m is e s o

&a r a u l t a ek l i (s u b m is e s o quan l i m a n i f e s t a s ) a l a f a k t i e x p e r i m e n t a l a e& a l a s tu & io oh j e k t a l a d i l a fe n o m e n i n a - t u r a l a , e s a s , k o n t r e e , e o u i t a t o z a q u a l i f i k a r l a C h i n i r n i kom m e r i t o z a p r o k e , de dua&ek y a r c e n t i ad m in im e, l i r e - f u z i s a c e p t a r l a p r e j u & i k i s p i r i t a l i s t a q u i d u k b as a l o — k i z a r l a Homo e x t e r lĴaturO o C h i n ia a q u i r i s l a t i t u l o &i g l o r i p r o k o m p r e n ir , p e r K n n fu ce e p e r S iu n T se n , ne n u r k e l a stv.& io &i l a homo e s a s l a u n esm a ( i m p o r t a l e ) &c/o

e l a fun& am ento d i omna p o l i t i k o —s is te m o e &i o m n a e tik o — k o n c e p to , ma a n k e k e i e i rn u sta s p e rm a n a r ne& epen& anta &e p o s t u l a j i m s t a f i z i k a l a , e f o n d a r s u u n i k e s u r l a e s p l o r o o .h j e k t a l a &i l a k o n & u to -m a n ie ri h o m a la e &i l a r e a l a j i a o c i a l a o L a O c i d e n t a n i — i n t r i k a t a , &o l a deka&o G-reka e ĉLe l a k r i s t a n i s m o , en p l e k t u r o &e p r e j u & i k i t e o l o g i a l a

— k o a k te sa ® p e n a r p l u kam l a C h i n i a n i p o r k o n c o p t a r e t i — k o --s is te m o ne& epen& anta, e p o r r e z o l v a r e g a r& o r l a a f e r i h o m a la &e l a vi& o—p u n to ^ s o c i o l d g i o ” exkluzive<>

L a p r i z o d i l a n a t u r o —c i e n c i e s a s — &e u l a vi& o—

p u n t i — f a k t o t o t e n o v a , e n C h in ia o Ma e s a s p ° k e p r o h a h — l a , k e l a p r o g r e s o &i b a c& enoi i n s t i l o s a l a C h i n i a n i p a s io n o d a n j e r o z a f a v o r e &i l a k o a k t c —a u t o r i t a t o 0L a s t u —

&io k r i t i k o z a &i l a r e a k t i h o m a la , &a q u i l a C h i n ia n i in ~ t e r e s e s a s &e r a u l t a y a r c e n t i s e g u n k o n c e p to p o z i t i v a , im—

p r e g n i s l i y e l a k o n c io p r i l a n e c e s e s o &i m o d e re so , ye l a p r i z o &i t a m o d e re s o , R em aekin& a ( e k o n s o l a c l v a p r i n f ) l a k u l t o &i R a c io n o , c h e l i a f i l o z o f i (mem maxim

a n t i q u a ) a k o m p a n e s is &a k u l t o &i l a hom aro q u a r a j u n t a s t r e k o r e k t e i d e u l o d e m o k r a t i a l a : ML a k u l t u i ’o z o ( & ic is Kun

—fu c e ) k u l t i v a s s u a p e r s o n o , e , k o n s e q u e ,s a v a s r e s p e k t a r 15

Cytaty

Powiązane dokumenty

Referat o Archiwum Głównym przywołałam tu nie tylko po to, aby przypomnieć wewnętrzne, choć skrywane ciepło, bo nie był nigdy Aleksander Gieysztor człowiekiem wylewnym,

Planning for agglomeration economies in a polycentric region: Envisioning an efficient metropolitan core area in Flanders, European Journal of Spatial Development,

Mimo wie lo let nich poszukiwań nie udało się bowiem odnaleźć jakiegokolwiek zdjęcia wy ko na ne go na trasie galicyjskiego etapu Jazdy księcia Henryka.. A przecież

Ainsi, Salie ne retourne dans son pays natal que pour quelques semaines ; des immigrés refusent de rentrer parce qu’ils doivent apporter des cadeaux aussi bien aux

Więk­ szość z nich znalazła się tam w początkach XX wieku (ok. osób) zwabiona możliwością zaciągnięcia się do pracy w rozwijającym się tam wówczas przemyśle

Indeed, au- tonomous take-off of this class of generators was demon- strated by using a rather conventional winch launch that requires a large ground area [6].. However, if a large

Aby odpowiedzieć na pytanie, jaki jest sposób percepcji dźwięków mowy i obra­ zów przez dzieci zagrożone dysleksją, trzeba odwołać się najpierw do odmienności w

Pastuszka w zagajeniu powitał uczestników Konferencji Naukowej w liczbie siedemdziesięciu trzech profesorów filozofii, reprezen­ tujących dwa wydziały filozofii,