Z D N I A
JV° 8 . D. o czerwca r. 1917. R o k I.
--- ---. n i■: iri 'iii)?;: ru nu
i ar{Sfcś'rid[iin w
t o ij ob ngśib fs da!iB a o m i,.'tila
o t molab . i n W
eś ,RSb
--- -. h . .i i...
.maiaeśpb oło3 Z K ola Polskiego. Na historycznem posiedzeniu Koła : l^jgjęggp w dn. 22 maja rozważane były następujące wnioski. ,IV’j
W n i o s e k p o s ł a K ę d z i o r a (lud.) Wobec ra ię d z y ^ a ,^ ^ - wego uznania niepodległości Polski zjednoczonej oraz prawa stanpfffjgjjją 0 własnym losie Koło Polskie wzywa prezydyum, aby celem zajęciajjedfw- litego stanowiska i daaia wyrazu pragnieniom i dążeniom całości ił^ p d jł zwołało w najbliższym czasie Koło Sejmowe. r-j
Koło Polskie poleca prezydyum porozumieć się z przedstawicielaipi innych dzielnic Polski co do ustalenia jednolitego programu d z i ^ p ^ w sprawie polskiej.
W n i o s e k p o s ł a H a l l e r a (kons.). Naród polski gwa^.ejg 1 przemocą rozdzielony i pozbawiony samodzielności państwowej, mimo naj- sroższych uciskówgnie zaprzestał nigdy dążyć do jej odzyskania.
Koło Polskie stwierdzało te narodowe dążenia w ciągu toczącej^sje wojny szeregiem uchwał swoich, począwszy od uchwały z d. 1 6 .V III.1 9 |^
dając w nich zarazem wyraz głębokiej wdzięczności dla tronu za u z n a j e praw narodowych od lat 50, a bohaterskie legiony polskie powołane dp życia pierwszą z tych uchwał, przelewając ochoczo krew obok setek tysię
cy polskich żołnierzy w szeregach wojsk austryackich, utwierdziły te na
rodowe dążenia i uczucia.
Przyjmując z najgłębszą czcią i wdzięcznością słowa monarsze z 5-go maja, wyrażające najszczersze sympatye dla narodu polskiego i zrozumie
nie jego uczuć, Koło Polskie -p e w n e zwycięstwa słusznej sprawy, z ufno
ścią i wiarą patrzy w przyszłość narodu.
Koło Polskie wzywa prezydyum, aby dla sprawy polskiej zwołało Koło Sejmowe do Krakowa.
W n i o s e k p o s ł a G ł ą b i ń s k i e g o ( d . n . ) . Zważywszy: 1) że wolna, niepodległa i zjednoczona Polska była zawsze i jest ideałem i n a rodowym programem całego narodu polskiego, 2) że tylko silna, zadowo
lona i żywotna P o lsk a 'z dostępem do morza zdoła spełnić swą misyę cy
wilizacyjną, być trwałą rękojmią pokoju europejskiego i bezpieczeństwa monarchii austro-węgierskiej w przyszłości, 3) że powołanie dynastyi hab
sburskiej na tron wolnej i zjednoczonej Polski powita naród polski z 'peł-
2
nem zaufaniem, Kolo Polskie uchwala polecić prezydyum, aby zwołano w najbliższym czasie do Krakowa lub Lwowa Koło Sejmowe z projektem adresu do tronu, aby ze względu na głosy innych państw w sprawie pol
skiej monarcha przy rokowaniach pokojowych ujął w swe dłonie inicyaty- wę, celem rozwiązania sprawy polskiej w powyższym duchu.
W n i o s e k p o s ł a T e t m a j e r a (lud.)- Koło Polskie stw ier
dza, że jedynem dążeniem narodu polskiego było odzyskanie zjednoczonej niepodległej Polski z dostępem do morza i uznaje się solidarnem z tem dążeniem.
Koło Polskie stwieidza dalej międzynarodowy charakter tej sprawy i uznaje ją za jedyną porękę trwałego pokoju.
Uznając zaś, że całość narodu w t j m momencie dziejowym głos w tej sprawie zabrać powinna i stwierdzić tem samem jej ogólną cechę, wzywa prezydyum, aby zwołało do Krakowa Koło Sejmowe, celem wypowiedzenia się i wyrażenia nadziei, że życzliwy nam cesarz Austryi sprawę tę ujmie w swe ręce.
(W niosek ten został uchwalony 22 głosami przeciw 17 do słów
„i wyrażenia nadziei“. Po wyrazach... „aby zwołało do Krakowa" przy
jęto dodatek posła H. Śliwińskiego: do dni 10).
W n i o s e k p o s ł a D a s z y ń s k i e g o (P. P. S. D.). Koło P ol
skie uchwala:
Zasada wolności i niepodległości narodów stała się w wojnie świato
wej powszechnie przez obie strony walczące uznanym celem wojny, równo
cześnie głównym warunkiem trwałego pokoju świata. Rezultatem wojny na ziemiach polskich ma być w myśl tej zasady wedle żądania narodu pol
skiego i wedle sprawiedliwości dziejowej niepodległe państwo polskie, utworzone z ziem polskich i cały naród jednoczące.
Galicya zabrana jodczas rozbiorów Polski przez Austryę, dotąd nie złączyła się z nią organicznie. Geograficznie, historycznie i narodowo odrę
bne stanowisko Galicyi, czyniące j ą obcą krajom rdzennie austryackim, dało się w ramach państwa austryackiego utrzymać, ja k długo carat ro
syjski rz ą d z ił w Królestwie Polskiem, zagrażając polskości i Austryi. Wy
rzucenie c a rsk ic h wojsk z Królestwa, ogłoszenie niepodległego państwa polskiego aktem z dnia 5.XI.1916 i upadek caratu w Rosyi stworzyły ta k że i dla Galicyi szeroką podstawę dla urzeczywistnienia narodowych dążeń do stworzenia z ziem polskich niepodległego państwa.
Koło Polskie z tych podstawowych wychodząc założeń, nie może zaj
mować nadal swojego poprzedniego stanowiska w układzie politycznym Austryi i uchwała przedłożyć kierownictwu polityki zagranicznej pań
stwa całokształt żądań Polaków, zamieszkałych w granicach monarchii austryackiej.
Klęski Galicyi, jako dotychczasowego przedmurza monarchii a ustrya
ckiej przeciw caratowi, poniesione w tej wojnie, domagają się od pań
3
stwa wszechstronnego i całkowitego powetowania. Żadną jednak miarą nie mogą uznać Polacy ulg w cierpieniach i szkodach wojną wywołanych, ani zmiany sposobu rządzenia w Galicyi, jako rozwiązania sprawy pol
skiej, a tem mniej, jako zapłatę za utratę nieśmiertelnego praw a narodu polskiego do wolności i niepodległości.
W celu w y g 0 t 0 A v a n ia całokształtu żądań narodowo-politycznych wy
biera Koło Polskie komisyę i naznacza jej termin do sprawozdania do dni ośmiu.
(Wniosek ten otrzymał 7 głosów za).
W n i o s e k p o s ł a L e o (dem.)
Wobec międzynarodowego uznania praw a Polski do niepodległości oraz prawa narodów stanowienia o swym własnym losie, Koło Polskie p ra g n ą c dać wyraz dążeniom narodu w obecnej chwili dziejowej, wymaga
jące j rozstrzygnięcia sprawy polskiej, wzywa prezydyum, aby zwołało w najbliższym czasie do Krakowa Koło Sejmowe.
Koło Polskie z głęboką wdzięcznością składa hołd Najjaśniejszemu Panu za jego wielkoduszne stówa, wypowiedziane do delegacyi Koła Pol
skiego w dniu 5 maja r. b., a zawierające najszczersze sympatye dla n a rodu polskiego i zrozumienie jego uczuć.
Z W ilna. Rozpaczliwy stan miasta, spowodowany nieludzkiemi za
rządzeniami władz okupacyjnych, prowadzi do katastrofy. Codziennie um ie
r a z wycieńczenia kilkadziesiąt osób — tak, że śmiertelność doszła do 98 pro mille. Racye chleba ograniczono do 200 gramów, przyczem do m ia sta nie dopuszcza się żadnych środków żywności. Pobór do robót doko
nywany jest z całą bezwzględnością, robotników zmusza się terorem do wyjazdu do Niemiec.
Ten okropny stan miasta zmusił przedstawicieli wszystkich kom ite
tów narodowościowych do złożenia odpowiedniego memoryału ks. Isembur- gowi, szefowi władzy w o j s k o w o -administracyjnej na Litwie. Ks. Ise m burg deputacyi ludności nie przyjął. Dn. 12 maja został złożony na jego ręce następujący telegram do kanclerza Rzeszy, wydrukowany w .Ns 3 , Biule
tynu Wileńskiego”:
„W Wilnie panuje straszny głód. Śmiertelność 98 pro mille. Odży
wianie ludności ograniczone do 200 gramów chleba. Poza tem nie rozdzie
la się żadnych artykułów żywnościowych. Przedstawiciele wszystkich w arstw ludności prosili szefa zarządu o pomoc, wskazywali środki z a ra d cze dotychczas bez skutku. Dla przyciągnięcia do robót przymusowych chwyta się ludzi na uiicy lub wyciąga w nocy z łóżek bez różnicy stano*
wiska, zajęcia i położenia rodzinnego.
Prosimy o natychmiastową pomoc i ochronę”.
Podpisały: Komitet Polski, Centrala żydowska. Litewskie Towarzy
stwo pornosy agronomicznej i prawnej, Komitet białoruski, Związki z a wodowe.
Zachodzi podejrzenie, że telegram ten nie został wysłany do k a n clerza.
Z B ady Stanu. W piątek, dn. 1 b. m., zadeklarował wystąpienie swe z Rady Stanu p. Stanisław Dzierzbićki. Deklaracya ta, również jak:
i poprzednia p. Kunowskiego, mają na razie wartość zasadniczą jedynie, formalne bowiem złożenie mandatów może nastąpić dopiero na zebraniu plenarnem.
W najbliższym czasie spodziewane jest ustąpienie jeszcze 8 — 9 człon
ków Rady Stanu.
Z K ola P o l s k i e g o . — Z W iln a . — Z R a d y S t a n u .
