Pierwszy krok 50+ w Internecie. Czy ja się muszę tego uczyć?

(1)

1

Pierwszy krok 50+ w Internecie.

Czy ja się muszę tego uczyć?

Prof. dr hab. Anna Izabela Brzezińska

Instytut Psychologii

Wydział Nauk Społecznych

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

(2)

2

Współpraca:

Nikola Krasowska, Paulina Niesuchorska,

Marta Stępczak, Marta Wojtkowiak studentki III roku psychologii

Instytut Psychologii UAM w

Poznaniu

(3)

3

Część I:

WARUN

KI

(4)

4

O kim mówimy?

dzieciństwo dorastanie

wkraczanie w dorosłość

wczesna dorosłość młodsi średniacy starsi średniacy

młodsi starsi starsi starsi

najstarsi starsi wiek podeszły

ur. 1922 i wcześniej

0 – 10 lat 10 - 20 lat 20 - 30 lat 30 - 40 lat 40 - 50 lat 50 - 60 lat 60 - 70 lat 70 - 80 lat 80 - 90 lat 90 - 100 lat

Ludzie urodzeni w latach

1922 -

1960

(5)

5

Doświadczenia historyczne, kulturowo – społeczne,

ekonomiczne:

konsekwencje I wojny światowej Wielki kryzys światowy

II wojna światowa

brak planu Marshalla pomoc UNRA

wielkie migracje wewnętrzne w poszukiwaniu pracy

wyjazdy za chlebem

wszystkie przełomy polityczne Rok 1989

obszary i skutki transformacji i jej braku przystąpienie Polski do UE

Ludzie urodzeni w latach 1922 - 1960

(6)

6

W którym roku:

• poszliśmy do kl. I?

• ukończyliśmy szkołę podstawową?

• rozpoczęliśmy pierwszą pracę?

 co się wtedy działo na świecie?

W którym roku:

• poszliśmy do kl. I?

• ukończyliśmy szkołę podstawową?

• rozpoczęliśmy pierwszą pracę?

 co się wtedy działo na

świecie?

(7)

7

MAKROSYSTEM zmiany cywilizacyjne, polityczne, ekonomiczne w wymiarze światowym

zmiany historyczne i społeczno - kulturowe

o charakterze lokalnym MIKROSYSTEM bezpośrednie interakcje

z różnymi osobami w środowisku rodzinnym,

sąsiedzkim, zawodowym

interakcje z osobami znaczącymi

w różnym wieku (młodsi, rówieśnicy, starsi),

różnej płci, zawodu, o różnym wykształceniu

ROZWÓJ OSOBY

Konteksty naszego funkcjonowania i rozwoju

(8)

8

Życie w czasach wielkich zmian

bogactwo ofert

zróżnicowanie ofert

mobilność dostępność

wielokulturowoś ć

duża

dynamika zmian

nieprzewidywal ność

konfliktogennoś ć

wieloznaczność bogactwo

ofert

zróżnicowanie ofert

mobilność dostępność

wielokulturowoś ć

duża

dynamika zmian

nieprzewidywal ność

konfliktogennoś ć

wieloznaczność

zagubienie w świecie

wartości

zagubienie w nadmiarze

ofert

rozproszenie aktywności

nadmierna koncentracja

na „korzystaniu z okazji”

wiedza chaotyczna nieustrukturowane umiejętności

ryzyko

usztywnienia

jako forma obrony przed

nadmiarem zagubienie w świecie

wartości

zagubienie w nadmiarze

ofert

rozproszenie aktywności

nadmierna koncentracja

na „korzystaniu z okazji”

wiedza chaotyczna nieustrukturowane umiejętności

ryzyko

usztywnienia

jako forma obrony przed

nadmiarem duże pole

eksploracji

możliwość

eksperymentowania wiele okazji do zdobywania wiedzy

uczenie się dokonywania wyborów

nabywanie elastycz –

ności w działaniu uczenie się

rozwiązy-

wania konfliktów nabycie

umiejętności życia w kontekście

wieloznacznym duże pole

eksploracji

możliwość

eksperymentowania wiele okazji do zdobywania wiedzy

uczenie się dokonywania wyborów

nabywanie elastycz –

ności w działaniu uczenie się

rozwiązy-

wania konfliktów nabycie

umiejętności życia w kontekście

wieloznacznym

Zagrożenia

Szanse

(9)

9

Część II:

OSOBY

(10)

10

Umie pozn jętno ści awcz e

Um ieję tno ści spo łec zne

Sam opoc zuci e / ko ndyc ja

Samo-

dyscypli na

Efektywne uczenie się

Co jest potrzebne,

aby poradzić sobie ze zmianami,

jakie zachodzą w naszym otoczeniu ?

(11)

11

Co się dzieje w wieku 50+ ?

Umiejętności społeczne

Samo-

dyscyplina

Umiejętności poznawcze Samopoczuci e / kondycja

MOCNE PUNKTY SŁABE PUNKTY

(12)

12

Atuty dorosłego ucznia

Umiejętności społeczne

organizowanie

społecznego środowiska uczenia się

organizowanie

fizycznych warunków do własnych działań

organizowanie innych ludzi

do wspólnej pracy

aktywne poszukiwanie i korzystanie z pomocy:

różne źródła informacji pomoc innych ludzi

korzystanie z różnych nowych technologii informacyjnych

Gotowość do uczenia się i samodyscyplina

ciekawość

motywacja poznawcza gotowość do wysiłku umiejętność czekania na efekt

umiejętność

pokonywania przeszkód i radzenia sobie

w sytuacjach

nietypowych i trudnych krytyczne i twórcze

czytanie

krytyczne i twórcze

pisanie

(13)

13

Słabości dorosłego ucznia

Umiejętności poznawcze

trudności z koncentracją uwagi na dłuższy czas duża podatność na tzw.

dystraktory (rozpraszacze uwagi)

trudności z

zapamiętywaniem trudności z

przypominaniem sobie słaba umiejętność

wykonywania kilku

czynności naraz (słaba podzielność uwagi)

kłopoty ze wzrokiem kłopoty ze słuchem (SZUMY)

niesprawność manualna

Samopoczucie / kondycja

obniżenie sprawności fizycznej związane z naturalnymi

procesami starzenia się biologicznego

okresowe spadki sprawności związane z większą niż kiedyś wrażliwością na zmiany

pogody

gorsze samopoczucie związane z chorobami, dolegliwościami,

niepełnosprawnością

wahania samopoczucia i

fizycznej kondycji jako skutek uboczny zażywanych leków (np. pogorszenie nastroju przy lekach na obniżenie ciśnienia) kłopoty ze snem, rytmem dnia

(14)

14

Część III:

CELE

(15)

15

Różny wiek = różna sytuacja

Średniacy

i młodsi starsi

 grupa aktywna zawodowo w różnych sferach życia:

zawodowo, rodzinnie, towarzysko, społecznie

 coraz mniejsza stabilność

zawodowa: częsta konieczność przekwalifikowania i zmiany branży

 dostęp do edukacji i zdobycia odpowiedniego wykształcenia

 duży nacisk na utrzymanie status quo

 osoby mające przeważnie

dorosłe dzieci: więcej wolnego czasu

 nowe role społeczne 

dziadkowie, pradziadkowie = NOWE WYZWANIA

Starsi starsi i najstarsi

 grupa mało lub wcale nieaktywna zawodowo

 często ograniczone kontakty społeczne: utrata bliskich, wyjazd bliskich, samotność

 dorastanie w czasach powojennych

 trudniejszy dostęp do

edukacji, czasy bez komputerów

 duża ilość wolnego czasu

 możliwość skupienia na sobie i swoich potrzebach

 lęk przed zmianą i nieznanym

 trudności w adaptacji do zmian

 nowe role społeczne 

dziadkowie, pradziadkowie = NOWE OBCIĄŻENIA

(16)

16

Różny wiek = różne potrzeby

Średniacy

i młodsi starsi

 sprawność poznawcza na dobrym poziomie u

osób aktywnych społecznie

 umiejętności społeczne na dobrym poziomie u

osób aktywnych społecznie

 kondycja i samopoczucie dobre u osób dbających o swe zdrowie i aktywnych fizycznie

 samodyscyplina i wiara we własne możliwości dobre u osób otwartych,

aktywnych, twórczych

Starsi starsi i najstarsi

 spadek zdolności zapamiętywania, przypominania

i przetwarzania informacji

 większa męczliwość i spadek zdolności do koncentracji na zadaniu

 słabnąca wiara we własne możliwości

 słabnąca potrzeba

kontaktu

z innymi ludźmi

= „zamykanie się w

sobie”

(17)

17

Różny wiek = różne cele

Średniacy

i młodsi starsi

1. Aktywizacja poznawcza

 wzbudzanie ciekawości i zainteresowania

możliwościami, jakie dają nowe media

 zachęcanie do twórczego korzystania z mediów

2. Aktywizacja zawodowa

 pomoc we włączaniu nowych mediów w obowiązki zawodowe

 poszerzanie kompetencji zawodow.

3. Aktywizacja społeczna

 nowe pola aktywności towarzyskiej

 nowe pola działań obywatelskich

Starsi starsi i najstarsi

1. Aktywizacja społeczna

 wzmacnianie istniejących kontaktów społecznych

 pomoc w nawiązywaniu nowych kontaktów

 tworzenie sieci kontaktów sąsiedzkich i w Internecie 2. Pobudzanie potrzeb

 poznawczych  wiedzieć

 praktycznych  umieć

3. Kształtowanie umiejętności

 wszystkich, w jakich można wykorzystać komputer / Internet

(18)

18

Część IV:

METOD

Y

(19)

19

REFLEKSJA

dyskusja i tworzenie

wiedzy

REFLEKSJA

dyskusja i tworzenie

wiedzy

WŁASNE

DOŚWIADCZENIE

eksperymento wanie

i

praktykowanie

WŁASNE

DOŚWIADCZENIE

eksperymento wanie

i

praktykowanie

PRZEKAZ SPOŁECZNY

podawanie i przyswajanie

PRZEKAZ SPOŁECZNY

podawanie i przyswajanie

Drogi kształcenia dla 50+

(20)

20

Co mamy do wyboru, bo



 jak myślimy, tak działamy …

Ideologia

progresywizmu rozwojowego

Ideologia

progresywizmu rozwojowego

PROGRAM



ROZWÓJ PROGRAM



ROZWÓJ

Ideologia transmisji kulturowej

Ideologia transmisji kulturowej Ideologia

romantycznego indywidualizmu

Ideologia

romantycznego indywidualizmu

PROGRAM PROGRAM

ROZWÓJ ROZWÓJ

(21)

21

Student 50+

NAUCZYCIEL

Model nakazu

P R O G R A M

S T Y M U L A C J A

K O N T R O L A

Ideologia transmisji kulturowej

Ideologia

transmisji

kulturowej

(22)

22

Student 50+

Model przyzwolenia

NAUCZYCIEL:

* wrażliwość

* troska

* gotowość do towarzyszenia

Ideologia romantyczneg

o

indywidualizm u

Ideologia romantyczneg

o

indywidualizm u

(23)

23

EWZ

epizod wspólnego

zaangażowania

= koordynacja linii działania

N i S

Model współpracy

Ideologia progresywizmu

rozwojowego Ideologia progresywizmu

rozwojowego

student 50+

Linia

działania studenta

student 30+

NAUCZYCIEL

Linia działania nauczyciela

student 70+

(24)

24

Wskazówki edukacyjne dla nauczycieli osób 50+

Co szkodzi:

zwracanie uwagi przy świadkach ciągła kontrola poganianie

porównywanie z innymi dorosłymi za mało wyrażania zadowolenia

za dużo naraz

Co pomaga:

dyskretna kontrola dyskretna pomoc wsparcie

emocjonalne

częste wyrażanie zadowolenia

zostawianie pola do samodzielnych

decyzji

przyzwolenie na

metodę prób i błędów

(25)

25

Podstawa to 6 rodzajów uczenia się: 3 x 2

• uczenie się od nauczyciela

(pokazuje rozwiązanie)

• uczenie się z

pomocą nauczyciela (pomaga, gdy uczeń natrafia na

przeszkody)

• uczenie się razem z nauczycielem

(wspólne

poszukiwanie rozwiązania)

• uczenie się od innych (gdy są bardziej

kompetentni)

• uczenie się z pomocą innych (korzystanie z ich pomocy, gdy

samemu nie daje się rady)

• uczenie się razem z innymi (wspólne rozwiązywanie

problemów i wspólne radzenie sobie

z przeszkodami)

(26)

26

Podstawowe zasady organizacji

środowiska uczenia się dla osób 50+

Różnorodność sytuacji, zdarzeń, kontaktów

z ludźmi, z różnymi formami kultury

Mobilność – kontakty rzeczywiste i przez internet

Trudne sytuacje i zadania jako wyzwania Wsparcie emocjonalne

Wzmacnianie samodzielności

Nagradzanie za dzielność

(27)

27