Ilustrowany
przewodnik
po Fatimie
WSPÓŁPRACA
www.fonsomnis.pl
W I N C E N T Y Ł A S Z E W S K I
500
zdjęćmapki i plany
SANKTUARIUM I OKOLICE miejsca objawień fakty
•
rozważaniaNIE TYLKO DLA PIELGRZYMÓW
Ilustrowany
przewodnik
po Fatimie
■
Projekt okładki projekt graficzny, mapy, plany i retusz zdjęć: Fahrenheit 451
Dyrektor projektów wydawniczych: Maciej Marchewicz Korekta i redakcja: Martyna Posłuszna,
Skład i łamanie: PointPlus, Warszawa ISBN 978-83-8079-163-3
© Copyright by Wincenty Łaszewski
© Copyright for Fronda PL Sp. z o.o., Warszawa 2017 Wydawca
Fronda PL , Sp. z o.o.
ul. Łopuszańska 32 02-220 Warszawa Tel. 22 836 54 44, 877 37 35 Faks 22 877 37 34
e-mail: kontakt@wydawnictwofronda.pl www.wydawnictwofronda.pl
www.facebook.com/FrondaWydawnictwo
Ilustrowany przewodnik po Fatimie - nie tylko dla pielgrzymów jest poważnie rozszerzoną wersją Duchowego przewodnika po Fatmie - autorstwa Wincentego Łaszewskiego opublikowanego
przez wydawnictwo Fronda.
WSPÓŁPRACA
www.fonsomnis.pl
Wydrukowano na papierze ibook
dostarczonym przez Firmę Igepa
druk i oprawa
5
■
KILKA SŁÓW WSTĘPU | 11 GARŚĆ HISTORII | 16
Początki kryzysu | 23
Pierwsza wojna światowa i rewolucja październikowa | 24
Inicjatywy papieża i odpowiedź Nieba | 28 POCZĄTEK | 30
czyli wyruszamy w podróż
Jak korzystać z przewodnika | 33 ROZPOCZYNAMY WĘDRÓWKĘ | 38 e Fatima - sanktuarium i okolice | 40
Fatima użyteczne informacje | 42 Plac Modlitwy | 44
e Poznajemy Sanktuarium Fatimskie | 52
Święci na kolumnadzie | 55 Droga Pokutna | 81
Spis treści
1
oznaczenie na planach miejsc kolejno zwiedzanych
(
1
2 3
■ Ilustrowany przewodnik po FATIMIE
6
e Plan Aljustrel | 83
W STRONĘ ALJUSTREL | 84 ŚCIEŻKA PASTUSZKÓW | 84
WĘGIERSKA DROGA KRZYŻOWA | 86 KAPLICA ŚW. STEFANA | 89
ALJUSTREL | 89
FATIMA kościół parafialny | 102 Kościół w fatimie | 102
SKĄD NAZWA „FATIMA”? | 104
SPOTKANIE Z NADPRZYRODZONOŚCIĄ | 107 NAJPIERW ANIOŁ
rok 1915, 1916 | 113
NIEWYRAŹNE OBJAWIENIA ANIOŁA | 114 LOCA DE CABEÇO
pierwsze objawienie Anioła | 116
4 5 6
10
11 7
S P I S T R E Ś C I ■
7 POÇO DO ARNEIRO | 134
LOCA DE CABEÇO niezwykły finał spotkań z Aniołem | 142
SPOTKANIA Z MARYJĄ | 153
BAZYLIKA MATKI BOŻEJ RÓŻAŃCOWEJ | 154 e Przekrój bazyliki | 158
WNĘTRZE BAZYLIKI | 163 DOM POKOJU | 172 13 MAJA
niebo, czyściec, Boże partnerstwo | 174 MIEJSCE OBJAWIEŃ | 176
FIGURA MATKI BOŻEJ FATIMSKIEJ | 180 13 CZERWCA
rola modlitwy i tajemnica Niepokalanego Serca | 195 DRZEWO OCZEKIWANIA | 195
FIGURA NIEPOKALANEGO SERCA | 203 JAK WYRZEŹBIĆ ŚWIATŁO? | 204
12
13
14
15 16
17 18
19 20
S P I S T R E Ś C I ■
■ Ilustrowany przewodnik po FATIMIE
8
13 LIPCA
dzień tajemnicy | 210 STARY KRZYŻ | 215 MUR BERLIŃSKI | 215 Modlitwa | 220
19 SIERPNIA objawienie pod inną datą i w innym miejscu | 228
ARTUR OLIVEIRA DOS SANTOS | 232 13 WRZEŚNIA zadowolony Bóg | 238 ŹRÓDŁO | 240
13 PAŹDZIERNIKA
Maryja ujawnia swe imię | 242 15 CZERWCA 1921
przede wszystkim posłuszeństwo | 252 e Krąg fatimski – plan sytuacyjny | 257
KRĄG FATIMSKI | 257
CASAL DE SANTA MARIA | 258 Miejsce fatimskiego krzyża | 260
24 23 22 21
S P I S T R E Ś C I ■
9 S P I S T R E Ś C I ■
REGUENGO DO FETAL | 262 ALCOBAÇA | 266
NIEZWYKŁOŚCI OPACTWA | 273
TRAGICZNA MIŁOŚĆ Z ALCOBAÇA | 275 BATALHA | 277
Klasztor hieronimitów w Lizbonie | 285 NAZARÉ | 290
NAZARÉ W BRAZYLII | 295 MIEJSCA, KTÓRE BUDZĄ KONTROWERSJE… | 296
BAZYLIKA TRÓJCY PRZENAJŚWIĘTSZEJ | 300 EKUMENIZM I NOWOCZESNOŚĆ | 304 BOŻONARODZENIOWA SZOPKA | 311 MIEJSCE PALENIA ŚWIEC | 313
Fatimskie przesłanie | 325
32 31 30 29 27
28 26
25
■ Ilustrowany przewodnik po FATIMIE
11
■
D
rogi Bracie i Siostro w wierze! Naszą wspól- ną pielgrzymkę do Fatimy, którą odbędzie- my w duchu (nawet jeśli udajesz się tam fizycznie, wymiar ducha jest po tysiąckroć ważniejszy!) i która będzie szukaniem głosu Boga przemawiającego do każdego z nas w tych napraw- dę niezwykłych miejscach, w sferach Boskiego działania w Fatimie, zaczniemy od tego, co ko- nieczne: od umieszczenia Fatimy w naszych cza- sach i życiu. Gdybyśmy tego nie uczynili, nasza pielgrzymka byłaby tylko spotkaniem z minioną hi- storią – zaledwie wędrówką w czas przeszły. A ma być spotkaniem z Maryją dziś, by zmienić nasze ju- tro i zadecydować o naszej wieczności!Mija sto lat od objawień, zdaniem wielu, naj- ważniejszych w całej historii. Od tamtych dni 1917 roku przez dzieje świata przeszło już kilka kolej- nych pokoleń, a Fatima wciąż pozostaje najbar- dziej wiarygodnym kompasem – pozwala ludzko- ści rozeznać się w kierunkach swej trudnej współ- czesnej historii. Z upływem lat spełniały się kolejne fatimskie proroctwa: wybuchła rosyjska rewolucja, a potem nadeszła druga wojna świato- wa, przyszedł czas głodu, przyszły prześladowa-
KILKA SŁÓW WSTĘPU
by pojąć doniosłość chwili obecnej
Współcześnie pokolorowane najsłynniejsze zdjęcie fatimskich pastuszków.
Mija sto lat od objawień, zdaniem wielu, najważniejszych w całej historii.
Od tamtych dni 1917 roku przez dzieje świata przeszło już kilka kolejnych pokoleń, a Fatima wciąż pozostaje najbardziej wiarygodnym kompasem – pozwala ludzkości rozeznać się w kierunkach swej trudnej współczesnej historii.
■ Ilustrowany przewodnik po FATIMIE
12
nia i śmierć niewinnych, cierpienie papieża, zmia- ny na mapach świata. A która z fatimskich zapo- wiedzi spełni się w naszych czasach? Co czeka nasze pokolenie? Czy mamy powody do obaw?
Ujawniona niedawno „uzupełniająca” wizja zna- nej nam tajemnicy fatimskiej jednoznacznie ostrzega, że słowa Benedykta XVI, iż „misja Fati- my nie została zakończona” mogą być (choć nie muszą) zwiastunem kolejnych wojen i cierpień…
A miało być zupełnie inaczej. Objawienia fa- timskie były częścią genialnego Bożego planu:
zaistniały w historii po to, by prorocze słowa Maryi zapowiadającej Bożą karę się nie spełniły.
Były ukazaniem przyszłości znanej Bogu, przy- szłości, która stanowiła niebezpieczną krainę, można ją było jednak z łatwością ominąć, gdyby ludzie posłuchali przekazanego w nich apelu.
Nie – nie były. Są! Genialny plan Boga czeka na realizatorów! Objawienia fatimskie po dziś dzień są po to, by nie ziścił się czarny scenariusz zagra- żający obecnie światu. Do dziś mówi o tym ze smutkiem Matka Boża Fatimska…
Może się to wydawać dziwne, ale wtedy ludzie nie posłuchali. Uwierzyli w prawdziwość orędzia, ale się nim nie przejęli...? Nie zrozumieli, że Bóg zamarzył sobie, że świat przyjmie orędzie i że za- prosi do siebie Maryję z Jej pełnią łask, a wtedy to, co przyniosła Fatima, wejdzie w chemiczną reak-
S P I S T R E Ś C I ■
13
cję z niebezpiecznymi elementami tego świata i zneutralizuje wszystko, co rodzi wojny, głód i śmierć.
A taki był – i taki jest – cel Fatimy. Takie były – i są – zamiary Boga.
O Fatimie mówimy wciąż w czasie teraźniej- szym! Czyli… stajemy przed nową szansą, może nawet większą niż poprzednie pokolenia? Tak, wiele przemawia za tym, że orędzie z 1917 roku z wolna zbliża się do swego wypełnienia, że donośnym głosem zapowiada czasy pokoju i triumfu Serca Maryi pełnego Boga, że uda się nam uciec od wojen i prześladowań. Może przesłanie fatimskie zacznie się wypełniać w stulecie objawień? Wielu oczekuje, że tak się stanie, że właśnie w roku jubileuszu z Fatimy wyjdzie światło, które zmieni świat. Pan nie jest przywiązany do rocznic, jubileuszów, okrą- głych dat. On nie spogląda na kalendarz…
Może przesłanie fatimskie zacznie się wypełniać w stulecie objawień? Wielu oczekuje, że tak się stanie, że właśnie w roku jubileuszu z Fatimy wyjdzie światło, które zmieni świat.
■ Ilustrowany przewodnik po FATIMIE
15 K I L K A S ŁÓ W W S T Ę P U ■
Wprawdzie Bóg nie śledzi dat, a jednak rok 2017 jest bez wątpienia czasem łaski, a Fatima – wyjąt- kowym darem z nieba! Możemy otrzymać tam wiele niezwykłych łask.
Kto wie, czy w roku 2017 wystarczająco wielu z nas zrozumie znaczenie orędzia z Fatimy i wpro- wadzi je w swoje życie. Może rzeczywiście rok ten przejdzie do historii jako brama do nowego świata?
Ale wcześniej może stanie się coś innego. W ro- ku 2017 zmieni się nasz świat i wydarzy się coś niezwykłego w wymiarze indywidualnym… To pewnik! Każdy, kto zaprosi Matkę Bożą w swoją codzienność i ruszy drogą wskazaną przez apel fatimski, wejdzie w Boży czas. Jego udziałem sta- nie się pokój, odkrycie sensu codziennego krzyża, wartość ofiary i cierpienia, piękno trwania w zjed- noczeniu z Bogiem. Cuda, a nawet świętość.
Jubileusz 2017. Warto wybrać się w tym roku z pielgrzymką do Fatimy i w Niebo otwarte nad Cova da Iria wołać głośno, prosząc o nadejście no- wego, lepszego świata, który przyobiecała nam Matka Boża, Niepokalana Madonna Fatimska.
Tym bardziej, że otrzymujemy potwierdzenie, że Fatima rodzi świętych. Właśnie Franciszek i Hia- cynta Marto zostają nimi – ogłoszeni przez papie- ża Franciszka…
Więc, Bracie i Siostro, fatimski pielgrzymie, za- praszam…
Nieurodzajna ziemia, rodząca tylko oliwki i skalne dęby oraz niewykształceni pastuszkowie z zapomnianej przez świat wioski. A jednak to właśnie tutaj Maryja przekazała swoje najważniejsze orędzie XX wieku.
■ Ilustrowany przewodnik po FATIMIE
16
GARŚĆ HISTORII
(koniecznej, by zrozumieć wydarzenia)
Z
anim znajdziesz się na miejscu objawień, by poznać piękno i moc przekazanego tam orę- dzia, posłuchaj opowieści o dziejach Portugalii, w które od początku zostało wpi- sane imię Maryi. Może dostrzeżesz w nich jakieś podobieństwo do losów swojej ojczyzny? A może nawet swych osobistych losów, w których dobro miesza się ze złem, święte in tencje gasną pod na- porem pokus, a świat rozpoczyna z Tobą walkę, którą musisz przegrać, i tylko wielka modlitwa mo- że przywołać pomoc z wysoka i uratować Cię przed ostateczną klęską? Może historia Portugalii nauczy Cię czegoś ważnego?Niezwykła cześć dla Matki Bożej sięga w Portu- galii czasów wczesnego średniowiecza. To już wówczas kraj ten zasłużył sobie na tytuł Terra de Santa Maria – ziemia Najświętszej Maryi. Historia podaje, że król Afonso Henriques (Alfons I Zdo- bywca), ojciec portugalskiego narodu, specjalnym dekretem podpisanym 28 kwietnia 1142 roku od- dał swe królestwo pod opiekę Maryi, ogłaszając Ją Opiekunką i Matką Portugalii. Pięć lat później władca złożył uroczysty ślub – obiecał Matce Naj- świętszej, że jeśli uda mu się przeprowadzić ryzy- kowny atak na znajdującą się w rękach Maurów
Król Afonso Henriques ojciec portugalskiego narodu.
Odbicie Lizbony z rąk muzułmanów 25 października 1147.
Fasada klasztoru Santa Cruz.
Grobowiec króla w klasztorze Świętego Krzyża w Porto.
Chór i organy klasztoru Świętego Krzyża.
Wnętrze kościoła z widokiem na ołtarz główny.
G A R Ś Ć H I S TO R I I ■
■ Ilustrowany przewodnik po FATIMIE
18
twierdzę Santarém i ją zajmie, to wybuduje klasz- tor, w którym mnisi do końca świata będą śpiewać na chwałę Najświętszej Maryi Panny. Santarém zo- stało zdobyte, a Afonso wypełnił swe ślubowanie:
na ziemię portugalską sprowadził mnichów cyster- skich. Do ich wysłania św. Bernard z Clairvaux zo- stał przynaglony przez samo Niebo! (Ciekawe, że wątki objawień przewijają się przez dzieje Portuga- lii aż po Fatimę i dalej, po współczesność.) Mnisi zamieszkali w Mosteiro de Santa Maria de Alco- baça: klasztorze Matki Bożej w Alcobaça.
Tradycja podaje, że od wspomnianej zwycięskiej bitwy król Portugalii miał zwyczaj zabierać na pole walki z niewiernymi figurę Matki Bożej, która towa- rzyszyła mu podczas odbijania stolicy z rąk Maurów (czczoną w kościele Najświętszej Maryi Panny Królo-
Chrystus obejmuje świętego Bernarda z Clairvaux.
Zdobycie Lizbony przez króla Afonso Henriquesa.
Portal klasztoru Alcobaça i krużganki klasztorne.
G A R Ś Ć H I S TO R I I ■
Tarcza herbowa Portugalii. Po lewej; płaskorzeźba z herbem na łuku triumfalnym, w Lizbonie.
Poniżej, po lewej;
wyjaśnienie symboliki współczesnej flagi Portugalii.
Pięć kropek na każdej małej tarczy oznacza pięć ran Zbawiciela. Krzyż złożony z pięciu tarcz w herbie został umieszczony przez króla Afonsa na pamiątkę jego pięciu zwycięstw nad wojskami muzułmanów.
Portugalia jest jedynym krajem świata, który w swoim godle zachował symbole pięciu ran Chrystusa.
Nadzieja, Rewolucja, roku 1910, Historia,
i tradycja, morska,
■ Ilustrowany przewodnik po FATIMIE
S P I S T R E Ś C I ■
21
wej Męczenników w Lizbonie). Wszystkie swe zwy- cięstwa nad muzułmanami pobożny władca przypi- sywał wstawiennictwu Matki Najświętszej.
Dwa wieki po sprowadzeniu cystersów do po- mnażania chwały Maryi na portugalskiej ziemi przyłączyli się dominikanie, którzy z klasztoru Mat- ki Bożej Zwycięskiej w Batalha zaczęli propagować nowe nabożeństwo: różaniec święty. Oba najwięk- sze wielkie ośrodki kultu maryjnego były owocem królewskich ślubowań i… oba zostały zbudowane nieopodal małej wioski o nazwie Fatima.
Czy nie zastanawia, że objawienia w Fatimie mają w swym głównym temacie to, co przez wieki było specyfiką portugalskiej pobożności – „niepokalaność”
Maryi? W centrum Fatimy jest Jej Niepokalane Serce…
■ M O D L I T W A
Maryjo Niepokalana, Ty obiecałaś w Fatimie,
że nadejdzie czas triumfu Twego Niepokalanego Serca.
Proszę, pomóż mi przyspieszyć tę oczekiwaną godzinę, a moja ojczyzna, Polska, niech tak jak Portugalia zawsze zachowa wierność Krzyżowi i Ewangelii.
Groby królewskie w klasztorze w Alcobaça.
Po lewej na górze;
sklepienia klasztoru Matki Bożej w Alcobaça.
Poniżej;
Batalha.
Fronton klasztoru.