Andrzej Wiśniewski
Przegląd wydawnictw prawniczych
Palestra 8/10(82), 66-69
66 Przegląd, w y d a w n ic tw p r a w n ic z y c h N r 10 (82) r y ta ln y m , g r u p u j e b o w ie m w 299 w y ja ś n ie n ia c h c a ło k s z ta łt m a t e r i a łu i n t e r p r e t a c y jn e g o . I n s t r u k c j a s k ł a d a się z 5 części: — część I o b e jm u je p o w s z e c h n e z a o p a trz e n ie e m e r y ta ln e , — część I I d o ty c z y z a o p a tr z e n ia in w a lid ó w w o je n n y c h i w o js k o w y c h , — cz ę ść I I I w y ja ś n ia p r z e p is y o z a o p a tr z e n iu e m e r y ta ln y m g ó rn ik ó w , — część IV z a w ie r a w y k ła d n ię p rz e p is ó w o p o d s ta w ie w y m ia r u r e n ty , — część V d o ty c z y p rz e p is ó w o z a w ie s z a n iu r e n t. Z e w z g lę d u n a u rz ę d o w y c h a r a k t e r w y k ła d n i, w y d a n e j p rz e z n a c z e ln y o r g a n a d m i n is tr a c j i p a ń s tw o w e j, p u b lik o w a n e w y ja ś n ie n ia n o sz ą c e c h y m ia r o d a jn e j i n t e r p r e t a c j i o b o w ią z u ją c e j o r g a n y re n to w e , a z a ra z e m m a j ą o d p o w ie d n i w a lo r d la s ą d o w n ic tw a p o w szech n eg o . S. M .
P R Z E G L Ą D
W Y D A W N I C T W P R A W N I C Z Y C H J . P a l i w o d a : P r z e b u d o w a u s t r o j u ro lnego. Z a k r e s d z i a ła n i a a d m i n i s t r a c j i r o l n e j. W y d . P r a w n . W a r s z a w a 1964 r., s. 264. ' P r z e p is y r e g u lu ją c e z ło ż o n ą p r o b le m a ty k ę p r a w a r o ln e g o w P o ls c e s ą ro z le g łe i b a r d z o sk o m p lik o w a n e . N ie k tó r e a k ty p ra w n e , sz c z e g ó ln ie w y d a n e w p o c z ą tk o w y m o k re s ie P o ls k i L u d o w e j, s ta n o w ią — ja k p isz e a u to r — is tn y k o n g lo m e r a t n o r m d o ty c z ą c y c h z u p e łn ie ró ż n y c h d z ie d z in . P rz e d m io te m o m a w ia n e j p r a c y je s t w ię c s y s te m a ty c z n e u ję c ie te g o m a t e r i a łu z m y ś lą o p rz y jś c iu z p o m o c ą ty m p r a w n ik o m , k tó r z y w s w e j p r a c y s t y k a ją s ię z z a g a d n ie n ia m i p r a w a ro ln e g o . A u to r p r z e d s ta w ia n a jw a ż n ie js z e z a g a d n ie n ia z w ią z a n e z k s z ta łto w a n ie m s t o s u n k ó w w ła s n o ś c io w y c h p rz e z p a ń s tw o w e o rg a n y a d m in is tr a c ji r o ln e j w to k u ic h d z ia ła ln o ś c i z m ie rz a ją c e j do p rz e b u d o w y u s tr o ju ro ln e g o . W szczeg ó ln o ści c h o d z i t u o k s z ta łto w a n ie — w d ro d z e a k tó w a d m in is tr a c y jn y c h — s to s u n k ó w p r a w n y c h , ja k ie p o w s ta ły w tr a k c ie p r z e p r o w a d z a n ia r e f o r m y r o ln e j, o s a d n ic tw a ro ln e g o , u w ła s z c z a n ia p o sia d a c z y i d z ie rż a w c ó w p a ń s tw o w y c h n ie ru c h o m o ś c i ro ln y c h , p r z e jm o w a n ia n a w ła s n o ś ć p a ń s t w a o p u sz c z o n y c h g o s p o d a r s tw r o ln y c h i b ę d ą c y c h w e w ła d a n iu p a ń s tw a n ie ru c h o m o ś c i r o ln y c h o ra z g o s p o d a r s tw z a n ie d b a n y c h , ja k r ó w n ie ż r e a liz o w a n ia o g ra n ic z e ń w o b ro c ie n ie r u c h o m o ś c ia m i ro ln y m i. P o n a d to w k sią ż c e p rz e d s ta w io n y je s t p ro b le m o d g ra n ic z e n ia s f e ry d z ia ła n ia są d ó w od s f e r y d z ia ła n ia o rg a n ó w a d m in is tr a c y j n y c h o ra z n ie k tó r e in n e z a g a d n ie n ia , ja k n p . o b ró t n ie r u c h o m o ś c ia m i ro ln y m i, o g ra n ic z e n ie p o d z ia łu g o sp o d a r s t w ro ln y c h , k o m a s a c ja i w y m ia n a g ru n tó w , m ie n ie g ro m a d z k ie o ra z w s p ó ln o ty g r u n to w e . J . G a j e w s k i : K o d e k s d r o g o w y . K o m e n t a r z . W y d . P r a w n . W a r s z a w a 1964 r., s.54S. K s ią ż k a je s t o b s z e rn y m , w y c z e rp u ją c y m k o m e n ta r z e m do p rz e p is ó w d o ty c z ą cy c h r u c h u p o ja z d ó w n a d ro g a c h p u b lic z n y c h . S k ia d a s ię o n a z tr z e c h czyści. W p ie r w s z e j z n ic h z a m ie sz c z o n a je s t u s ta w a o b e z p ie c z e ń s tw ie i p o r z ą d k u r u c h u n a d ro g a c h p u b lic z n y c h w ra z ze sz c z e g ć ło-N r 10 (82) P r ze g lą d w y d a w n ic tw p r a w n ic z y c h 67 w y m i o b ja ś n ie n ia m i d o p o s z c z e g ó ln y c h a r t y k u łó w t e j u s ta w y . D r u g a część o b e j m u je z a sa d n ic z e r o z p o r z ą d z e n ie w y k o n a w c z e d o u s ta w y (tzw . K o d e k s d ro g o w y ), o p a tr z o n e p rz e z a u t o r a b o g a ty m k o m e n ta rz e m , w k tó r y m w y ja ś n io n e s ą lic z n e k w e s ti e p r a w n e i te c h n ic z n e z z a k r e s u r u c h u d ro g o w e g o , p rz y to c z o n e je s t o rz e c z n ic tw o S ą d u N a jw y ż sz e g o , w re s z c ie z a w a r te s ą w y p o w ie d z i te o r e ty k ó w p r a w a i z n a w c ó w p r a k t y k i sa m o c h o d o w e j. W części t e j z n a jd u j ą s ię ta k ż e p r z e p is y z a r z ą d z e ń i in s t r u k c j i w y d a n y c h n a p o d s ta w ie u s ta w y . T rz e c ia część k s ią ż k i z a w ie r a p r z e p is y z w ią z k o w e , n a k tó r e s k ł a d a ją s ię m .in . o d p o w ie d n ie a r t y k u ł y K o d e k s u k a rn e g o , K o d e k s u k a r n e g o W o js k a P o ls k ie g o , p rz e p is y u s ta w y p rz e c iw a lk o h o lo w e j, p r z e p is y p r a w a c y w iln e g o i in n e w r a z z o d p o w ie d n im o rz e c z n ic tw e m S ą d u N a j w y ż sz e g o i G łó w n e j K o m is ji A r b itr a ż o w e j. K s ią ż k a z a w ie r a p o n a d to s z e re g r y s u n k ó w i ta b e l o ra z w z o ry z n a k ó w d r o g o w y c h . S . Z a w a d z k i : P a ń s t w o d o b r o b y t u . D o k t r y n a i p r a k t y k a . P W N . W a r s z a w a 1964 r., s. 476. P o d r u g ie j w o jn ie ś w ia to w e j p o w s z e c h n e s ta ło s ię w p a ń s t w a c h k a p it a li s t y c z n y c h p r z e k o n a n ie o p r z e s ta r z a ło ś c i k o n c e p c ji p a ń s t w a „ n o c n e g o s t r ó ż a ”, o p o tr z e b ie o d e jś c ia od n ie j i z a s t ą p ie n i a je j in n ą k o n c e p c ją . T ą in n ą k o n c e p c ją je s t w ła ś n ie k o n c e p c ja w e l f a r e s t a t e — „ p a ń s tw a d o b r o b y tu ”. P r o b l e m a t y k a w e l f a r e s t a t e z n a jd u j e s ię o b e c n ie w c e n tr u m d y s k u s ji to c z ą c e j s ię w ty c h k r a j a c h . P i sz ą o n ie j z a ró w n o p o lity c y r ó ż n y c h k ie r u n k ó w , ja k i n a u k o w c y z ró ż n y c h d z ie d z in (p rz e d e w s z y s tk im p r z e d s ta w ic ie le tz w . n a u k p o lity c z n y c h ), ch o ć p is z ą ta k ż e e k o n o m iś c i, p r a w n ic y i so c jo lo g o w ie . A u to r k s ią ż k i s z e r o k o o m a w ia is to tę k o n c e p c ji w e l f a r e s t a t e i u s to s u n k o w u je s ię do n ie j z p o z y c ji te o r ii m a r k s is to w s k ie j. A u to r w s k a z u je n a ro z b ie ż n o ś c i w i n t e r p r e t a c j i te g o p o ję c ia , n a s to s u n e k k o n c e p c ji w e l f a r e s t a t e d o p a ń s t w a „ n o c n e g o s t r ó ż a ”, p a ń s t w a f a s z y s to w s k ie g o , a ta k ż e p a ń s t w a s o c ja lis ty c z n e g o o ra z n a w p ły w k o n c e p c ji w e l f a r e s t a t e n a z m ia n y w k o n s t y tu c j a c h b u r ż u a z y jn y c h . W o s ta tn ic h ro z d z ia ła c h k s ią ż k i p r z e p r o w a d z o n a je s t k o n f r o n ta c j a k o n c e p c ji „ p a ń s t w a d o b r o b y tu ” z d z ia ła ln o ś c ią w s p ó łc z e s n y c h p a ń s tw b u r ż u a z y jn y c h . S t u d i a P r a w n i c z e . Z e s z y t 3. I n s t y t u t N a u k P r a w n y c h P A N . Oss. W r o c ł a w - W a r s z a - ■ w a - K r a k ó w 1964 r., s. 244. Z a m ie sz c z o n e w z e sz y c ie 3 S tu d ió w P ra w n ic z y c h c z te ry r o z p r a w y d o ty c z ą p r o b l e m a t y k i p r a w n e j in w e s ty c ji, b ę d ą c e j je d n y m z g łó w n y c h te m a tó w p la n u b a d a ń n a u k o w y c h I n s t y t u t u N a u k P r a w n y c h P A N . W p ie r w s z e j r o z p r a w ie p ro f. S. B u c z k o w s k i o m a w ia w y b r a n e z a s a d n ic z e z a g a d n ie n ia p r a w n e z d z ie d z in y k o n s t r u k c ji u m ó w o r o b o ty b u d o w la n e . N a le ż ą d o n ic h : cel u m o w y , e s s e n t i a l i a n e g o ti i, tr y b z a w ie r a n ia u m ó w i ic h f o r m a o r a z p r z e d m io t ś w ia d c z e ń . N a s tę p n a r o z p r a w a m g r a J . M a y z l a p o ś w ię c o n a je s t o d p o w ie d z ia ln o ś c i z a w a d y ro b ó t b u d o w la n y c h w s to s u n k a c h m ię d z y je d n o s tk a m i p a ń s tw o w y m i. W d a ls z y c h o p r a c o w a n ia c h p ro f . W . W a r k a ł ł o p is z e o k a r z e u m o w n e j ja k o c z y n n ik u u m a c n ia n ia d y s c y p lin y in w e s ty c y jn e j, a m g r S. M i z e r a o n a d z o rz e in w e s to r s k im w b u d o w n ic tw ie .
6 8 P r ze g lą d w y d a w n i c t w p r a w n ic z y c h N r 10 (82) E. I s e r z o n , J. S t a r o ś c i a k : K o d e k s p o s t ę p o w a n i a a d m i n i s t r a c y j n e g o . K o m e n ta r z , t e k s t y , w z o r y , i f o r m u l a r z e . W y d . I I u z u p e ł n i o n e . W y d . P r a w n . W a r s z a w a 1964 r., s. 396. K o m e n ta r z , k tó r e g o p ie r w s z e w y d a n ie z 1961 r . s z y b k o z n ik n ę ło z p ó łe k k s i ę g a r s k ic h , z a w ie r a — o p ró c z t e k s t u k o d e k s u p o s tę p o w a n ia a d m in is tr a c y jn e g o z w y c z e r p u ją c y m i o b ja ś n ie n ia m i — p rz e p is y z w ią z k o w e o ra z w z o ry p is m i f o r m u la r z y s to s o w a n y c h w s p r a w a c h , k tó r e s ą z a ła tw ia n e w tr y b ie k.p .a. D ru g ie w y d a n ie u w z g lę d n ia p ra c e n a u k o w e o ra z w y p o w ie d z i p r a k ty k ó w , o g ło s z o n e p o u k a z a n iu s ię w y d a n ia I. P o z a ty m a u to r z y p o d d a li c a ło ś ć k o m e n t a r z a r e w iz ji i w p r o w a d z ili s z e r e g z m ia n o ra z u z u p e łn ie ń , u s to s u n k o w u ją c s ię t a k ż e d o z a g a d n ie ń , k tó r e z d ą ż y ły s ię ju ż w y ło n ić w p r a k ty c e s to s o w a n ia k o d e k s u . L . G e l b e r g : K r y z y s k a r a i b s k i 1962 r o k u . P r o b l e m y p r a w a m i ę d z y n a r o d o w e g o P W N . W a r s z a w a 1964 r., s. 204. Z a d a n ie m o m a w ia n e j p r a c y je s t o c e n a — ze s ta n o w is k a p r a w a m ię d z y n a r o d o w e g o — w y d a rz e ń , k t ó r e d o p ro w a d z iły w 1962 r . d o k r y z y s u k a r a ib s k ie g o . B y ł t o n a j o s trz e js z y z k ry z y s ó w , ja k i e p o w s ta ły p o d r u g i e j w o jn ie ś w ia to w e j, i o m a l n i e d o p ro w a d z ił d o p o w s z e c h n e j w o jn y te r m o ją d r o w e j. O m a w ia ją c s t a n o w is k o z a ję te p o d c z a s k r y z y s u p rz e z r z ą d y p a ń s t w u c z e s tn ic z ą c y c h w k o n flik c ie , a u to r p o d d a je a n a liz ie te o r e ty c z n e j s z e re g p ro b le m ó w p r a w n y c h . N ie k tó r e z n ic h , m a j ą c e w ę z ło w e z n a c z e n ie w o b e c n y m s y s te m ie p r a w n o - -m ię d z y n a r o d o w y m , z o s ta ły w k s ią ż c e szc z e g ó ło w o p rz e d s ta w io n e . D o z a g a d n ie ń ty c h n a le ż y m .in . p r o b le m b r o n i „ o f e n s y w n e j” o ra z p ro b le m b a z m i li ta r n y c h , z a g a d n ie n ie s y s te m u b e z p ie c z e ń s tw a z b io ro w e g o , a ta k ż e n ie k tó r e k w e s tie p r a w a m o rs k ie g o , w sz c z e g ó ln o śc i z a g a d n ie n ie b lo k a d y m o r s k ie j w c z a sie p o k o ju . K. D z i a ł o c h a : D e k r e t z m o c ą u s t a w y w p a ń s t w i e b u r ż u a z y j n y m . A c t a U n i v e r - s i t a t i s W r a t i s l a v i e n s i s N o 20. P r a w o X I I I . W r o c ł a w 1964 r., s. 168. P r z e d m io te m p r a c y je s t in s t y t u c j a d e k r e t u z m o c ą u s t a w y w p a ń s tw ie b u r ż u a z y jn y m . A u to r z a jm u je s ię p r o b le m a ty k ą o g ó ln e g o p o ję c ia d e k r e t u n a tl e b u r ż u a - z y jn e g o p r a w a p a ń s tw o w e g o . T o o g ó ln e p o ję c ie o p a r t e je s t n a p o w s z e c h n ie s p o ty k a n y c h z a s a d n ic z y c h c e c h a c h , ja k ie s ą w s p ó ln e w s z y s tk im k o n k r e t n y m p o s t a c io m d e k r e t u w p a ń s tw ie b u r ż u a z y jn y m . A u to r p r z e d s ta w ia g e n e z ę i n s ty t u c ji d e k r e t u , p ro c e s e w o lu c ji d e k r e t u w p o s z c z e g ó ln y c h s ta d ia c h r o z w o jo w y c h p a ń s t w a b u r ż u a z y jn e g o w u s t r o ja c h : m o n a r - c h ic z n o - k o n s ty tu c y jn y m , d e m o k r a c ji b u r ż u a z y j n e j i fa s z y s to w s k im . W o s o b n y m ro z d z ia le sz czeg ó ło w o o m ó w io n a z o s ta ła i n s ty t u c ja d e k r e t u w P o ls c e m ię d z y w o j e n n e j . D a lsz e r o z w a ż a n ia d o ty c z ą p r a w n e j k o n s t r u k c ji d e k r e tu , a w ię c je g o f o r m , o rg a n ó w d e k re to d a w c z y c h , o g ra n ic z e n ia p r a w a d e k r e to w a n ia , k o n tr o li d e k re tu . P o k ry ty c z n y m p r z e d s ta w ie n iu p o g lą d ó w n a u k i d o ty c z ą c y c h p o d s ta w p r z y j ę c ia i i s tn i e n ia d e k r e t u w p a ń s tw ie b u r ż u a z y jn y m a u to r , n ie z g a d z a ją c s ię ze s t a n o w is k ie m n a u k i b u r ż u a z y jn e j, d a je p r ó b ę w ła s n e g o r o z w ią z a n ia z a g a d n ie n ia , w s k a z u ją c m . in . n a to, że r a c j ę b y tu d e k r e t u w p a ń s t w i e b u r ż u a z y jn y m u z a s a d n i a z je d n e j s tr o n y o b a w a p rz e d w z r a s t a ją c ą r o l ą p r z e d s ta w ic ie li m a s lu d o w y c h w p a r la m e n c ie , a z d r u g ie j c h ę ć r a t o w a n i a p a ń s t w a p rz e d w s tr z ą s a m i p o lity c z n y m i w c h w ili p o w s ta n i a a n ta g o n iz m u m ię d z y p a r l a m e n t e m a r z ą d e m n a t l e s p ię ć p o m ię d z y ró ż n y m i s iła m i k la s rz ą d z ą c y c h .
N r 10 (82) P r ze g lą d p r a s y p r a w n ic z e j 69 W . G ó r a l c z y k : S z e r o k o ś ć m o r z a t e r y t o r i a l n e g o i je g o d e l i m i t a c j a . P W N . W a r s z a w a 1964 r., s. 354. P r o b l e m a t y k a m o rz a te r y to r ia ln e g o , a z w ła sz c z a je g o z a s ię g u — c z y ta m y w o m a w ia n e j p ra c y — p o z w a la z w y ją tk o w ą ja s n o ś c ią o b s e r w o w a ć g r ę s p r z e c z n y c h i n te r e s ó w w s to s u n k a c h m ię d z y n a ro d o w y c h , w sp ó łz a le ż n o ś ć p r a w a i p o lity k i. S z e ro k o ść m o r z a te r y to r ia ln e g o o ra z w o g ó le z a g a d n ie n ie z a s ię g u w ła d z y p a ń s tw o w e j n a p rz y b r z e ż n y c h o b s z a r a c h m o r s k ic h je s t je d n y m z n a jb a r d z ie j s p o r n y c h z a g a d n ie ń w p r a k ty c e i d o k tr y n ie p r a w a m ię d z y n a ro d o w e g o . T e m a t te n j e s t n ie ty lk o ż y w y i a k tu a ln y , a le d a je ta k ż e m o ż liw o ść a n a liz y p o w s ta w a n ia n o r m p r a w a m ię d z y n a ro d o w e g o w p ro c e s ie ś c ie r a n ia s ię s p r z e c z n y c h in te r e s ó w , p a ń s tw . P o z w a la o n z w ła sz c z a p rz y jrz e ć s ię z b lis k a tw o r z e n iu s ię n o r m z w y c z a jo w y c h i w y s n u ć o g ó ln ie js z e w n io s k i d o ty c z ą c e z w y c z a ju ja k o ź ró d ła p r a w a m ię d z y n a ro d o w e g o .
O m a w ia ją c z a g a d n ie n ie s z e ro k o śc i i d e lim ita c ji m o r z a te r y to r i a ln e g o , a u t o r n ie o g ra n ic z a s ię d o o p is u i a n a liz y p r a w n e j z a g a d n ie n ia , a le d ą ż y d o w y ja ś n ie n ia , d la c z e g o p ra w o k s z ta łto w a ło s i ę w o k re ś lo n y sp o s ó b i ja k i m in t e r e s o m s łu ż y ły je g o p o sz c z e g ó ln e in s ty tu c je . W ie le m ie js c a w p r a c y p o św ię c o n e je s t p r z e d s ta w ie n iu p r a k t y k i p a ń s t w p rz y o k r e ś la n iu g ra n ic m o rz a te r y to r ia ln e g o . P r a w o X I I . A c t a U n i v e r s i t a t i s W r a t i s l a v i e n s i s N o 19. W r o c ł a w 1964 r.,
s.
312. T o m X I I z e sz y tó w n a u k o w y c h U n iw e r s y te tu W ro c ła w s k ie g o z a w ie r a z b ió r p r a c p o ś w ię c o n y c h p ro f. d ro w i T a d e u s z o w i B igo — w c z te r d z ie s tą ro c z n ic ę p r a c y u n i w e r s y te c k ie j — p rz e z k o le g ó w , n a jb liż s z y c h w s p ó łp r a c o w n ik ó w i u c z n ió w . W 18 r o z p r a w a c h p rz e d s ta w io n e z o s ta ły z a g a d n ie n ia d e f in ic ji p r a w a a d m i n i s tra c y jn e g o , n o w a k o n c e p c ja a d m i n is tr a c j i p u b lic z n e j, s y t u a c ja p r a w n a s tr o n y w p o s tę p o w a n iu a d m in is tr a c y jn y m , p o ję c ie s to s u n k u p ra w n e g o , s y t u a c ja p r a w n a z je d n o c z e n ia , in s ty t u c ja d e k r e tu , p o ję c ie p rz e p is ó w s łu ż b o w y c h , s y s te m p r a w a , z d o ln o ś ć p a ń s tw o w y c h osób p r a w n y c h , u s ta w o w e p r a w o o d s tą p ie n ia o d u m o w y w z a je m n e j, w k ła d y w ro ln ic z e sp ó łd z ie ln ie p r o d u k c y jn e , p ie r w s z e n o r m y t r a k t a to w e , k o n tr o la le g a ln o śc i, p ra w o z w y c z a jo w e , p r a w o i p a ń s tw o I s la m u , s to s o w a n ie m e to d s ta ty s ty c z n y c h p rz y b a d a n iu z ja w is k p r a w n y c h , z a g a d n ie n ia t e c h n i k i ta r y f p o d a tk o w y c h . A n d r z e j W i ś n i e w s k i P R Z E G L Ą D P R A S Y PH/IW I M I C Z E JSq d N a jw y ższy w okresie X X le cia Polski Ludow ej
to ty t u ł a r t y k u ł u M a r ia n a M a z u r a i Z b ig n ie w a R e s i c h a , d r u k o w a n e g o w n r z e 7— 8 (1964) m ie s ię c z n ik a „N o w e P r a w o ” .
W k ró tc e p o o d z y s k a n iu te r y to r i ó w P o ls k i z a ję ty c h p rz e z h itle r o w c ó w , a m i a n o w ic ie ju ż w s ty c z n iu 1945 r., z o s ta ła w z n o w io n a d z ia ła ln o ś ć S ą d u N a jw y ż s z e g o w ty m c z a s o w e j sie d z ib ie , n a k t ó r ą w y z n a c z o n o w te d y Ł ódź. W ty m o k re s ie S ą d N a jw y ż s z y s k ła d a ł się z Iz b y C y w iln e j i Iz b y K a r n e j o ra z z B iu r a O rz e c z n ic tw a .
