Budżetowanie (zadanie domowe)

(1)

Rachunkowość zarządcza © dr Marek Masztalerz

Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 2011 1

RACHUNEK KOSZTÓW PLANOWANYCH – BUDśETOWANIE

Mamy sporządzić budŜet na rok następny dla firmy produkującej dwa wyroby: X i Y. Planuje się sprzedać w ciągu nadchodzącego roku 960 sztuk wyrobu X oraz 570 sztuk wyrobu Y. Przedsiębiorstwo ma ustabilizowany rynek zbytu i cenę jednostkową na swoje produkty, która wynosi dla wyrobu X – 170 zł/szt., natomiast dla wyrobu Y – 240 zł/szt. Wyroby wytwarzane są z dwóch rodzajów materiałów A i B w procesie produkcyjnym w trzech fazach, którym odpowiadają trzy wydziały produkcyjne. Normatywne zuŜycie i planowaną jednostkową ceną nabycia materiałów zawiera tabela 3. Wymagany czas pracy robotników bezpośrednio produkcyjnych, wy- kwalifikowanych i niewykwalifikowanych, na wytworzenie wyrobów zawiera tabela 4. Firma ma szczegółową rejestrację zuŜycia energii elektrycznej w procesie technologicznym na poszczególne produkty, w związku z czym stanowi ona koszty bezpośrednie produkcji (tabela 5). Część kosztów wydziałowych ma charakter kosztów zmiennych. I tak, materiały pośrednie zuŜywane na potrzeby wydziałów produkcyjnych, kalkulowane są w określonej proporcji do wielkości zuŜycia materiałów bezpośrednich, wynagrodzenia – w proporcji do ilości robocizny bezpośredniej, a energia dla oświetlenia hal fabrycznych – w proporcji do liczby maszynogodzin.

ZaleŜności te zostały przedstawione w tabeli 6. Pozostałe koszty wydziałowe w kwocie 2 400 zł rozliczane są w stosunku do wielkości produkcji. Amortyzacja środków trwałych, naliczona według obowiązujących stawek amortyzacyjnych, została rozliczona według struktury uŜytkowania w poszczególnych ośrodkach odpowiedzialności za koszty (tabela 2). Koszty zarządu i sprzedaŜy ustalono na poziomie kosztów lat ubiegłych (tabela 7). Zapasy wyrobów gotowych na początek i koniec okresu, wraz z informacją o koszcie wytworzenia wyrobów w magazynie na początek okresu, ujęto w tabeli 1.

1. Produkty

Wyszczególnienie Produkt X Produkt Y

Stan początkowy 80 szt. 60 szt.

Koszt wytworzenia (zapas początkowy) 140 zł/szt. 105 zł/szt.

Planowany stan końcowy 120 szt. 90 szt.

2. Amortyzacja

Rozliczenie amortyzacji Kwota Koszty wydziałowe

- Wydział 1 - Wydział 2 - Wydział 3

12 800 zł 3 700 zł 5 100 zł 4 000 zł

Koszty zarządu 4 700 zł

Koszty sprzedaŜy 2 500 zł

3. Normatywne zuŜycie materiałów w sztukach na jednostkę produktu

Materiał Produkt X Produkt Y Cena nabycia

A 5 szt. 7 szt. 2,00 zł/szt.

B 3 szt. 4 szt. 4,00 zł/szt.

4. Normatywne zuŜycie robocizny bezpośredniej na jednostkę produktu

Robocizna Produkt X Produkt Y Stawka za 1 godz.

Wykwalifikowana 2 rh/szt. 1 rh/szt. 18,00 zł/rh

Niewykwalifikowana 3 rh/szt. 2 rh/szt. 12,00 zł/rh

5. Normatywne zuŜycie energii elektrycznej (maszynogodzin)

Energia Produkt X Produkt Y Stawka za 1 godz.

Wydział 1 2,5 mh/szt. 2,0 mh/szt. 4,00 zł/mh

6. Klucze kalkulacyjne kosztów wydziałowych zmiennych

Wyszczególnienie Wydział 1 Wydział 2 Wydział 3

Materiały (% zuŜycia materiałów bezpośrednich) 2,0% 3,0 % 5,0 %

Płace (zł na roboczogodzinę) 0,75 zł/rh 0,60 zł/rh 0,40 zł/rh

Energia (zł na maszynogodzinę) 0,20 zł/mh 0,30 zł/mh 0,40 zł/mh

8. Planowane koszty zarządu i sprzedaŜy

Wyszczególnienie Koszty zarządu Koszty sprzedaŜy Materiały

Płace Energia Amortyzacja Pozostałe

3 200 zł 26 500 zł 1 900 zł 4 700 zł 13 500 zł

4 500 zł 15 900 zł 8 700 zł 2 500 zł 9 200 zł

(2)

Rachunkowość zarządcza © dr Marek Masztalerz

Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 2011 2

Imię i nazwisko: ...

BudŜet sprzedaŜy

Wielkość sprzedaŜy szt. szt.

Cena zł/szt. zł/szt.

zł zł

Przychody za sprzedaŜy

zł

BudŜet produkcji

Plan sprzedaŜy szt. szt.

Zapas końcowy szt. szt.

Zapas początkowy szt. szt.

Plan produkcji szt. szt.

BudŜet zuŜycia materiałów bezpośrednich

Produkt X Produkt Y

Wyszczególnienie

Materiał A Materiał B Materiał A Materiał B

ZuŜycie materiału na 1 szt. wyrobu szt. szt. szt. szt.

Cena materiału zł/szt. zł/szt. zł/szt. zł/szt.

Koszt zuŜycia materiału na 1 szt. wyrobu zł/szt. zł/szt. zł/szt. zł/szt.

Wielkość produkcji szt. szt. szt. szt.

zł zł zł zł

zł zł

Koszty materiałów

zł

BudŜet kosztów robocizny bezpośredniej

Produkt X Produkt Y

Wyszczególnienie Robocizna wykwalifikowana

Robocizna niewykwalifikowana

Robocizna wykwalifikowana

Robocizna niewykwalifikowana

Planowana produkcja szt. szt. szt. szt.

Normatywne zuŜycie czasu rh/szt. rh/szt. rh/szt. rh/szt.

Płaca za 1 roboczogodzinę zł/rh zł/rh zł/rh zł/rh

zł zł zł zł

zł zł

Koszt wynagrodzeń

zł

BudŜet zuŜycia energii elektrycznej

Wydział Wyszczególnienie Produkt X Produkt Y

Planowana produkcja szt. szt.

Normatywne zuŜycie czasu mh/szt. mh/szt.

Planowany budŜet czasu mh mh

Stawka za 1 maszynogodzinę zł/mh zł/mh

zł zł

1

Koszt zuŜycia energii

zł

zł zł

2

zł

zł zł

3

zł

zł zł

Łączny koszt zuŜycia energii

zł

(3)

Rachunkowość zarządcza © dr Marek Masztalerz

Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 2011 3

BudŜet amortyzacji

Maszynogodziny Amortyzacja

Wyszczególnienie Kwota

amortyzacji Produkt X Produkt Y

Stawka

za 1 mh Produkt X Produkt Y

Wydział 1 zł mh mh zł/mh zł zł

Razem zł - - - zł zł

BudŜet kosztów wydziałowych

Produkt X Produkt Y

Wyszczególnienie

Wydział 1 Wydział 2 Wydział 3 Wydział 1 Wydział 2 Wydział 3 Materiały pośrednie –

klucz

% mat.bezp.

% mat.bezp

Materiały bezpośrednie zł zł

zł zł zł zł zł zł

zł zł

Materiały pośrednie

zł

Płace pośrednie – klucz zł/rh zł/rh zł/rh zł/rh zł/rh zł/rh

Roboczogodziny rh rh

zł zł

Płace pośrednie

zł

Energia – klucz zł/mh zł/mh zł/mh zł/mh zł/mh zł/mh

Maszynogodziny mh mh mh mh mh mh

zł zł

Energia elektryczna

zł

zł zł

Koszty zmienne

KOSZTY ZMIENNE

zł

zł zł

Amortyzacja

zł Poz. koszty – klucz zł/szt.

Planowana produkcja szt. szt.

zł zł

Pozostałe koszty

zł

zł zł

Koszty stałe

KOSZTY STAŁE

zł

zł zł

KOSZTY WYDZIAŁOWE

zł

BudŜet całkowitego technicznego kosztu wytworzenia

Wyszczególnienie Produkt X Produkt Y Razem

KOSZTY BEZPOŚREDNIE zł zł zł

1. Materiały zł zł zł

2. Energia zł zł zł

3. Płace zł zł zł

KOSZTY WYDZIAŁOWE zł zł zł

1. Koszty zmienne zł zł zł

- Materiały zł zł zł

- Energia zł zł zł

- Płace zł zł zł

2. Koszty stałe zł zł zł

- Amortyzacja zł zł zł

- Pozostałe zł zł zł

TECHNICZNY KOSZT WYTWORZENIA zł zł zł

Planowana produkcja szt. szt. -

Jednostkowy TKW zł/szt. zł/szt. -

(4)

Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 2011 4

BudŜet kosztów zarządu i kosztów sprzedaŜy

Wyszczególnienie Koszty zarządu Koszty sprzedaŜy

Materiały zł zł

Płace zł zł

Energia zł zł

Amortyzacja zł zł

Pozostałe zł zł

Razem zł zł

Rachunek zysków i strat (pro forma) - wariant porównawczy

Przychody ze sprzedaŜy zł

Zmiana stanu produktów zł

1. Stan początkowy zł

2. Stan końcowy zł

Koszty wg rodzaju zł

1. ZuŜycie materiałów zł

2. ZuŜycie energii zł

3. Wynagrodzenia zł

4. Amortyzacja zł

5. Pozostałe zł

WYNIK ZE SPRZEDAśY zł

Rachunek zysków i strat (pro forma) - wariant kalkulacyjny

Przychody ze sprzedaŜy zł

Koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów zł

Koszty zarządu zł

Koszty sprzedaŜy zł

WYNIK ZE SPRZEDAśY zł