7 6
R O C Z N I C A P O W R O T U B A R L I N K A D O P O L S K I
H I S T O R I A – Z A D A N I E D L A C H Ę T N Y C H
• Barlinek to miasto w woj. zachodniopomorskim, w powiecie
myśliborskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Barlinek, położone nad rzeką Młynówką i Jeziorem Barlineckim. Po raz pierwszy w
historii Barlinek pojawia się w akcie lokacyjnym z 25 stycznia 1278r., sygnowanym przez margrabiów Otto V i Albrechta III.
• Dawniej nazwą miasta było Nova Berlyn i Klein Berlin. Przed 1945 rokiem miało niemiecką nazwę Berlinchen.
• Nazwa Barlinek została urzędowo wprowadzona rozporządzeniem ministrów Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. Wcześniej przez krótki okres powojenny
funkcjonowała nazwa Berlinek, mająca jeszcze przedwojenną
tradycję.
HISTORIA BARLINKA
• Obszary na których leży Barlinek podlegały początkowo państwu Piastów, a następnie osada była pod władaniem książąt wielkopolskich. Istnienie
słowiańskiej osady potwierdza fakt, iż w miejscu gotyckiego Kościoła Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny istniało słowiańskie grodzisko.
• Pod koniec XIII wieku tereny te zajęła Marchia Brandenburska, a wraz z tym rozpoczęła się niemiecka kolonizacja. Margrabiowie Otto V i Albrecht III
zezwolili Heinrichowi Toyte na lokalizację miasta o nazwie Nova Beryn. W
1278 r. Brandenburczycy nadali osadzie prawa miejskie, a miasto stało się
nadgranicznym grodem obronnym. W połowie XIV w. Barlinek otrzymał
mury obronne z dwoma bramami – Myśliborską (Soldiner Tor) i Młyńską
(Mühlentor). Miasto doznawało licznych klęsk żywiołowych, jak zarazy i
pożary (te ostatnie aż siedmiokrotnie). Podstawowe zajęcia mieszkańców
stanowiły rolnictwo i hodowla bydła.
• Od 1373 pod panowaniem Korony Czeskiej. W 1402 w Krakowie zawarto układ w sprawie zakupu miasta z regionem przez Polskę, jednakże ostatecznie zostało sprzedane Krzyżakom, do których należało do 1454. W 1410 najazdy Polaków i Pomorzan. Od 1454 miasto powraca pod rządy Brandenburgii. Od tego czasu miasto nieprzerwanie pozostawało pod władzą dynastii Hohenzollernów aż do 1918 r., wchodząc od 1701 r. w skład Prus, a od 1871 r. – Niemiec. W 1467 miasto oblegały wojska pomorskie.
• Z rzemiosł poważniej rozwinęło się tkactwo, sukiennictwo, lniarstwo, podupadłe w połowie XIX w. Na przełomie XVIII i XIX w. czynna była tu papiernia. Pomyślna dla rozwoju gospodarczego miasta była druga połowa XIX w. Miasto stało się wówczas znacznym ośrodkiem gospodarczym. Rozwinęły swoją
produkcję: garbarnia, fabryka pługów. W 1852 wielki pożar niszczy zabudowę rynku, ratusz i wieżę kościelną. W 1898 r. Barlinek uzyskał
połączenie kolejowe z Choszcznem i Myśliborzem.
• 31 stycznia 1945 r. miasto zdobyte zostało przez oddziały radzieckie (XII Korpus Pancerny Armii Czerwonej); w wyniku walk oraz umyślnych podpaleń
zniszczeniu uległo wówczas ponad 50% zabudowy. W następstwie II wojny światowej miasto znalazło się w granicach Polski. Miejscową ludność która
pozostała w mieście przesiedlono za Odrę, a do Barlinka sprowadzono polskich osadników. W rezultacie częściowej, powojennej odbudowy Barlinek stał się uprzemysłowionym miasteczkiem Pomorza Zachodniego.
• W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa gorzowskiego.
ZABYTKI BARLINKA
Kościół Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Barlinku
Gotycki kościół w Barlinku pochodzi prawdopodobnie z XIV wieku.
W portalu głównym znajdują się wgłębienia, które
prawdopodobnie są śladami po rytuałach wielkanocnych Kościół był wielokrotnie
przebudowywany, a
ostateczny kształt uzyskał w XIX wieku.
Pałacyk Cebulowy
(ul. Strzelecka) to kolejny punkt na mapie Barlinka, który warto odwiedzić.
Wędrując szlakiem zabytków i ciekawych miejsc na mapie miasta po prostu trzeba
zobaczyć ten
charakterystyczny i jednocześnie owiany legendami budynek.
Gęsiarka-najsłynniejsza polska gęsiareczka
„pomieszkuje” od początku XX wieku na cokole
pomnika-fontanny w Barlinku. Ta figura
dziewczęcia broniącego się przed atakiem gąsiora,
stojąca na barlineckim
rynku, jest jednym z symboli miejscowości i lubianym
przez jej mieszkańców miejscem spotkań.
Mury obronne
XIV-wieczny mur
siedmiometrowej wysokości wraz z dwoma bramami:
Myśliborską i Młyńską oraz
basztami i furtami, otaczał całe miasto. Większość systemu
obronnego rozebrano w XIX wieku, II Wojna Światowa jedynie dopełniła dzieła
zniszczenia. Warto zobaczyć ocalałe fragmenty, znajdujące się przy ulicach: Jeziornej i u zbiegu ul. Chmielnej i Górnej.
Dom Chiński
Dom Chiński zawdzięcza swoją nazwę fundatorowi obiektu, który był zafascynowany
chińską grą tablicową "go".
Podczas budowy domu zostały użyte fragmenty dawnych
fortyfikacji. Najciekawszym detalem jest wykusz,
przypominający miniaturę
dawnej Wielkiej Furty Wodnej.
Całość zaś ukazuje alegorię dawnych fortyfikacji.
Młyn Papiernia
Młyn został wybudowany w 1733 roku przez Eliasza Meisnera. Był w rodzinie przez kolejne 94 lata. W 1869 roku posiadłość zakupił Franz Duras. W 1972 roku młyn został
zakwalifikowany do rozbiórki, jednak studenci Instytutu
Architektury Politechniki
Szczecińskiej oraz pracownicy naukowi utworzyli oni
Stowarzyszenie na Rzecz Ochrony Zabytków. Dzisiaj młyn
udostępniony jest zwiedzającym, którzy mogą zobaczyć autentyczne wyposażenie młyn wraz z licznymi przedmiotami i detalami
pochodzących z okolic.
Plaża miejska
Położone nad jeziorem
Barlineckim kąpielisko jest idealnym miejscem
do wypoczynku, zarówno dla mieszkańców miasta, jak i dla turystów. Plaża położona jest przy starym pensjonacie „Pod Sosnami”, wybudowanym
w 1927 roku, w stylu architektury alpejskiej. Jest to unikalny
przykład architektury dla niżu europejskiego, który warto zobaczyć.
Znane osoby z Barlinka
Emanuel Lasker (ur. 24 grudnia 1868 w Barlinku, zm. 11 stycznia 1941 w Nowym Jorku) – niemiecki szachista pochodzenia
żydowskiego, drugi mistrz
świata w szachach. Tytuł mistrza świata zachował przez następne 27 lat, najdłużej w historii. Jest
autorem gry planszowej laska, opartej na warcabach.
Na cześć Emanuela Laskera w Barlinku organizowane są
Międzynarodowe Festiwale Szachowe Pamięci Emanuela
Laskera. Jego imieniem nazwany jest także jeden z parków w tym mieście
Aron Domżała
(ur. 1 sierpnia 1989 w Barlinku) – polski kierowca rajdowy. W 2016 roku razem z Szymonem Gospodarczykiem zdobył Puch ar Świata FIA w rajdach
terenowych w klasie T3
Marcin Kikut
(ur. 25czerwca 1983 w Barlinku) – polski piłkarz, występujący na pozycji obrońcy.
Sofia Ennaoui
Mieszkania Barlinka
(ur. 30 sierpnia 1995 w Maroku) - polska lekkoatletka
specjalizująca się w biegach średnich i długich
- obroniła we Włocławku tytuł mistrzyni Polski na 1500
metrów.
