ms-
URZĄD STATYSTYCZNY W K A T O W I C A C H
WOJEWÓDZKI BIULETYN
STATYSTYCZNY
marzec 1996
miesięcznik
Urząd S t a t y s t y c z n y i n f o r m u j e :
1. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w kraju w gospodarce narodowej wynosiło:
- w 1995 r. - 702,62 zł
- w II półroczu 1995 r. - 779,93 zł - w I kwartale 1995 r. - 662,44 zł - w II kwartale 1995 r. - 684,90 zł - w III kwartale 1995 r. - 717,16 zł - w IV kwartale 1995 r. - 842,09 zł ' *
2. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w kraju w sektorze przedsiębiorstw wynosiło:
- w 1995 r. - 754,17 zł
- w IV kwartale 1995 r. - 866,08 zł - w styczniu 1996 r. - 829,01 zł - w lutym 1996 r. - 840,95 zł - w marcu 1996 r. - 884,26 zł w tym bez wypłat z zysku:
- w 1995 r. - 738,51 zł
- w IV kwartale 1995 r. - 861,80 zł - w styczniu 1996 r. - 826,17 zł - w lutym 1996 r. - 831,89 zł - w marcu 1996 r. - 854,07 zł
3. Przyrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w stosunku do poprzedniego okresu wyniósł:
- w 1995 r. - 27,8%
- w I kwartale 1996 r. - 6,8%
- w styczniu 1996 r. - 3,4%
- w lutym 1996 r. - 1,5%
- w marcu 1996 r. - 1,5%
4. Przyrost cen towarów nieżywnościowych trwałego użytku w I kwartale 1996 r. w stosunku do IV kwartału 1995 r. wyniósł 3,7%.
5. Średnia krajowa cena skupu żyta wyniosła za 1 q:
- w IV kwartale 1995 r. - 23,86 zł - w lutym 1996 r. - 29,77 zł - w marcu 1996 r. - 31,49 zł
6. Średnia cena sprzedaży drewna tartacznego iglastego uzyskana przez nadleśnictwa w II półroczu 1995 r.
wynosiła 151,48 zł za 1 m .
Dni k a l e n d a r z o w e i r obocze
Wyszczególnienie 1995 1996
Liczba dni roboczych: r o k ... 265 266 m a rz e c ... 24 23 styczeń - m a rz e c ... 68 68
Upływ czasu (w %) w marcu:
kalendarzowego... 24,66 24,86 roboczego ... 25,66 25,56
SCHEMAT ORGANIZACJI I STRUKTURY GOSPODARKI
S E K T O R W Ł A S N O Ś Ć F O R M A P R A W N O - O R G A N I Z A C Y J N A
P
s U
E B K L
T I
0 C
R ZN Y
własność Skarbu Państwa własność
państwo
wa własność
państwowych osób prawnych
własność komunalna
t
organy władzy, administracji, kontroli państwowej
■ wymiar sprawiedliwości
• fundusze
• spółki Skarbu Państwa
■ inne państwowe jednostki organizacyjne przedsiębiorstwa państwowe
fundusze
spółki państwowych osób prawnych inne państwowe jednostki organizacyjne jednostki samorządu terytorialnego
» w tym przedsiębiorstwa komunalne
czmony
własność mieszana
fundusze spółki komunalne
spółki z przewagą mienia sektora publicznego
własność prywatna krajowa
P S R E Y K W T A
0 T
R N Y
własność zagraniczna
własność mieszana
spółdzielnie i ich związki
organizacje społeczne, polityczne, związki zawodowe spółki prywatne
fundacje i ich zakłady
jednostki organizacji wyznaniowych
T-» osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą I w tym gospodarstwa indywidualne rolne
przedstawicielstwa firm zagranicznych
przedsiębiorstwa zagraniczne drobnej wytwórczości spółki z przewagą kapitału zagranicznego
dawny sektor
| prywatny
spółki z przewagą mienia sektora prywatnego
Uwagi o g ó l n e
1. Współpraca Polski z krajami rozwiniętymi gospodarczo, w tym szczególnie z krajami EWG wymaga dostosowania modelu polskiej statystyki do standardów światowych. W ramach tych dostosowań zasadnicze znaczenie ma wprowadzenie do naszej statystyki EKD, stosowanej w krajach EWG.
Od stycznia 1994 r. w bieżącej ewidencji i statystyce wprowadzono do stosowania Europejską Klasyfikację Działalności (EKD) w miejsce stosowanej Klasyfikacji Gospodarki Narodowej. EKD ma charakter przedmiotowy i jest usystematyzowanym zbiorem rodzajów działalności społeczno-gospodarczych występujących w gospodarce narodowej. Podstawę klasyfikowania stanowi rodzaj działalności prowadzonej przez podmiot gospodarki narodowej (np. produkcja tkanin, handel detaliczny). EKD jest klasyfikacją pięciopoziomową, z dodatkowym poziomem pośrednim dla niektórych sekcji. Wymieniając kolejno od poziomu najbardziej ogólnego do poziomu najbardziej szczegółowego, układ EKD dzieli zbiorowość na sekcje, podsekcje (poziom pośredni), działy, grupy, klasy i podklasy.
2. W dostosowaniu statystyki do przepisów ustawy o denominacji dane w Biuletynie Statystycznym i lala poprzednie prezentuje się w nowej jednostce pieniężnej.
3. Publikowane dotychczas dane statystyczne w przekrojach działowo-gałęziowych w układzie KGN prezentowane są w układzie EKD według sekcji, działów i - w niektórych przypadkach - grup.
4. Dane prezentowane w Biuletynie Statystycznym dotyczą całej gospodarki narodowej, tj.: wszystkich podmiotów gospodarczych zaliczanych do sektora publicznego (własność państwowa, własność komunalna, własność mieszana z przewagą kapitału publicznego) oraz sektora prywatnego (własność prywatna krajowa m.in. spółdzielnie, organizacje społeczne, polityczne i związków zawodowych, zakłady osób fizycznych, spółki, fundacje; własność zagraniczna - m in. zagraniczne przedsiębiorstwa drobnej wytwórczości, spółki zagraniczne lub z przewagą kapitału zagranicznego; własność mieszana z przewagą kapitału prywatnego).
5. Dane opracowano zgodnie z każdorazowym stanem organizacyjnym podmiotów gospodarki narodowej.
6. W Biuletynie Statystycznym dane miesięczne w zakresie:
a) pracujących, zatrudnienia i wynagrodzeń dotyczą podmiotów sektora przedsiębiorstw, w których liczba pracujących przekracza 5 osób, przy czym dane nie obejmują zatrudnionych poza granicami kraju, zatrudnionych w działalności statutowej organizacji społecznych,
b) produkcji sprzedanej przemysłu, sprzedaży produkcji i usług budownictwa, sprzedaży usług transportu, gospodarki magazynowej i łączności oraz sprzedaży detalicznej towarów dotyczą podmiotów gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 5 osób.
Dane zbiorcze dotyczące pkt a i b obejmują wszystkie jednostki sporządzające miesięczny meldunek uzupełniony o szacunek zbiorowości jednostek nie objętych badaniem.
c) przychodów ze sprzedaży produktów (wyrobów i usług) w sektorze przedsiębiorstw obejmują jedynie przychody w bieżących cenach bazowych, tj. przychody ze sprzedaży produktów netto (bez podatku VAT) pomniejszone o podatek akcyzowy i powiększone o dotacje przedmiotowe.
d) wyników finansowych przedsiębiorstw dotyczą podmiotów gospodarczych prowadzących księgi rachunko
we i zobowiązanych do sporządzania co miesiąc sprawozdania o przychodach, kosztach i wyniku finansowym - F-01 (z wyjątkiem podmiotów, których podstawowym rodzajem działalności jest działalność zaklasyfikowana według EKD do sekcji "Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo", Rybołówstwo i rybactwo") przy czym dane w zakresie:
□ górnictwa i kopalnictwa oraz działalności produkcyjnej dotyczą podmiotów, których liczba pracujących przekracza 50 osób,
□ pozostałych rodzajów działalności dotyczą podmiotów, w których liczba pracujących przekracza 20 osób.
7. Ilekroć w Biuletynie jest mowa o sektorze przedsiębiorstw, dotyczy to podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w zakresie leśnictwa, pozyskiwania drewna i pokrewnych działalności usługowych: rybołówstwa w wodach morskich; górnictwa i kopalnictwa; działalności produkcyjnej; zaopatrywania w energię elektryczną, gaz i wodę; budownictwa; handlu hurtowego i detalicznego, naprawy pojazdów mechanicznych, motocykli oraz artykułów przeznaczenia osobistego i użytku domowego; hoteli i restauracji, transportu, gospodarki magazynowej i łączności; obsługi nieruchomości, wynajmu i działalności związanej z prowadzeniem interesów; odprowadzania ścieków, wywozu śmieci, usług sanitarnych i pokrewnych; działalności związanej z rekreacją, kulturą i sportem oraz pozostałej działalności usługowej.
Dane dotyczące sektora przedsiębiorstw nie obejmują wyników działalności gospodarczej jednostek budżetowych (z wyjątkiem tablicy -"Przeciętne zatrudnienie i wynagrodzenie w gospodarce narodowej" - prezentowanej kwartalnie).
8. Ilekroć w Biuletynie jest mowa o przemyśle, dotyczy to sekcji EKD: "Górnictwo i kopalnictwo", "Działalność produkcyjna" oraz. "Zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę".
9. W tablicach - o ile nie zaznaczono inaczej - dane podano w cenach bieżących.
10. Niektóre dane mają charakter danych wstępnych i mogą ulec zmianie w następnych wydaniach Biuletynu Statystycznego.
11. W stosunku do obowiązujących klasyfikacji w Biuletynie Statystycznym zastosowano nazwy uproszczone, których pełne brzmienie prezentuje EKD wydanie II - GUS Warszawa 1991 r.
O c e n a ogó l n o
W I kwartale br. zaobserwowano następujące tendencje i relacje gospodarcze:
■ dalszy wzrost gospodarczy wyrażający się przyrostem wielkości produkcji sprzedanej w sektorze przedsiębiorstw, przy jednoczesnym obniżeniu tempa wzrostu przychodów z produkcji sprzedanej w stosunku do I kw. 1995 r.
n obniżenie sie przeciętnej rentowności jednostek gospodarczych na co miały wpływ jednostki górnictwa i kopalnictwa wykazujące znaczne straty.
n zmniejszenie się udziału jednostek rentownych w ogólnej liczbie jednostek badanych
e stabilizacja sytuacji na rynku pracy, zarówno w przypadku przeciętnego zatrudnienia jak i wielkość bezrobocia.
Produkcja sprzedana w marcu br. w sektorze przedsiębiorstw była o ponad 8% (w cenach bieżących) większa niż w miesiącu poprzednim, przeciętne zatrudnienie utrzymało się na poziomie z miesiąca poprzedniego, podobnie jak liczba zarejestrowanych bezrobotnych. Przeciętna liczba zatrudnionych w marcu br.
w sektorze przedsiębiorstw wynosiła 869,5 tys. osób a zarejestrowanych bezrobotnych 158,9 tys. osób (stan na koniec I kw.) z czego ponad 44% nie posiadało prawa do zasiłku. Według stanu na koniec I kwartału znajdowało się w urzędach pracy prawie 4,4 tys. ofert pracy z czego ponad 81% pochodziło z sektora prywatnego.
Przyrost przychodów ze sprzedaży w sektorze przedsiębiorstw w cenach bieżących w I kw. br. w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego wynosił 22,4% (w I kw. ub. r. 38%). Przeciętna liczba zatrudnionych malała coraz wolniej gdyż w I kwartale była niższa niż w analogicznym okresie ub. r. o 0,6% wobec obniżki 1,6% w I kwartale 1995 r.
Tempo wzrostu produkcji sprzedanej przemysłu w cenach stałych było w I kwartale br. niższe niż w roku ubiegłym, gdyż wystąpił wzrost produkcji sprzedanej o 9%, gdy analogicznie tempo wzrostu w I kwartale roku ubiegłego wynosiło 9,7%. Produkcja sprzedana przemysłu w marcu liczona w cenach stałych była wyższa o 7,5% w stosunku do marca ub. r. a przeciętne zatrudnienie zmalało o 1,4% co spowodowało wzrost przychodów na 1 zatrudnionego o 9% (kwartalnie o 11%). Do wzrostu tego w znacznym stopniu przyczyniło sie górnictwo i kopalnictwo którego przychody w cenach stałych zwiększyły się w marcu br. w stosunku do marca ub. r. o 18,5% (kwartalnie o 13,5%) gdy przychody w działalności produkcyjnej wzrosły o 3,4% (kwartalnie 7,0%), a w zaopatrywaniu w energie elekttyczną gaz i wodę zmalały o prawie 5% (kwartalnie wzrost o ponad 5%).
W działalności produkcyjnej w znacznym stopniu w cenach stałych wzrosła w marcu i I kwartale br.
produkcja artykułów spożywczych i napojów (około 47%), produkcja sprzętu aparatury radiowej telewizyjnej i komunikacyjnej (powyżej 33% w marcu i 67% w kwartale) produkcja pojazdów mechanicznych, przyczep i naczep (około 28% w marcu i ponad 42% w kwartale). Wielkość produkcji podstawowych wyrobów przemysłowych liczona w jednostkach naturalnych w I kwartale br. obniżyła się: węgla kamiennego o 0,4%, koksu z węgla kamiennego o 6,8%, stali surowej o 8,8% cementu aż o 46,3%. Wzrosła natomiast produkcja ilościowa gazu ziemnego o 3,7% i energii elektrycznej o 11,6%. W zakresie produkcji artykułów spożywczych wzrósł tonaż produkcji mięs surowych o prawie 12%, przetworów mięsnych o 6%, oraz serów twarogowych niedojrzewających o 45%, zmalała natomiast ilość mleka o ponad 22%, a masła o ponad 41%.
Dynamika wielkości przychodów ze sprzedaży w sekcjach: budownictwo oraz transport składowanie i łączność w cenach bieżących była w I kwartale br. wyższa odpowiednio o ponad 20% i 30% w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego. Jednak w budownictwie znaczny wzrost obserwowano przy pracach polegających na wykonywaniu instalacji budowlanych (wzrost wartości przychodów o 51,3%), a efekty budownictwa mieszkaniowego w postaci mieszkań oddanych do użytku były niższe niż w ubiegłym roku zarówno w I kwartale (około 66% poziomu z I kw. ub. r.) jak w marcu (około 80% poziomu z marca ub. r.). Tempo spadku
było jednak mniej głębokie niż w roku ubiegłym, a w marcu rozpoczęto budowę 41 mieszkań. W transporcie w I kw. br. przewozy ładunków liczone w jednostkach naturalnych wzrosły w stosunku do analogicznego okresu r.
ub. w zakresie transportu samochodowego o około 4%, a w zakresie transportu kolejowego zmalały o około 1%.
Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto w sektorze przedsiębiorstw wynosiło w marcu 1060,08 zł (netto 856,41 zł) i obniżyło się w stosunku do miesiąca poprzedniego o 3,3% (brutto i netto). W związku ze wzrostem cen towarów i usług konsumpcyjnych w marcu o 1,5%, płaca realna w marcu obniżyła się o 4,7%.
Zarobki netto były wyższe w marcu i w I kw. br. w stosunku do analogicznych okresów r. ub. odpowiednio o 20,6% oraz o 29,6%. Przeciętne wynagrodzenie miesięczne w I kw. br. w sektorze prywatnym (785,17 zł) stanowiło 59,7% wynagrodzenia w sektorze publicznym. Najwyższe przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto w marcu wynosiły 1408,31 zł (I kwartał br. 1664,75 zł) i wystąpiły w górnictwie i kopalnictwie. Najniżej płatnymi pracownikami byli zatrudnieni w hotelach i restauracjach (średnio powyżej 600 zł brutto), w pozostałej działalności komunalnej, socjalnej i indywidualnej (średnio poniżej 700 zł brutto) oraz w handlu i naprawach (średnio poniżej 800 zł brutto). Przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w skali kraju wynosiło w marcu 884,26 zł (z zyskiem) i było wyższe o 25% niż w marcu ub roku.
Podmioty gospodarcze wykazały w okresie dwu pierwszych miesięcy br. zysk brutto w wysokości 150,5 min zł (1,4% wielkości przychodów ogółem), oraz stratę netto 82,3 min zł, (minus 0,8% wielkości przychodów). W porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego rentowność brutto i netto była mniej korzystna (wskaźniki rentowności brutto i netto z okresu styczeń - luty 1995 r.: 3,1% i 0,9%).
W sektorach własności rentowność obrotu była zróżnicowana; w sektorze publicznym ukształtowała sic na poziomie: brutto 0,6% wielkości przychodów, netto: minus 1,7%, gdy w sektorze prywatnym była relatywnie wyższa i wynosiła brutto 3,3%, a netto 1,5% wielkości przychodów, co związane było z relatywnie wysokim poziomem kosztów z całokształtu działalności w sektorze publicznym. Wskaźnik poziomu kosztów przedsiębiorstw badanych ogółem wynosił 98,5% (sektor publiczny 99,3%, sektor prywatny 96,7%). Oznacza to że w sektorze publicznym wielkość przychodów przewyższała wielkość kosztów jedynie o 0,7% (w analogicznym okresie ub. r. o 3,4%). W sektorze prywatnym relacja kosztów do przychodów była korzystniejsza w br. (96,7%) niż w analogicznym okresie ub. r (97,9%). Wpływ na powyższą sytuację miały podmioty gospodarcze górnictwa i kopalnictwa (zaliczone prawie w całości do sektora publicznego), gdzie koszty z całokształtu działalności przewyższały wielkość przychodów ogółem aż o 6,5% (w analogicznym okresie roku ubiegłego jedynie o 0,9%).
Niższa rentowność brutto i wysokie obciążenia sektora publicznego obowiązkowymi zmniejszeniami zysku brutto, wpłynęły na wzrost straty netto sektora publicznego (sektor publiczny strata netto 131,2 min zł, sektor prywatny zysk netto 48,9 min zł). Strata netto górnictwa i kopalnictwa wynosiła 206,3 min zł.
Zmalała w stosunku do roku ubiegłego liczba przedsiębiorstw rentownych, wykazujących zysk brutto zarówno w styczniu (o 4,5 pkt. procentowych) jak w okresie styczeń - luty (o 5,5 pkt. procentowych).
Przedsiębiorstwa rentowne w dwu pierwszych miesiącach 1996 r. wykazały 68% wartości przychodów, gdy w analogicznym okresie 1995 r. ponad 82% wartości przychodów.
Wskaźniki płynności finansowej informujące o możliwościach płatniczych podmiotów gospodarczych były zbyt niskie. Wskaźnik płynności finansowej I stopnia informujący o relacji środków pieniężnych i papierów wartościowych (przeznaczonych do obrotu) do zobowiązań krótkoterminowych, który przy prawidłowych relacjach powinien kształtować się na poziomie około 20%, obniżył się z 9,0% w okresie styczeń - luty 1995 r.
do 8,9% w analogicznym okresie br. (sektor publiczny 7,4%, sektor prywatny 14,4%).
Pogorszyła się relacja zobowiązań krótkoterminowych do należności i roszczeń (styczeń - luty br.
133,5%, analogiczny okres ub. r. 130,4%), w związku z czym zobowiązania przewyższały należności w wyższym stopniu niż w roku ubiegłym.
Zbiorowość jednostek osób prawnych zarejestrowanych w systemie REGON obejmowała w końcu marca 1996 roku 20412 jednostek, z tego 30,2% w sektorze publicznym, a 69,8% w sektorze prywatnym. W marcu br. zarejestrowano 223 podmioty tj.
o 51,7% więcej niż w miesiącu poprzednim, a o 41,1% więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku.
Liczba nowych jednostek w wybranych grupowaniach według form prawno-własnościowych przedstawiała się następująco:
j e d n o s t k i g o s p o d a r c z e
- spółki prawa handlow ego... 103
w tym: - jednoosobowe spółki Skarbu P a ń stw a ... 2
- jednoosobowe spółki mienia kom unalnego...2
- spółki prywatne kapitału krajow ego... 61
- spółki z udziałem kapitału zagranicznego... 32
- organizacje społeczne, związki zawodowe, partie polityczne . . . . 89
- fu n d a c je ... 2
- przedstawicielstwa zagraniczne ... 4
- sp ółdzielnie... 4
- jednostki samorządu terytorialnego... 9
- jednostki Kościoła Katolickiego ... 3
- pozostałe je d n o s tk i...9
W procesie restrukturyzacji gospodarki narodowej odnotowano w omawianym miesiącu następujące fakty:
1) Przekształcenie kolejnych dwóch przedsiębiorstw państwowych w jednoosobowe spółki Skarbu Państwa:
■ na podstawie Ustawy z dnia 30 kwietnia 1993 r. o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji utworzono Rybnickie Przedsiębiorstwo Budowlano-Inżynieryjne Spółkę Akcyjną w Rybniku z Rybnickiego Przedsiębiorstwa Budowlano-Inżynieryjnego,
■ na podstawie Ustawy z dnia 5 lutego 1993 r. o przekształceniach własnościowych niektórych przedsiębiorstw państwowych o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa utworzono Zakłady Tworzyw Stucznych "ERG-BIERUŃ" Spółkę Akcyjną w Bieruniu z Zakładów Tworzyw Sztucznych
"ERG".
2) Przekształcenie Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Siewierzu (przedsiębiorstwo komunalne) w jednoosobową spółkę mienia komunalnego p.n. Siewierskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Spółka z o.o.
3) Utworzono jednoosobową spółkę mienia komunalnego p.n. Miejski Zarząd Ulic i Mostów Spółka z o.o. w Dąbrowie Górniczej na bazie Miejskiego Zarządu Ulic i Mostów.
4) Utworzono spółkę prywatną tzw. pracowniczą w celu kontynuowania i rozwijania działalności gospodarczej likwidowanego przedsiębiorstwa państwowego. Jest to Huta Szkła "JAROSZOWJEC" Spółka z o.o. w Jaroszowcu utworzona przez pracowników Huty Szkła Walcowanego "JAROSZOWIEC".
Z a t r u d n i e n i e . W y n a g r o d z e n i e . Rynek p r u t y
W marcu br. liczba pracujących w sektorze przedsiębiorstw (w dużych i średnich jednostkach) wyniosła 894,6 tys. osób i niewiele wzrosła w stosunku do miesiąca poprzedniego o 0,1%, natomiast porównując do analogicznego okresu ub.roku obniżyła się o 0,6%. W sekcji górnictwo i kopalnictwo liczba pracujących (około 30% liczby pracujących sektora przedsiębiorstw) spadła zarówno w stosunku do lutego br. jak i do analogicznego okresu ub.roku odpowiednio o 0,5% i o 4,9%.
Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw w marcu br. wyniosło 869,5 tys. osób i kształtowało się na tym samym poziomie jak w lutym br. Porównując z analogicznym miesiącem ub. roku przeciętne zatrudnienie spadło o 0,7%, przy czym w sektorze prywatnym zanotowano wzrost o 8,7%, a w sektorze publicznym spadek o 6,3%.
Wzrost (spadek) przeciętnego zatrudnienia w marcu br w stosunku do marca ub.roku w poszczególnych sekcjach sektora przedsiębiorstw ilustruje wykres:
rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo górnictwo i kopalnictwo
działalność produkcyjna
zaopatrywanie w energię elektryczni budownictwo
handel i naprawy hotele i restauracje
transport, składowanie i łączność obsługa nieruchomości
-25 -20 -15 -10 -5 0 5 10 15 %
W okresie styczeń-marzec br. przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw było niewiele niższe niż przed rokiem (zaledwie o 0,6%); największy spadek wystąpił w sekcji rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo o 13,0%, największy wzrost - w sekcji handel i naprawy o 12,7%. Na wzrost zatrudnienia w sekcji handel i naparwy wpływ miał zarówno proces powstawania nowych podmiotów jak i minimalny wzrost zatrudnienia w jednostkach istniejących.
W sekcji górnictwo i kopalnictwo przeciętne zatrudnienie w okresie trzech miesięcy wynosiło 266,5 tys. osób (około 31% przeciętnego zatrudnienia sektora przedsiębiorstw) i było o 5,2% niższe w porównaniu do roku ub.
W przemyśle w okresie styczeń - marzec br. przeciętne zatrudnienie wynosiło 582,1 tys osób i porównując do roku ub. było niższe o 1,8%.
Przeciętne wynagrodzenie miesięczne wyniosło w sektorze przedsiębiorstw w marcu br.:
■ brutto 1060,08 zł
■ netto 856,41 zł
i w porównaniu do miesiąca poprzedniego spadło o 3,3%. W stosunku do marca ub. roku płace te wzrosły odpowiednio o 20,9% i 20,6%.
Najwyższy poziom osiągnęły w marcu br. wynagrodzenia w sekcji górnictwo i kopalnictwo 1408,31 zł brutto i 1125,75 zł netto. Również za okres 3 miesięcy br. wynagrodzenia w tej sekcji były najwyższe.
W okresie styczeń - marzec płace brutto i netto w sektorze przedsiębiorstw wyniosły odpowiednio 1099,55 zł i 888,94 zł. W porównaniu z analogicznym okresem ub. roku płaca brutto i netto była wyższa o 29,6%.
W przemyśle przeciętne wynagrodzenie za I kwartał wyniosło:
■ brutto 1249,57 zł
■ netto 1008,52 zł
i w porównaniu do analogicznego okresu ub. roku płace te wzrosły odpowiednio o 30,6% i 30,7%. W poszczególnych sekcjach przemysłu płaca kształtowała się następująco:
- górnictwo i kopalnictwo 1664,75 zł (1336,29 zł) - działalność produkcyjna 866,60 zł (706,91 zł)
- zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę 1166,77 zł (937,15 zł).
W marcu br. w porównaniu do lutego br. nastąpił spadek płacy realnej w sektorze przedsiębiorstw o 4,7%.
Na koniec marca br. w urzędach pracy województwa katowickiego zarejestrowanych było 158,9 tys.
osób jako bezrobotne. WSród zarejestrowanych bezrobotnych (10,5 tys. osób) w miesiącu sprawozdawczym: 4,2 tys. osób zarejestrowało się po raz pierwszy, 4,4 tys. zarejestrowało się po raz drugi, a 1,9 tys. osób po raz trzeci i więcej. Najczęściej do urzędów pracy zgłaszały się osoby, które poprzednio pracowały (8,9 tys. osób), 1,5 tys.
to osoby dotychczas nie pracujące, z których 0,3 tys. osób to absolwenci głównie szkół policealnych i zawodowych oraz szkół zasadniczych. Z grupy osób zarejestrowanych w urzędach pracy w ciągu marca br. około 55% stanowiły kobiety. Udział procentowy kobiet w ogólnej liczbie bezrobotnych naszego województwa wyniósł na koniec marca br. prawie 67%.
Wśród ogółu bezrobotnych zarejestrowanych w końcu marca dominowały osoby w wieku od 18 do 24 lat oraz od 35 do 44 lat. Najmniejsze szanse na znalezienie pracy miały osoby w przedziale wieku 35 do 44 lat, co stanowiło 36% bezrobotnych szukających pracy dłużej niż 24 miesiące.
Na koniec marca br. świadectwem ukończenia szkół policealnych i średnich zawodowych legitymowało się 21,6% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych, natomiast dyplom ukończenia studiów wyższych posiadało 1,2%
bezrobotnych.
W marcu br. wyłączono z ewidencji 10,5 tys. osób. Spośród tej grupy 4,4 tys. osób nie potwierdziło gotowości do pracy natomiast 5,0 tys. osób podjęło pracę. Dla 4,0 tys. osób była to praca stała.
W końcu marca prawa do zasiłku nie posiadało 70,3 tys. osób tj. 44,3% ogółu zarejestrowanych.
Marzec był miesiącem, w którym stopa odpływu bezrobotnych nieznacznie wzrosła do poziomu 6,6%, w analogicznym okresie ubiegłego roku wyniosła 11,0%. Spośród 711 osób skierowanych w marcu do prac interwencyjnych do statusu bezrobotnego powróciło 368 osób. W lutym skierowanie takie otrzymało 751 osób, a 340 osób po raz kolejny zostało wpisane do ewidencji biur pracy. Pomimo dużej aktywności biur pracy znaczny odsetek bezrobotnych nie znajduje zatrudnienia.
W końcu marca bieżącego roku największą liczbę bezrobotnych odnotowano w Urzędach Pracy w Sosnowcu (12,4 tys.), w Tychach (10,5 tys.) i Gliwicach (10,1 tys. osób), najmniejszą zaś w Pszczynie (2,1 tys.) i w Czechowicach-Dziedzicach (2,8 tys.). Sytuacja ta nie uległa zmianie od kilku miesięcy.
W końcu marca bieżącego roku urzędy pracy dysponowały 4,4 tys. ofert, z czego dla 2,5 tys.
bezrobotnych były to propozycje pracy stałej.
Część ofert pracy pozostaje jednak nie wykorzystana. I tak w dniu ostatniego marca 1,2 tys. wolnych miejsc pracy to oferty nie wykorzystane dłużej niż jeden miesiąc. W lutym tych ofert było również 1,2 tys.
Do urzędów pracy nadal wpływają zgłoszenia zwolnień pracowników, na koniec miesiąca 55 zakładów pracy (w tym 36 z sektora publicznego) zamierzało zwolnić 1,9 tys. osób.
W sekcji górnictwo i kopalnictwo przychody te osiągnęły, wartość 1310,3 min zl (tj.
27,4% przychodów sektora przedsiębiorstw) co stanowiło wzrost o 8,4% do miesiąca poprzedniego. Ponadto wzrost przychodów ze sprzedaży wyrobów i usług wystąpił w sekcji:
■ działalność produkcyjna... o 8,3%
■ budow nictw o o 10,3%
■ handel i n a p ra w y ... o 29,8%
■ transport, składowanie i łączność ... o 8,7%
■ obsługa nieruchomości ... o 13,7%
■ pozostała działalność usługowa... o 18,8%
P r o d u k c j o m a t e r i a l n a
W marcu br. przychody ze sprzedaży wyrobów i usług w sektorze przedsiębiorstw wyniosły 4782,8 min zł (w bieżących cenach bazowych) i wzrosły o 8,1% w stosunku do lutego br.
Spadek przychodów ze sprzedaży wyrobów i usług odnotowano w sekcji:
■ zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i w o d ę... o 4,7%
■ hotele i restauracje... o 2,8%
Najwyższy poziom przychodów ze sprzedaży wyrobów i usług w marcu br. zanotowano w sekcji działalność produkcyjna (2111,1 min zł)
W okresie styczeń - marzec przychody ze sprzedaży wyrobów i usług w sektorze przedsiębiorstw osiągnęły wartość 13804,6 min zł i były wyższe o 22,4% niż przed rokiem, przy czym udział sektora publicznego wynosił 68%, a sektora prywatnego 32%.
W przemyśle przychody ze sprzedaży wyrobów i usług w marcu br. wyniosły 3865,2 min zł (bieżące ceny bazowe) i w porównaniu z marcem ubiegłego roku wzrosły o 21,6%. W poszczególnych sekcjach p rzem y słu w zrost ten ilu stru je wykres:
górnictwo i kopalnictwo
działalność produkcyjna
zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę
10 15 20 25 30 35 %
W okresie trzech miesięcy br. produkcja sprzedana przemysłu w bieżących cenach bazowych wyniosła 11252,0 min zł i była wyższa o 21,7% w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego.
Udział poszczególnych sekcji w przychodach w przemyśle w okresie styczeń - marzec br. przedstawia wykres:
0 20 40 60 80 100 %
H górnictwo i kopalnictwo UD działalność produkcyjna
■ zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę
W przeliczeniu na 1 zatrudnionego przychody ze sprzedaży wyrobów i usług (bieżące ceny bazowe) w przemyśle w okresie styczeń - marzec br. były wyższe o 24,0% w porównaniu z rokiem ubiegłym na co miał wpływ przede wszystkim wzrost przychodów na 1 zatrudnionego w sekcji górnictwo i kopalnictwo (32,4%) oraz zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę (27,2%).
Od początku bieżącego roku do końca marca obserwuje się nieznaczny spadek wydobycia węgla kamiennego w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego. W okresie styczeń-marzec kopalnie województwa katowickiego wydobyły 34,6 min ton węgla tj. o 0,4% mniej niż przed rokiem. Pierwszy kwartał br. przyniósł również spadek produkcji blach ocynkowanych o 30,8%, okuć metalowych o 33,3%, chłodziarek i zamrażarek domowych o 30,0%, wentylatorów o 19,2%, łożysk tocznych o 17,3%, akumulatorów ołowiowych o 13,2%, kabli i przewodów o 5,7%.
Spośród wyrobów chemicznych mniej niż w roku ubiegłym wyprodukowano: tworzyw sztucznych i kauczuków o 10,8%, karbidu o 7,1%, wyrobów gumowych o 6,7%. W okresie trzech miesięcy br. mniejsza była również produkcja takich wyrobów jak: papa o 60,3%, cement o 46,3%, tarcica iglasta i liściasta (spadek odpowiednio o 23,4%, 35,9%), okrycia z tkanin o 37,9%, śmietana i śmietanka o 28,4% oraz konserwy warzywne i marynaty warzywne odpowiednio o 17,5%, 25,5%.
W okresie styczeń-marzec 1996 r. wyższa niż przed rokiem była produkcja następujących wyrobów: biele cynkowe o 70,2%, maszyny i urządzenia do liczenia o 47,3%, cegła wypalana z gliny o 45,7%, szkło stołowe i galanteryjne o 27,7%, energia cieplna o 20,7%, wyroby lakierowe o 13,6% oraz papier o 15,5%.
W grupie wyrobów przeznaczonych do spożycia więcej niż w analogicznym okresie roku poprzedniego wyprodukowano: wędlin, tuszek oraz przetworów z drobiu (wzrost odpowiednio 63,6%, 92,0%, 86,9%), wyrobów ciastkarskich o 79,3%, serów twarogowych dojrzewających i niedojrzewających odpowiednio o 47,1% i 45,1%, czekolady o 40,9%, tłuszczy roślinnych jadalnych o 21,8%, mąki o 12,5%, piwa o 10,2%.
W budownictwie w marcu br. przychody ze sprzedaży wyrobów i usług (bieżące ceny bazowe) wyniosły 352,6 min zł i były wyższe o 16,3% w porównaniu do analogicznego miesiąca roku ubiegłego, przy czym w
sektorze publicznym spadły o 11,8%,aw sektorze prywatnym wzrosły o 23,9%. Przychody ze sprzedaży produkcji budowlano - montażowej (ceny bieżące) były również wyższe o 6,6% i wyniosły 246,2 min zł.
W okresie trzech miesięcy br. przychody ze sprzedaży wyrobów i usług w budownictwie wyniosły 998,9 min zł co w odniesieniu do analogicznego okresu ubiegłego roku stanowiło wzrost o 20,3%. W przeliczeniu na 1 zatrudnionego przychody w budownictwie były również wyższe o 24,2%.
Sprzedaż produkcji budowlano - montażowej realizowanej w ramach zamówień publicznych w I kwartale br. (wykonana siłami własnymi i obcymi) w 55% obejmowała roboty inwestycyjno - modernizacyjne, a pozostałe to roboty remontowo - konserwacyjne (45%).
W marcu br. oddano do użytku w województwie katowickim 200 mieszkań, tj. o 20,3% mniej niż w analogicznym okresie ub.r., o powierzchni użytkowej 20,8 tys. m2. Najwięcej mieszkań tj. 140 oddano w budownictwie indywidualnym, a ich powierzchnia użytkowa wyniosła 17,0 tys.m2. Spółdzielnie mieszkaniowe przekazały 1 mieszkanie o powierzchni użytkowej 0,1 tys. m2.
W okresie trzech miesięcy br. oddano do użytku 440 mieszkań tj. o 34,3% mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku, a ich powierzchnia użytkowa wyniosła 50,0 tys. m2, co stanowiło 72,5% poziomu analogicznego okresu ubiegłego roku. W budownictwie indywidualnym oddano do użytku 364 mieszkania tj. o 18,9% mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku, a ich powierzchnia użytkowa wyniosła 44,8 tys.m2. Spółdzielnie mieszkaniowe oddały do użytku 15 mieszkań o powierzchni użytkowej 1,2 tys.m2.
Miasta, w których oddano najwięcej mieszkań w okresie styczeń-marzec br. to: Katowice (77), Rybnik (27), Tychy (18), Pszczyna (17).
Przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania przekazanego do użytku w okresie trzech miesięcy br.
wyniosła 113,7 m2, przy czym w spółdzielniach mieszkaniowych 80,9 m2, a w budownictwie indywidualnym 123,2 m2.
W okresie styczeń-marzec br. w województwie katowickim wydano 528 pozwoleń na budowę budynków mieszkalnych w budownictwie indywidualnym.
Jednostki transportu samochodowego dysponujące w marcu br. taborem o ładowności 34,7 tys. ton (stan na koniec miesiąca) przewiozły 1,6 min ton ładunków, czyli o 13,4% więcej niż w miesiącu ubiegłym i o 1,9%
więcej niż przed rokiem.
W okresie styczeń - marzec transportem samochodowym przewieziono 4,5 min ton ładunków i było to więcej w stosunku do roku ubiegłego o 4,1%.
Śląska DOKP w marcu br. przewiozła taborem kolejowym 11,4 min ton ładunków z czego 9,2 min ton to węgiel. Ilość przewiezionych ładunków ogółem w porównaniu z lutym br. wzrosła o 24,3%, natomiast ilość przewiezionego węgla kamiennego wzrosła o 21,4%. Wielkość ładunków przewiezionych od początku roku wyniosła 31,8 min ton i spadła o 1,1% w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego.
F i n a n s e
Oceniając sytuację finansową podmiotów gospodarczych w okresie dwóch pierwszych miesięcy br. można stwierdzić, że była ona gorsza niż przed rokiem, głównie za sprawą górnictwa i kopalnictwa, co potwierdzają podstawowe wskaźniki finansowe.
Wynik finansowy brutto (czyli wynik na działalności gospodarczej skorygowany o saldo strat i zysków nadzwyczajnych) w okresie styczeń-luty br. był dodatni i wyniósł 150,5 min zł oraz stanowił tylko 60%
wyniku osiągniętego przed rokiem. Struktura własnościowa tego wyniku była w dużej mierze zbliżona do tej sprzed roku. Podobnie jak wówczas, tak i teraz jednostki prowadzące działalność gospodarczą w poszczególnych sekcjach osiągnęły w przeważającej mierze dodatni wynik finansowy brutto, poza podmiotami z sekcji górnictwo i kopalnictwo (-166,9 min zł) i budownictwo (-13,2 min zł).
Podatek dochodowy w wysokości 220,9 min zł (ustalany od dochodu podlegającego opodatkowaniu), który w 44,6% obciążył zysk brutto, w znacznym stopniu wpłynął na wysokość obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego brutto, które wyniosły 232,8 min zł. Podatek ten stanowił aż 94,9% całości obowiązkowych obciążeń, ponieważ pozostałe obciążenia wpływające do budżetu w pierwszych dwóch miesiącach br. nie stanowiły jeszcze tak znacznego obciążenia dla wyniku brutto jak to ma miejsce z reguły w drugiej połowie roku.
Strukturę podatku dochodowego od osób prawnych i fizycznych w okresie I - I I 1996 r. przedstawia wykres:
H górnictwo i kopalnictwo H działalność produkcyjna
B zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę
□ budownictwo DE handel i naprawy
■ pozostałe
W następstwie wysokich obciążeń podmioty prowadzące działalność gospodarczą odnotowały na koniec lutego br. ujemny wynik finansowy netto minus 82,3 min zł. W podstawowych sekcjach wynik ten kształtował się odpowiednio:
■ górnictwo i kopalnictwo minus 206,3 min zł
■ działalność produkcyjna 24,3 min zł
■ zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę 89,2 min zł
e budownictwo minus 20,2 min zł
e handel i naprawy 28,1 min zł
e pozostała działalność usługowa komunalna, socjalna i indywidualna 1,1 min zł.
Wynik finansowy jaki uzyskały jednostki gospodarcze na sprzedaży (na koniec lutego br.) wyniósł 234,2 min zł. W podziale na sektory było to odpowiednio
e w sektorze publicznym 129,8 min zł (55,5%)
e w sektorze prywatnym 104,4 min zł (44,5%)
Wynik ten został podwyższony o dodatnie saldo na działalności operacyjnej (7,6 min zł) oraz pomniejszony o ujemne saldo na działalności finansowej minus 82,2 min zł i minus 9,1 min zł saldo strat i zysków nadzwyczajnych. Ta sytuacja spowodowała, że wynik na działalności gospodarczej ukształtował się na poziomie 159,6 min zł. Z tego na jednostki sektora publicznego przypadało 53,2 min zł (33,3%) a pozostałe 106,4 min zł (66,7%) należało do podmiotów prowadzących działalność w sektorze prywatnym. Sekcją, w której odnotowano stosunkowo najwyższy wynik na działalności gospodarczej było zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę (181,1 min zł). Równie zadawalający chociaż nieco niższy wynik na działalności gospodarczej osiągnęły jednostki z sekcji: działalność produkcyjna (89,3 min zł). Ujemnym wynikiem charakteryzowała się natomiast działalność gospodarcza podmiotów z sekcji górnictwo i kopalnictwo (-165,6 min zł).
Wskaźnik poziomu kosztów z całokształtu działalności (będący relacją kosztów do przychodów uzyskanych w efekcie prowadzonej działalności) w okresie styczeń-luty br. wyniósł ogółem 98,5%, a w stosunku do tego samego okresu ub.roku był wyższy o 1,6 pkl. W rozbiciu na sektory było to odpowiednio:
e w sektorze publicznym 99,3% (wzrost o 2,7 pkt)
e w sektorze prywatnym 96,7% (spadek o 1,2 pkt)
Na wysokość wskaźnika poziomu kosztów w największym stopniu wpłynęły wskaźniki podmiotów z sekcji górnictwo i kopalnictwo (106,5%), ponieważ w pozostałych sekcjach wskaźnik len był dużo niższy (96,0%).
Najwyższy wskaźnik (czyli najmniej korzystny) odnotowano wśród jednostek prowadzących działalność gospodarczą w sekcjach: górnictwo i kopalnictwo: 106,5% (wzrost o 5,6 pkt w stosunku do I-II
1995 r.), budownictwo: 102,6% (wzrost o 2,9 pkt w stosunku do I-II 1995 r.). Natomiast najniższy (czyli najbardziej korzystny) wskaźnik poziomu kosztów osiągnęły podmioty z sekcji: zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę: 87,2% (spadek o 0,4 pkt), pośrednictwo finansowe 89,9% (wzrost o 6,8 pkt) oraz pozostała działalność usługowa komunalna, socjalna i indywidualna: 92,9% i jest to największy spadek na tle pozostałych sekcji w odniesieniu do analogicznego okresu ub.roku (o 48,3 pkt).
Wskaźnik rentowności obrotu brutto będący relacją salda wyniku finansowego brutto do przychodów ogółem w okresie styczeń-luty br„ ukształtował się na poziomie 1,4% (spadek o 1,7 pkt w porównaniu z I-II 1995 r.). W poszczególnych sektorach wskaźnik ten kształtował się w następujący sposób:
■ w sektorze publicznym 0,6% (spadek o 2,8 pkt w odniesieniu do I-II ub.roku)
■ w sektorze prywatnym 3,3% (wzrost o 1,0 pkt w odniesieniu do I-II ub.roku)
Dla jednostek z sekcji górnictwo i kopalnictwo wskaźnik rentowności obrotu brutto przyjął wartość ujemną - 6,5%; natomiast działalność jednostek z pozostałych sekcji cechowała dużo wyższa wartość tego wskaźnika: 3,9%. Można więc stwierdzić, że w pierwszych dwóch miesiącach br. kondycja finansowa górnictwa uległa znacznemu pogorszeniu w stosunku do ub.roku i nadal pozostaje nie najlepsza.
Wskaźnik rentowności obrotu netto (relacja wyniku finansowego netto do przychodów z całokształtu działalności) za pierwsze dwa miesiące br. był ujemny -0,8% (spadek o 1,7 pkt w odniesieniu do I-II 1995 r.).
Analizując wartość tego wskaźnika w podziale na sektory było to odpowiednio:
■ w sektorze publicznym minus 1,7% (spadek o 2,6 pkt w porównaniu do I-II 1995 r.)
■ w sektorze prywatnym 1,5% (wzrost o 0,8 pkt w porównaniu do I-II 1995 r.).
Tendencja spadkowa tego wskaźnika w odniesieniu do analogicznego okresu ub.roku (w styczniu br.
o 1,1 pkt, a w lutym br. o 1,7 pkt) jest potwierdzeniem pogorszenia się kondycji ekonomicznej firm. W lutym stosunkowo niekorzystne tendencje w ramach tego wskaźnika finansowego charakteryzowały działalność gospodarczą podmiotów z sekcji: górnictwo i kopalnictwo minus 8,1%. Natomiast znacznie lepiej kształtowała się sytuacja finansowa jednostek z pozostałych sekcji, gdzie wskaźnik rentowności obrotu netto wyniósł 1,5%.
Na koniec lutego br. w porównaniu do tego samego miesiąca ub.roku wzrosła wartość mąjątku obrotowego będącego w posiadaniu jednostek gospodarczych o 22,2% i była to kwota 17.732,1 min zł.
W podziale na sektory można stwierdzić, że większą częścią tego majątku dysponowały jednostki prowadzące działalność gospodarczą w sektorze publicznym; 12995,8 min zł (73%) a pozostała kwota 4736,3 min zł (27%) należała do podmiotów z sektora prywatnego.
Struktura majątku obrotowego na koniec lutego br kształtowała się w następujący sposób; na należności i roszczenia przypadała kwota 11523,2 min zł (65,0%); zapasy stanowiły 4146,5 min zł (23,4%) ogółu wartości majątku obrotowego; natomiast środki pieniężne zgromadzone w kasie, na rachunkach bankowych, bony pieniężne, czeki obce i weksle stanowiły kwotę 1282,3 min zł (7,2%); na papiery wartościowe przeznaczone do obrotu, czyli te które jednostki gospodarcze zakupiły w celu ich odsprzedaży (np. akcje, obligacje, świadectwa udziałowe) przypadało tylko 82,4 min zł (0,5%). O tym jak przedstawiała się struktura rodzajowa zapasów w poszczególnych sektorach na koniec lutego br. informuje poniższy wykres.
Zobowiązania długoterminowe okres spłaty (na dzień bilansowy) jest w ich przypadku dłuższy niż 1 rok, na koniec lutego br. wyniosły 5124,8 min zł przy czym na jednostki z sektora publicznego przypadało 3830,2 min zł, a pozostałe 1294,6 min zł stanowiły zobowiązania długoterminowe jednostek prowadzących działalność
sektor publiczny
sektor prywatny
0 20 40 60 80 100%
H materiały OH produkcja nic zakończona 0 produkty § towary
■ pozostałe
gospodarczą w sektorze prywatnym.
Największy udział w całości zobowiązań długoterminowych miały kredyty bankowe, które stanowiły 52,2% całości tych zobowiązań, Ij. 2673,9 min zł.
Wartość zobowiązań krótkoterminowych okres ich spłaty (na dzień bilansowy) jest krótszy niż 1 rok na koniec miesiąca lutego br. wyniosła 15388,2 min zł. W rozbiciu na sektory było to odpowiednio:
■ sektor publiczny... 12180,2 min zł
■ sektor pryw atny... 3208,0 min zł
Najwyższą kwotę zobowiązań zarówno długo jak i krótkoterminowych zanotowały jednostki z sekcji górnictwo i kopalnictwo; odpowiednio: 1824,6 min zł i 6437,4 min zł. Dla porównania najniższą wartość obu zobowiązań odnotowano na koniec lutego br. wśród jednostek gospodarczych z sekcji pozostała działalność
usługowa komunalna, socjalna i indywidualna, było to odpowiednio 2,0 min zł dla ich zobowiązań długoterminowych i 17,1 min zł dla zobowiązań krótkoterminowych.
Obok wskaźnika rentowności, który stosunkowo dobrze obrazuje poziom wyniku finansowego, w analizie sytuacji finansowej bardzo ważne miejsce zajmuje płynność finansowa. Badana ona jest na kilku stopniach, które przedstawiają aktywa o różnym stopniu płynności. To właśnie dzięki analizie poszczególnych wskaźników płynności możemy dokładniej ocenić zdolności jednostek w zakresie terminowego regulowania bieżących zobowiązań. Tendencje przeważające pod tym względem na koniec lutego br. (oraz przed rokiem) wśród podmiotów gospodarczych przedstawione zostały w poniższym zestawieniu:
Wyszczególnienie a - l - n 1995
Wskaźnik bieżącej płynności
I stopnia11 11 stopnia9 m stopnia31
b - 1 - n 1996
w %
O G Ó Ł E M ... . . . a 9,0 85,6 115,1
b 8,9 83,8 115,2
SEKTOR P U B L IC Z N Y ... 7,6 81,7 108,2
b 7,4 78,3 106,7
własność:
Skarbu P aństw a... 5,7 73,5 93,6
b 5,2 71,5 95,9
Państwowych osób prawnych... 10,1 97,7 143,5
b 12,5 93,8 137,7
Komunalna... 29,1 159,3 181,7
b 25,9 168,9 186,7
Mieszana (publiczna)... 29,8 132,1 153,7
b 29,4 130,6 166,5
SEK TOR PRYWATNY... 15,9 105,2 149,1
b 14,4 104,4 147,6
własność:
Prywatna (krajow a)... 18,4 106,5 152,1
b 15,3 100,4 144,2
Zagraniczna... 17,3 99,7 150,5
b 19,3 97,7 153,6
Mieszana (pryw atna)... 10,1 103,6 141,9
b 9,7 118,6 155,2
1) Relacja środków pieniężnych i papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu do zobowiązań krótkoterminowych. 2) Relacja należności i roszczeń, środków pieniężnych i papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu do zobowiązań krótkoterminowych.
3) Relacja majątku obrotowego do zobowiązań krótkoterminowych.
Obserwując kierunek zmian wskaźników płynności Ii-go i ni-go stopnia w stosunku do analogicznego okresu ub.roku można stwierdzić, że w końcu lutego br. podmioty prowadzące działalność gospodarczą utrzymywały swoją płynność finansową na zbliżonym poziomie. W przypadku płynności Ii-go stopnia było to około 84%, a dla wskaźnika płynności Iii-go stopnia 115%.
( c n y
W marcu br. na rynku województwa katowickiego odnotowano znacznie wyższe dynamiki cen niż w poprzednim miesiącu.
Wśród artykułów żywnościowych najbardziej zdrożały: przetwory zbożowe 0,7% - 9,0% (w tym pieczywo 2,l%-9,0%), wyroby cukiernicze i ciastkarskie 0,2%-8,9%
(pączki), koncentraty spożywcze i przyprawy l,4%-8,4% oraz przetwory owocowe i warzywne 0,3%-5,9%. W tym samym czasie ceny ryb i przetworów rybnych wzrosły od 0,4% do 5,6%, nabiału od 1,0% do 4,8%, tłuszczy jadalnych do 4,1%. Ceny mięsa i wędlin utrzymywały się (z wyjątkiem cielęciny bez kości - wzrost o 3,4%) na poziomie ubiegłego miesiąca.
a - przetwory zbożowe
b - wyroby cukiernicze i ciastkarskie c - koncentraty spożywcze i przyprawy d - przetwory owocowe i warzywne e - ryby i przetwory rybne
f - nabiał
g - tłuszcze jadalne
W stosunku do marca ubiegłego roku najwyższą dynamikę osiągnęły:
■ koncentraty spożywcze i przypraw y...104,2% - 160,0%
■ ryby i przetwory rybne... 112,6% - 143,0%
■ n a b ia ł ...108,6% - 139,3%
■ mięso, drób i jego przetw ory...102,8% - 136,8%
■ wyroby cukiernicze i ciastkarskie...114,4% - 134,3%
■ przetwory owocowe i w arzyw ne...101,7% - 133,7%
Marzec w stosunku do lutego br. był kolejnym miesiącem, w którym odnotowano wzrost cen warzyw, głównie korzeniowych. I tak, najbardziej zdrożały:
■ ziemniaki... 22,2% (w lutym br. 7,5%)
■ kapusta biała, ś w ie ż a 16,7% (w lutym br. 13,2%)
■ pietruszka obcinana...11,6% (w lutym br. 1,8%)
■ selery korzeniowe ...3,4% (w lutym br. 4,7%)
■ m archew... 2,5% (w lutym br. 8,1%) Wzrost cen:
A maksymalny A minimalny
Wśród warzyw szklarniowych najwięcej zdrożała papryka świeża - 35,2%. Natomiast niższy wzrost cen niż w ubiegłym miesiącu odnotowano dla rzodkiewki - 6,9%, sałaty - 2,7%, pomidorów - 2,6%, pieczarek - 4,6%. Pozostałe warzywa szklarniowe tj. ogórki, nać pietruszki, cebula ze szczypiorem były tańsze niż w lutym br.
Na rynku owoców, poza jabłkami (zdrożały od 6,5% do 12,9%) i bananami (zdrożały o 16,1%) zaobserwowano spadek cen w porównaniu do miesiąca poprzedniego.
Zróżnicowanie cen owoców (za 1 kg) w wybranych miastach przedstawia wykres:
jabłka pomarańcze cytryny
3,5 z ł 4,0 zł
Katowice Bytom Chorzów Chrzanów Dąbrowa G.
Gliwice Sosnowiec Zawiercie Jastrzębie
W marcu ceny używek również wzrosły, i tak ceny piwa były wyższe od 1,1% do 3,0%, win importowanych od 0,7% do 5,9% a papierosów od 0,3% do 1,5%.
Ponadto podrożała większość usług konsumpcyjnych świadczonych dla ludności. Najwięcej w stosunku do lutego br. wzrosły ceny usług samochodowych (1,9% - 37,1%), biletów autobusowych i tramwajowych (16,0%-33,3%), usług remontowych związanych z mieszkaniem (1,2%-10,5%) oraz fryzjerskich i kosmetycznych (0,8% - 4,0%). Nieco mniejszy wzrost cen dotyczył usług krawieckich (2,5% - 3,8%), związanych z ochroną zdrowia (0,5% - 3,0%) oraz przewozów towarów (2,4% - 3,8%).
Dynamikę cen niektórych 160^.
usług (w porównaniu d o analogicznego 150
okresu ubiegłego roku) ilustruje wykres: 140
marzec 1995 = 100
:: '
pomalowanie tapetowanie 2-krotnc ścian
pokoju farbą emulsyjną
ułożenie wymiana baterii parking parkietu do cieplej strzeżony -
i zimnej wody abonament miesięczny Katowice
Bytom Chorzów Chrzanów Dąbrowa G.
Gliwice Sosnowiec Zawiercie Jastrzębie
Sosnowiec Zawiercie Jastrzębie
2,0 3,0 4,0 5,0 zł Katowice
Bytom Chorzów Chrzanów Dąbrowa G.
Gliwice
W marcu br. na rynku województwa katowickiego zaobserwowano również wzrost cen artykułów konsumpcyjnych nieżywnościowych. Podrożały m.in. odkrycia wierzchnie i ubiory gotowe (0,1% - 30,4%), artykuły medyczno-farmaceutyczne (0,7% - 15,6%), meble (0,2% - 14,4%) oraz wyroby chemii gospodarczej (0,8% - 13,5%). W dalszej kolejności wzrosły również ceny dywanów i wykładzin (2,8% - 9,3%), obuwia (0,2%
- 10,9%), tkanin (1,0% - 8,8%), sprzętu RTV (0,4% - 8,1%), sprzętu gospodarstwa domowego (0,1% - 8,1%) oraz środków czystości i kosmetyków (0,4% - 10,6%).
półbuty męskie całoroczne ze skóry welurowcj
pralka automatyczna (małogabarytowa) na 4,5 kg bielizny
magnetofon stereofoniczny 2-kasetowy (import)
komplet sypialny
zapałki
syrop "Flegamin"
60 70 80 90 100 110 120%
Kursy walut w połowie marca br. w prywatnych kantorach wybranych miast województwa katowickiego kształtowały się następująco (ceny w 100 $ lub 100 DEM):
Wyszczególnienie a - sprzedaż b-skup c - różnica
Katowice Chorzów Bytom Sosnowiec Rybnik Tychy Gliwice
Dolar amerykański... a 256,30 261,46 257,20 257,00 257,00 257,00 258,50
b 255,00 253,74 255,70 255,50 254,00 255,00 254,50
c 1,30 7,72 1,50 1,50 3,00 2,00 4,00
Marka niem iecka... a 174,30 176,90 174,30 174,50 175,00 174,50 176,00
b 173,20 171,68 173,40 173,50 173,00 173,00 173,00
c 1,10 5,22 0,90 1,00 2,00 1,50 3,00
Dolary i marki najkorzystniej można było kupić w Katowicach, natomiast sprzedać - dolary w Bytomiu, a marki w Sosnowcu.
W kraju ceny towarów i usług konsumpcyjnych były w lutym br. o 1,5% wyższe niż przed miesiącem.
Najbardziej wzrosły ceny żywności i usług. Dynamika cen towarów i usług kształtowała się następująco:
Okresy Ogółem Żywność napoje alkoholowe
Towary nicżywno-
ściowe Usługi
Grudzień roku poprzedniego =100
1995 I I ... 106,3 106,6 101,5 104,0 108,9 1996 I I ... 105,0 104,2 103,7 103,3 108,3
Miesiąc poprzedni = 100
1996 I ... 103,4 102,3 103,3 102,2 106,3 I I ... 101,5 101,8 100,4 101,1 101,8
Analogie?jiy okres 1995 = 100
1996 I ... 121,0 117,5 132,1 123,7 121,7 I I ... 120,4 117,0 132,0 123,0 121,0 I-II... 120,7 117,2 132,0 123,4 121,3
Ceny żywności wzrosły o 1,8% (wobec 2,3% w styczniu br.). Najbardziej podrożały artykuły w grupie
"ziemniaki, warzywa, owoce i ich przetwory " (o 4,7%) w tym głównie świeże owoce krajowe (o 9,3%) i ziemniaki (o 7,9%). Ceny warzyw świeżych były wyższe niż w styczniu o 6,4%. Podobnie jak przed miesiącem, najwięcej wzrosły ceny kapusty (o 16,2%), ogórków (o 14,8%) i sałaty (o 12,5%). Nieco mniejszy niż w styczniu, ale nadal wysoki był wzrost cen przetworów zbożowych, pieczywa i wyrobów ciastkarskich (o 4,0%) m in. w wyniku dalszego wzrostu cen skupu zbóż. Za jaja płacono o 2% więcej niż przed miesiącem. Nadal rosły ceny detaliczne nabiału (o 1,9%), w tym głównie mleka i napojów mlecznych (o 2,1%). Ryby i przetwory rybne były droższe o 1,5%. Utrzymująca się na poziomie styczniowym dynamika cen mięsa i przetworów mięsnych wynikała ze spadku cen drobiu (o 1,6%) i mięsa wieprzowego (o 0,1%) oraz dalszego wzrostu cen mięsa cielęcego (o 1,3%) i wołowego (o 0,9%).
Ceny napojów alkoholowych, po wysokim wzroście w styczniu br. związanym z grudniową podwyżką, w lutym wykazały nieznaczny wzrost (o 0,4%), wynikający głównie z podniesienia cen win i miodów pitnych ( o 1,4%).
Ceny towarów nieżywnośdowych rosły wolniej niż w styczniu (o 1,1%, wobec 2,2%). Najwięcej wzrosły ceny opału (o 2,9%), w tym zwłaszcza węgla, brykietów i koksu (o 3,0%), w związku z podwyższeniem w poprzednich miesiącach cen sprzedaży przez kopalnie.
Znacznie mniejszy niż w styczniu był wzrost cen usług konsumpcyjnych (1,8%, wobec 6,3%). Opłaty za przejazdy i transport były wyższe o 7,3%, głównie w wyniku podwyżek cen biletów PKS (średnio o 11,7%) i PKP (średnio o 10,4%). Za przejazdy środkami komunikacji miejskiej należało zapłacić przeciętnie o 2,6% więcej niż w styczniu. Nadal wzrastały opłaty za najem mieszkania (łącznie z zimną wodą) - o 2,8%. Po podwyżkach cen usług pocztowych (w końcu stycznia) i telekomunikacyjnych (na początku lutego) były one wyższe o 4,9%, w tym opłaty pocztowe o 12,5%, a telekomunikacyjne o 4,5%.
I a n i e c z y m i e n i e p o w i e t r z u
Badania zanieczyszczenia powietrza prowadzone przez Wojewódzką Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Katowicach w miesiącu pomiarowym od 16.02.96 r. do 15.03.96 r. wykazały przekroczenia dopuszczalnych stężeń dobowych w przypadku:
■ pyłu zawieszonego (PM-10) na wszystkich 24 stacjach pomiarowych, maksymalnie przez 72,4% czasu w Zabrzu;
■ dwutlenku azotu na stacjach pomiarowych w Błędowic przez 13,8% czasu oraz w Wodzisławiu przez 6,9%
czasu;
■ fenolu na 20 spośród 23 stacji pomiarowych, maksymalnie przez 93,1% czasu w Pszczynie;
■ formaldehydu na 10 spośród 22 stacji pomiarowych, maksymalnie przez 65,5% czasu w Wodzisławiu;
■ amoniaku na stacjach pomiarowych w Pszczynie i Rudzińcu Bojszowie przez 3,4% czasu;
■ tlenku węgla na wszystkich 5 stacjach pomiarowych przez 93,1% - 100% czasu.
W odniesieniu jednak do 8-godzinnej wartości dopuszczalnej zalecanej przez Światową Organizację Zdrowia przekroczenia wystąpiły w Katowicach przez 4,6% czasu i w Rybniku przez 1,2% czasu.
W analizowanym miesiącu pomiarowym nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych stężeń dwutlenku siarki i fluoru.
Miesięczne stężenia składników pyłu w okresie od 16.01.1996 r. do 15.02.1996 r. osiągały poziomy:
■ ołów od 41 ng/m3 w Kidowie do 1446 ng/m3 w Zawierciu,
■ kadm od 1,1 ng/m3 w Kidowie do 37,0 ng/m3 w Bukownie,
■ mangan od 18 ng/m3 w Kidowie do 349 ng/m3 w Zawierciu,
■ nikiel od 6,7 ng/m3 w Kidowie do 57,3 ng/m3 w Zabrzu,
■ chrom od 2,2 ng/m3 w Mysłowicach do 16,8 ng/m3 w Zawierciu,
■ benzo/a/piren od 43 ng/m3 w Jastrzębiu Zdroju do 213 ng/m3 w Rybniku.
DOBOWE STĘŻENIE ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA W ŚRÓDMIEŚCIU KATOWIC W MARCU 1996 R.
(według danych WSSE Katowice)
3 PYŁ ZAWIESZONY
ug/m
280 —--- 240
200
160
120
80 40
0 B2
2 4 6 8 11 13 16 18 20 22 24 26 28 30 1 3 5 7 9 12 15 17 19 21 23 25 27 29 31
--- Wartość dopuszczalna
, 3 DWUTLENEK SIARKI (g O j
2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 31 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29
DOBOWE STĘŻENIE ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA W ŚRÓDMIEŚCIU KATOWIC W MARCU 1996 R.
(według danych WSSE Katowice)
DWUTLENEK AZOTU CNO-)
3
ug/m 160 140
120
100 80 60 40 20 0
Wartość dopuszczalna
ug/m3 TLENEK WĘGLA (CO)
3200 —--- — — __________ ____
2800 2400 2000 1600 1200
800 400 0
ŚREDNIE DOBOWE STĘŻENIE ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA W OKRESIE 16.02.1996 R. - 15.03.1996 R.
(według danych WSSE Katowice)
P Y Ł Z A W I E S Z O N Y Katowice, ul. Raciborska 39
Katowice - Szopienice Bukowno Chorzów Chrzanów Dąbrowa Górnicza - Błędów Dąbrowa Górnicza Jastrzębie - Zdrój Łaziska Średnie Miasteczko Śląskie - Żyglinek Mysłowice Olkusz Piekary Śląskie Pilica Pszczyna Racibórz Ruda Śląska
Rybnik f Toszek Wodzisław Śląski Zabrze Zawiercie Rudziniec Bojszów Zebrzydowice
. ■ ,
mmmmm
: :
ug/m
O 50 100 150 200 250 300 350 400
średnie maksymalne
Wartość dopuszczalna stężenia: dobowego - 120 ug/m rocznego - 50 ug/m'
ŚR ED N IE D O B O W E STĘŻEN IE ZA N IEC ZY SZC ZEŃ PO W IE T R Z A (cd.)
(według danych WSSE Katowice)DWUTLENEK AZOTIJ
mmm
m m m m
: : mmmm,
_______
mmmm
Katowice, ul. Raciborska 39 >
Katowice, ul. Konopnickiej 2 B
Bytom r
Chrzanów
Gliwice
Jastrzębie-Zdrój r ™ ™
Pszczyna H*T Racibórz Billi
średnie maksymalne
Dąbrowa Górnicza - Błędów 1
Dąbrowa Górnicza r
Jaworzno Łaziska Średnie Miasteczko Śląskie - Żyglinek Mysłowice Olkusz szczyna Racibórz Ruda Śląska - Kochłowice ™
Rybnik Siemianowice Śląskie Sosnowiec Tarnowskie Góry Toszek Tychy Wodzisław Śląski Zabrze Zawiercie Gorzyce Rudnik - Łubowice Rudziniec - Bojszów
3 rocznego- 5 0 ug/m3
ŚREDNIE DOBOWE STĘŻENIE ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA (dok.)
(według danych WSSE Katowice)T L E N E K W Ę G L A
. U
Katowice
Chorzów
Łaziska Średnie
Rybnik
Wodzisław Śląski
średnie \ maksymalne
Wartość dopuszczalna stężenia: dobowego - 1 mg/m 3 — rocznego - 0,12 mg/m 3
3
S t a n b e z p i e c z e ń s t w a p u b l i c z n e g o
Według danych Komendy Wojewódzkiej Policji, na terenie województwa katowickiego w I kwartale br. stwierdzono 15,7 tys. przestępstw tj. mniej o 10% (1,7 tys.) niż w analogicznym okresie ub.roku. Spadek zanotowano zarówno wśród przestępstw kryminalnych jak i gospodarczych, przy czym znacznie mniej niż w I kwartale ub.roku stwierdzono zabójstw (o prawie 50%) jak też czynnych napaści oraz gwałtów i kradzieży mienia. Zdecydowanie najdynamiczniej, podobnie jak w okresach wcześniejszych, rosła ilość oszustw o charakterze gospodarczym - wzrost prawie 3-krotny. Najliczniejsze, analogicznie jak przed rokiem były włamania do obiektu prywatnego - co trzecie przestępstwo stwierdzone, na drugim miejscu plasowały się kradzieże mienia - co ósme przestępstwo.
Wśród popełnionych przestępstw 70% zostało wykrytych przy czym wskaźnik wykrywania przestępstw gospodarczych wyniósł w I kwartale br. 87%, kryminalnych 66% (w I kwartale ub.roku odpowiednio: 70%, 81%, 67%).
Wskaźnik przestępstw liczony do ogółu mieszkańców województwa był w okresie styczeń-marzec br.
korzystniejszy niż przed rokiem i wyniósł 399 przestępstw na 100 tys. ludności wobec 442 przestępstw na 100 tys. ludności. W okresie styczeń - marzec 1996 r. obszarem największej przestępczości był rejon: Siemianowic, Będzina, Chorzowa i Dąbrowy Górniczej - ponad 500 przestępstw na 100 tys. ludności, natomiast najbezpieczniejszymi obszarami był rejon Olkusza i Zabrza. W największym stopniu wzrosło zagrożenie przestępczością w porównaniu z I kwartałem 1995 r. w rejonie Siemianowic Śląskich, Świętochłowic, Sosnowca, - natomiast znaczną poprawę bezpieczeństwa - odnotowano w rejonie Zawiercia, Tychów, Rudy Śląskiej, Raciborza, Pszczyny i Katowic.
W I kwartale br. na terenie województwa miało miejsce 948 wypadków drogowych, tj. mniej niż przed rokiem o 135 wypadków, zabitych było dwukrotnie mniej, rannych nieco mniej. Najwięcej wypadków wydarzyło się na ulicach Gliwic oraz Tychów i tam też było najwięcej poszkodowanych.
KONIUNKTURA GOSPODARCZA P r z e m y s ł p r z e t w ó r c z y
(dane dla kraju)
LU TY 1996
ogółom (O)
S E K T O R Y
- - s e k t o r p u b lic z n y (P u ) s e k t o r p ry w a tn y (P r)
20 20
10 1 0
O
- 1 0
-IO
-20 -20
-30 -30
VI IX XII III VI IX XII III VI IX XII III VI IX XII III VI
1392 1993 1994 1995
P R Z E D S I Ę B I O R S T W A
1996
m a łe (M) (6 -5 0 p r a c u j ą c y c h ) ś r e d n i e ( Ś ) (61 - 6 0 0 p r a c u j ą c y c h )
d u ż e (D) ( 5 0 1 - 2 0 0 0 p r a c u ją c y c h ) w ielk ie (W) (p o w y ż e j 2 0 0 0 p r a c u ją c y c h )
40
30
20
10
- 1 0
-20
- 3 0
VI XII VI XII II III VI
IX XII IX XII VI
1992 1993
40
30
20
10
O
-10
-20
-30
Prezentowane w opracowaniu wskaźniki powstały na podstawie opinii dyrektorów przedsiębiorstw.
Sposób obliczania wskaźników przedstawiono w zeszycie metodycznym "Badanie koniunktury" W-wa, marzec 1994 r, GUS.
W Y B R A N E D Z I A Ł Y P R Z E M Y S Ł U P R Z E T W Ó R C Z E G O *
Artykuły spożyw cze, tytoniow e
1995 1996
1992
1992 1993 1994 1996
XI-20
Drewno j w yroby ź d re w n o1992 1993 1995 1996
1992 1994 1996
1993 1994
1992
1993 1995 1992
1994
1992 1993 1996
r ___________
Po wyhamowaniu w styczniu pogarszającej się pod koniec ub. roku koniunktury w przemyśle przetwórczym, w lutym zanotowano niewielki jej spadek i wskaźnik ogólnego klimatu przyjął wartość plus 7. Wśród badanych przedsiębiorstw 23% oceniało swoją koniunkturę jako dobrą, a 16% jako złą. Na ogólny wskaźnik klimatu składa się ocena sytuacji bieżącej i przewidywania na najbliższe miesiące. W lutym nastąpiła dalsza polaryzacja ocen: bieżącej i przyszłej. Nadal ocena prognostyczna była dużo korzystniejsza od oceny bieżącej. Pogorszenie koniunktury wystąpiło w sektorze publicznym, natomiast firmy prywatne wskazywały na jej dalszą poprawę. Przedsiębiorstwa duże i wielkie oceniały swoją kondycję najwyżej. Pogorszenie koniunktury zanotowali przede wszystkim producenci: pojazdów mechanicznych, przyczep i naczep, wyrobów z metali, maszyn i aparatury elektrycznej. Poprawa wystąpiła głównie u producentów wyrobów celulozowo-papierniczych, sprzętu i aparatury radiowo-telewizyjnej, wyrobów z surowców niemetalicznych.
* według Europejskiej Klasyfikacji Działalności (która od stycznia 1994 r. zastąpiła Klasyfikację Gospodarki Narodowej KON), poszczególne działy przemysłu przetwórczego (sekcja D) oznaczone są symbolami od 15 do 36 (pełne nazwy działów podane są w załączonej wkładce).
