ANEKS DO RANKINGU ZAWODÓW
DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH
W POWIECIE MIELECKIM W 2012 ROKU (II/P 2012)
Mielec 2013
Spis treści:
1. Wstęp ... 3
2.
Analiza wyników badania podaży absolwentów szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego ... 4
3.
Wnioski ... 9
Spis wykresów ... 10
Spis tabel ... 11
1. WSTĘP
Zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych wraz z informacją o sytuacji absolwentów szkół ponadgimnazjalnych jest jednym z zadań samorządu powiatu w zakresie realizowanej polityki rynku pracy. Aneks do monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie mieleckim w 2012 roku stanowi uzupełnienie wcześniej opracowanego raportu o informacje dotyczące absolwentów szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego. W opracowaniu przedstawiono dane odnoszące się do ilości absolwentów, którzy ukończyli kształcenie w poszczególnych zawodach w roku szkolnym
2011/2012, informacje o bezrobotnych absolwentach zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Mielcu na koniec 2012 roku oraz zaprezentowano dane dotyczące przewidywanej ilości absolwentów w poszczególnych typach szkół w roku szkolnym 2012/2013.
Podstawowym źródłem informacji służącym do opracowania aneksu były dane pochodzące z Systemu Informacji Oświatowej Ministerstwa Edukacji Narodowej, badań kwestionariuszowych podaży
absolwentów przeprowadzonych przez Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu w szkołach ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego oraz informacje o ilości zarejestrowanych absolwentów ze sprawozdań ministerialnych (Załącznik nr 2 do sprawozdania MPiPS-01 „Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy, poszukujących pracy oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej”, a także Załącznik nr 3 do sprawozdania MPiPS-01 „Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności”).
Z uwagi na przyjętą przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zasadę, że bezrobotni absolwenci szkół zawodowych i technicznych po ukończeniu szkoły a przed przystąpieniem do egzaminu zawodowego są rejestrowani w powiatowych urzędach pracy jako osoby „bez zawodu” opracowana analiza
jest obarczona błędem klasyfikacji i nie daje w pełni rzeczywistego obrazu sytuacji absolwentów na lokalnym rynku pracy. Dodatkowo klasyfikacja zawodów i specjalności wykorzystywana w szkolnictwie
nie jest spójna i nie pokrywa się z klasyfikacją wykorzystywaną przez instytucje działające na rynku pracy.
Rozbieżności w nazewnictwie zawodów mają swoje odzwierciedlenie w mniej lub bardziej rzeczywistym identyfikowaniu określonych grup zawodowych na potrzeby realizacji pośrednictwa pracy. Pomimo pewnych ograniczeń prezentowana analiza pozwala na wstępną orientację w sytuacji bezrobotnych absolwentów i powinna posłużyć jako jedno ze źródeł informacji koniecznych do opracowania programów zmian w systemie kształcenia, tak aby złagodzić dotkliwe skutki pozostawania bez pracy i skutecznie wpływać na rynek pracy poprzez stosowanie szerokiego spektrum instrumentów.
2. ANALIZA WYNIKÓW BADANIA PODAŻY ABSOLWENTÓW SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH Z TERENU POWIATU MIELECKIEGO
W ramach monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu przeprowadził w 2012 roku badanie sondażowe szkół ponadgimnazjalnych pod kątem ilości absolwentów, którzy ukończyli kształcenie w poszczególnych zawodach w roku szkolnym 2011/2012. Pozyskano również dane dotyczące planowanej liczby absolwentów na rok 2013. Badaniem objęto 21 szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego w tym 3 szkoły wyższe oraz 4 szkoły kształcące na poziomie policealnym.
Tabela 1.Podział absolwentów wg typu ukończonej szkoły.
Typ szkoły
Absolwenci, którzy ukończyli szkołę na terenie powiatu w 2012
roku
Bezrobotni absolwenci ze szkół z terenu powiatu w dniu 31.12.2012 roku
Przewidywani absolwenci ze szkół
z terenu powiatu na koniec roku
szkolnego 2012/2013
Procent bezrobotnych absolwentów ze szkół
z terenu powiatu w dniu 31.12.2012 roku
Szkoły wyższe 154 10 166 6,49
Szkoły policealne 235 19 262 8,09
Szkoły średnie techniczne
(technika, licea zawodowe) 498 146 509 29,32
Licea ogólnokształcące 1189 149 1249 12,53
Zasadnicze szkoły zawodowe 495 181 510 36,56
Razem 2571 505 2696 19,64
Źródło: Opracowanie Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu.
W 2012 roku do ewidencji bezrobotnych napłynęło 1.943 absolwentów w tym 1.098 kobiet.
W porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego nastąpił spadek ilości rejestrujących się bezrobotnych absolwentów o 2,26% (45 osób). W stosunku do roku ubiegłego kształcenie w szkołach ponadgimnazajlnych na terenie powiatu ukończyło o 8 absolwentów mniej. Jednocześnie zaobserwowano, że podobnie jak w latach ubiegłych najbardziej liczną grupą rejestrujących się absolwentów stanowiły osoby
"bez zawodu". W przeciągu całego 2012 roku zarejestrowano 963 osoby "bez zawodu", co oznacza, że prawie 50% rejestracji absolwentów stanowiły rejestracje osób "bez zawodu". W porównaniu do roku ubiegłego spadła ilość nowo rejestrujących się bezrobotnych absolwentów „bez zawodu” o 13,48%. Na koniec roku 2012 w ewidencji bezrobotnych pozostawało 266 absolwentów „bez zawodu” (w roku ubiegłym 366 osób). Tak więc liczba ogółem bezrobotnych absolwentów spadła nieznacznie, ale w porównaniu z 2011 rokiem zmieniła się struktura rejestrujących się bezrobotnych z widocznie mniejszą liczbą absolwentów „bez zawodu”.
Z informacji uzyskanych od szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego, które zostały objęte badaniem sondażowym, w roku szkolnym 2011/2012 naukę ukończyło 2.571 absolwentów (o 8 osób mniej niż w roku ubiegłym). Na koniec 2012 roku w rejestrach Urzędu figurowało 505 bezrobotnych
absolwentów, co oznaczało, że bez pracy było 19,64% ogółu absolwentów, którzy ukończyli kształcenie w roku szkolnym 2011/2012 (w roku ubiegłym było to 22,72% absolwentów). Jednocześnie szkoły przewidują,
że w roku 2013 ilość absolwentów ulegnie zwiększeniu i edukację zakończy o 125 osób więcej, niż w roku szkolnym 2011/2012 (2.696 osób).
Analogicznie jak w roku ubiegłym najliczniejszą grupę absolwentów stanowili licealiści (1.189 osób) wśród których poziom bezrobocia kształtował się na poziomie 12,53% (w roku ubiegłym było to 15,96%). Dyrekcje szkół ogólnokształcących przewidują na rok szkolny 2012/2013 porównywalną ilość absolwentów (1.249 osób). Najwyższy wskaźnik bezrobotnych absolwentów (36,56%) obserwowany jest w przypadku zasadniczych szkół zawodowych, które ukończyło 495 absolwentów (o 12 osób więcej, niż w roku ubiegłym). W dniu 31.12.2012 roku w ewidencji Urzędu pozostawało 181 osób (w roku ubiegłym 201 osób). Z danych przekazanych przez szkoły wynika, że ilość absolwentów ulegnie nieznacznie zmianie i edukację w roku szkolnym 2012/2013 ukończy 510 absolwentów. W równie niekorzystnej sytuacji znaleźli się absolwenci średnich szkół technicznych (technika, licea zawodowe). Z danych statystycznych przekazanych przez szkoły średnie z terenu powiatu mieleckiego wynika, że edukację ukończyło 498 osób (w roku ubiegłym 512 osób), z czego 29,32% (146 osób) pozostawało na dzień 31.12.2012r w ewidencji osób bezrobotnych. W korzystnej sytuacji na rynku pracy w 2012 roku znalazły się osoby legitymujące się wykształceniem policealnym. Z danych statystycznych przekazanych przez szkoły policealne z terenu powiatu mieleckiego wynika, że edukację ukończyło 235 absolwentów (o 7 osób więcej niż w roku ubiegłym), z czego jedynie 19 osób (8,09%) pozostawały w dniu 31.12.2012 roku w ewidencji osób bezrobotnych. W roku ubiegłym bez pracy było 20 absolwentów szkół policealnych (8,77%). Jednocześnie szkoły przewidują wzrost ilości absolwentów w roku szkolnym 2012/2013 o 10% (planowana ilość absolwentów szacowana jest na 262 osoby). W najlepszej sytuacji na rynku pracy znalazły się osoby będące absolwentami szkół wyższych. W roku ubiegłym 5,47% absolwentów szkół wyższych pozostawała bez zatrudnienia. Przewiduje się prawie 5% wzrost ilości absolwentów tego typu szkół w roku 2013.
Wykres 1. Absolwenci według poszczególnych typów szkół, którzy ukończyli szkołę na terenie powiatu mieleckiego w roku 2012.
Źródło: Opracowanie Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu.
Z analizy informacji uzyskanych od szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego wynika, że prawie połowę wszystkich absolwentów stanowią licealiści, jedna piąta to osoby które ukończyły kształcenie w średnich szkołach technicznych (technika, licea zawodowe). Taka sama sytuacja
dotyczy absolwentów zasadniczych szkół zawodowych. 9% ogółu absolwentów stanowią osoby kończące edukację na poziomie ponadgimnazjalnym w szkołach policealnych i 6% to absolwenci szkół wyższych mających swoją siedzibę na terenie powiatu mieleckiego.
Warto zauważyć, że w inny sposób rozkłada się udział bezrobotnych absolwentów poszczególnych typów szkół w ogóle zarejestrowanych absolwentów. Można zaobserwować, iż z 46% ogółu bezrobotnych absolwentów „bez zawodu” na koniec roku 2012 pozostało 29% bezrobotnych absolwentów „bez zawodu”.
Warto zauważyć, iż w przypadku szkół zasadniczych z 19% ogółu zarejestrowanych absolwentów na koniec roku 2012 pozostawało w rejestrach 36% ogółu bezrobotnych absolwentów z wykształceniem zasadniczym zawodowym. Z danych dotyczących przewidywanej ilości absolwentów przekazanych przez szkoły z terenu powiatu mieleckiego wynika, ze struktura absolwentów w roku 2013 nie ulegnie znaczącym zmianom, co oznacza, że nadal prawie połowę absolwentów będą stanowiły osoby „bez zawodu” kończące naukę w liceach ogólnokształcących i liceach profilowanych.
Wykres 2. Bezrobotni absolwenci według poszczególnych typów szkół z powiatu mieleckiego na dzień 31.12.2012r.
Źródło: Opracowanie Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu.
Analiza wskaźnika procentowego udziału bezrobotnych absolwentów wskazuje, że w najtrudniejszej sytuacji znajdują się absolwenci zasadniczej szkoły zawodowej w zawodzie technolog robót wykończeniowych w budownictwie. W roku szkolnym 2011/2012 szkołę w tym kierunku ukończyło 17 osób z czego 10 (59%) w dniu 31.12.2012 roku pozostawało w ewidencji osób bezrobotnych. W równie trudnej sytuacji znalazły się osoby z zawodem monter - elektronik. Ponad 55% absolwentów tego kierunku kształcenia nie podjęła pracy. W przypadku absolwentów obydwu zawodów bezrobocie wiąże się z niechęcią pracodawców do zatrudniania osób bez doświadczenia zaraz po ukończeniu szkoły.
Wysoki poziom bezrobocia (50%) można zauważyć wśród absolwentów kierunku murarz (edukację w roku szkolnym 2011/2012 zakończyło 12 osób z czego na koniec 2012 roku w ewidencji urzędu pozostawało 6 absolwentów tego kierunku). Prognozy na temat ilości absolwentów na rok szkolny
2012/2013 nie przyniosą diametralnych zmian w tej kwestii, gdyż w roku szkolnym 2012/2013 ilość absolwentów będzie kształtować się prawie na tym samym poziomie – edukację w zawodzie murarz ukończy 17 osób.
Wysokie wartości omawianego wskaźnika obserwuje się także w przypadku zawodów: fryzjer (49,1%), elektromechanik pojazdów samochodowych (46,1%), malarz – tapeciarz (45,5%), technik urządzeń sanitarnych (44,4%), monter mechatronik (44,4%) oraz sprzedawca (44,1%). Za wyjątkiem zawodu malarz tapeciarz, gdzie planowana liczba absolwentów ulegnie podwojeniu, co może skutkować pogorszeniem sytuacji osób kończących ten kierunek na rynku pracy, w pozostałych omawianych zawodach niemalże identyczna planowana liczba absolwentów spowoduje, że sytuacja osób, które ukończą naukę w roku 2013 nie ulegnie zmianie.
Tabela 2. Bezrobotni absolwenci wg zawodów.
Kod
zawodu Nazwa zawodu
Absolwenci, którzy ukończyli
szkołę na terenie powiatu
w 2012 roku
Bezrobotni absolwenci ze szkół z terenu powiatu w
dniu 31.12.2012
roku
Przewidywani absolwenci ze szkół z terenu powiatu na koniec roku szkolnego 2012/2013
Procent bezrobotnych absolwentów ze
szkół z terenu powiatu w dniu 31.12.2012 roku
712904 Technolog robót wykończeniowych w budownictwie 17 10 17 58,8235
742102 Monter - elektronik 9 5 0 55,5556
711202 Murarz 12 6 17 50
514101 Fryzjer 55 27 45 49,0909
741203 Elektromechanik pojazdów samochodowych 13 6 12 46,1538
713101 Malarz - tapeciarz 11 5 24 45,4545
311209 Technik urządzeń sanitarnych 9 4 0 44,4444
742114 Monter mechatronik 9 4 13 44,4444
522301 Sprzedawca 34 15 35 44,1176
331403 Technik ekonomista 72 31 67 43,0556
722204 Ślusarz 7 3 5 42,8571
723103 Mechanik pojazdów samochodowych 51 20 58 39,2157
741201 Elektromechanik 11 4 10 36,3636
751201 Cukiernik 33 12 31 36,3636
512002 Kucharz małej gastronomii 43 15 56 34,8837
752205 Stolarz 12 4 8 33,3333
322002 Technik żywienia i gospodarstwa domowego 67 22 67 32,8358
311204 Technik budownictwa 34 11 45 32,3529
422402 Technik hotelarstwa 32 10 26 31,25
311408 Technik elektronik 13 4 12 30,7692
311303 Technik elektryk 10 3 9 30
712204 Posadzkarz 20 6 35 30
741103 Elektryk 10 3 9 30
722307 Operator obrabiarek skrawających 91 27 86 29,6703
514105 Technik usług fryzjerskich 35 10 41 28,5714
513101 Kelner 15 4 0 26,6667
311410 Technik mechatronik 27 7 17 25,9259
351103 Technik teleinformatyk 20 5 20 25
325402 Technik masażysta 17 4 22 23,5294
712604 Monter instalacji i urządzeń sanitarnych 15 3 15 20
311513 Technik pojazdów samochodowych 27 5 25 18,5185
314207 Technik rolnik 40 7 21 17,5
351203 Technik informatyk 69 12 50 17,3913
311504 Technik mechanik 58 10 43 17,2414
315317 Technik mechanik lotniczy 18 3 19 16,6667
834103 Mechanik - operator pojazdów i maszyn rolniczych 36 6 29 16,6667
532102 Opiekun medyczny 22 3 25 13,6364
000000 Bez zawodu 1189 152 1249 12,5315
325601 Ratownik medyczny 8 1 0 12,5
264302 Filolog - filologia obcojęzyczna 26 3 13 11,5385
514207 Technik usług kosmetycznych 49 4 31 8,1633
341201 Asystent osoby niepełnosprawnej 16 1 0 6,25
334306 Technik administracji 52 3 30 5,7692
263102 Ekonomista 128 7 120 5,4688
325509 Technik bezpieczeństwa i higieny pracy 21 1 53 4,7619
214404
Inżynier mechanik - maszyny i urządzenia
przemysłowe 0 0 33 0
321301 Technik farmaceutyczny 0 0 32 0
325511 Technik ochrony środowiska 0 0 11 0
343403 Technik organizacji usług gastronomicznych 0 0 41 0
343602 Muzyk 2 0 6 0
411004 Technik prac biurowych 0 0 31 0
422103 Technik obsługi turystycznej 0 0 12 0
431103 Technik rachunkowości 0 0 7 0
522305 Technik handlowiec 0 0 8 0
Niskie wskaźniki bezrobocia w zawodzie technik bezpieczeństwa i higieny pracy, technik administracji oraz technik usług kosmetycznych wynikają z faktu, że kształcenie policealne w tych zawodach kończą osoby pracujące i nie pozostające w ewidencji osób bezrobotnych Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu.
Ze znalezieniem zatrudnienia po ukończeniu szkoły nie mają problemów absolwenci kierunków:
filolog – filologia obcojęzyczna (11,53%), ratownik medyczny (12,5%), mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych (16,66%), technik mechanik lotniczy (16,66%), technik mechanik (17,24%), technik informatyk (17,39%) oraz technik rolnik (17,5%).
Warto również odnotować, że w dniu 31.12.2012 roku w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu figurował tylko jeden z 21 absolwentów w zawodzie technik bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sytuacja ta ulegnie prawdopodobnie zmianie, gdyż edukację w roku szkolnym 2012/2013 w tym kierunku ukończy 53 osoby, które jednak mają w kontekście ww. danych duże szanse na podjęcie pracy.
Należy zwrócić uwagę, że w roku 2013 pojawią się na rynku pracy absolwenci nowych kierunków kształcenia w zawodach: technik handlowiec, technik rachunkowości, technik obsługi turystycznej, technik prac biurowych, technik organizacji usług gastronomicznych, technik ochrony środowiska, technik farmaceutyczny oraz inżynier mechanik – maszyny i urządzenia przemysłowe. Ze względu na kryzys gospodarczy trudno przewidzieć jak będzie kształtowała się sytuacja absolwentów tych kierunków.
Oszacowanie sytuacji będzie możliwe po analizie danych za kilka lat.
Duża ilość bezrobotnych absolwentów w prezentowanych zawodach pozostających w ewidencji Urzędu oraz wysokie wartości wskaźnika bezrobocia wśród absolwentów szkół z terenu powiatu mieleckiego nie muszą jednak jednoznacznie świadczyć o tym, iż absolwenci nie mają szansy na znalezienie pracy w wyuczonym zawodzie. Analizując lokalny rynek pracy oraz postawę części osób kończących naukę można stwierdzić, że uczniowie nie zawsze świadomie wybierają kierunek kształcenia, gdyż często po zakończeniu edukacji nie wyrażają zainteresowania podjęciem pracy w wyuczonym zawodzie mimo licznych ofert pracy pozostających w dyspozycji Urzędu. Jednocześnie niepokoi fakt, iż spore grono bezrobotnych absolwentów nie posiada rzeczywistych kwalifikacji niezbędnych do wykonywania pracy, co powinno skłaniać do refleksji nad programami nauczania, sposobami przekazywania wiedzy i praktycznymi umiejętnościami wynoszonymi ze szkoły przez uczniów.
3. WNIOSKI
Analiza informacji statystycznych dotyczących ilości i struktury absolwentów szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego, napływu absolwentów do ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu oraz informacji o przewidywanej ilości absolwentów na rok szkolny 2011/2012 i wskaźnika poziomu bezrobocia wśród absolwentów prowadzi do następujących wniosków:
Najliczniejszą grupę bezrobotnych absolwentów (36%) stanowią osoby kończące naukę w zasadniczych szkołach zawodowych. W porównaniu z rokiem ubiegłym sytuacja nie uległa zmianie.
Do ewidencji bezrobotnych napłynęło 1.943 absolwentów w tym 1.098 kobiet. W porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego nastąpił spadek ilości rejestrujących się bezrobotnych
absolwentów o ponad 2%.
Szkoły ponadgimnazjalne z terenu powiatu mieleckiego przewidują, że w roku 2013 ilość absolwentów nie ulegnie znaczącej zmianie i edukację zakończy 2.696 osób.
Na koniec roku 2012 w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu pozostawało 505 bezrobotnych absolwentów, co oznacza, że bez zatrudnienia było 19,64% ogółu absolwentów, którzy ukończyli edukację.
Analizując typ ukończonej szkoły najwyższy wskaźnik bezrobocia obserwuje się wśród absolwentów zasadniczych zawodowych (36,56%), a najniższy jest pośród absolwentów szkół wyższych (6,49%).
Badanie poszczególnych zawodów wskazuje, że w najtrudniejszej sytuacji znajdują się absolwenci zasadniczej szkoły zawodowej w zawodzie technolog robót wykończeniowych w budownictwie, gdzie poziom bezrobocia kształtuje się na poziomie 58,82% oraz monter – elektronik gdzie poziom bezrobocia kształtuje się na poziomie 55,55%. Należy zauważyć, że atutem tych grup jest to, że bardzo mało osób zakończyło kształcenie na tych kierunkach, a jeszcze mniej pozostawało w rejestrach Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu na dzień 31.12.2012r. Mała liczebność tych grup może sprawić, że absolwenci tychże zawodów nie będą mieli większych problemów ze znalezieniem zatrudnienia.
W grupie kierunków, po ukończeniu których absolwenci mają problemy ze znalezieniem zatrudnienia znalazły się: murarz (50%), fryzjer (49,09%), elektromechanik pojazdów samochodowych (46,15%), malarz - tapeciarz (45,45%), technik urządzeń sanitarnych (44,44%) oraz monter mechatronik (44,44%).
W najlepszej sytuacji znajdują się absolwenci kierunku technik bezpieczeństwa i higieny pracy.
Tylko jeden z absolwentów, którzy ukończyli szkołę w roku szkolnym 2011/2012 i legitymowali się posiadaniem tego zawodu figurował w rejestrze osób bezrobotnych na koniec 2012 roku.
Spis wykresów:
Wykres 1.
Absolwenci według poszczególnych typów szkół, którzy ukończyli szkołę na terenie powiatu mieleckiego w roku 2012.
... ……5 Wykres 2.Bezrobotni absolwenci według poszczególnych typów szkół z powiatu mieleckiego na dzień
31.12.2012r………
6Spis tabel:
Tabela 1. Podział absolwentów wg typu ukończonej szkoły ... 4 Tabela 2. Bezrobotni absolwenci wg zawodów ... 7
