ANEKS DO RANKINGU ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE MIELECKIM W 2007 ROKU (II/P 2007)

(1)

PZ.0714-C-49/MPX/2008

ANEKS DO RANKINGU ZAWODÓW

DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH

W POWIECIE MIELECKIM W 2007 ROKU (II/P 2007)

Mielec 2008

ul. CHOPINA 16A 39 - 300 MIELEC tel: 017 7880050 fax: 017 7880069

(2)

Spis treści:

1. Wstęp ...3

2.

Analiza wyników badania podaży absolwentów szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego...4

3.

Wnioski...9

Spis wykresów...11

Spis tabel...12

(3)

1. WSTĘP

Zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych wraz z informacją o sytuacji absolwentów szkół ponadgimnazjalnych jest jednym z zadań samorządu powiatu w zakresie realizowanej polityki rynku pracy. Aneks do monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie mieleckim w 2007 roku stanowi uzupełnienie wcześniej opracowanego raportu o informacje dotyczące absolwentów szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego. W opracowaniu przedstawiono dane odnoszące się do ilości absolwentów, którzy ukończyli kształcenie w poszczególnych zawodach w roku szkolnym 2006/2007, informacje o bezrobotnych absolwentach zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Mielcu na koniec 2007 roku oraz zaprezentowano dane dotyczące przewidywanej ilości absolwentów w poszczególnych typach szkół w roku szkolnym 2007/2008.

Podstawowym źródłem informacji służącym do opracowania aneksu były dane pochodzące z Sys- temu Informacji Oświatowej Ministerstwa Edukacji Narodowej, badań kwestionariuszowych podaży absol- wentów przeprowadzonych przez Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu w szkołach ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego oraz informacje o ilości zarejestrowanych absolwentów ze sprawozdań ministerial- nych (Załącznik nr 2 do sprawozdania MPiPS-01 „Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miej- sca pracy oraz oferty pracy”, a także Załącznik nr 3 do sprawozdania MPiPS-01 „Bezrobotni oraz oferty pracy według zawodów i specjalności”).

Z uwagi na przyjętą przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zasadę, że bezrobotni absolwenci szkół zawodowych i technicznych po ukończeniu szkoły a przed przystąpieniem do egzaminu zawodo- wego są rejestrowani w powiatowych urzędach pracy jako osoby „bez zawodu” opracowana analiza jest obarczona błędem klasyfikacji i nie daje w pełni rzeczywistego obrazu sytuacji absolwentów na lokalnym rynku pracy. Dodatkowo klasyfikacja zawodów i specjalności wykorzystywana w szkolnictwie nie jest spój- na i nie pokrywa się z klasyfikacją wykorzystywaną przez instytucje działające na rynku pracy. Rozbieżności w nazewnictwie zawodów mają swoje odzwierciedlenie w mniej lub bardziej rzeczywistym identyfikowaniu określonych grup zawodowych na potrzeby realizacji pośrednictwa pracy. Pomimo pewnych ograniczeń prezentowana analiza pozwala na wstępną orientację w sytuacji bezrobotnych absolwentów i powinna posłu- żyć jako jedno ze źródeł informacji koniecznych do opracowania programów zmian w systemie kształcenia, tak aby złagodzić dotkliwe skutki pozostawania bez pracy i skutecznie wpływać na rynek pracy poprzez stosowanie szerokiego spektrum instrumentów.

(4)

2. ANAZLIZA WYNIKÓW BADANIA PODAZY ABSOLWENTÓW SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH Z TERENU POWIATU MIELECKIEGO

W ramach monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu przeprowadził w 2007 roku badanie sondażowe szkół ponadgimnazjalnych pod kątem ilości absolwentów, którzy ukończyli kształcenie w poszczególnych zawodach w roku szkolnym 2006/2007. Pozyskano również dane dotyczące planowanej liczby absolwentów na rok 2008. Badaniem objęto 18 szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego w tym 2 szkoły wyższe oraz 3 szkoły kształcące na poziomie policealnym.

Tabela 1.Podział absolwentów wg typu ukończonej szkoły.

Typ szkoły

Absolwenci, którzy ukończyli szkołę na terenie powiatu w 2007

roku

Bezrobotni absolwenci ze szkół z terenu powiatu w dniu 31.12.2007 roku

Przewidywani absolwenci ze szkół

z terenu powiatu na koniec roku

szkolnego 2007/2008

Procent bezrobotnych absolwentów ze szkół

z terenu powiatu w dniu 31.12.2007 roku

Szkoły wyższe 107 4 135 3,74%

Szkoły policealne 171 27 222 15,79%

Szkoły średnie techniczne

(technika, licea zawodowe) 513 108 515 21,05%

Licea ogólnokształcące 1331 221 1236 16,60%

Zasadnicze szkoły zawodowe 470 72 505 15,32%

Razem 2592 432 2613 16,67%

Źródło: Opracowanie Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu.

W 2007 roku do ewidencji bezrobotnych napłynęło 1.521 absolwentów w tym 999 kobiet. W porów- naniu z analogicznym okresem roku ubiegłego nastąpił spadek ilości rejestrujących się bezrobotnych absol- wentów o 17,02% (312 osób). Podobnie jak w roku 2006 najwięcej rejestrujących się osób (902 bezrobotnych w tym 576 kobiet) ukończyło ponadgimnazjalne szkoły niezawodowe (tj. licea ogólnokształcące oraz licea profilowane). Nieco niepokoju budzi fakt, iż w porównaniu do roku ubiegłego wzrosła ilość nowo reje- strujących się bezrobotnych absolwentów „bez zawodu” o 14,61% . Na koniec roku 2007 w ewidencji bezrobotnych pozostawało 190 absolwentów „bez zawodu”(w roku ubiegłym 180 osób) w tym 132 kobiety (w analogicznym okresie roku ubiegłego 127 kobiet).

Z informacji uzyskanych od szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego, które zostały objęte badaniem sondażowym, w roku szkolnym 2006/2007 naukę ukończyło 2.592 absolwentów (o 75 osób mniej niż w roku ubiegłym). Na koniec 2007 roku w rejestrach Urzędu figurowało 432 bezrobotnych absol- wentów, co oznaczało, że bez pracy było 16,67% ogółu absolwentów, którzy ukończyli kształcenie w roku szkolnym 2006/2007 (w roku ubiegłym było to 22,86% absolwentów). Jednocześnie szkoły przewidują, że w roku 2008 ilość absolwentów ulegnie jedynie niewielkiej zmianie i edukację zakończy 2.613 osób.

Analogicznie jak w roku ubiegłym najliczniejszą grupę absolwentów stanowili licealiści (1.331 osoby) wśród których poziom bezrobocia kształtował się na poziomie średniej i wynosił 16,6% (w roku ubiegłym było to 21,59%). Dyrekcje szkół ogólnokształcących przewidują na rok szkolnym 2007/2008 spadek ilości absolwentów o około 100 osób. Szkoły policealne ukończyło w 2007 roku 171 osób (o 34 mniej niż w roku ubiegłym), pośród których 27 absolwentów (15,79%) pozostawało w rejestrze osób bezrobotnych Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu. W roku ubiegłym bez pracy było 38 absolwentów szkół policealnych (18,54%). Dyrektorzy szkół policealnych szacują, że w roku szkolnym 2007/2008 szkoły policealne ukończy o 51 osób więcej niż w roku 2007 (planowany wzrost ilości absolwentów o blisko 30%).

(5)

Najwyższy wskaźnik bezrobotnych absolwentów (21,05%) obserwowany jest w przypadku średnich szkół technicznych, które ukończyło 513 absolwentów (o 60 mniej niż w roku ubiegłym). W dniu 31.12.2007 roku w ewidencji Urzędu pozostawało 108 osób (w roku ubiegłym 136 osób). Z danych przekazanych przez szkoły wynika, że ilości absolwentów nie ulegnie zmianie i edukację w roku szkolnym 2007/2008 ukończy 515 absolwentów. Pomimo faktu, iż nie zaobserwowano zmian w ilości absolwentów zasadniczych szkół zawodowych nastąpiła znacząca poprawa ich sytuacji na lokalnym rynku pracy. W roku ubiegłym 28,42%

absolwentów pozostawała bez zatrudnienia. Rosnące zapotrzebowanie na wykwalifikowanych specjalistów spowodowało, że w trakcie 12 miesięcy odnotowano spadek wskaźnika bezrobocie w tej grupie do poziomu 15,32%. Przewiduje się ponad 7% wzrost ilości absolwentów tego typu szkół w roku 2008. Podobnie jak w roku ubiegłym w najlepszej sytuacji na rynku pracy znajdują się osoby legitymujące się wykształceniem wyższym. Z danych statystycznych przekazanych przez Wyższą Szkołę Gospodarki i Zarządzania w Mielcu oraz Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Mielcu wynika, że edukację ukończyło 107 absolwen- tów, z czego jedynie 4 osoby (3,74%) pozostawały w dniu 31.12.2007 roku w ewidencji osób bezrobotnych.

Jednocześnie szkoły przewidują wzrost ilości absolwentów w roku akademickim 2007/2008 o ponad 26%

(planowana ilość absolwentów szacowana jest na 135 osób).

Wykres 1. Absolwenci wg poszczególnych typów szkół .

Licea ogólnokształcące

51%

Zasadnicze szkoły zawodowe

18% Średnie szkoły

techniczne (technika, licea zawodowe)

20%

Szkoły policealne 7%

Szkoły wyższe 4%

Z informacji uzyskanych od szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego wynika, że ponad połowę wszystkich absolwentów stanowią licealiści, jedną piątą absolwenci średnich szkół technicznych (technika, licea zawodowe), a 18% to osoby, które ukończyły kształcenie w zasadniczych szkołach zawodowych. Jedynie 7% ogółu absolwentów stanowią osoby kończące edukację na poziomie ponadgim-

(6)

nazjalnym w szkołach policealnych i zaledwie 4% to absolwenci szkół wyższych mających swoją siedzibę na terenie powiatu mieleckiego. Warto zauważyć, że w bardzo podobny sposób rozkłada się udział bezrobotnych absolwentów poszczególnych typów szkół w ogóle zarejestrowanych absolwentów. Z danych dotyczą- cych przewidywanej ilości absolwentów przekazanych przez szkoły z terenu powiatu mieleckiego wynika, ze struktura absolwentów w roku 2008 nie ulegnie znaczącym zmianom, co oznacza, że nadal około połowę absolwentów będą stanowiły osoby „bez zawodu” kończące naukę w liceach ogólnokształcących i liceach profilowanych.

Wykres 2. Bezrobotni absolwenci wg poszczególnych typów szkół.

Licea ogólnokształcące

51%

Zasadnicze szkoły zawodowe

17%

Średnie szkoły techniczne (technika,

licea zawodowe) 25%

Szkoły policealne 6%

Szkoły wyższe 1%

Analiza wskaźnika procentowego udziału bezrobotnych absolwentów wskazuje, że w najtrudniejszej sytuacji znajdują się absolwenci zasadniczej szkoły zawodowej w zawodzie rolnik produkcji roślinnej i zwierzęcej. W roku szkolnym 2006/2007 szkolę w tym kierunku ukończyło 5 osób z czego 3 (60%) w dniu 31.12.2007 roku pozostawały w ewidencji osób bezrobotnych. Z uwagi na fakt, iż w powiecie praktycznie brak jest wyspecjalizowanych, wysokotowarowych gospodarstw rolnych, a działalność rolnicza skupia się w większości w małych rodzinnych gospodarstwach absolwenci szkół o kierunkach rolniczy są zmuszeni do podejmowania zatrudnienia w innych zawodach lub pracy we własnych gospodarstwach. W równie trudnej sytuacji znalazły się osoby z zawodem pracownika socjalnego. Blisko połowa absolwentów (45,45%) tego kierunku kształcenia nie podjęła pracy. W przypadku obydwu zawodów tak wysokie wartości wskaźnika poziomu bezrobocia wśród absolwentów wynikają również z faktu, że tylko kilka osób ukończyło kształcenie w tych kierunkach, a pojedyncze osoby, które nie podjęły pracy, w znaczący sposób wpływają na wysoką wartość procentową omawianego wskaźnika.

(7)

Dużo większy niepokój wzbudza pozostawanie w rejestrze bezrobotnych 45 absolwentów w zawodzie asystent ekonomiczny. Pomimo wielokrotnego sygnalizowania problemu związanego z nadwyżka ilości absolwentów z wykształceniem średnim ekonomicznym sytuacja od wielu lat nie uległa zmianie a zawód asystenta ekonomicznego każdego roku zaliczany jest do grupy zawodów nadwyżkowych. Nie wydaje się, aby nastąpiły jakiekolwiek zmiany gdyż w roku szkolnym 2007/2008 ilość absolwentów będzie taka sama (119 osób). W równie trudnej sytuacji znajdują się absolwenci z zawodem technika żywienia i gospodarstwa domowego. Edukacje w tym kierunku ukończyło 77 osób w tym 25 pozostawało na koniec 2007 roku bez zatrudnienia. Wydaje się, że sytuacja może ulec pogorszeniu, gdyż dyrekcje szkół zapowiedziały wzrost ilo- ści absolwentów tego kierunku o ponad 40%. Realizując działania aktywizacyjne Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu kierował do tych grup absolwentów oferty odbycia stażu w celu zwiększenia szans na podjęcie pierwszego zatrudnienia. Wysokie wartości omawianego wskaźnika obserwuje się także w przypadku zawo- dów: monter elektronik - układy elektroniczne automatyki przemysłowej (35,29%) oraz masażysta [zawód szkolny: Technik masażysta] (34,78%). Z uwagi na niewielkie planowane zmiany w ilości absolwentów tych kierunków wydaje się, że sytuacja osób, które ukończą naukę w roku 2008 nie ulegnie zmianie. Jednocześnie jedna trzecia absolwentów zawodów technik fizjoterapii oraz technik handlowiec nie znalazła zatrudnienia po ukończeniu szkoły, jednak w tym przypadku z uwagi na niewielką ilość absolwentów nie ma to znaczące- go wpływu na funkcjonowanie lokalnego rynku pracy. Dodatkowo w obydwu wymienionych zawodach dyrektorzy szkół poinformowali, że z uwagi na likwidację kierunków kształcenia w roku szkolnym 2007/2008 nie będzie absolwentów, co oznacza, że sytuacja wśród osób bezrobotnych legitymujących się uprawnieniami do wykonywania tych profesji może ulec pewnej poprawie.

Tabela 2. Bezrobotni absolwenci wg zawodów.

Kod

zawodu Nazwa zawodu

Absolwenci, którzy ukończyli szkołę na terenie powiatu w 2007 roku

Bezrobotni absolwenci ze szkół z

terenu powiatu w

dniu 31.12.2007

roku

Przewidywani absolwenci ze szkół z terenu powiatu na koniec roku

szkolnego 2007/2008

Procent bezrobotnych

absolwentów ze szkół z

terenu powiatu w

dniu 31.12.2007

roku 613101 Rolnik produkcji roślinnej i zwierzęcej

[zawód szkolny: Rolnik] 5 3 5 60

346104 Pracownik socjalny 11 5 0 45,4545

341902 Asystent ekonomiczny [zawód szkolny:

Technik ekonomista] 119 45 119 37,8151

725108 Monter elektronik - układy elektroniczne

automatyki przemysłowej 17 6 11 35,2941

322401 Masażysta [zawód szkolny: Technik masażysta] 23 8 27 34,7826

322402 Technik fizjoterapii 12 4 0 33,3333

341501 Handlowiec [zawód szkolny: Technik handlowiec] 6 2 0 33,3333

321402 Technik żywienia i gospodarstwa domowego 77 25 109 32,4675

514102 Fryzjer [zawody szkolne: Fryzjer, Technik

usług fryzjerskich] 17 4 45 23,5294

742204 Stolarz 13 3 12 23,0769

741201 Cukiernik 18 4 25 22,2222

321208 Technik rolnik 28 6 27 21,4286

(8)

322404 Terapeuta zajęciowy 22 4 17 18,1818 321301 Technik technologii żywności –

cukrownictwo 18 3 0 16,6667

522107 Sprzedawca 30 5 32 16,6667

000000 Bez zawodu 1331 221 1236 16,6041

512202 Kucharz małej gastronomii 61 10 78 16,3934

723306 Mechanik – operator pojazdów i maszyn

rolniczych 43 7 39 16,2791

311302 Technik elektryk 33 5 23 15,1515

714103 Malarz – tapeciarz 20 3 14 15

315202 Inspektor bezpieczeństwa i higieny pracy [zawód szkolny: Technik bezpieczeństwa i

higieny pracy] 45 6 45 13,3333

724102 Elektromechanik pojazdów samochodowych 38 5 33 13,1579

724103 Elektromechanik sprzętu gospodarstwa

domowego 23 3 11 13,0435

741203 Piekarz 16 2 0 12,5

743304 Krawiec 8 1 0 12,5

821107 Operator obrabiarek sterowanych

numerycznie 58 7 68 12,069

723106 Mechanik pojazdów samochodowych 50 6 64 12

311401 Technik elektronik 68 8 84 11,7647

713203 Posadzkarz 19 2 22 10,5263

343101 Pracownik administracyjny [zawód szkolny:

Technik administracji] 31 3 20 9,6774

311204 Technik budownictwa 32 3 29 9,375

312102 Technik informatyk 49 4 57 8,1633

713901 Technolog robót wykończeniowych w

budownictwie 17 1 0 5,8824

712102 Murarz 17 1 29 5,8824

241102 Ekonomista 80 4 113 5

514103 Kosmetyczka [zawód szkolny: Technik usług

kosmetycznych] 23 1 22 4,3478

311502 Technik mechanik 60 2 55 3,3333

232108 Nauczyciel języka obcego 27 0 22 0

321206 Technik ogrodnik 0 0 24 0

322601 Technik farmaceutyczny 0 0 0 0

341401 Organizator obsługi turystycznej [zawód

szkolny: Technik obsługi turystycznej] 10 0 11 0

342901 Agent reklamowy [zawód szkolny: Technik

organizacji reklamy] 0 0 15 0

346102 Opiekun w domu pomocy społecznej 0 0 12 0

412102 Asystent rachunkowości [zawód szkolny:

Technik rachunkowości] 0 0 25 0

514102 Fryzjer [zawody szkolne: Fryzjer, Technik

usług fryzjerskich] 0 0 16 0

713604 Monter instalacji wodociągowych i

kanalizacyjnych 13 0 13 0

722204 Ślusarz 4 0 4 0

(9)

Wysokie wartości wskaźnika udziału bezrobotnych absolwentów do ogółu absolwentów danego kierunku kształcenia dotyczą również takich zawodów jak: fryzjer (23,53%), stolarz (23,08%), cukiernik (22,22%), technik rolnik (21,43%), terapeuta zajęciowy (18,18%), technik technologii żywności (16,67%) oraz sprzedawca (16,67%).

Duża ilość bezrobotnych absolwentów w prezentowanych zawodach pozostających w ewidencji Urzędu oraz wysokie wartości wskaźnika bezrobocia wśród absolwentów szkół z terenu powiatu mieleckiego nie muszą jednak jednoznacznie świadczyć o tym, iż absolwenci nie mają szansy na znalezienie pracy w wyuczonym zawodzie. Analizując lokalny rynek pracy oraz postawę części osób kończących naukę można stwierdzić, że uczniowie nie zawsze świadomie wybierają kierunek kształcenia, gdyż często po za- kończeniu edukacji nie wyrażają zainteresowania podjęciem pracy w wyuczonym zawodzie mimo licznych ofert pracy pozostających w dyspozycji Urzędu. Jednocześnie niepokoi fakt, iż spore grono bezrobotnych absolwentów nie posiada rzeczywistych kwalifikacji niezbędnych do wykonywania pracy, co powinno skła- niać do refleksji nad programami nauczania, sposobami przekazywania wiedzy i praktycznymi umiejętno- ściami wynoszonymi ze szkoły przez uczniów.

Zdecydowanie poniżej średniej wartości wskaźnika udziału bezrobotnych absolwentów danego zawodu do ogółu absolwentów obserwowany jest w przypadku zawodów: pracownik administracyjny [zawód szkolny: technik administracji] (9,68%), technik budownictwa (9,38%), technik informatyk (8,16%), technolog robót wykończeniowych w budownictwie (5,88), murarz (5,88), ekonomista (5,00%), kosmetyczka [za- wód szkolny: Technik usług kosmetycznych] (4,35%) oraz technik mechanik (3,33%).

Warto również odnotować, że w dniu 31.12.2007 roku w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu nie figurował żaden spośród 27 absolwentów w zawodzie nauczyciel języka obcego, organizator obsługi turystycznej (w roku szkolnym 2007/2008 szkołę w tym kierunku ukończyło 10 osób) oraz monter instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych (szkołę ukończyło 13 absolwentów).

3. WNIOSKI

Analiza informacji statystycznych dotyczących ilości i struktury absolwentów szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego, napływu absolwentów do ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Miel- cu oraz informacji o przewidywanej ilości absolwentów na rok szkolny 2007/2008 i wskaźnika poziomu bezrobocia wśród absolwentów prowadzi do następujących wniosków:

• Najliczniejszą grupę absolwentów (51%) stanowią osoby „bez zawodu”, kończące naukę w liceach ogólnokształcących lub liceach profilowanych. W porównaniu z rokiem ubiegłym sytuacja nie uległa zmianie.

• Do ewidencji bezrobotnych napłynęło 1.521 absolwentów w tym 999 kobiet. W porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego nastąpił spadek ilości rejestrujących się bezrobotnych absolwentów o około 17%.

• Szkoły ponadgimnazjalne z terenu powiatu mieleckiego przewidują, że w roku 2008 ilość absol- wentów nie ulegnie zmianie i edukację zakończy 2.613 osób, z czego 48% będą stanowili absolwenci szkół niezawodowych.

• Na koniec roku 2007 w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu pozostawało 432 bezrobotnych absolwentów, co oznacza, że bez zatrudnienia było 16,67% ogółu absolwentów.

(10)

• Analizując typ ukończonej szkoły najwyższy wskaźnik bezrobocia obserwuje się wśród absol- wentów średnich szkół technicznych (21,05%), a najniższy jest pośród absolwentów szkół wyż- szych (3,74%).

• Badanie poszczególnych zawodów wskazuje, że w najtrudniejszej sytuacji znajdują się absolwenci zasadniczej szkoły zawodowej w zawodzie rolnik produkcji roślinnej i zwierzęcej, gdzie poziom bezrobocia kształtuje się na poziomie 60%.

• Po raz kolejny w grupie kierunków, po ukończeniu których absolwenci maja problemy za znalezieniem zatrudnienia znalazły się: asystent ekonomiczny, monter elektronik, masażysta, technik żywienia i gospodarstwa domowego, fryzjer oraz technik rolnik.

• W najlepszej sytuacji znajdują się absolwenci kierunków: nauczyciel języka obcego, organizator obsługi turystycznej oraz monter instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych. Żaden z absol- wentów, który ukończył szkołę w roku szkolnym 2006/2007 i legitymował się posiadaniem jed- nego z tych zawodów nie figurował w rejestrze bezrobotnych na koniec 2007 roku.

Obserwowane dynamiczne zmiany na rynku pracy spowodowane przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej i związane z tym otwarcie rynku pracy przyczyniło się do spadku poziomu bezrobocia. Praco- dawcy coraz częściej dysponują wolnymi miejscami pracy i pomimo długich poszukiwań mają kłopoty z za- trudnieniem wykwalifikowanych pracowników. Powoduje to, że absolwentom szkół coraz łatwiej o podjęcie pierwszego zatrudnienia nawet w sytuacji, gdy nie dysponują odpowiednimi kwalifikacjami i nie mają wy- maganego doświadczenia. Dalszy rozwój przedsiębiorstw, napływ do regionu inwestycji oraz ciągle obser- wowana emigracja zarobkowa pozwala przypuszczać, że sytuacja wszystkich osób bezrobotnych w tym absolwentów będzie ulegać dalszej poprawie.

(11)

Spis wykresów:

Wykres 1. Absolwenci wg poszczególnych typów szkół... 5 Wykres 2. Bezrobotni absolwenci wg poszczególnych typów szkół...6

(12)

Spis tabel:

Tabela 1. Podział absolwentów wg typu ukończonej szkoły...4 Tabela 2. Bezrobotni absolwenci wg zawodów...7