• Nie Znaleziono Wyników

PROGRAM SZKOŁY PROMUJĄCEJ ZDROWIE rok szkolny 2021/2022

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "PROGRAM SZKOŁY PROMUJĄCEJ ZDROWIE rok szkolny 2021/2022"

Copied!
7
0
0

Pełen tekst

(1)

PROGRAM SZKOŁY PROMUJĄCEJ ZDROWIE rok szkolny 2021/2022

W roku szkolnym 2021/2022 jako SzPZ, dążymy do poprawy jakości i skuteczności działań edukacji zdrowotnej. Edukacja zdrowotna jest powiązana ze szkolnym programem wychowawczo – profilaktycznym, który obejmuje zagadnienia również uwzględnione w podstawie programowej różnych przedmiotów. Dotyczy to rozwijania umiejętności życiowych (osobistych i społecznych) stanowiących fundament profilaktyki wszystkich zachowań ryzykownych.

Szkoła promująca zdrowie tworzy środowisko fizyczne sprzyjające zdrowiu, bezpieczeństwu i dobremu samopoczuciu uczniów i pracowników.

Na podstawie obserwacji bezpośredniej obserwacji zachowań uczniów, wywiadów

z nauczycielami, rodzicami i pracownikami niepedagogicznymi szkoły, wyłoniliśmy problem priorytetowy na ten rok szkolny:

Zdrowie psychiczne i umiejętności życiowe.

1. Celem w zakresie problemu priorytetowego jest:

- bezpieczeństwo w szkole i środowisku.

- przeciwdziałanie skutkom nauki zdalnej na płaszczyźnie emocjonalnej, edukacyjnej i społecznej.

2. Celem wszystkich zadań ujętych w planie działań jest kształtowanie, wyrabianie nawyków prozdrowotnych w szerokim zakresie.

3. Kryterium sukcesu: preferowanie ruchu, pozytywne myślenie, właściwe kontakty rówieśnicze.

Sposób sprawdzenia czy osiągnięto cel(sukces): obserwacja bezpośrednia, wywiad

a. Co wskaże, że osiągnięto cel? Funkcjonowanie naszych uczniów w środowisku szkolnym.

b. Jak sprawdzimy, czy osiągnięto cel? Poprzez obserwacje, osobiste doświadczenia nauczycieli, uczniów, pracowników obsługi.

c. Kto i kiedy sprawdzi, czy osiągnięto cel? Zespół SzPZ po czasie obserwacji oraz przeprowadzonych wywiadach z pracownikami szkoły, uczniami, rodzicami.

Motto na ten rok szkolny:

Uprawiaj sport! Zdrowo się odżywiaj! Wyśpij się, odpocznij, myśl pozytywnie!

Pielęgnuj swoje hobby! Spotykaj się z przyjaciółmi!

Sprawiaj sobie przyjemności! Pokochaj siebie! Unikaj używek!

W razie potrzeby proś o pomoc!

(2)

Nasze działania:

Bezpieczeństwo w szkole i środowisku Procedury bezpieczeństwa.

Zapewnienie wsparcia psychologiczno-pedagogicznego dzieciom, nauczycielom i rodzicom, szczególnie w sytuacji kryzysowej wywołanej pandemią COVID-19 w celu zapewnienia dodatkowej opieki i pomocy, wzmacniającej pozytywny klimat szkoły oraz poczucie bezpieczeństwa.

Przeciwdziałanie agresji i przemocy

Realizacja programu „Nie czyń drugiemu tego, czego ty nie chcesz sam” (klasy III)

Organizacja zajęć profilaktycznych prowadzonych przez specjalistów z Centrum Profilaktyki i Terapii Uzależnień w Rzeszowie dotycząca rozpoznawania

i konstruktywnego reagowania w sytuacji przemocy Comiesięczne konsultacje z rodzicami

Punkt konsultacyjny PPP Zapoznanie z zasadami BHP

Zaznajomienie z zasadami ewakuacji z budynku szkoły

Zapoznanie z aktualnymi procedurami bezpieczeństwa w czasie epidemii covid -19 obowiązującymi w naszej szkole

Spotkania i zajęcia praktyczne z przedstawicielem Policji „Bezpieczna droga do szkoły”,

„Bezpieczne ferie i wakacje”

„Ratujemy i uczymy ratować” – lekcje w klasach III na temat podstawowych umiejętności udzielania pierwszej pomocy

Ruch i zdrowe żywienie w szkole

Brak lekcji w szkołach spowodował znaczące obniżenie aktywności ruchowej uczniów.

Skutkuje to obniżoną kondycją, zagrożeniem dla prawidłowego rozwoju psychoruchowego, zwłaszcza dla najmłodszych dzieci, oraz otyłością czy nadwagą. Brak zdrowej codziennej dawki ruchu, najlepiej na świeżym powietrzu, oraz siedzący tryb życiu odbić mogą się na zdrowiu i rozwoju dzieci na długi czas. Spędzane dużej części dnia w sieci objawia się też bólami głowy, oczu, kręgosłupa, trudnościami w zasypianiu, nadmiernym pobudzeniem lub przewlekłym zmęczeniem.

Uświadomienie uczniom, jakie skutki może mieć długotrwałe siedzenie przy komputerze. Jak zadbać o zdrowy kręgosłup i oczy.

Zestawy ćwiczeń, podstawowe zasady prawidłowego siedzenia przy komputerze.

„Program profilaktyki p/alkoholowej” - pozalekcyjne zajęcia korekcyjno – kompensacyjne.

Urząd Miasta Wydział zdrowia. Skorygowanie istniejących zaburzeń statyki ciała.

Niedopuszczenie do powstania wad postawy ciała, doprowadzenie sprawności fizycznej dziecka do stanu uznanego za prawidłowy. Przeciwdziałanie otyłości dzieci i młodzieży Udział w ogólnopolskiej akcji ,,Śniadanie daje moc”. Znaczenie II śniadania, realizowany w klasach 1-8, którego celem jest zwiększanie świadomości nt. zdrowego odżywiania i roli śniadania w diecie dziecka oraz przyczynianie się do obniżania poziomu niedożywienia dzieci w Polsce – poprzez edukację oraz promocję prawidłowego żywienia.

Pełnowartościowe obiady na stołówce szkolnej.

Unijny program dla szkół jako kontynuacja programów „Owoce i warzywa w szkole”,

„Mleko w szkole”

Aktywność fizyczna

Aktywny powrót do szkoły. Poprawa i monitoring stanu kondycji fizycznej dzieci

i młodzieży po powrocie do zajęć stacjonarnych – walka ze skutkami pandemii koronawirusa.

Wdrażanie do aktywnego spędzania czasu wolnego poprzez organizację dodatkowych zajęć sportowych, masowych imprez sportowych z udziałem nie tylko uczniów, ale również ich rodzin, uczestnictwo w zawodach sportowych na różnych szczeblach, rajdach i wycieczkach.

(3)

Zachęcanie uczniów do wszelkiego rodzaju aktywności fizycznej:

„Program profilaktyki p/alkoholowej” - pozalekcyjne zajęcia sportowe

podniesienie sprawności fizycznej dzieci biorących udział w programie, a także

upowszechnienie wzorów aktywnego spędzania czasu wolnego i rozwijanie sportowych zainteresowań uczniów.

Zajęcia SKS, „Wf z AWF” Aktywny powrót do szkoły - Sport kluby Zajęcia rekreacyjno-zdrowotne dla klas drugich i trzecich,

Lekkoatletyka dla każdego,

Promowanie aktywności fizycznej uczniów – Sportowiec Roku

Zawody szkolne: Mam Talent, Mistrzostwa Szkoły w Tenisie Stołowym, Gimnastyce.

Systematyczne wyjazdy na basen Hartowanie

Udział w akcjach organizowanych we współpracy z TKKF i ODK Coroczny Festyn sportowo-rekreacyjny

Wspólne imprezy sportowe: Coroczny Rodzinny Marszobieg im. Henryka Czerwińskiego dla mieszkańców Osiedla 1000-lecia

Udział uczniów w zawodach sportowych, turniejach międzyszkolnych organizowanych przez MOS, UM, SZS TKKF, UKS Dziewiętnastka,

Pedagogizacja rodziców i dzieci w zakresie zdrowego odżywiania (materiały umieszczane na stronie internetowej szkoły (w zakładce Szkoła Promująca Zdrowie)

Autorski program innowacji pedagogicznej „Turystyka kwalifikowana w szkole” autorstwa p. Karoliny Krzanowskiej - Wienc i p. Ilony Kruk realizowany w ramach kółka

geograficznego GEOMANIACY. Adresatami innowacji są chętni uczniowie klas VII-VIII.

Uczniowie poznają jak można ciekawie, efektywnie i bezpiecznie spędzić czas wolny.

Nabywają umiejętności wspinaczkowe, właściwego poruszania się po górach, swobodnego posługiwania się mapą oraz pływania na kajaku.

Prawidłowe odżywianie

Szkoła z witaminą, 5 porcji owoców i warzyw

Trzymaj formę programu Państwowej Inspekcji Sanitarnej „Trzymaj formę”(kontynuacja programu) realizowany w klasach 4-8, którego celem jest poszerzenie wiedzy na temat zasad zdrowego żywienia i zbilansowanej diety, negatywnych skutków złego odżywiania, nabycie umiejętności korzystania z informacji umieszczonych na opakowaniach produktów

spożywczych, propagowanie zasad zdrowego stylu życia w szkole i środowisku pozaszkolnym. Uczniowie wykonują plakaty, tworzą przepisy na zdrowe śniadanie, przygotowują zdrowe kanapki, poznają znaczenia znaków używanych na etykietach produktów spożywczych.

Ochrona zdrowia psychicznego

Przedłużająca się domowa izolacja, brak kontaktu z rówieśnikami i nauczycielami, samotność i chęć powrotu do normalności, wywołują niekorzystne skutki. Depresja, otyłość, stany lękowe. W wielu przypadkach uczniowie cierpią na problemy związane ze zdrowiem psychicznym. Nabywanie kompetencji społecznych, doświadczenia w byciu z drugą osobą, komunikacji, rozwiązywania konfliktów. Promocja zdrowia psychicznego i bezpieczeństwa uczniów poprzez budowanie pozytywnego klimatu szkoły oraz poczucia przynależności do społeczności szkolnej. Kształtowanie zachowań i stylów życia korzystnych dla zdrowia psychicznego. Podejmowanie działań zmierzających do ograniczenia hałasu w szkole.

„Jak radzić sobie ze stresem w czasie pandemii?”

„ Jak łagodzić stres w pogoni za dobrymi ocenami?”

„ Jak radzić sobie ze stresem przed egzaminem?”

„Dzień ciszy” – akcja propagująca chwile ciszy.

(4)

Klimat społeczny szkoły

Uświadomienie uczniom istnienia różnego rodzaju dysfunkcji wśród ludzi. Akceptacja siebie i innych. Przeciwdziałanie agresji i przemocy. Propagowanie właściwych zachowań

prospołecznych. Wychowanie do wrażliwości na prawdę i dobro. Kształtowanie właściwych postaw szlachetności, zaangażowania społecznego i dbałości o zdrowie.

Profilaktyka uzależnień

Ukazywanie negatywnego wpływu przemocy i wulgaryzmów w środkach przekazu, grach komputerowych, mediach społecznościowych na postawy społeczne uczniów

Bezpieczeństwo w sieci, bezpieczne i celowe wykorzystanie technologii informacyjno- komunikacyjnych. Dzień Bezpiecznego Internetu (DBI).

Dziękuję, nie palę. Profilaktyka uzależnień w szkole - prowadzenie działań informacyjnych dotyczących zagrożeń związanych z sięganiem po środki uzależniające. Kształtowanie postaw asertywnych.

Wzmocnienie edukacji ekologicznej w szkole

Rozwijanie postawy odpowiedzialności za środowisko naturalne.

Realizowanie ekologicznego programu edukacyjnego „Szkiełkiem i okiem młodego EKOLOGA”. Realizowanie geograficznego programu Geomaniacy. Uczestnictwo w warsztatach ekologicznych organizowanych przez Stowarzyszenie ,,EKOSKOP”

Realizacja programu „Uniwersytet Młodych Odkrywców”. Akcje ekologiczne: „Sprzątanie Świata”, „Dzień Ziemi”, „Dzień wody,”, „Godzina dla Ziemi”, „Z ekologią na TY”. Akcje proekologiczne na rzecz ochrony bioróżnorodności dzikich zwierząt.

Zadania na poszczególne miesiące:

Wrzesień

Moja bezpieczna droga do szkoły. Dbam o bezpieczeństwo w szkole.

Znam i przestrzegam aktualnych procedur bezpieczeństwa w czasie epidemii covid -19 obowiązujących w naszej szkole.

27 września Światowy Dzień Turystyki

Promowanie właściwego spędzania wolnego czasu. Wycieczki kajakarsko-rajdowych koła geograficznego GEOMANIACY (chętni uczniowie klas VII-VIII). W ramach projektu innowacji pedagogicznej „Turystyka kwalifikowana w szkole jako forma spędzania wolnego czasu”, nabywają umiejętności wspinaczkowe, właściwego poruszania się po górach,

swobodnego posługiwania się mapą oraz pływania na kajaku.

6 października Światowy Dzień Uśmiechu

W tym dniu wszyscy uśmiechają się do siebie i mówią sobie miłe słowa.

10 października Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego

Jak radzić sobie ze stresem w czasie pandemii? Jak łagodzić stres w pogoni za dobrymi ocenami? Jak radzić sobie ze stresem przed egzaminem? Techniki relaksacji, ćwiczenia oddechowe.

10 października Światowy Dzień Owsianki.

Na pomysł ustanowienia tej daty, dniem owsianki wpadła szkocka organizacja charytatywna Mary's Meals pomagająca biednym dzieciom oraz sierotom.

Konkurs na przepis na najlepszą owsiankę.

24 października Światowy Dzień Walki z Otyłością.

Od 18 - 22 października - tydzień owocowo – warzywny. Zrób pyszną sałatkę owocową i zjedz w szkole jako zdrową przekąskę. W weekend wybierz się na wycieczkę rowerową

(5)

z rodziną, przyjaciółmi. Pamiętaj, że bogata w warzywa i owoce oraz aktywne spędzanie wolnego czasu, to podstawa zmian gwarantujących utrzymanie szczupłej sylwetki, a co za tym idzie zdrowia. Konkurs na najciekawszą pracę przedstawiającą Piramidę Zdrowia (mogą to być plakaty, przestrzenne modele piramidy, foldery). Spotkania kulinarne z dietetykiem.

8 listopada Europejski Dzień Zdrowego Jedzenia i Gotowania.

Jak co roku, uczniowie klas 1-8 włączają się do obchodów tego dnia poprzez akcję "Śniadanie Daje Moc". Przypominamy 12 zasad zdrowego żywienia, wspólnie spożywamy drugie

śniadanie, przyniesione z domu lub samodzielnie przygotowane na zajęciach. Są to kolorowe kanapki, sałatki oraz soki owocowo - warzywne. Konkurs szkolny na najlepszy przepis

„Smaczne i zdrowe kanapki”.

16 listopada Dzień Tolerancji.

Eliminujemy negatywne emocje.

21 listopada Światowy Dzień Życzliwości i Pozdrowień

W tym dniu każdy stara się zrobić przynajmniej choćby jeden dobry uczynek. Wszyscy są dla siebie życzliwi, obdarowują się miłymi słowami, gestami, uśmiechem.

Grudzień

Warsztaty kulinarne ” Moja Rodzina je zdrowo, kolorowo”.

Każdy uczeń ma za zadanie zachęcić i wspólnie z członkami rodziny przygotować sałatkę, surówkę, sok owocowy lub owocowo - warzywny i dbać, by w tym dniu, w jadłospisie rodziny pojawiło się dużo warzyw i owoców. Wystawa Jedz zdrowo, kolorowo - zdjęcia i przepisy umieszczone zostaną na stronie internetowej.

20 grudnia Dzień Ryby „Wigilijny karp bogaty w kwasy omega 3”

Ryby w codziennej diecie, jako źródle kwasów omega 3, soli mineralnych i witamin.

Styczeń

„Sałatkowy karnawał na talerzu” – poradnik kulinarny, promocja zdrowego odżywiania.

Przygotowanie sałatek na klasowe przyjęcia karnawałowe.

23 stycznia Dzień bez opakowań foliowych.

Podejmij wyzwanie: Rezygnuję z proponowanej foliówki nie tylko dzisiaj, ale zawsze kiedy mam możliwość. Noszę ze sobą wielorazową torbę na zakupy - najchętniej własnoręcznie wykonaną. Obdarowując swoim dziełem również bliską osobę, zachcę do porzucenia nawyku korzystania z foliówek.

11 lutego Dzień Bezpiecznego Internetu (DBI)

DBI ma na celu przede wszystkim inicjowanie i propagowanie działań na rzecz bezpiecznego dostępu dzieci i młodzieży do zasobów internetowych, zaznajomienie rodziców, nauczycieli i wychowawców z problematyką bezpieczeństwa on-line oraz promocję pozytywnego

wykorzystywania Internetu.

24 lutegoTłusty Czwartek – czy znamy swoje BMI.

Społeczność szkolna w świadomy sposób dokonuje samooceny – wyciąga wnioski, zmienia sposób odżywiania na racjonalny

3 marca Światowy Dzień Dzikiej Przyrody

(6)

Pamiętamy o naszych skrzydlatych przyjaciołach! Dokarmiamy ptaki przed naszą szkołą.

22 marzec „Światowy Dzień Wody”

Uczniowie w tym dniu przychodzą ubrani na niebiesko. Tego dnia wszyscy piją wodę niegazowaną. Woda to jeden z najważniejszych składników pokarmowych potrzebnych do życia. Akcja ta ma uświadomić dzieciom, jak ważne jest spożywanie wody dla życia ludzi.

Woda wspiera pamięć i koncentrację, poprawia kondycję skóry, stymuluje pracę serca i dodaje energii. Dzień Wody to dobry moment, by przypomnieć, jak wielką rolę odgrywa woda, że trzeba ją szanować i jak wielkie zagrożenie niesie ze sobą spadek jej zasobów.

Zajęcia lekcyjne „Woda na zdrowie”. Konkurs - Reklama wody.

Kwiecień miesiącem owoców i warzyw.

Konkurs na sałatkę kl. 4-8 (wykonanie w domu, zdjęcie z przepisem wysłane na Teams).

Naukowcy udowodnili, że częste spożywanie owoców i warzyw zmniejsza ryzyko

zachorowania na nowotwory złośliwe i choroby układu krążenia. Spożywanie odpowiedniej ilości warzyw i owoców, co najmniej 5 porcji dziennie, ma działanie ochronne na ustrój człowieka (przeciwdziała rozwojowi różnych chorób, spowalnia procesy starzenia się organizmu, korzystnie wpływa na wygląd sylwetki, cery, włosów, poprawia samopoczucie).

Jedząc 5 razy dziennie warzywa i owoce: będziesz zdrowszy, bo zawarte w owocach i warzywach składniki zapobiegają rakowi i chorobom serca, będziesz szczuplejszy, bo warzywa i owoce nie zawierają tłuszczu, będziesz syty, bo nie bojąc się, że utyjesz, możesz zjadać tyle owoców i warzyw ile zechcesz, będziesz szczęśliwszy, bo jedną z największych przyjemności w życiu jest jedzenie, a warzywa i owoce to nieskończona kombinacje smaków i zapachów.

4 kwietnia Dzień Marchewki

Konkurs dla klas młodszych „Marchewkowe cudaki” (prace przestrzenne).

7 kwietnia Światowy Dzień Zdrowia

Jan Kochanowski "Na zdrowie". Motyw przewodni związany jest z obecną sytuacją

epidemiologiczną i działaniami związanymi z zapobieganiem rozprzestrzeniania się wirusa SARS-Co V-2. Obecna sytuacja epidemiologiczna, podkreśla istotne znaczenie służby zdrowia, dostępu do leczenia, a przede wszystkim podkreśla rolę personelu medycznego w czasie pandemii.

22 kwietnia Recykling się opłaca - akcja związana z Światowym Dniem Ziemi.

Tydzień Edukacji Ekologicznej pod hasłem „ Segregujesz odpady- świat ratujesz!

Recyklingowa moda – konkurs na najciekawszy projekt stroju z materiałów ekologicznych.

Maj

Świadomi konsumenci – o czym informują nas etykiety na produktach spożywczych.

Konkurs dla uczniów kl.4-8: „Czy wiesz, co jesz? Stop niezdrowej żywności – zdrowa przekąska”, „.Czy wiesz, co jesz? – Czytamy etykiety”. Ważne informacje dotyczące składu, daty ważności, wartości odżywczej produktu oraz identyfikacja szkodliwych dodatków do żywności. Zanim sięgniesz po batonika przeczytaj etykietę. Pamiętaj – olej palmowy jest rakotwórczy. Wymyśl hasło zachęcające do czytania etykiet i unikania produktów ze

szkodliwymi E- dodatkami. Oto kilka z nich: „Czytaj etykiety! Im więcej wiesz, tym zdrowiej jesz!”, „Nie jedz E, bo jest złe!”, „Złe jest E”. Najzabawniejsze hasło zostanie umieszczone na stronie internetowej i nagrodzone.

(7)

Dodanie porcji warzyw do posiłku czy spożycie owocu jako przekąski wcale nie jest trudne.

Zwłaszcza, że porcję bardzo łatwo można samemu dla siebie określić przy użyciu dłoni – jedna garść to jedna porcja.

Majowy konkurs fotograficzny „Moja kondycja na medal” kl.1-8

Promowanie aktywnych form spędzania czasu wolnego. Zdjęcia przesyłamy na Teams 31 maja Światowy dzień bez tytoniu.

Konkurs dla klas 4-8 na plakat o szkodliwości palenia papierosów i e-papierosów „Nie daj się wciągnąć ”

Majowy Festyn sportowo – rekreacyjny

Uczniowie, rodzice, pracownicy szkoły, mieszkańcy osiedla poszerzą wiedzę o zdrowym stylu życia.

3 czerwca Światowy dzień roweru.

Światowy Dzień Roweru obchodzony jest od 2018 roku. Ideą tego dnia jest promowanie roweru jako niezawodnego i ekologicznego środka transportu. Wspólne wycieczki rowerowe z rodziną czy ze znajomymi, to świetny sposób na spędzenie wolnego czasu. Aby korzystanie z jednośladów było przyjemnością, należy pamiętać o podstawowych zasadach

bezpieczeństwa i odpowiednim wyposażeniu. W tym tygodniu wyzwaniem jest

zorganizowanie wspólnie z rodziną dnia aktywności fizycznej. Dowodem na realizację zadań są zdjęcia przesyłane na Teams.

9 czerwca Dzień przyjaciela Miła niespodzianka dla przyjaciela.

REALIZACJA POSZCZEGÓLNYCH ZADAŃ WYNIKAJACYCH Z PROGRAMU PROFILAKTYCZNO – WYCHOWAWCZEGO SZKOŁY W ROKU SZKOLNYM 2021/2022 UZALEŻNIONA JEST OD AKTUALNEJ SYTUACJI EPIDEMICZNEJ W KRAJU ORAZ MOŻLIWOŚCI PRACY Z UCZNIAMI (nauczanie stacjonarne, hybrydowe, zdalne).

Cytaty

Powiązane dokumenty

1) W terminie 7 dni od dnia podania do publicznej wiadomości listy kandydatów przyjętych i kandydatów nieprzyjętych, rodzic kandydata lub kandydat pełnoletni

1) poszerzenie wiedzy rodziców lub opiekunów, nauczycieli i wychowawców na temat prawidłowości rozwoju i zaburzeń zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży,

Tworzenie Programu Wychowawczo – Profilaktycznego zostało poprzedzone diagnozą potrzeb i problemów środowiska szkolnego, określeniem czynników chroniących i

Klasyfikacyjne zebranie Rady Pedagogicznej dotyczące uczniów klas maturalnych 31 marca (czw.)

Otwartość szkoły na środowisko lokalne wyrażające się w: przybliżaniu pracy szkoły, jej osiągnięć poprzez lekcje otwarte, imprezy środowiskowe, zapraszanie

a) dane osobowe kandydatów zgromadzone w celach postępowania rekrutacyjnego oraz dokumentacja postępowania rekrutacyjnego będą przechowywane nie dłużej niż do końca okresu,

cały rok dyrektor, wychowawcy, wszyscy nauczyciele, pedagog, psycholog szkolny, wszyscy pracownicy szkoły. dzienniki lekcyjne, dziennik pedagoga szkolnego z

PROPONOWANE PRZEDMIOTY DO NAUCZANIA NA POZIOMIE ROZSZERZONYM: MATEMATYKA, JĘZYK ANGIELSKI, GEOGRAFIA WIODĄCY JĘZYK OBCY: JĘZYK ANGIELSKI. DRUGI JĘZYK OBCY : JĘZYK