De vergrijzing in cijfers en beeld

(1)

De Vergrijzing in Cijfers en Beeld

Conferentie:

Scheiden van wonen en zorg in een vergrijzende samenleving

12 juni 2012 TU Delft

Leo van Wissen

Nederlands Interdisciplinair

Demografisch Institute NIDI

(2)

0,0 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050 2060 x miljoen 0 5 10 15 20 25 1865 1890 1915 1940 1965 1990 2015 2040 Mannen Vrouwen 72 74 76 78 80 82 84 86 mannen vrouwen

(3)

vergrijzing

(4)

Een overzicht

• Hoeveel, waarvan, wanneer?

• Vergrijzing, of....?

• Ouderen en huishoudens

• Hoe lang zullen we (gezond) leven?

• Een paar conclusies voor het wonen

(5)

Een paar basisfeiten…

• De echte vergrijzing begint nu pas

• En neemt pas af na 2038

• 65+: Nu 1 op de 6  2040 1 op de 4

0 10 20 30 40 50 60 70 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050 2060 % 0-20 20-65 65+

(6)

Source: Eurostat.

Nederland in Europa 2007:

(7)

Ouderen: hoeveel?

• 65+: Nu 2,7 miljoen  2040 4,6 miljoen

• 80+: Nu 667 duizend  2053 1,8 miljoen

0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5 5,0 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050 2060 x miljoen

(8)

Relatieve toename leeftijdsgroepen

65+ in 2010-2060

0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 500 65-74 75-84 85+ 0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 500 65-74 75-84 85+ mannen vrouwen

(9)

Niet westerse 65-plussers

2010-2060

0 100 200 300 400 500 600 700 800 2010 2020 2030 2040 2050 x 1000 In 2040 10% van de 65-plussers

(10)

(11)

Pyramid 1950

150,000 100,000 50,000 50,000 100,000 150,000 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

(12)

150,000 100,000 50,000 50,000 100,000 150,000 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Pyramid 1955

(13)

150,000 100,000 50,000 50,000 100,000 150,000 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Pyramid 1960

(14)

Pyramid 1965

150,000 100,000 50,000 50,000 100,000 150,000 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

(15)

Pyramid 1970

150,000 100,000 50,000 50,000 100,000 150,000 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

(16)

Pyramid 1975

150,000 100,000 50,000 50,000 100,000 150,000 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

(17)

Pyramid 1980

150,000 100,000 50,000 50,000 100,000 150,000 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

(18)

Pyramid 1985

150,000 100,000 50,000 50,000 100,000 150,000 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

(19)

Pyramid 1990

150,000 100,000 50,000 50,000 100,000 150,000 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

(20)

Pyramid 1995

150,000 100,000 50,000 50,000 100,000 150,000 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

(21)

Pyramid 2000

150,000 100,000 50,000 50,000 100,000 150,000 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

(22)

Pyramid 2005

150,000 100,000 50,000 50,000 100,000 150,000 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

(23)

Pyramid 2010

150.000 100.000 50.000 0 50.000 100.000 150.000 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

(24)

Pyramid 2015

150.000 100.000 50.000 0 50.000 100.000 150.000 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

(25)

Pyramid 2020

150.000 100.000 50.000 0 50.000 100.000 150.000 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

(26)

Pyramid 2025

150.000 100.000 50.000 0 50.000 100.000 150.000 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

(27)

Pyramid 2030

150.000 100.000 50.000 0 50.000 100.000 150.000 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

(28)

Pyramid 2035

150.000 100.000 50.000 0 50.000 100.000 150.000 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

(29)

Pyramid 2040

150.000 100.000 50.000 0 50.000 100.000 150.000 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

(30)

Pyramid 2045

150.000 100.000 50.000 0 50.000 100.000 150.000 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

(31)

Pyramid 2050

150.000 100.000 50.000 0 50.000 100.000 150.000 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

(32)

Pyramid 2055

150.000 100.000 50.000 0 50.000 100.000 150.000 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

(33)

Pyramid 2060

150.000 100.000 50.000 0 50.000 100.000 150.000 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

(34)

Het had ook anders kunnen

lopen...

(35)

Pyramid 2010

150,000 100,000 50,000 50,000 100,000 150,000 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

(36)

Pyramid 2010

150,000 100,000 50,000 50,000 100,000 150,000 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 16,8 miljoen 25 miljoen

(37)

• Vergrijzing is een gevolg van de baby bust

eind jaren 60 en 70er jaren

• Als dat niet was gebeurd hadden we nu

25 miljoen inwoners en een ernstig

(38)

(39)

Aandeel ouderen in

institutionele huishoudens

per leeftijdsgroep in 2010

0 10 20 30 40 50 60 65 tot 70

jaar 70 tot 75jaar 75 tot 80jaar 80 tot 85jaar 85 tot 90jaar 90 tot 95jaar 95 jaar ofouder

mannen vrouwen

(40)

65+ naar positie in het

huishouden 1995-2011

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 x 100000 alleenstaand samenwonend in institutionele huishousens

(41)

Een – en

meer-persoonshuishoudens 65+

2010-2060

0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 1,2 1,4 1,6 1,8 2,0 2010 2020 2030 2040 2050 x miljoen eenpersoons meerpersoons

(42)

Conclusies:

• Na 2030 meer oudere

eenpersoonshuishoudens dan

meerpersoonshuishoudens

– Mantelzorg door partners valt weg

• Geen recente groei in institutionele

woonvormen maar wel sterke toename

voorzien in intensievere vormen van zorg

door groei 80+

– Druk op zelfstandig wonen met

(43)

(44)

Source: Oeppen and Vaupel 2002

Ontwikkeling maximale

levensverwachting 1840-2040

Elke 10 jaar krijgen we er 2,5 jaar bij. Voor Nederland: 2 jaar per 10 jaar

(45)

De kans om tenminste 65 jaar

te worden 1850-2000

Jaar Vrouwen Mannen

1850 31% 28%

1900 48% 43%

1950 80% 75%

(46)

Aantal jaren te leven vanaf 65

1865-2060

0 5 10 15 20 25 Mannen Vrouwen

(47)

• De invloed van medische doorbraken:

– Stel dat we een medicijn tegen bijna

alle kwalen op hoge leeftijd vinden:

Effect op levensverwachting van reductie van totale sterfte

(48)

Hoe lang zullen we gezond

leven?

(49)

Hoe meten we gezondheid?

• Ervaren gezondheid

• Aanwezigheid van chronische ziekten

• Lichamelijke beperkingen

– Horen, zien, lezen, dragen, bukken,

lopen

(50)

Is langer leven ook langer gezond leven?

Verandering levensverwachting en gezonde levensverwachting tussen 1983/85 en 2005-7

(51)

Is langer leven ook langer gezond leven?

• Ja: in goed ervaren gezondheid

• Ja: zonder lichamelijke beperkingen • Nee: maar wel met chronische ziektes • Hogere overlevingskansen leidt tot meer

chronische ziektes:

– We gaan er niet meer aan dood, maar zijn wel ziek

• Maar ondanks chronische ziektes leven mensen langer zonder beperkingen in goed ervaren

gezondheid

– Door betere behandelmethoden, hulpmiddelen

(52)

Maar het is niet voor iedereen

een succesverhaal:

Grote verschillen tussen

opleidingsniveau’s

(53)

Wat betekent dit nu voor wonen?

• Sterke toename ouderen alleenstaanden

– Minder mogelijkheden voor mantelzorg door partners

– Sterke toename intensievere zorgbehoefte –  thuiszorg of verpleeghuizen?

• We leven steeds langer, maar wel met kwalen –  Dat kan een hele gelukkige levensfase zijn

zonder beperkingen indien we onze woning en woonomgeving daar optimaal op inrichten

(54)

Wat betekent dit nu voor wonen? (2)

• Sociaal-economische verschillen tussen ouderen worden steeds groter

– Overheid moet zich vooral richten op de kleine maar hardnekkige groep kansarme ouderen

– Een groeiende groep allochtone ouderen kan wellicht speciale eisen stellen aan zorg en wonen

(55)

De toekomstige oudere

• Dat zijn wij...

• Gemiddeld zijn we tov onze ouders op latere leeftijd hoger opgeleid en dus:

– Gezonder, rijker, mobieler, en beter wonend • Zij (wij..) kunnen als senior nog heel veel

bijdragen aan de samenleving

– Langer (parttime) doorwerken – Vrijwilligerswerk

– Steun aan kinderen – mantelzorg

(56)