Studium preparatywne utleniania skrobi kukurydzianej celem otrzymania kwasu d-glikocukrowego

(1)

ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ

Nr 35 Chemia z® 5 1961

ROMUALD BOGOCZEKt CZESŁAWA TROSZKIEWICZ K atedra Chemii Ogólnej O rganicznej

STUDIUM PREPARATYWITE UTLENIANIA SKROBI : KUKURYDZIANEJ CELEM OTRZYMANIA KWASU D-GLIKOCUKROWEGO

Streszczeniem : Wykonano dwie s e r i e prób u t le n ia n ia sk ro b i kukurydzianej kwasem azotowym w c e lu u zy sk an ia kwasu d-glikocukrowego® P ierw sza s e r i a p o le g a ła na umiarkowanym u tle n ia n iu sh ydrolizow a- n ej sk ro b i kwasem azotowym o różnych kon cen tra

cjach ^ w zmiennych ilo ś c ia c h ,, Druga s e r i a p o le g a ł a na trzykrotnym , «wyczerpującym” u tle n ia n iu 20%-owym technicznym kwasem azotowym stosowanym w różnych ilo ściach ® Kwas cukrowy w ydzielano z roztw oru wodnego- jak o s ó l wapniową jednowodną®

W ydajności u ję t o w wykresy® W s e r i i p ie rw sz e j n a j

w ięk sza wydajność w yn osiła ok® 42% t e o r i i , uzyska

na p rzy 17%-owym kw asie azotowym w i l o ś c i 100 g HNO- na 100 g s k r o b i . W s e r i i II"w y n o siła 72% t e o r i i p rzy 210 g HNO- na 100 g s k r o b i. Określono również i l o ś ć zużytego w r e a k c ji HNO^»

Kwas d-glikocukrow;^ zwany p o to czn ie «cukrowy” , z o s t a ł odkryty p rzez S ch e e le go w 1785 r® J e s t on jednym z s z e sn astu możliwych stereom erycznych kwasów cztero h y d ro k sy - adypinowycho Kwas cukrowy k r y s t a l i z u je trudno i występu

je przew ażnie w p o s t a c i syropu® Jednakże można go rów

n ież otrzymać w s t a n ie k ry stalicz n y m (6,16)®

Kwas cukrowy z n a jd u je s t a l e w z r a sta ją c e zastosow an ie przemysłowe ( 2 1 , 22, 2 3 , 24, 29)®

Otrzymuje s i ę go z g lilco zy ( 1 9 ,2 9 ) , sach aro zy ( 2 ) , la k to z y ( 3 ) , r a fin o z y ( 4 ) , d ek stry n y , s k r o b ii (5)# c e lu lo z y i drewna ( 7 s 8 ,1 7 ) i p rzez u t le n ie n ie kwasem azotowym (przew ażnie z w y d ajn o ścią n ie p r z e k r a c z a ją c ą 45% t e o r i i ,

(2)

78 Romuald Bogoczek, Czesław a T roszkiew icz

ty lk o w jednym przypadku (29) z w yd ajn ością 68%) „ Kwas cukrowy pow staje o g ó ln ie p rzy u tle n ia n iu tych o lig o s a - charydów, w sk ła d których wchodzi g lik o z a d z ię k i czemu r e a k c ja je g o tw orzenia s i ę z o s t a ł a zaproponowana jako c h arak te ry sty cz n a d la g lik o z y ( 9 ) .

U tle n ia n ie cukrów kwasem azotowym d a je m ieszaninę różnorodnych s u b s t a n c ji, w sk ład k tó r e j obok kwasu cu

krowego wchodzą kwas g l i k ono wy, 5-ketoglikonow y, glilcu - ronowy, d-winowy, 1-winowy, mezowinowy ( 2 5 ) , m ezoksalo- wy (1 ) i szczawiowy ( 1 1 , 14) .

Je s z c z e b a r d z ie j skomplikowany j e s t sk ła d m ieszaniny p o reak cy jn e j w przypadku u t le n ia n ia sk r o b i. P o lig lik o - zydoglikozydy u l e g a ją zapewne częściow o u tle n ia n iu do kwasu poliglikuronow ego lub te ż do p o lig lik o z y d o g lik u ro - nowego, k tó ry n a stę p n ie h y d ro li żuje. na p r o s ts z e sk ła d n i

k i , u le g a ją c e dalszemu u tle n ia n iu (2 8 ), częściow o zaś makromolekuły u le g a ją n ajp ierw h y d r o liz ie . Ilo śc io w y s k ła d otrzym anej m ieszaniny z a le ż y od warunków w ja k ic h prowadzi s i ę u t le n ia n ie . D o b ie rając odpowiednie warunki r e a k c ji można spowodować, że jeden z produktów, np, lcwa3 cukrowy b ęd zie dominował® Ha uwagę z a słu g u je ob

se rw a c ja , źe pierw szym i produktami u t le n ie n ia g lik o z y s ą kwas szczawiowy i winowy, kwas cukrowy n ato m iast po- ja w ia s i ę dopiero po pewnym c z a s i e . Z tego można by wnioskować, że g lik o z a może s i ę u t le n ić bezpośredn io do kwasów szczawiowego i winowego, bez p r z e jś c i a przez kwas cukrowy. Uchwycenie optymalnych warunków otrzyma

n ia kwasu cukrowego było od dawna przedmiotem z a in te r e sowań ( 1 0 ,1 1 ,1 2 ,1 4 ) . T rudności stw a rz a ła t u t a j tra d y c y jn a metoda w y d zielan ia kwasu cukrowego w p o s t a c i s o l i p o taso w e j, Metoda t a , ja k w yk azali l i c z n i badacze (8 ,1 0 , 1 1 ,1 8 ) n ie d a je prawdziwych wyników, gdyż sto p ie ń w ytrą

c a n ia s i ę z a le ż y od w ie lu , c z ę sto nieuchwytnych czynni

ków. D latego metoda p ro d u k cji kwaśnego cukrzanu p o tasu z g lik o z y (m aks.43% w y d ajn ości) opracowana w s k a l i p ó ł- te c h n ic zn e j w USA (19) n ie d a je odtw arzalnych wyników, a j e ż e l i z a s t ą p ić w n i e j g lik o z ę s k r o b ią , wyniki s ą c a ł kow icie z ł e , W n i n i e js z e j pracy zastosow ano selektyw ne w ytrącan ie kwasu cukrowego w p o s t a c i s o l i wapniowej, co d a je wyniki pow tarzalne ( 8, 2 7 ) ,

Z innych metod otrzymywania kwasu cukrowego n ależ y wymienić u t le n ia n ie g lik o z y c ztero tlen k ie m azotu w ro z

tworze chloroform u (w ydajność 43%) (20) i u tle n ia n ie roztworu wodnego g lik o z y powietrzem w ob ecn ości p laty n y osadzon ej na węglu aktywnym (wyd.56% t e o r i i ) (1 5 )»

(3)

Studium preparatyym e u t le n ia n ia sk ro b i . . . ______ 79

n in ie js z a p ra c a obejm uje o p is dwóch s e r i i prób u t l e n ian ia sk ro b i kukurydzianej technicznym kwasem azo to wym, o różnym stę ż e n iu i w różnych stosunkach,, W pierw szej s e r i i faworyzowana b y ła h y d ro liz a przed u t l e n i a niem, w d ru g ie j zaś u t le n ia n ie przed hydrolizą«, W obu se riach oznaczano p o w sta ją c e i l o ś c i kwasu cukrowego i i l o ś c i zużytego kwasu azotowego,»

W p ierw sze j s e r i i dośw iadczeń sk ro b ig wprowadzano stopniowo do kwasu azotowego o tempo 60 f d od ając n a s tę pną p o rc ję gdy p o p rzed n ia s i ę r o z p u ś c iła ( h y d r o liz a ) „ Po dodaniu c a ł e j i l o ś c i sk ro b i podnoszono tem peraturę do okj 8 5 °p rzy czym występowało o b f it e wywiązywanie tlenków azotu i sam orzutne ro z g rz a n ie m ieszanin y do 93°* co św iad czyło o zachodzeniu u t le n ia n i a . Po u sta n iu oznak r e a k c ji i oddestylow aniu nieprzereagow anego kwasu azotowego pod zmniejszonym ciśn ie n iem ( r y s „ 1 ) w yd ziela

no z p o z o s t a ł o ś c i cukrzan wapnia,, P rzez pomiar o b ję to ś c i i g ę s t o ś c i d e s ty la tu o k reślan o w nim zaw artość HIIO- a s tą d wnioskowano ^oi l o ś c i HNO, ja k a w eszła ^y^/r e a k c ję . Metoda t a s choć p r o s t a dawała w yniki za d aw a la jąc e j po

nieważ stosow ane o b ję t o ś c i i' i l o ś c i b y ły stosunkowo du

że«, W ielkość błędu n ie p r z e k r a c z a ła napewno 3%« Uzyska

ne dane dotyczące z u ż y c ia HN0~ w z a le ż n o śc i od i l o ś c i kwasu azotowego w ziętego do r e a k c ji um ieszczono w t a b lic y 1 o W przypadku dośw iadczen ia z 15%-owym kwasem azotowym sam orzutne rozgrzew anie m ieszan in y, n ie wy

stępowało-, wobec czego w yniki doświadczeń z niższym i o od 17% stę ż e n ia m i kwasu n ic z o s t a ły uw zględnione w t a b lic y 1„ Podobna uwaga dotyczy róvmież prób u t le n ia n ia s k r o b ii chem icznie czystym kwasem azotowym. Objawy egzo

term icznego p rze b ie g u r e a k c ji można było v/ówczas zaob

serwować, d op iero po w rzuceniu gw oździa do m ieszanin y r e a k c y jn e j, W ynikałoby z te g o , że w używanym technicznym kr/asie azotowym b y ły obecne d o d atn ie k a t a l i z a t o r y bada

nej r e a k c ji i w rzucenie gw oździa powodowało częścioY/e u z u p e łn ie n ie tych braków w czystym kwasie«» Z agadnienie wpływu k a ta liz a to r ó w n ieo rgan iczn y ch na wydajność kwa

su cukrowego w wypadku u t le n ia n ia g lik c z y kwasem az o to wym było szero k o badane (11) i n ie doprow adziło do zna

le z ie n i a dodatn iego k a t a l i z a t o r a . D odatki t a k ie ja k ypOj., Fe^O. i w ie le innych powodują o b n iżen ie wydajnoś

ci«. Można -z więc s ą d z ić , że r o lę k a t a lit y c z n ą odgryw ają n ie m e talicz n e dom ieszki tech n iczn ego kwasu., Anthony Truchan J r c (2 9 ) u t l e n i a ją c g lik o z ę kwasem azotowym po-

(4)

80 Romuald B ogoczek, Czesław a T roszkiew icz

T a b lic a 1 Umiarkowane u t le n ia n ie sk ro b i kukurydzianej

zmiennymi ilo ś c ia m i kwasu azotowego o różnych stę ż e n iach

Lp0

--- S tę ż e n ie

h ro3

%viag q

I l o ś ć kwasu az<

lic z e n iu na 10C 3krobj

)towego (w p rz e -

)%-wy) na 100 g Wydajność d -g lik o c u - krzanu wa

p n ia C6H8° 8Ca°

• H2°

w $% teorii stosow . do

u t le n ia n ia g

zu żyta przy u tle n ia n iu

g

1 17 100 73 42,5

2 170 95 42,0

3 240 100 4 1 ,0

4 350 113 3 5 ,5

5 500 88 3 8 ,5

6 25 100 75 3 4 ,0

7 170 100 3 5 ,8

8 240 120 3 6 ,0

9 350 144 3 0 ,2

10 500 142 3 7 ,0

11 40 100 93 2 7,5

12 170 152 30 ,2

13 240 198 3 0 ,8

14 350 218 24,9

15 500 216 28,3

16 67 170 163 18,0

17 240 224 21,7

18 350 284 14 ,0

19 500 350 17,6

20 100 170 170 10,7

21 240 240 17,1

22 350 350 7 ,4

23 500 500 9 ,0

(5)

Studium preparatyw ne u t le n ia n ia sk ro b i 81

sługiw ał s i ę azotynem sodowym*, jak o in ic ja to r e m r e a k c ji chodziło mu zapewne o t le n k i a z o tu 0 Techniczny kwas azo®

towy zawsze zaw iera pewną i l o ś ć tlenków az o tu , k tó re prawdopodobnie i n i c j u j ą omawianą r e a k c ję 0

Z p ie rw sz e j s e r i i pomiarów można by w yciągnąć n a s tę - pujące w nioskis

1 0 W z a k r e s ie stę ż e ń kwasu azotowego 17 - 100/? wydaj

ność kwasu cukrowego w z ra sta z rozcieńczen iem « N a jle p sz ą wydajność (o k 042>? t e o r i i ) d ał kwas 17%-owy w i l o ś c i oko

ło 100 g (w p r z e lic z e n iu na 100'/j-owy) na 100 g sk ro b i kuku rydzian ej.

2) Przy u tle n ia n iu sk ro b i 100$?-owyni kwasem azotowym kwas zużywa s i ę c ałk o w ic ie w r e a k c j i , a wydajność kwasu cukrowego j e s t bardzo m ała. N atom iast w m iarę ja k s tę ż e n ie kwasu m a le je , je g o i l o ś ć zu żyta w r e a k c ji s t a j e s i ę co ra z raniej z a le ż n a od w yjściow ej i z b liż a s i ę do oko

ło 77 g HNOo 100 g s k r o b i, co odpowiada około 2 mole HN0-, na mol r e s z t y g lik o z o w e j„ mniej w ięcej zgodnie z równanietaj

C6H1 2 °ó + 2IW° 3 ----^ HOOC/HCOH/^COOH -i- 2N0 + 2H20 . 3) U tle n ia n ie s k r o b ii czystym kwasem azotowym (bez dodatku in ic ja to r ó w ) zach odzi o p o rn ie , d la sprawnego przeprow adzenia r e a k c ji n a le ż y stosow ać kwas azotowy tech n iczn y e

4) Wykresy i l u s t r u j ą c e zale żn o ść w yd ajn ości kwasu cukrowego od i l o ś c i kwasu azotowego w ydają s i ę wykazy

wać maksimum p rzy około 240 g HN0, na 100 g s k r o b i, c z y li około 6 m oli HII0_ na jed en mol r e s z t y glik ozow ej s k r o b i ,, a minimum p rzy około 350 g HN0_ na 100 sk ro b i, co odpowiada 9 m oli HN0_ na mol r e s z t y glik o zo w ej sk ro b i . - Ś red n io o c e n ia ją c można by pow ied zieć, że owe mak

sim a i minima p o s i a d a ją p o ło ż e n ie n ie z a le ż n ie od s t ę ż e n ia stosow anego kwasu azotowego, choć zm ienia s i ę ich w artość i c h a ra k te r« Przy n iższy c h stę ż e n ia c h owe m aksi

ma s ą b a r d z ie j p ł a s k ie i w przypadku 17%-owego kwasu azotowego p r z e s u n ię te w kierunku m niejszych i l o ś c i HNO^.

Z d r u g ie j s e r i i pomiarów c a ł ą i l o ś ć ś k r o b i i wprowa

dzono odrazu do 20%-ego kwasu azotowego ogrzanego do 60 °G i m ie sz a ją c ogrzewano do momentu en ergiczn ego wy

d z ie la n ia s i ę tlenków azotu,, Pozwalane r e a k c ji p rz e b ie gać do ’’w y g a śn ię c ia ” , po czym znów ogrzewano*, aż wywią-

(6)

0

T a b lic a 2 82 Romuald Bogoczek, Czesław a T roszkiew icz______ __

"W yczerpujące", trzy k ro tn e u t le n ia n ie sk ro b i kukury

d z ia n e j 20/j-owym kwasem azotowym w zmiennych ilo ś c i a c h

l p 9 K olejn e u tle n ia n ie

I l o ś ć kwasu azotowego w p r z e lic z e n iu na 100/b-owy na 100 g s k r o b ii

Wydajność d-glilcocu - krzanu wapnia C6H8 °8 Ca‘

,h2o

w 'ffi> t e o r i i w z ię ta

g

zużyta g

1 I 90 68 3 ,7

I I 90 53 21,6

I I I 90 30 - 2 * 2

suma 151 3 4 ,8

2 I 120 88 28,1

I I 120 58 17,1

I I I 120 1 2 *2

suma 199 58,7

3 I 170 107 44,6

I I 170 52 10,7

I I I 170 . l i 11 «7

suma 205 67,2

4 I 210 117 54,5

I I 210 50 15,0

I I I 210 - 4 2

suma 207 7 2 .2

(7)

Studium preparatyw ne u tle n ia n ia sk ro b i . . . 83

zywanie tlenków azotu c ałk o w ic ie u sta ło o Nadmiar kwas;

azotowego odpędzano ja k poprzedn io, a z p o z o s ta ło ś c i w kolbie wytrącano cukrzan w apnia. P rz e są c z odparowywano do su ch o ści pod zmniejszonym c iśn ie n ie m , zadawano po

wtórnie kwasem azotowym i u tle n ia n o ja k w yżej. S t r ą c a no cukrzan w apnia, a p rz e są c z po odparowaniu u tle n ia n o po ra z t r z e c i . We w szy stk ich przypadkach stosowano 20‘/'i-owy kwas azotowy, zm ien iając je d y n ie je g o i l o ś ć . Wyniki doświadczeń um ieszczono w t a b li c y 2 0

Z t e j s e r i i pomiarów można było wyciągnąć n a s tę p u ją ce w n ioski:

1) K ilk ak ro tn e "w y czerp u jące" u t le n ia n ie 20/f>»owyra kwasem azotowym prow adzi do le p sz e g o w ykorzystan ia wę

glowodanu «

2) Na j i ep SZą wydajność cukrzanu wapnia (w badanym za

k r e sie ) uzyskano s t o s u ją c 20$-owy kr/as azotowy w i l o ś c i 210 g UNO- na 100 g sk ro b i. Wydajność t a wynosi około 72$ t e o r i ł .

3) C ałkow ite zu ży cie HNO- wynosi przy tym około 5 mo

l i na mol r e s z t y glik o zo w ej sk ro b i.

C Z Ę Ś Ć D O Ś W I A D C Z A L N A I.Iateriały w yjściow e

1 0 S k ro b ia kukurydziana c z 0

20 Kwas azotowy tech n . 67%-owy zaw ie ra ją c y 0 ,0 5 $ su ch ej p o z o s ta ło ś c i doprowadzony każdorazowo do od

pow iedniej k o n c e n t r a c ji.-

3 o Kwas azotowy 100$-owy te c h n ic z n y .-

A0 UMIARKOWANE UTLENIANIE SKROBI KUKURYDZIANEJ ZMIEN

NYMI ILOŚCIAMI KWASU AZOTOWEGO 0 RÓŻNYCH STĘŻENIACH W jednolitowej k o lb ie okrągłodenn ej wyposażonej w t e r mometr, m ieszadło i ch łod n icę zwrotną um ieszczono kwas azotowy o określonym stę ż e n iu w odpow iedniej i l o ś c i , ogrzew ając go do tem peratury 60 C .- Uruchomiano m iesza

dło i dodawano 50 g sk ro b i porcjam i po oka 3 g « - Każdą

(8)

84 Romuald Bogoczek, Czesław a T roszkiew icz

n astę p n ą p o rc ję dodawano dopiero wtedy, gdy poprzednia r o z p u ś c iła s i ę całk o w icie« W c z a s ie dozowania utrzymywa- no tem peraturę 55-60 C, Po ukończonym dodawaniu m iesza

n ie mechaniczne przerywano i ogrzewano do tem peratury 85 0« Wtedy zaczyn ały wydobywać s i ę t le n k i azo tu , a tem

p e r a tu r a p o d n o siła s i ę do 93 C# Pozwalano r e a k c ji p rze

b ie g a ć do końca bez ogrzew ania* Roztwór poreakcyjny przelew ano ilo ścio w o do kolby C la ise n a i w ap a ra tu rz e ja k na r y s . 1 oddestylowano n iez u ży ty kwas azotowy z wo

dą pod zmniejszonym c iśn ie n iem w tem peraturze n ie p rz e - k r a c z a ją c e j 60 C, p rzy czym mieszano o b ję to ść d festy latu , oraz je g o g ę s to ś ć p rzy pomocy areom etru z d o k ład n o śc ią + 0,0005 g /m ls

do pampy ssącej

Do s t a ł e j lub syropow atej p o z o s ta ło ś c i w k o lb ie C la i

sen a dodawano 500 ml wody, a po rozp u szczen iu zadawano 20%-owym roztworem ITaOH do pH s 5 *0 -5 »5 , a n a stę p n ie 30/S-owym roztworem CaCl^, o tym samym pil, do c ałk o w ite go w y trącen ia osad u . Osad zbieran o na le jk u Buchnera i po przemyciu wodą odrzucano. P rze sącz ogrzewano do tem

p e ra tu ry 30-35 C i zadawano 20/Sa-owym roztworem UaOH do

(9)

Studium preparatyw ne u t le n ia n ia sk ro b i . _____85

trwałego p lfe8 ,0 , n a stę p n ie dodawano 30/S-wego CaCl2 o pH a 7 ,5 - 8 ,0 do całk o w itego s tr ą c e n ia cukrzanu w apnia0 Cukrzan wapnia odsączano na le jk u Buchnera i przemywano wodą. Po dwóch godzinach osad przenoszono do zle?/ki ro z rabiano z 200 ml 10%-ego kwasu octowego, a po o d c ią g n ię ciu powtarzano tę o p e r a c ję 0 Po powtórnym o d sączen iu i Q przemyciu wodą suszono osad w tem peraturze p o n iż e j 40 C do s t a ł e j wagi„ Otrzymany produkt zaw ie rał 2 1 , 0 CaO, był więc praw ie 100%-owym jednowodnym cukrzanem wapnio

wym C6He08Ca.H20 . Y/yniki um ieszczono w t a b li c y 1 „

Be "7/YCZERPUJACE” TRZYKROTNE UTLENIANIE SKROBI KUKURY

DZIANEJ 20(i»owym KWASEM AZOTOWYM

W dw ulitrow ej k o lb ie o k rąg ło d en n ej, wyposażonej w termometr, m ieszadło i ch łod n icę zw rotną, um ieszczano daną i l o ś ć 20/j-ego kwasu azotow ego, ogrzewane do 60 C, wsypywano 100 g sk ro b i i m iesz ając m echanicznie ogrze

wano do tem peratury ok# 90 G, p rzy k tó r e j w ystępuje s i l na r e a k c ja u t le n ia n i a . Bez d a lsz e g o ogrzew ania z zewnątrz tem peratura w z ra sta do ok0 93°C 0 Kiedy w y d zielan ie t le n ków azo tu zm n iejszy ło s i ę , a tem peratu ra op ad ła p o n iż e j 90 C ogrzewano ponownie ta k * że d a lsz e u t le n ia n ie p rz e b ie g a ło w 100 i trw ało je s z c z e ok0 je d n e j go d zin y 8 N ie- przereagowany kwas azotowy wraz z wodą oddestylow ano i oznaczano je g o i l o ś ć ja k w przypadku A0 Syropow atą po

z o s ta ło ś ć w k o lb ie rozpu szczan o w 1000 ml wody i wydzie

lono cukrzan wapnia ja k w przypadku A0 P rz e są c z odparo

wywano do sucha pod zmniejszonym c iśn ie n ie m , a p o z o sta ło ść w k o lb ie traktow ano w ten sam sposób je s z c z e dwu

k ro tn ie kwasem azotowym« Y/yniki s ą zestaw ione w t a b l i cy 2„

(10)

86 Romuald Bogoczek, Czesław a T roszkiew iez

LITERATURA 1 0 Chattaway, H a r r is , 1210 2703 2« He in t z 5 Ja h r e s b e r ic h te 1858« ¡51 3 0 J o L ie b ig , Ann0 m . •

4 . R .G ans, B .T o lle n s, Ann0 249» 223 5« S o h st, T o lle n s, Ann® 245« 3 6, R eh o rst, B e r ic h te , 61_, 166

7 . C z,T ro szk ie w ie z, R.0Bogoczek P a t. P o l, 37643 z dn.

11.11.1954

80 C z.T ro szk iew icz , R0Bogoczek P a t0 P o l. 37644 z dnia 1 1.11.1954

9 . Romans, W.Stonne, B0T o lle n s, B e rich te 21. 2148(1888}

10, H o K ilia n i, B e r ic h te , ¿ 6, 2022 (1923)

11 o A0D ie tz , J„I.Iech, E0B e g e rig , H®Schopneyer, P ro d .In « d ian a Acad, S e i J5Z» 92 (1948)

120 H eintz Ann0 1210 ( 1858)

13o E .F is c h e r , ’’A nleitung zur D a rst. 0r g o P rap 0” ”YYydo9, 84 (1920)

Ja p o n ia ¿ 8, C.A. (1936) 84

16. Schm idt, Z e is e r , D ippold, B e r ic h te , 2402 (1937) 17. C z.T ro szk ie w icz , R0Bogoczek, P a t0 P o l0 39494 z dn0

26,111.1955

18. W.Haworth and YY.Jones, J.C hera.Soc, ( 1944) , 65

20. K irk , Othmer Encyklopedia o f Chemical Technology 21. C z.T ro szk iew icz , R.Bogoczek, P a t,P o l. 43135 z dnia

2 3 .IV .1956

(11)

Studium preparatyw ne u t le n ia n ia sk ro b i 8?

22. C .I a M e jlt r e t t e r , B .H .A lexan der, C .E .R isto In d u s tr . Enga Chem. 2782 (1953)

23« U .S . P a t. .2. 545o 184 (1951)

240 G er, P a t. 878, 863, CoA0 1957 r 10.123 25. U .S .P a t . 2, 257, 234

260 K i l i a n i , B e r ic h te , 55. 75 - 101

2?. R.Bogoczek P a t 0 P o l. "Sposób otrzymywania kwasu wi=

nowego" n r 42618 z dn. 2 3 .V II.1 9 5 7 r .

28. I,Kenyon and R .IIasek, l.D a v y , K0Broadbooks I.Iodem Chemical P ro c e sse s Vol I . New York 1950.

29. U .S . P a t. 2, 8o9, 989, O ct. 15, 1957

(12)

88 Romuald Bogoczek» Czesława Troszkiey/icz

P e 3 K) ^me

M3yneHMe npenapaTMBHoro okhcjichhji KyKypy3Horo Kpaxiwajia

#jia nojiyueHMH d-rjnoKOcaxapHoił ^khcjiotbi

CfleJiaHO #Be cepMM oKMCJieroiH KpaxMajia KyKypy3a a30TH0M

k h c j i o t o m # j i h nojiyneHMH d-rjiiOKOcaxapHOM k m c j i o t b i . IlepBaH cepMH onnpa.nacb Ha yMepeHHbiM ORMCJienino crM#pojiH30BaHHoro xpaxMajia TexHMHecKoił a30THoii k m c j i o t o h o pa3JiMHHoii KOHpeH- TpapMM ^bnepeMeHHbix KOJinnecTBax. BTOpaa cepna onnpajiacb Ha TpexKpaTHOM „ycTajibiM” o h m c ji c h m i o 20 %-Hoił a30THoił k m c j i o t o h

npMMeHeHHoił ^b pa3jiMHHbix KOJiMHecTBax. CaxapHyio KMCJiOTy ocajK^eHO M3 BO,n,Horo pacTBopa no# b m # o m KajibpneBOM ^{c o jim .} Bbi- xo# coSpaHO ^bTaSjnipbi. ^BnepBoii cepMM cojibHbiił jiynuiMM Teope- TMHeCKM BbIXO# paBHHJICH npM6jIM3MTeJIbHO 42 ^{% M}6bIJI nojiyneH Kor#a npMMeHeHo 17 %-Hyio asorayio KMCJiOTy ^bKOJinaecTBe 100 r

H N O 3 Ha 100 r KpaxMajia. ^{B o}BTopoił cepnn b b i x o # paBHajica 72 ^% TeOpHH ^BOTHOHieHMM ^K210 ^T^{H N O 3}Ha 100 ^T KpaXMaJia. IIOflCHM- T8HO TOJKe KOJIMHeCTBO MCnOJIb30BaHHOrO ^BpeaKpMM ^{H N O 3} ^MCO- SpaHo ^bTaSjiMuy.

(13)

Studium preparatyvm e u t le n ia n ia sk ro b i . . . . 89

EIN PRAPARATIVES STUDIUM ÜBER DIS OXYDATION DER MAIS

STÄRKE ZWEKS GEV/INNUNG DER ZUCKERSÄURE Romuald Bogoczek i Czeslaw a T roszk iew icz In s titu t f ü f O rganische der Technischen Hochschule

zu G liw ice

Han fü h rte zwei P rü fu n g sse rie n über d ie Oxydation der M aisstärke zur Polyoxylcarbonsäuren durch, wobei man d ie

¿emaligen Ausbeuten der d-Z uckersäure und den Verbrauch der S a lp e te r s ä u r e mass« Die e r s t e S e r ie b eru ch te au f der massigen Qxjrdation h y d r o ly s ie r te r S tä rk e mit S a lp e t e r säure von versch ieden er K on zen tration und v e r sc h ie d e ner Menge* D ie zw eite S e r ie beruhte au f d r e ifa c h e r " e r schöpfender" Oxydation mit 20% -iger S a lp e te r s ä u r e d ie auch in v e rsc h ie d e n e r Menge angewandt wurde« Die Zucker- saure wurde aus den Lesungen in Form des Kalzium S a lz e s abgeschieden« D ie Ausbeuten der Z uckersäure und der Ver

brauch der S a lp e te r s ä u r e i s t in T ab e lle n angegeben wor

den* Die g r ö s s t e Ausbeute in der e rste n S e r ie b etru g 42,; d*Th- S i e wurde mit 17%-ige^ S a lp e te r s ä u r e von 100 g UNO, Auf 100 g S ta rk e e r z i e l t . In der zw eiten S e r ie betrug d ie g r ö s s t e Ausbeute 72% d .T h «, d ie b e i 210 g HNO^ au f 100 g S tä rk e a n f i e l . \