ZOFIA MUZYCZKAJAK TO WYGRAĆ?

opracowany w ramach projektu

„Tworzenie programów nauczania oraz scenariuszy lekcji i zajęć wchodzących w skład zestawów narzędzi edukacyjnych wspierających proces kształcenia ogólnego w zakresie kompetencji kluczowych uczniów niezbędnych do poruszania się na rynku pracy”

dofinansowanego ze środków Funduszy Europejskich w ramach

Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, 2.10 Wysoka jakość systemu oświaty Warszawa 2019

SCENARIUSZ LEKCJI

Program nauczania matematyki dla szkoły podstawowej

ZOFIA

MUZYCZKA JAK TO

WYGRAĆ?

dr Anna Rybak

Agnieszka Ratajczak-Mucharska dr Beata Rola

Redakcja językowa i korekta – Editio Projekt graficzny i projekt okładki – Editio Skład i redakcja techniczna – Editio Warszawa 2019

Ośrodek Rozwoju Edukacji Aleje Ujazdowskie 28 00-478 Warszawa www.ore.edu.pl

Publikacja jest rozpowszechniana na zasadach wolnej licencji Creative Commons – Użycie niekomercyjne 4.0 Polska (CC-BY-NC).

https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.pl

3

Tytuł zajęć:

Jak to wygrać?

Dział w podstawie programowej:

Działania na liczbach naturalnych

Klasa:

V szkoły podstawowej

Czas realizacji:

45 minut

Cele

Cel główny: Praktyczne wykorzystanie własności podzielności liczb.

Cele szczegółowe (w przypadku uczniów ze SPE należy uwzględnić IPET/PDW):

Uczeń:

„

„ zna własności działań i potrafi przekazać ich sens,

„

„ dostrzega korzyści płynące ze stosowania własności liczb,

„

„ rozwija umiejętność wnikliwej obserwacji i wnioskowania,

„

„ rozwija umiejętność poszukiwania strategii wygrywającej,

„

„ zauważa sytuacje, w których może wykorzystać praktycznie strategię do wygrywania,

„

„ wyciąga wnioski dotyczące własności podzielności liczb,

„

„ zauważa zmiany w swojej dotychczasowej wiedzy i porównuje ją z poprzednią.

Cele wychowawcze (w przypadku uczniów ze SPE należy uwzględnić IPET/PDW):

„

„ wdrażanie do samodzielnej pracy,

„

„ wdrażanie do uważnego i krytycznego działania,

„

„ wdrażanie do staranności podczas wykonywania zadań,

„

„ kształtowanie przekonania o konieczności uzasadniania swojego zdania,

„

„ rozwijanie umiejętności współpracy w zespole,

„

„ rozwijanie aktywności poznawczej uczniów z uwzględnieniem ich indywidualnych potrzeb,

„

„ angażowanie uczniów w samodzielne wnioskowanie i poszukiwanie rozwiązań.

Metody prowadzenia lekcji:

dyskusja, metoda ćwiczeń praktycznych

Formy pracy:

jednolita, indywidualna, binarna

Środki dydaktyczne:

uczniowie – każdy uczeń przynosi pudełko zapałek/wykałaczek/patyczków; nauczyciel – plansza z wypisanym rosnąco ciągiem N₁ liczb naturalnych, slajd z pytaniami

Podstawę teoretyczną scenariusza stanowi konstruktywistyczna teoria uczenia się.

OPIS PRZEBIEGU LEKCJI:

CZĘŚĆ WSTĘPNA LEKCJI (8–10 minut):

„

„ powitanie, sprawdzenie, czy uczniowie przynieśli patyczki,

„

„ przypomnienie wybranych własności liczb naturalnych:

»„podzielność,

„

» występowanie liczb podzielnych przez 2, 3 itd. po ustawieniu wszystkich liczb naturalnych w ciąg (obserwacja i zaznaczenie na planszy położenia liczb w ciągu),

„

„ zapowiedź rozgrywek.

CZĘŚĆ WŁAŚCIWA LEKCJI (25–30 minut):

1. Nauczyciel przedstawia reguły gry:

Wysypujemy wszystkie patyczki. Nie musimy wiedzieć, ile ich jest.

a) z wysypanych zapałek/patyczków gracze na zmianę zabierają zapałki, b) każdy może wziąć jedną albo dwie,

c) wygrywa ten z zawodników, który zabiera ostatnią zapałkę (ostatnie dwie zapałki).

2. Uczniowie grają co najmniej dwa razy, zapisując, kto zaczynał daną rozgrywkę i kto wygrał.

3. Nauczyciel wyświetla pytania (podpowiedzi), nad którymi gracze muszą się zastanowić przy następnych kolejkach rozgrywek:

a) kto częściej wygrywa: czy ten, kto zaczyna grę, czy kolejność zbierania jest bez znaczenia?

b) który etap zbierania wymaga bardzo uważnego zachowania graczy?

c) jak przebiega kilka ostatnich ruchów – ile zapałek może zostać do zebrania?

d) może jednak jest jakiś sposób na wygrywanie?

4. Dalsza część lekcji przebiega według dwóch scenariuszy:

a) któryś z graczy znalazł i sprawdził strategię wygrywającą, referuje ją i uczniowie prowadzą dalsze rozgrywki według tych wskazań,

b) żaden gracz nie znalazł strategii wygrywającej – nauczyciel pomaga

przeanalizować końcowy fragment gry (wspólna obserwacja planszy): możliwą liczbę wszystkich zapałek i zapałek pozostałych do zebrania w ostatnich trzech ruchach – sposób zachowania graczy.

5. Sformułowanie poleceń strategii wygrywającej.

CZĘŚĆ KOŃCOWA LEKCJI (5 minut):

„

„ powtórzenie przez uczniów wskazówek: jak grać, żeby wygrać?

„

„ uporządkowanie klasy, pożegnanie.

5

Ocena ucznia ze SPE powinna uwzględniać jego możliwości oraz, jeżeli ma opracowany, jego indywidualny plan IPET/PDW. W przypadku pracy zespołowej i właściwie dobranych zadań ocena będzie się pokrywała z oceną zespołu.

Komentarz metodyczny

Kluczową obserwacją jest zauważenie (plansza), że liczba wszystkich zapałek jest albo podzielna przez trzy, albo przy dzieleniu przez trzy zostaje jeden lub dwa patyczki. Dalsze rozważania szybko prowadzą do odkrycia strategii „na każdym etapie dobierać do trzech zapałek w sumie” oraz ustalenie, czy lepiej rozpoczynać grę, czy być „tym drugim”.

W trakcie zajęć nauczyciel zwraca uwagę na dobór dzieci w zespołach, tak aby uczniowie tworzyli zróżnicowane pod względem możliwości pary (dwoje uczniów o mniejszych możliwościach edukacyjnych nie powinno być razem w parze).

Należy uwzględnić (przygotować) dodatkowe zadania dla uczniów o większych możliwościach edukacyjnych.

Jeżeli w klasie znajduje się dziecko (dzieci) z niepełnosprawnością, należy przygotować dodatkowe środki dydaktyczne uwzględniające daną niepełnosprawność dziecka.