Bożena Szewczul
Doktorat ks. Wiesława Kraińskiego
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 46/1-2, 259-261
2003
[3] Z ŻYCIA WYDZIAŁU 2 5 9
małżeńskiego. D la te g o też w dalszej kolejności rozważa problem nierozerw alności kontraktu i sakram entu, zatrzym ując się przy koncepcjach opow iadających się za rozdziałem pom iędzy kontraktem i sak ram entem oraz za ich nierozdzielnością.
W Z a k o ń c ze n iu rozprawy ks. dr G . D z i e r ż o ń podsum ow uje swe dociekania naukowe i form ułuje dalsze postulaty badaw cze dotyczące trudnego problem u w ka nonicznym prawie m ałżeńskim jakim jest niezd oln ość do zawarcia małżeństwa.
R ada W ydziału Prawa K an on iczn ego, biorąc pod uw agę pozytywną o c en ę roz prawy habilitacyjnej i c a łeg o dorobku n au k ow ego H abilitanta oraz wynik k o lo kwium habilitacyjnego, pod jęła uchw alę w spraw ie nadania ks. drowi G . D z i e r ż o ń o w i stop n ia n au k ow ego doktora hab ilitow an ego nauk prawnych w zakresie prawa kanoniczn ego.
D n ia 24.03.2003 r. C entralna K om isja ds. Tytułu N a u k ow ego i Stop ni N au k o wych zatw ierdziła uchw alę R ady W ydziału Prawa K an on iczn ego U n iw ersytetu Kardynała Stefana W yszyńskiego w W arszawie o nadaniu ks. G . D z i e r ż o no w i stop nia n au kow ego doktora hab ilitow an ego nauk prawnych w zakresie pra wa kanonicznego.
B o że n a S ze w c zu l
DO K TOR AT K S. W IESŁAW A K R A IN SK IE G O
D n ia 3 grudnia 2002 roku na W ydziale Prawa K an on iczn ego U n iw ersytetu Kardynała S tefana W yszyńskiego w W arszawie odbyła się publiczna ob ron a pracy doktorskiej ks. m gra W iesław a K raińskiego absolw en ta w sp om n ian ego wyżej Wy działu, kapłana d iecezji toruńskiej. D ok toran t przedłoży! R ad zie W ydziału roz prawę pt. S y m u la c ja c a łk o w ita zg o d y m a łż e ń s k ie j w o rze c ze n ia c h R o ty R z y m sk ie j p o d rz ą d a m i K o d e k su P ra w a K a n o n ic z n e g o z 1 9 8 3 ro k u napisaną pod kierunkiem ks. prof. dra hab. W ojciecha G óralsk iego. W charakterze recen zen tów wystąpili: ks. dr hab. Stanisław Paździor, prof. K U L oraz ks. dr hab. H enryk Stawniak, prof. UKSW.
Temat pracy jaki podjął ks. mgr W. Kraiński należy do w ciąż aktualnych i trud nych zarazem . W czasach obecnych problem symulacji całkow itej nabiera szcze gólnego znaczenia, gdyż zauw aża się wśród katolików zlaicyzow ane p od ch od zen ie do sakram entu m ałżeństw a. M ałżonk ow ie z różnych w zględ ów , kierując się e g o istycznymi celam i, mając na uw adze w łasn e racje i interesy wyrażają na zewnątrz swoją w o lę, która nie od p ow iad a ich w ew nętrznym intencjom . T oteż n ie traktują oni m ałżeństw a zg o d n ie z nauką K o ścioła katolick iego. Problem y te znajdują swe odzw ierciedlenie w w yrokach sąd ów kościeln ych i w licznych orzeczen iach Trybu
2 6 0 Z ŻYCIA WYDZIAŁU [4]
natu R oty R zym skiej. N atom iast trudność sam ej koncepcji całkow itej symulacji zgody m ałżeńskiej o d strony doktrynalnej p o leg a na tym, że w ykluczenie m ałżeń stwa nie zaw sze uw idacznia się na zew nątrz, lecz tkwi w e w nętrzu nupturientów , którzy w chwili zaw ierania m ałżeństw a taką decyzję podejm ują. Stąd każde opra cow anie tej d zied ziny oparte na orzecznictw ie R oty Rzym skiej służy p om o cą sę dziem u k o ścieln em u w łatwiejszym w ypracow aniu so b ie pew n ości m oralnej w tak trudnej kw estii.
C ałość rozprawy doktorskiej ks. mgra W. K raińskiego licząca 221 stron zawiera: spis treści, wykaz skrótów , bibliografię, w stęp, cztery rozdziały merytoryczne, zakoń czenie oraz trzy aneksy: aneks sform ułowanych tytułów spraw rozpatrywanych w związku z symulacją całkowitą zgody m ałżeńskiej przez R o tę Rzymską w latach 1984-1998; aneks zestaw ienia wyroków w poszczególnych latach okresu badaw cze go; aneks pon en sów wydających wyroki w sprawach symulacji całkowitej.
W e W stęp ie dysertacji D ok toran t uzasadnia wybór przedm iotu rozprawy, cha rakteryzuje je g o źródła i literaturę, określa c ele sw oich badań oraz m eto d ę w yko rzystaną do op racow ania tem atu.
W R o zd zia le I n oszącym tytuł: K o n c e p c ja sy m u la c ji c a łk o w ite j zg o d y m a łż e ń skiej, A u tor wyjaśnia pojęcie tejże symulacji zgod n ie z kan. 1101 §2 K PK /1983 o d nosząc ją d o aktu praw nego. N a stęp n ie przybliża p o d m io t symulacji całkowitej zgody m ałżeńskiej w relacji do przeszkody prawnej, form y kanonicznej i rzeczywi steg o w ykluczenia m ałżeństw a, czyli pozytywnym aktem woli.
R ozd ział II został p ośw ięcony odm ianom symulacji całkowitej zgody m ałżeń skiej. W pierw szej kolejności D ok toran t w skazuje na ujęcie w ykluczenia m a łżeń stwa w asp ek cie form alno-praw nym (in fieri). N astęp nie om aw ia ujęcie w yklucze nia m ałżeństw a jako w spólnoty życia (in f a c to esse). K olejne je g o dociek ania k on centrują się w o k ó ł szczegółow ych form całk ow itego w ykluczenia m ałżeństw a, ta kich jak: w ykluczenie sam ej w oli zawarcia m ałżeństwa; w ykluczenie osob y kontra henta; w ykluczenie jakiegok olw iek ud ziału w e w zajem nym przekazywaniu i przyj m ow aniu osob ow ym , aby stw orzyć m ałżeństw o; w ykluczenie jakiejkolw iek postaci m ałżeństwa; w łączen ie d o istoty m ałżeństw a elem en tó w obcych, które sprzeciw ia ją się w sp óln ocie życia i m iłości w ed le zam ysłu Stwórcy; zaw ieranie m ałżeństw a
p r o f o r m a pozbaw iając z g o d ę m ałżeńską w rycie jakiejkolw iek wartości; awersji przed jakim kolw iek m ałżeństw em oraz całkow itej symulacji m ałżeństwa; całk ow i tej symulacji m ałżeństw a, której podstaw ą jest w ykluczenie sakram entalności. P o szczególn e p ostacie sym ulacji całkow itej zostały ukazane w oparciu o wyroki R oty Rzym skiej.
W R ozd ziale III ks. mgr W. Kraiński podejm uje kw estię symulacji całkowitej zgody m ałżeńskiej w zestaw ieniu z innymi tytułam i n iew ażności m ałżeństw a m ieszczącym i się w obszarze k on sensu m ałżeń skiego. W tym m iejscu om aw ia sy
[5] Z ŻYCIA WYDZIAŁU 2 6 1
mulację całkow itą w relacji do n iezd o ln o ści d o zawarcia m ałżeństw a z przyczyn natury psychicznej, do b łęd u i pod stępu , symulacji częściow ej, przym usu i bojaźni.
W ostatnim - IV R ozd ziale zatytułowanym : D ow odzen ie sym ulacji całkow itej
zgody m ałżeńskiej p od jęto zagad n ien ie p od w ójn ego dom n iem an ia praw nego m ó
wiącego o tym, że m ałżeństw o cieszy się przychylnością prawa oraz że zew n ętrz nym znakom wyrażonym p od czas zaw ierania m ałżeństw a odp ow iada w ew nętrzna zgoda i u stalenie jaka była w ola sym ulanta. W dalszej kolejności D ok toran t o m a wia rodzaje dow odów ; zezn an ie sąd ow e i p ozasąd ow e sym ulanta, zeznan ia św iad ków, dok um enty i okoliczności.
O ryginalność podjętych przez A u tora badań p olega na prześled zen iu - w ra mach dysertacji doktorskiej - najn ow szego orzecznictw a R oty Rzym skiej w spra wach o n iew ażn ość m ałżeństw a dotyczących całkow itej sym ulacji zgody m ałżeń skiej. W ten sp osób D ok toran t zam ierzał w yp ełnić lukę istniejącą w literaturze ka non istycznej.
D ysertacja została oparta na szerokiej bazie źródłow ej, na którą składa się przede wszystkim 49 orzeczeń ratalnych wydanych po 1983 roku, K odeksy Prawa K anonicznego z 1917 i 1983 roku, dokum enty Sob oru W atykańskiego II, inne d o kumenty Stolicy A p ostolsk iej oraz opracow ania kanonistów .
Obaj recen zen ci ocen ili dysertację jako odpow iadającą w ym ogom stawianym rozprawie doktorskiej tak p od względem* merytorycznym jak i form alnym oraz stwierdzili, że stanow i ona ważny przyczynek do badań nad kw estią symulacji zg o dy m ałżeńskiej.
R ad a W ydziału Prawa K an on iczn ego UK SW , biorąc p o uw agę wyniki egzam i nu dok torskiego, w alor naukow y przed łożon ej pracy w łaściw y dla rozpraw dok tor skich, op in ie recen zentów oraz pozytywny wynik obrony, nad ała ks. W iesław ow i Kraińskiemu stop ień naukow y doktora nauk prawnych w zakresie prawa kan o nicznego.
