PERSPEKTYWY WYKORZYSTANIA SERPENTYNITÓW Z NAS£AWIC JAKO SUROWCA DO PRODUKCJI KAMIENI OK£ADZINOWYCH
S ³ o w a k l u c z o w e Nas³awice, serpentynit, agglomarmur, p³yty ok³adzinowe
S t r e s z c z e n i e
Serpentynity w Polsce wystêpuj¹ w obrêbie trzech izolowanych masywów zlokalizowanych w otoczeniu Gór Sowich na Dolnym Œl¹sku. Obecnie s¹ eksploatowane jedynie w NE czêœci masywu Gogo³ów-Jordanów, w miej- scowoœci Nas³awice. Z uwagi na silne spêkanie znajduj¹ zastosowanie jedynie jako surowiec do produkcji œredniej jakoœci kruszywa drogowego. Wiêksze bloki serpentynitów charakteryzuj¹ siê jednak niezrównanymi walorami dekoracyjnymi, znacznie przewy¿szaj¹cymi dostêpne w handlu serpentynity w³oskie, chiñskie i po³udniowo- -amerykañskie (tzw. marmury zielone lub „verde”).
Makroskopowo serpentynity z Nas³awic tworz¹ liczne odmiany barwne i teksturalne. Zwykle s¹ masywnymi ska³ami w ró¿nych odcieniach zieleni, pociêtymi licznymi ¿y³kami wype³nionymi w³óknistym zielonym chry- zotylem lub bia³ymi wêglanami. Czêsto powierzchnia ska³ upstrzona jest ciemnymi plamami minera³ów krusz- cowych. Z petrograficznego punktu widzenia s¹ to serpentynity antygorytowe lub antygorytowo-lizardytowo- -chryzotylowe o teksturach niepseudomorficznych. Ich parametry technologiczne charakteryzuj¹ siê du¿¹ zmien- noœci¹. Niektóre odmiany osi¹gaj¹ wytrzyma³oœæ na œciskanie powy¿ej 200 MPa i ca³kowit¹ mrozoodpornoœæ, przechodz¹c w odmiany o ma³ej wytrzyma³oœci i du¿ej nasi¹kliwoœci. Wiêkszoœæ niezwietrza³ych odmian jest zwiêz³a i ³atwo przyjmuje poler. Niestety, z³o¿ona historia tektonometamorficzna tych ska³ oraz ich urabianie materia³ami wybuchowymi jest przyczyn¹, dla której obecnie bardzo rzadko mo¿na napotkaæ bloki na tyle du¿e, by mo¿na by³o wytwarzaæ z nich p³yty ok³adzinowe lub galanteriê kamienn¹.
Zdaniem autorów serpentynity z Nas³awic mog³yby pos³u¿yæ do produkcji konglomeratów (agglomarmurów), czyli produktów bêd¹cych po³¹czeniem 95% ³amanego kamienia naturalnego i 5% ¿ywicy poliestrowej jako
³¹cznika. Wykazuj¹ one znakomite w³aœciwoœci mechaniczne, czêsto przewy¿szaj¹ce kamieñ naturalny wcho- dz¹cy w ich sk³ad. Ponadto produkcja konglomeratu mo¿e byæ prowadzona w warunkach kontroli jednoœci koloru i jakoœci. Niska jakoœæ kruszywa serpentynitowego obni¿a jego cenê, zatem bardziej op³acalna by³aby produkcja konglomeratów. Odpady mo¿na by przeznaczyæ do produkcji kruszywa.
