"Europejskie innowacje. Teoria i praktyka", red. Jerzy Babiak, Tadeusz Baczko, Warszawa, Bruksela 2011 : [recenzja]

Adam Jaskulski

"Europejskie innowacje. Teoria i

praktyka", red. Jerzy Babiak, Tadeusz

Baczko, Warszawa, Bruksela 2011 :

[recenzja]

Rocznik Integracji Europejskiej nr 5, 510-512

510

RIE5

’11

ponownie kwestie kulturowe, polityczne, ekonomiczne,a takżezwiązanez ekskluzją w wymia­ rze horyzontalnym i wertykalnym.

Rozdział szósty i dziesiąty zawierają analizę postaw euro sceptycznychbadanych partii. Do jej dokonania wykorzystany został modelbadania przedstawiony w częściteoretycznej,wroz­ dziale drugim. Cel stanowiw tym przypadkuzidentyfikowanie istoty eurosceptycyzmu, okre­ ślenie jego cech jakościowychoraz natężenia. Rozdziały teobrazują ponadto ewolucję postaw LPF i LPRoraz sposoby ich adaptacji doprocesów integracyjnych:przechodzenie zpozycji „twardego” w kierunku „miękkiego” eurosceptycyzmu (szczególnie w okresie udziałuw spra­ wowaniu władzy) oraz dążenie doobrony wypracowanego w toku procesów integracyjnychsta­ tus quo. Zaakcentowana zostaje przy tym rolaliderów partyjnych i ideologów, których myśl stanowiła źródło późniejszychprogramów.

W rozdzialesiódmym i jedenastymzastosowanyzostałprezentowany wczęściteoretycznej model badania eurosceptycyzmujako kwestii mobilizacyjnej. Istotąjest znalezienie odpowiedzi na pytanie, czy kwestia europejskastałasię elementem mobilizującymelektorat LPF i LPR w poszczególnychwyborach, a także podjęciepróby wyjaśnienia uwarunkowań tego stanu rze­ czy. Pod uwagę wziętowybory z lat 2002 i 2003 wHolandiioraz2001i 2005 wPolsce.Analiza dotyczyła strony popytui podażyna poziomiemikro oraz makro, tzn. strategiiwyborczych ba­ danych partii, preferencji wyborcówtych partii, postawopiniipublicznej wobec integracji euro­ pejskiej, funkcjonowania kwestii europejskiej w przestrzeni rywalizacji politycznej.

Część IVpoświęcona została analizie porównawczej badanych partii. Autorka wskazała tak elementy wspólne,jak i różnice między partiami. Porównanie to pozwoliłonaokreślenie podob­ nych mechanizmówiczynników leżących u podstaw rozwojuLPF LPR,a także na zdefiniowa­ nie wspólnego rdzeniaideologiczno-programowego,podobieństwi różnic w zakresie postaw eurosceptycznych,czy wdziedzinie partyjnych strategiiwyborczych. Wszystko to służyćmiało uwypukleniu ewentualnych wspólnych elementów, któreczynią eurosceptycyzm kwestią mobi­ lizacyjną dla elektoratów wspomnianych partii.

Omawiana publikacja, będąca zwieńczeniem badań prowadzonych w Polsce, Holandii i Niemczech(przy wsparciu ‘Nuffic’, DAAD i KAAD), stanowi niewątpliwie cenny wkład w dyskusjęnaukową, szczególnie zuwagi na rzetelność opracowania i bogactwo wykorzysta­ nych źródeł (literaturanaukowa, dokumenty, drukiulotne, biuletyny, materiałyaudiowizualne - w tym spoty wyborcze partii i zapisydebat, pochodzącez Pracowni DokumentacjiiBadań Życia Politycznego Instytutu Nauk Politycznychna UniwersytecieWrocławskim,Archiwum Partii PolitycznychISP PAN,Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen, Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, atakże zezbiorów własnych). Wnikliwość analizy, drobiazgo-wośćw przedstawianiu faktografii orazrefleksyjność czyniąjągodną polecenia pozycjąna ryn­ ku wydawniczym.

MARTA

ZOBENIAK

Europejskie innowacje.

Teoria i

praktyka,

red.

Jerzy

Babiak,

Tadeusz Baczko,

Warszawa-Bruksela

2011,

ss.

337.

Rozważania o wzroście gospodarczym i konkurencyjnościniepodzielnie łączą się dziśz po­ jęcieminnowacyjności. Gdy jedenaścielattemu rozpoczęto realizację Strategii Lizbońskiej „innowacje”, „innowacyjność”, „innowacyjny”, itp.na stałe zagnieździły się w dyskursie euro­ pejskim. CelemUE na początku XXIwieku byłostanie sięnajbardziej konkurencyjną gospo­ darkąna świecie, gdzie w realizacji tego celuinnowacje miały odegraćpierwszoplanową rolę.

RIE5’11

511

Cel nie został niestety zrealizowany, jednakżewtym okresie nastąpiłrozwój innowacji w skali europejskiejorazpolskiej.

Recenzowanapublikacjaprezentuje problematykę innowacji zarówno od stronyteoretycz­ nej, jak i praktycznej. Zastosowane podejściepozwala w sposób kompleksowy spojrzećna problem innowacji, dając szerszy obraz prezentowanejproblematyki. Dobórautorówposzczegól­ nych artykułów w publikacji, zarówno teoretyków i praktyków, także wpływanaróżnorodność spojrzeń w niejprezentowanych.

Wartykule otwierającym publikację prof.Zdzisław W. Puślecki analizujeniełatwą materię powiązań pomiędzy innowacyjnością a konkurencyjnością. Popierwsze,wskazana zostaje ko­ nieczność odejściaod liniowego modelu wdrażaniainnowacji, narzecz modelu sieciowego. Po drugie, w ocenia Autora, najważniejsze dla pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw jest wdraża­ nie innowacji, a to jest tylkomożliwe poprzez powiązanieprzedsiębiorstw z innymi aktorami systemu innowacyjnego, zeszczególnym zwróceniemuwagi na jakość tychpowiązań.

Artykuł prof. Wojciecha Piotra wskazuje na wpływpoziomu rozwoju kapitałuludzkiegona innowacyjnośćgospodarki,przedewszystkimprzez pryzmat innowacyjności poszczególnych przedsiębiorstw. Przedmiotem rozważań jesttakżepowiązanie kapitału ludzkiegoz kapitałem społecznym i organizacyjnym. Wocenia Autora dopiero synergiatych trzech rodzajów kapi­ tałów prowadzi do pełnejmożliwości oceny poziomukonkurencyjności danego przedsiębior­ stwa. Autor jednocześnie stawiadwie istotne tezy:pierwszastanowiąca, iżtak naprawdę u źródeł przewagi konkurencyjnejjest zawsze kapitał ludzki; drugą, że niepełne wykorzystanie poten­ cjałukapitału ludzkiego wiążesię z obsadzaniemstanowisk menadżerskichz klucza partyjnego. Autorki artykułu Społeczny duch innowacyjności a wzrost gospodarczy oraz Autorartykułu Innowacje to coś więcej niż badania i rozwój,wskazująna bardzoistotny problem dotyczący in­ nowacyjności, a odnoszący siędo coraz szerszego traktowaniatego pojęcia, wychodzącego stricte poza sferę nowoczesnych technologii. Kluczowym dla korzystania w przyszłości z owoców innowacyjności, jest zaszczepienie innowacyjności różnym aktorom społecznym i kształtowanietej cechy (bycia innowacyjnym) już od najmłodszych lat edukacji szkolnej.

Dr Marcin Apostołw swoim artykule potwierdzakonieczność promowania programu „Eu­ ropa2020”, jako kontynuacji Strategii Lizbońskiej. Autorzauważa nieefektywnośćpierwszego dziesięcioletniego programurozwoju UE,jednak uważa,że samaidea powinna przetrwać i być drogowskazem dla rozwoju całej UE oraz wskazuje na obszary, wktórychnależy obecnie po­ czynićszczególne wysiłki.

Jerzy Samborski poruszawswoim artykule bardzo istotny problem, jakim jestdemograficz­ na przyszłość Europy i Polski. Po pierwsze, zajmujesię podstawową kwestiąproblemową, czyli niżem demograficznym wEuropie iwPolsce. Podrugie, jako główny sposób zapobiegnięcia kryzysowi demograficznemu wskazujeimigrację doEuropy iPolski. Jako główny argument przemawiający za tym rozwiązaniem powołujeprzykładsukcesupolityki imigracyjnej Stanów Zjednoczonychoraz oparcia rozwoju innowacji właśnie na imigrantach. Autorzwraca także uwagę, że w przypadkuPolskiniemożemy ani mówić o polityce imigracyjnej, ani o polityce in­ tegracji imigrantów.

Prof. Maciej Walkowskiw swymartykulewskazujena trudną przyszłość Wspólnej Polityki Rolnejw zestawieniu z dążeniem UEdo inwestycji w innowacje. W oceniaAutora rozwój obsza­ rów wiejskich oraz polityka spójności nie mogą odbywaćsię kosztem inwestycji w innowacje, gdyż także te obszary mogązostać włączone w zakrespolityki innowacyjnej UE.

Dr hab. MirosławGrewiński wskazuje w swymartykule na koniecznośćdostosowania poli­ tyki społecznej do funkcjonowania w epoce postindustrialnej. Potrzebaposzukiwania nowych paradygmatówtej polityki kieruje analizęw kierunku m.in.: ekonomizacji, uspołecznienie, de­ centralizacji, menadżeryzacji polityki społecznej. Pomocne w reformie systemów poszcze­ gólnych państw członkowskichjest korzystanie z już nabytych doświadczeń przez innych członkówUE, dostosowującje do krajowychrealiów.

512

RIE5

’11

Paweł Sługocki w swoimtekście zajmuje się rolą samorządów regionalnych, naprzykładzie województwa lubuskiego, w zakresie wspieraniapolityki innowacyjnej.Autor odnosi się przede wszystkim doprzyjętych przezwładzewojewództwaprogramówiwskazuje naich elementy ukierunkowane na realizacje innowacyjnych inicjatyw. Ważną konstatacją o charakterze gene­ ralnym,jest stwierdzenie, że ramy prawne w którychfunkcjonują samorządywojewódzkie oraz możliwościfinansowe wynikające przede wszystkim z programów UE, umożliwiają prowadze­ nie władzompolskich regionów efektywnejpolityki na rzeczinnowacyjności.

Podobnątematykę podejmujęartykuł autorstwadra Arkadiusza Ptaka dotyczący roli inno­ wacji wrozwojulokalnym. Autor odwołując się doszerszego znaczenia pojęcia innowacji,pre­ zentuje wjaki to sposób, struktury lokalne mogą być nośnikiem innowacyjności. Analiza odbywa sięw odniesieniudo dwóchobszarówprzedsiębiorczości orazdemokracji lokalnej. Wskazuje także na możliwości finansowania takiejaktywności.

ArtykułProf. JerzegoBabiakaanalizujeproblematykę powiązania wpływu klastrów na roz­ wójinnowacyjności. Doświadczeniaamerykańskie, jak ieuropejskiej wskazująna wysoki po­ ziom sukcesu podejmowania tego typu współpracy. Niestetyidea ta wPolsce dopiero kiełkuje, obecnie mamy niewielką ilość tego typu inicjatyw. Za godneuwagi należy uznać zmianyprawne wprowadzone napoczątku 2011 roku, któreto dostosowałyprawo polskie do prawa UE, przede wszystkim zwiększając możliwości finansowania inicjatyw innowacyjnych, a tym samym wpływając na ułatwienie tworzenia klastrów w naszym kraju. Jednakże kluczowymi dlarozwo­ ju klastrów, zgodnie ztezą Autora, będązawsze działania oddolne,natomiastwładze centralne i samorządowe mogą to tylko ułatwiać.

Cześć druga publikacjikoncentrujesię na analizie poszczególnychcase-study i przykładów dobrych praktyk, gdzie Autorzyprezentują konkretneprzypadkizastosowania rozwiązań inno­ wacyjnych i podejścia innowacyjnego.Wczęści tej znajdują sięartykułydotyczące: Polskiej Przedsiębiorczości,wykorzystania funduszy kapitałowych do finansowaniainnowacyjnychin­ westycji ponadregionalnych i ponadkrajowych, sektora farmaceutycznegoi medycznego, poli­ tyki innowacyjnej w RFN, komercjalizacji innowacji, wykorzystania innowacji wkulturze i ochronie dziedzictwa narodowego, wspieraniaMSPw Austrii, roli CORDISw innowacjach i sektorze B+R, działalności w obszarze innowacji Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN i Sieci Naukowej MSN.

Poddając oceniecałościowej zawartośćrecenzowanej publikacji należy wystawić bardzo wysokąnotę. Publikacja zawiera bardzowielewysokiej jakości artykułów naukowych oraz w drugiej części analizy dotyczącepraktycznego wykorzystaniainnowacji.Pomimo, żeproble­ matyka innowacji jestobecna już oddłuższego czasu w polskiejliteraturze naukowej, tojednak z racji bardzodynamicznego rozwoju, nowej dziesięcioletniej strategii rozwoju UE oraz coraz większej liczby ciekawych przykładów stosowania innowacji w praktyce, niniejszapublikacja staje się ważną pozycją na rynkuwydawniczym wswojej tematyce.

ADAM

JASKULSKI

Unia

Europejska w stosunkach

międzynarodowych, red.

Marek

Rewizorski,

Warszawa

2011,

Wydawnictwo

„Difin

”, ss.

242.

Wejście w życieTraktatu z Lizbony,poprzedzonedługotrwałą procedurą ratyfikacyjną,spo­ wodowało przyznanieUnii osobowości prawnej, co nastąpiło równolegledolikwidacji Wspól­ noty Europejskiej. Uzyskanie przez Uniępodmiotowości prawnomiędzynarodowejsprawiło, że do historii odeszło określanie jej mianem „niezidentyfikowanego obiektupolitycznego” czy też