Przedmiotowy system oceniania z języka polskiego. w Szkole Podstawowej im. Prezydenta Gabriela Narutowicza. w Cząstkowie Mazowieckim

(1)

Przedmiotowy system oceniania z języka polskiego

w Szkole Podstawowej im. Prezydenta Gabriela Narutowicza w Cząstkowie Mazowieckim

I. Programy nauczania; podręczniki i ćwiczenia

W szkole podstawowej nauczanie języka polskiego odbywa się w oparciu o:

-Podstawę programową kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej;

-Między nami. Program nauczania języka polskiego w klasach IV–VIII szkoły podstawowej autorstwa: Joanny Piasta-Siechowicz, Agnieszki Łuczak, Anny Murdzek, Ewy Prylińskiej; Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe;

-podręczniki i zeszyty ćwiczeń z serii Między nami Gdańskiego Wydawnictwa Oświatowego.

II. Cele oceniania

1. Diagnozowanie umiejętności ucznia.

2. Informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć i postępach w tym zakresie.

3. Pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju i motywowanie go do dalszej pracy.

4. Dostarczanie rodzicom i nauczycielom informacji o postępach,

trudnościach i specjalnych uzdolnieniach ucznia.

(2)

5. Umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno-wychowawczej.

III. Obszary aktywności ucznia podlegające ocenie

1. Mówienie.

2. Czytanie tekstów pisanych i odbiór innych tekstów kultury.

3. Słuchanie.

4. Pisanie.

5. Nauka o języku.

IV. Ocenianie

1. Oceny bieżące, śródroczne i roczne oceny klasyfikacyjne z języka polskiego

ustala się według następującej skali cyfrowej:

a) stopień celujący – 6;

b) stopień bardzo dobry – 5;

c) stopień dobry – 4;

d) stopień dostateczny – 3;

e) stopień dopuszczający – 2;

f) stopień niedostateczny – 1.

Dopuszcza się możliwość ustalania ocen bieżących i śródrocznych według

następującej skali:

6-, 5+, 5-, 4+, 4-, 3+, 3-, 2+, 2-, 1+.

2. Dopuszcza się możliwość oceniania za pomocą „plusów” (+) i „minusów”

(-).

(3)

3. Nauczyciel na pierwszych zajęciach edukacyjnych z języka polskiego informuje uczniów o:

a) wymaganiach edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z realizowanego przez siebie programu nauczania;

b) sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów;

c) warunkach i trybie uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej z języka polskiego.

4. Uzyskanie powyższych informacji zostaje potwierdzone przez uczniów własnoręcznym podpisem na odpowiednim druku szkolnym przechowywanym w dokumentacji nauczyciela przedmiotu do końca danego roku szkolnego.

5. Oceny są jawne dla ucznia i jego rodziców.

6. Na wniosek ucznia lub jego rodziców nauczyciel uzasadnia ustalona ocenę.

7. Uczeń otrzymuje do wglądu na lekcji języka polskiego każdą sprawdzoną pisemną pracę kontrolną (kartkówka, sprawdzian, praca klasowa) oraz inne dokumenty dotyczące oceniania uczniów.

8. Uczeń ma prawo do robienia zdjęć i otrzymania kopii każdej pisemnej

pracy kontrolnej.

(4)

9. Wszystkie pisemne prace kontrolne oraz inne dokumenty dotyczące oceniania z języka polskiego są gromadzone i przechowywane przez nauczyciela przedmiotu przez dany rok szkolny.

10. Rodzice podczas zebrań i indywidualnych rozmów z nauczycielem języka polskiego otrzymują informacje o postępach i trudnościach ucznia w nauce oraz do wglądu wszystkie sprawdzone pisemne prace kontrolne oraz inne dokumenty dotyczące oceniania uczniów.

11. Rodzice mogą wykonywać zdjęcia każdej samodzielnej, sprawdzonej pracy kontrolnej lub otrzymać jej kopię.

12. Rodzice, przeprowadzenie indywidualnej rozmowy z nauczycielem języka polskiego oraz wgląd do wszelkich dokumentów dotyczących oceniania ucznia, potwierdzają własnoręcznym podpisem na właściwym druku szkolnym.

V. Narzędzia i warunki pomiaru osiągnięć

1. Pomiar osiągnięć uczniów odbywa się za pomocą następujących narzędzi:

a) prace klasowe (obejmują większą partię materiału, np. dział, dłuższą lekturę; zapowiadane są z tygodniowym wyprzedzeniem),

b) sprawdziany (obejmują materiał z nie więcej niż 5 jednostek lekcyjnych, zapowiadane są z tygodniowym wyprzedzeniem),

c) kartkówki (obejmują materiał z zadanej pracy domowej, bieżącej lub ostatniej lekcji, trwają do 15 minut, nie są zapowiadane),

d) odpowiedzi ustne, w tym:

- wypowiedzi na bieżącej lekcji,

- wypowiedzi na lekcji powtórzeniowej,

- wypowiedzi przygotowywane w domu,

(5)

- recytacje utworów poetyckich lub prozy, - technika czytania

e) prace domowe, f) aktywność na lekcji, g) przygotowanie do lekcji, h) praca w grupie,

i) zaangażowanie w pracę;

j) prace dodatkowe związane z blokiem humanistycznym, w tym np.

udział w konkursach, inscenizacjach, akademiach i imprezach szkolnych.

2. Częstotliwość pomiaru osiągnięć jest zależna od realizowanej partii materiału nauczania, jednakże minimum wynosi:

Forma aktywności Częstotliwość pomiaru

prace klasowe 2

sprawdziany 3

odpowiedzi ustne 1

pisemne prace domowe 2

obserwacja ucznia na bieżąco

prace dodatkowe zgodnie z zaangażowaniem ucznia udział w konkursach zgodnie z zaangażowaniem ucznia

3. W przypadku długotrwałej usprawiedliwionej nieobecności ucznia

minimalna liczba ocen bieżących może być mniejsza.

(6)

VI. Klasyfikacja śródroczna i roczna

1. Nauczyciel, na dwa tygodnie przed klasyfikacją, informuje uczniów o przewidywanych dla nich śródrocznych lub rocznych ocenach klasyfikacyjnych z języka polskiego.

2. Śródroczna i roczna ocena klasyfikacyjna z języka polskiego nie jest średnią arytmetyczną wszystkich ocen cząstkowych.

3. Śródroczna i roczna ocena klasyfikacyjna jest ustalana na podstawie wniosków nauczyciela z systematycznej obserwacji ucznia oraz uwzględnia hierarchię ważności poszczególnych elementów wchodzących w skład edukacji polonistycznej, jak również możliwości ucznia i jego zaangażowanie.

4. Decydujący wpływ na ostateczną ocenę śródroczną lub roczną mają samodzielne prace uczniów (kartkówki, prace klasowe i sprawdziany).

5. Uczeń może poprawić każdą przewidywaną ocenę roczną o jeden stopień.

6. Uczeń zgłasza chęć poprawy ustnie nauczycielowi języka polskiego w ciągu 2 dni od dnia uzyskania informacji o przewidywanej ocenie rocznej.

7. Poprawa następuje w ustalonym z nauczycielem terminie.

(7)

8. Poprawa oceny rocznej następuje na podstawie pracy pisemnej oraz odpowiedzi ustnej, obejmujących materiał nauczania z całego roku szkolnego.

VIII. Kontrakt z uczniami

1. Prace klasowe i sprawdziany są obowiązkowe.

2. Nauczyciel podaje termin oraz zakres pracy klasowej lub sprawdzianu z tygodniowym wyprzedzeniem i dokonuje odpowiedniego wpisu do e- dziennika danej klasy.

3. Przyjmuje się następujące kryteria procentowe oceniania sprawdzianów i prac klasowych:

1) stopień celujący: 100%- 98%

2) stopień bardzo dobry: 97%- 88%

3) stopień dobry: 87%- 75%

4) stopień dostateczny 74%- 50%

5) stopień dopuszczający 49%- 30%

6) stopień niedostateczny 29%- 0%

4. W ciągu 2 tygodni od oddania sprawdzonej i ocenionej pracy klasowej

uczeń ma prawo jeden raz pisać pracę poprawkową (na zajęciach

obowiązkowych).

(8)

5. W ciągu 2 tygodni od oddania sprawdzonego i ocenionego sprawdzianu, uczeń ma prawo jeden raz pisać sprawdzian poprawkowy (poza godzinami zajęć obowiązkowych).

6. Do dziennika zostają wpisane oceny z obu prac: właściwej i poprawkowej lub obu sprawdzianów (właściwego i poprawkowego) .

7. Nauczyciel przeprowadza jedną poprawę w terminie wspólnym dla całej klasy.

8. Taką pracę pisze również uczeń, który nie był obecny w dniu przeprowadzania pierwszej pracy klasowej lub pierwszego sprawdzianu.

9. Kartkówki nie muszą być zapowiadane.

10. Nie przewiduje się poprawiania kartkówek i odpowiedzi ustnych.

11. Nieusprawiedliwiona nieobecność ucznia na pracy klasowej lub sprawdzianie oraz praca niesamodzielna są równoznaczne z uzyskaniem przez niego oceny niedostatecznej i utratą prawa do poprawy.

12. Po, dłuższej niż tygodniowa, usprawiedliwionej nieobecności w szkole (choroba, przyczyny losowe) uczeń ma tydzień na uzupełnienie braków (prace domowe, notatki z lekcji).

W szczególnych przypadkach możliwe jest wydłużenie tego okresu.

13. Uczeń ma prawo zgłosić trzy razy w ciągu półrocza nieprzygotowanie do lekcji.

Przez nieprzygotowanie się do lekcji należy rozumieć:

(9)

a) brak pracy domowej;

b) brak zeszytu przedmiotowego lub zeszytu ćwiczeń;

c) niegotowość do odpowiedzi ustnej;

d) brak pomocy potrzebnych na lekcji.

14. Po wykorzystaniu określonego powyżej limitu, uczeń za każde nieprzygotowanie otrzymuje ocenę niedostateczną.

15. Nieprzygotowanie powinno być zgłoszone przez ucznia na początku lekcji, przed sprawdzeniem listy obecności.

16. Jeżeli uczeń nie wykorzysta w danym półroczu przysługujących mu trzech nieprzygotowań, wówczas w rozliczeniu na koniec półrocza lub roku szkolnego, otrzymuje dodatkową cząstkową ocenę celującą.

17. Uczeń ma obowiązek systematycznego prowadzenia zeszytu przedmiotowego.

Powinny znajdować się w nim zapisy wspólne, dokonane na lekcjach języka polskiego, notatki oraz prace domowe.

18. Wybrane przez nauczyciela prace domowe mogą być zapisywane na kartach papieru podaniowego i umieszczone w obwolucie dołączonej do zeszytu przedmiotowego.

19. Plusy i minusy dają, w rozliczeniu na koniec półrocza lub roku szkolnego, ocenę cyfrową:

trzy „+” - ocena bardzo dobra;

(10)

trzy „-„ - ocena niedostateczna.

20. Przedmiotowy system oceniania z języka polskiego podlega ewaluacji

na koniec roku szkolnego.

(11)

OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY IV

niedostateczny

 poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy czwartej uniemożliwia osiąganie celów polonistycznych

 uczeń nie potraﬁ wykonać zadań o niewielkim poziomie trudności dopuszczający

 poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy czwartej umożliwia osiąganie celów polonistycznych

 uczeń potraﬁ wykonać zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim poziomie trudności

dostateczny

 poziom zdobytych umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy czwartej pozwala na rozwijanie kompetencji ujętych w programie i wynikających z podstawy programowej

 uczeń wykonuje zadania teoretyczne i praktyczne typowe o średnim poziomie trudności ujętych w programie i wynikających z podstawy programowej

dobry

 uczeń poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności ujęte w programie nauczania i wynikające z podstawy programowej, rozwiązuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne i praktyczne bardzo dobry

 uczeń sprawnie się posługuje zdobytymi wiadomościami, rozwiązuje samodzielnie problemy teoretyczne i praktyczne ujęte w programie nauczania i wynikające z podstawy programowej, potraﬁ zastosować poznaną wiedzę do rozwiązywania zadań i problemów w nowych sytuacjach celujący

 uczeń biegle się posługuje zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych objętych programem nauczania i wynikających z podstawy programowej, proponuje rozwiązania nietypowe; jest twórczy, rozwija własne uzdolnienia

(12)

SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY IV

Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą.

Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:

I. Kształcenie literackie i kulturowe

SŁUCHANIE

 skupia uwagę na krótkich wypowiedziach innych osób

 reaguje na wypowiedzi innych werbalnie i niewerbalnie (mimiką, gestem, postawą)

 rozumie polecenia nauczyciela, wypowiedzi innych uczniów

 rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, przeprosiny

 wskazuje najważniejsze informacje w wysłuchanym niedługim tekście, zwłaszcza w jego warstwie dosłownej

 rozumie ogólny sens słuchanych utworów

CZYTANIE

 identyﬁkuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w prostych tekstach literackich oraz typowych sytuacjach znanych uczniowi z doświadczenia i obserwacji

 rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, przeprosiny

 wskazuje najważniejsze informacje w odpowiednich akapitach przeczytanego tekstu, zwłaszcza w dosłownej warstwie tekstu i wyrażone wprost

 rozumie dosłowne znaczenie wyrazów w wypowiedzi

 rozumie ogólny sens czytanych utworów

 stara się czytać teksty płynnie i poprawnie pod względem artykulacyjnym

DOCIERANIE DO INFORMACJI – SAMOKSZTAŁCENIE

 sprawdza pisownię wyrazu w słowniku ortograﬁcznym

ANALIZOWANIE I INTERPRETOWANIE TEKSTÓW KULTURY

 mówi o swoich reakcjach czytelniczych

 dostrzega zabiegi stylistyczne w utworach literackich, w tym funkcję obrazowania poetyckiego w liryce, z pomocą nauczyciela wskazuje epitet, porównanie, przenośnię, rymy

 wie, co tworzy rytm

 wskazuje wers, strofę, refren

 odróżnia ﬁkcję od rzeczywistości

 odróżnia elementy fantastyczne od realistycznych

 określa wybrane elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia

 rozumie rolę osoby mówiącej w tekście (narrator)

 zna cechy baśni i legendy

 wyodrębnia komiks, ﬁlm i spektakl spośród innych przekazów i tekstów kultury

(13)

II. Tworzenie wypowiedzi

MÓWIENIE

 nawiązuje i podtrzymuje kontakt werbalny z innymi uczniami i nauczycielem

 formułuje pytania i udziela prostych odpowiedzi pod względem konstrukcyjnym

 wypowiada komunikaty zawierające proste informacje

 wyraża wprost swoje intencje

 odróżnia sytuację oficjalną od nieoficjalnej i potrafi odpowiednio do sytuacji komunikacyjnej skierować prośbę, pytanie, odmowę, wyjaśnienie,

 stosuje zwroty grzecznościowe podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem

 mówi na temat, opowiada o obserwowanych zdarzeniach, akcji książki, ﬁlmu

 za pomocą kilku zdań opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę

 za pomocą kilku prostych zdań opisuje obraz, ilustrację, plakat

 stosuje wyrazy o znaczeniu dosłownym

 wygłasza tekst utworu z pamięci

PISANIE

 stosuje wielką literę na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na jego końcu

 zna podstawowe zasady dotyczące pisowni wielką literą oraz pisowni ó – u, rz – ż, ch – h

 dzieli wyrazy na sylaby, przenosi wyraz do następnego wersu

 uzupełnia prosty schemat, tabelę

 zna podstawowe zasady układu graﬁcznego listu prywatnego, dialogu, ramowego planu wypowiedzi i z pomocą nauczyciela zapisuje list, dialog, układa plan ramowy wypowiedzi,

 zapisuje kilkuzdaniowe opowiadanie odtwórcze

 za pomocą kilku prostych zdań tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci, zwierzęcia

 za pomocą kilku prostych zdań tworzy opis obrazu, ilustracji, plakatu

 stara się o estetykę zapisu wypowiedzi

III. Kształcenie językowe Stosuje wiedzę językową w zakresie:

 słownictwa (np. dobiera wyrazy bliskoznaczne oraz wyrazy pokrewne w rodzinę wyrazów)

 składni (konstruuje poprawne zdania pojedyncze, stosuje wielkie litery na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na końcu, rozróżnia zdania pojedyncze, złożone i równoważnik zdania, wskazuje orzeczenie w zdaniu, zna wypowiedzenia oznajmujące, rozkazujące i pytające)

 ﬂeksji (wskazuje czasowniki, rzeczowniki, przymiotniki i przysłówki w zdaniu, przy pomocy nauczyciela określa formę odmiennych części mowy, odróżnia części mowy odmienne od nieodmiennych

 fonetyki (zna alfabet, dzieli wyrazy na litery, głoski i sylaby)

(14)

Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dopuszczającą oraz:

SŁUCHANIE

 słucha innych i uczestniczy w rozmowie, zadaje pytania, odpowiada

 wybiera najważniejsze informacje z wysłuchanego tekstu, tworzy prostą notatkę w formie tabeli, schematu, kilkuzdaniowej wypowiedzi

 powtarza swoimi słowami ogólny sens usłyszanej wypowiedzi, opowiada fabułę usłyszanej historii

 rozpoznaje nastrój słuchanych komunikatów

CZYTANIE

 identyﬁkuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi

 określa temat i główną myśl tekstu

 oddziela informacje ważne od drugorzędnych

 wybiera potrzebne informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu

 wskazuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi

 rozpoznaje cechy życzeń, ogłoszenia, instrukcji, przepisu

 wskazuje części składowe wypowiedzi: tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie, posługuje się akapitami

 poprawnie artykułuje i akcentuje wyrazy, stosuje intonację zdaniową podczas głośnego czytania utworów

 wybiera odpowiednie informacje ze słownika ortograﬁcznego, encyklopedii, czasopisma, stron internetowych

 nazywa swoje reakcje czytelnicze

 nazywa zabiegi stylistyczne w utworach literackich (epitet, porównanie, przenośnia, rym), rozumie funkcję obrazowania poetyckiego w liryce

 dostrzega cechy wyróżniające teksty artystyczne (poetyckie i prozatorskie) oraz użytkowe

 odróżnia autora od osoby mówiącej w utworze

 określa i nazywa elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia

 wskazuje cechy baśni i legendy w utworze

 rozpoznaje elementy rytmu: wers, zwrotka, rym, refren

 zna pojęcia: gra aktorska, dekoracja, kostiumy, rekwizyty, inscenizacja, scena, widownia, próba

 przypisuje cechy bohaterom oraz ocenia ich postawy w odniesieniu do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość

 odczytuje sens utworów na poziomie semantycznym (dosłownym)

 odczytuje morał baśni

(15)

MÓWIENIE

 świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej

 dostosowuje wypowiedź do adresata i sytuacji, świadomie dobiera różne typy wypowiedzeń prostych i rozwiniętych, wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące

 formułuje pytania otwarte

 udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych

 wypowiada się w kilku logicznie ze sobą połączonych zdaniach na tematy związane z codziennością, otaczającą rzeczywistością, lekturą

 stosuje zwroty grzecznościowe i odpowiednie konstrukcje składniowe (np. tryb przypuszczający) podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem

 wskazuje wyrazy o znaczeniu dosłownym i metaforycznym

 składa życzenia, tworzy wypowiedź o cechach instrukcji, np. zasady gry

 wypowiada się w sposób uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne

 opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni

 dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne

 recytuje utwór poetycki, oddając jego ogólny nastrój i sens

 stosuje zasady poprawnej wymowy i akcentowania wyrazów rodzimych

 posługuje się pozawerbalnymi środkami wypowiedzi (mimiką, gestem)

PISANIE

 stosuje podstawowe zasady ortograﬁi dotyczące pisowni ó – u, rz – ż, ch – h i interpunkcji

 odróżnia nazwy własne od pospolitych i potraﬁ zastosować odpowiednie zasady dotyczące pisowni wielką literą

 dzieli wyrazy na głoski i litery, rozróżnia funkcję zmiękczającą i sylabotwórczą i w typowych przykładach

 konstruuje i zapisuje kilkuzdaniowe wypowiedzi poprawne pod względem logiczno- składniowym

 używa wypowiedzeń pojedynczych i złożonych

 w zależności do adresata i sytuacji świadomie dobiera wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące

 zapisuje pytania otwarte

 udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych

 samodzielnie zapisuje dialog

 dzieli wypowiedzi na części kompozycyjne

 tworzy ramowy plan wypowiedzi

 układa opowiadanie odtwórcze

 redaguje notatkę w formie prostego schematu, tabeli, planu

 zapisuje prostą instrukcję, np. przepis kulinarny, zasady gry

 tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci, zwierzęcia, obrazu,

 ilustracji, plakatu, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni

 w liście prywatnym, dialogu, zaproszeniu stosuje odpowiedni układ graﬁczny

III. Kształcenie językowe

(16)

 Stosuje wiedzę językową w zakresie:

* słownictwa (wykorzystuje wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne w tworzonym tekście, tworzy rodzinę wyrazów)

* składni (konstruuje zdania pojedyncze proste i rozwinięte oraz wypowiedzenia złożone i równoważniki zdań, używa różnych typów wypowiedzeń:

oznajmujących, rozkazujących, pytających, wykrzyknikowych)

* ﬂeksji (określa formę gramatyczną czasowników, rzeczowników, przymiotników;

łączy wypowiedzenia składowe za pomocą spójnika w wypowiedzenie złożone;

poprawnie zapisuje formy bezokoliczników oraz formy rodzaju męskoosobo- wego i niemęskoosobowego czasowników w czasie przyszłym i przeszłym)

* fonetyki (wykorzystuje umiejętność dzielenia wyrazów na sylaby przy przeno- szeniu wyrazów do następnej linijki)

 stosuje zasady estetycznego zapisu tekstu

Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dostateczną oraz:

SŁUCHANIE

 koncentruje uwagę podczas słuchania dłuższych wypowiedzi innych, a zwłaszcza odtwarzanych utworów

 odróżnia informacje ważne od mniej ważnych

 na podstawie słuchanego tekstu tworzy samodzielną notatkę: rysuje plan, ilustracje do tekstu, formułuje pytania

 właściwie odbiera intencje nadawcy komunikatu

 odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich

CZYTANIE

 wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio

 rozumie funkcję akapitu

 oddziela informacje ważne od drugorzędnych

 wybiera i wykorzystuje informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu

 wskazuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi oraz samodzielnie tłumaczy przenośne znaczenie wybranych wyrazów, związków wyrazów w wypowiedzi

 wskazuje typowe elementy konstrukcyjne i stylistyczne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach

 rozumie funkcje części składowych wypowiedzi: tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie

 głośno czyta utwory, uwzględniając zasady poprawnej artykulacji i intonacji

 wybiera informacje niewyrażone wprost z różnych źródeł, np. czasopism, stron internetowych

 uzasadnia swoje reakcje czytelnicze

 analizuje elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia

 identyﬁkuje baśń i legendę

(17)

 rozumie podstawową funkcję wersu, zwrotki, rymu

 rozumie funkcję akapitu jako logicznie wyodrębnionej całości w tekście

 objaśnia znaczenia porównań i przenośni w tekście

 wyodrębnia elementy dzieła ﬁlmowego, odróżnia ﬁlm animowany i aktorski

 charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość

 odczytuje przesłanie utworu

MÓWIENIE

 przedstawia własne zdanie w rozmowie

 świadomie dobiera intonację zdaniową

 udziela odpowiedzi w formie krótkiej wypowiedzi

 uczestniczy w rozmowie związanej z lekturą, ﬁlmem czy codziennymi sytuacjami

 łączy za pomocą odpowiednich spójników współrzędne związki wyrazowe w zdaniu

 wypowiada się w roli świadka i uczestnika zdarzeń

 stosuje poprawne formy gramatyczne rzeczownika, przymiotnika, czasownika

 gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw

 wypowiada się logicznie i w sposób uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje

wyrazy określające następstwo czasowe, zwłaszcza przysłówki

 w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo służące do formułowania ocen, opinii, emocji i uczuć

 objaśnia znaczenia dosłowne i metaforyczne wyrazów

 odróżnia wyrazy pokrewne od synonimówwygłasza tekst poetycki z pamięci, posługując się pauzą, barwą głosu

 stosuje się do zasad właściwego akcentowania wyrazów i intonowania wypowiedzeń

PISANIE

 stosuje poznane zasady ortograﬁi dotyczące pisowni ó – u, rz – ż, ch – h i interpunkcji oraz potraﬁ je zastosować w sytuacjach nietypowych (np. wykorzystać wiedzę o wyrazach pochodnych i rodzinie wyrazów)

 w kilkuzdaniowych wypowiedziach związanych z lekturą, ﬁlmem czy codziennymi sytuacjami łączy za pomocą odpowiednich spójników współrzędne związki wyrazowe i stosuje się do zasad interpunkcji

 w wypowiedziach stosuje poprawne formy gramatyczne rzeczownika, przymiotnika, czasownika



w tekstach świadomie stosuje wyrazy bliskoznaczne

 w wypowiedziach gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw

 układa życzenia, zapisuje przepis, instrukcję, ogłoszenie

 stosuje akapit jako znak logicznego wyodrębnienia fragmentów wypowiedzi

 pisze logiczne i uporządkowane pod względem chronologicznym opowiadanie, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe, zwłaszcza przysłówki; opowiada z perspektywy świadka i uczestnika zdarzeń

 zapisuje dialog w opowiadaniu

 w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę,

obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć

 dostrzega błędy ortograﬁczne i interpunkcyjne w tworzonej wypowiedzi i je poprawia

(18)

 Umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie:

* słownictwa (wzbogaca tworzony tekst wyrazami bliskoznacznymi i przeciwstawnymi)

* składni (stosuje różnorodne typy zdań: pojedyncze i złożone oraz równoważniki; celowo używa różnych typów wypowiedzeń: pytających, oznajmujących, wykrzyknikowych, rozkazujących w zależności od sytuacji komunikacyjnej; stosuje się do zasad poprawnej interpunkcji)

* ﬂeksji (używa odmiennych części mowy w poprawnych formach)

* fonetyki (stosuje wiadomości z zakresu podziału wyrazów na litery, głoski i sylaby w poprawnym ich zapisie)

Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dobrą oraz:

SŁUCHANIE

 przekazuje treść wysłuchanych wypowiedzi

 odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów prozatorskich i poetyckich

 wyraża swoje zdanie na temat wysłuchanego komunikatu

 nazywa intencje nadawcy komunikatu

CZYTANIE

 wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio i wykorzystuje je w wypowiedzi np. opisującej lub oceniającej postać ﬁkcyjną lub rzeczywistą

 oddziela informacje ważne od drugorzędnych i wykorzystuje je w odczytywaniu znaczeń dosłownych i przenośnych

 odczytuje i wykorzystuje treści zawarte w artykule, instrukcji, przepisie, tabeli, schemacie i notatce

 wskazuje i odczytuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi

 wskazuje typowe elementy konstrukcyjne i stylistyczne w życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach

 ma świadomość konstrukcji wypowiedzi i rozumie funkcje takich części składowych wypowiedzi, jak tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie

 głośno czyta utwory, wykorzystując umiejętność poprawnej artykulacji i intonacji, aby oddać sens odczytywanego tekstu

 wybiera informacje wyrażone pośrednio w różnych źródłach, np. czasopismach, stronach internetowych; konfrontuje je z innymi źródłami

ALIZOWANIE I INTERPRETOWANIE TEKSTÓW KULTURY

 konfrontuje swoje reakcje czytelnicze z innymi odbiorcami

 objaśnia funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w utworze epickim

 wykorzystuje wiedzę na temat wersu, zwrotki, rymu do interpretacji utworu

 objaśnia funkcję epitetów, porównań i przenośni w tekście

(19)

 wyróżnia wśród przekazów audiowizualnych programy informacyjne, rozrywkowe, reklamy

 charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość; konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi doświadczeniami

MÓWIENIE

 uzasadnia własne zdanie w rozmowie, podaje odpowiednie przykłady, stosuje się do reguł grzecznościowych

 rozpoczyna i podtrzymuje rozmowę na temat lektury czy dzieła ﬁlmowego

 udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym

 w rozmowie związanej z lekturą, ﬁlmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy związane z omawianą tematyką

 poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego w czasie przeszłym i przyszłym

 w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła

 interpretuje przenośne treści utworów poetyckich przewidzianych w programie nauczania

 zaznacza akcenty logiczne, stosuje pauzy, dostosowuje tempo recytacji do treści utworu

 wzbogaca komunikat pozawerbalnymi środkami wypowiedzi

 dokonuje samokrytyki wypowiedzi i doskonali ją pod względem konstrukcji i języka

PISANIE

 komponuje poprawne pod względem ortograﬁcznym, interpunkcyjnym, ﬂeksyjnym, składniowym wypowiedzi o przejrzystej, logicznej kompozycji z uwzględnieniem akapitów

 uzasadnia własne zdanie, podaje odpowiednie przykłady, np. z lektury

 udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym

 w wypowiedziach związanych z lekturą, ﬁlmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy związane z omawianą tematyką

 komponuje i przekształca plan wypowiedzi

 pisze opowiadanie twórcze, list z perspektywy bohatera, baśń

 w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła dokonuje samodzielnej autokorekty napisanego tekstu

 Sprawnie stosuje wiedzę językową w zakresie:

* słownictwa (dba o poprawność słownikową tworzonych wypowiedzi, odpowiednio dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne, wzbogacając tekst w zależności od formy wypowiedzi i sytuacji komunikacyjnej)

* składni (tworzy ciekawe pod względem składniowym wypowiedzi, stosuje się do zasad poprawności logiczno-składniowej, dba o poprawną interpunkcję wypowiedzeń złożonych)

* ﬂeksji (w wypowiedziach stosuje w poprawnych formach odmienne i nieodmienne części mowy przewidziane w programie nauczania, w tym poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego w czasie przeszłym i przyszłym)

* fonetyki (biegle stosuje wiadomości z zakresu fonetyki i wykorzystuje je w poprawnym zapisie wyrazów)

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę bardzo dobrą oraz:

(20)

I. Kształcenie literackie i kulturowe SŁUCHANIE

odczytuje i wyjaśnia przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich

CZYTANIE

 czyta ze zrozumieniem na poziomie semantycznym i krytycznym, również teksty spoza listy lektur

 wykorzystuje treści zawarte w artykułach, instrukcjach, przepisach, tabelach, schematach i notatkach w tworzeniu własnych wypowiedzi

 odczytuje głośno utwory poetyckie i prozatorskie i je interpretuje

DOCIERANIE DO INFORMACJI- SAMOKSZTAŁCENIE

 wybiera i wykorzystuje informacje z różnych źródeł (np. czasopism, stron internetowych) we własnych wypowiedziach o charakterze informacyjnym lub oceniającym

 porównuje funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w różnych utworach epickich

 wskazuje elementy baśni i legendy w innych tekstach kultury

 dostrzega różnice między celem programów informacyjnych, rozrywkowych, reklam

 odnosi się do postaw bohaterów ﬁkcyjnych i opisuje otaczającą ich rzeczywistość

II. Tworzenie wypowiedzi MÓWIENIE

 przedstawia własne stanowisko w związku ze sposobem rozwiązania problemu, wykonania zadania

 podejmuje rozmowę na temat przeczytanej lektury/dzieła także spoza kanonu lektur przewidzianych programem nauczania w klasie czwartej; omawia je w odniesieniu do innych dzieł także spoza kanonu lektur

 interpretuje metaforyczne i symboliczne treści utworów literackich i plastycznych

PISANIE

 tworzy samodzielne wypowiedzi cechujące się ciekawym ujęciem tematu, poprawną konstrukcją oraz właściwym doborem środków językowych

 wykazuje się szczególną dbałością o poprawność ortograﬁczną, interpunkcyjną,

 ﬂeksyjną i składniową oraz estetykę zapisu wypowiedzi

 świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści materiałowych przewidzianych programem nauczania słownictwa, składni, ﬂeksji i fonetyki

(21)