Szczypta (al)chemii i nauk

Szczypta (al)chemii i nauk pokrewnych

... dla humanistów

Wojciech Grochala

Uniwersytet Warszawski

Centrum Nowych Technologii

(AL)CHEMIA

Meta-nauka?

–500

Demokryt z Abdery 460–370 BC Leucyp z Miletu

V w. BC

John Dalton 1766–1844

500 1000 1500 2000

0

(…) 2000 lat!

Robert Boyle 1627–1691 horror vacui

ZOSIMUS (AL)CHEMISTA

Pokłosie upadku kultu Słońca…

30 BC Kleopatra†

33 AD Alexandria chrzest 200 AD CENTRUM chrześc.

KRYZYS Cesarstwa NAJAZDY barbarz.

330 AD Konstantynopol 2- gim centrum władzy (Nova Roma)

 … 1054 Schizma Wsch.

Zosimos z Panapolis III/IV w. AD

Żyzny Półksiężyc Ok. 3 katarakty

Zmierzch tradyc. religijności

EGIPSKA TRADYCJA SPEKULACJI

Klimat sprzyjający odmienności

 wewnętrznie sprzeczne odmiany kultu słonecznego

 fantastyczne scenariusze życia pozagrobowego

 różnorodność wierzeń w różnych ośrodkach – stymuluje podejrzliwość Rozkwit:

 Arianizm

 Gnostycyzm

 Manicheizm

 Hermetyzm

 Monastycyzm Ojców Pustyni

 … (kosciół koptyjski)

Człowiek: niespójny konglomerat -ciała

-duszy

-ducha (pneumy);

jego prawdziwą jaźnią jest pneuma, równie obca światu, jak Bóg (hebr. Prawdziwe Imię).

Celem życia jest przebudzenie odrętwiałej pneumy i uwolnienie jej z więzów Losu i świata, aby wrócić do Boga. Potrzebne są do tego: wiedza,

objawienie, iluminacja co do natury "ja", Boga i świata.

Eksperyment, SEN, APOKRYFY!

HERMETYZM

Klimat sprzyjający holizmowi

 Hermetyzm zakłada jedność i niepodzielność universum, w którym wydarzenia zachodzą synchronicznie na

wszystkich jego poziomach

 Mikro- vs. makrokosmos

 Poziom duchowy, materialny i aspekt zmysłowy naczyniami połączonymi

 zasady zachowania (materii i energii) = przepływy

 Poza Egiptem współzawodniczył z chrześcijaństwem (Pierwotne Logos)

 Część “renesansowej myśli mistycznej”

 Wpływ nawet na Newtona

Spuścizna Platona & Żydów Aleksandryjskich

KOWALE & in. W APOKRYFACH

Naukowcy potomkami Azazela

“A w owych czasach, również i potem, gdy synowie boży (obserwatorowie, grigori) obcowali z córkami ludzkimi, byli na ziemi olbrzymi (nefilim), których im one rodziły. To są mocarze, którzy z dawien dawna byli sławni. ” Genesis 6,4 (~950 BC)

1 Ks. Enocha 6-9 (~300 BC), usunięta IV AD z Kanonu Wybrane przez siebie kobiety upadli aniołowie (200) nauczyli czarów i zaklęć:

Azazel przekazał ludzkości wiedzę o kowalstwie i jubilerstwie oraz o sztuce malowania ciała, Amezarak nauczył ludzi zaklinania i zielarstwa,

Armaros sztuki przeciwstawiania się magii, Barakiel przekazał wiedzę o astrologii,

Kokabiel wykształcił złowieszczów, Tamiel zaś astrologów,

Asradel wyjawił tajemnice Księżyca.

The whole earth has been corrupted through the works that were taught by Azazel: to him ascribe all sin.

— 1 Enoch 10:8

Mircea Eliade "Kowale i alchemicy", wyd. Aletheia, Warszawa 2007

ZOSIMUS: ZADANIA (AL)CHEMII

Prawdziwa Natura Wszechrzeczy

Study of:

“the composition of waters, movement,

growth,

embodying and disembodying, drawing the spirits from bodies

and bonding the spirits within bodies.”

SZTUKA PRZEMIAN (transmutacji)

(AL)CHEMIA

ZOSIMUS: ZADANIA (AL)CHEMII

Prawdziwa Natura Wszechrzeczy

Study of:

“the composition of waters, movement,

growth,

embodying and disembodying, drawing the spirits from bodies

and bonding the spirits within bodies.”

SZTUKA PRZEMIAN (transmutacji)

(AL)CHEMIA

PRZEMIANY – KLASYCZNIE

RELACJE – NIE PRZEMIANY

ZOSIMUS SPIRYTUALISTA

Spod znaku retorty i tygla

Typowa destylacja: 50-60%

Destylacja frakcyjna: 95.6%

Destylacja azeotropowa: 100%

PARACELSUS: test spaleniowy PRAWDZIWA Natura Rzeczy (skryta w Wodzie)

“drawing the spirits from bodies

and bonding the spirits within bodies”

Pierwsza opisana destylacja wódki

ZOSIMUS O TRADYCJI &

TRANSMUTACJI

Niebo – Ziemia (kolumna niebios)

“There are two sciences and two wisdoms, that of the Egyptians and that of the Hebrews, which latter is confirmed by divine justice”

“As the sun is, so to speak, a flower of the fire and (simultaneously) the heavenly sun, the right eye of the world, so copper when it blooms—that is when it takes the color of gold, through purification—becomes a

terrestrial sun, which is king of the earth, as the sun is king of heaven”

ZOSIMUS O TRADYCJI &

TRANSMUTACJI

Niebo – Ziemia (kolumna niebios)

“There are two sciences and two wisdoms, that of the Egyptians and that of the Hebrews, which latter is confirmed by divine justice”

“As the sun is, so to speak, a flower of the fire and (simultaneously) the heavenly sun, the right eye of the world, so copper when it blooms—that is when it takes the color of gold, through purification—becomes a

terrestrial sun, which is king of the earth, as the sun is king of heaven”

DESTYLACJA & TRANSMUTACJA

Alchemik – kapłanem

oczyszczające opary rtęci i siarki = woda święcona

transformacja Pb & Cu w Ag & Au – wewn. proces oczyszczenia i odkupienia

transsubstancjacja ogień i woda (+olej)

KAMIEŃ FILOZOFICZNY

Eliksir, tynktura, magiczny kamień

Wieczne życie & reinkarnacja (transmutacja człowieka)

ŻYCIE, SMIERĆ & REINKARNACJA

Eliksir, tynktura, magiczny kamień

Właściwe:

- składniki, proporcje - czas, układ planet, etc.

Judah Loew ben Bezalel

ha Adamah = ziemia (powstał z mułu ziemi)

SMOK (wąż)

zmeu = zmej = zemlja

KOLORY STOPÓW

PRZY ODROBINIE CHĘCI…

Nie wszystko złoto, …

Au Cu-Zn Fe-S

PRZY ODROBINIE CHĘCI…

Nie wszystko złoto, …

Au Cu-Zn Fe-S

CELE: podsumowanie

Dream, dream, dream…

chrysopoeia panacea alkahest

W czym przetrzymy wać???

uniwersalny rozpuszczalnik

√

HOLIZM & SYMBOLIKA

Ukryta Jednia Świata

Mars Wenus

NIEOCZEKIWANE REAKCJE

A-na-li-zuj

Hg S HgS

ARCYHOLIZM

Integra Natura

ARCYHOLIZM, c.d.

Integra Natura (Big Bang…)

"Pierwiastki", planety, dni tygodnia, organy ciała, charaktery, kamienie, symbole, liczby, kwiaty, zwierzęta, procesy, SŁOWA (kabała)

SEKRETNY JĘZYK

Język rzemiosła (cech) i nauki

(…)  masoneria

ARABOWIE

(Al)chemia – czarna magia

średn. łacina: alchymia

arabski al-kīmiyā’ (ءايميكلا‎‎)‘ kamień fil.)

późna greka chēmeía (χημεία), chēmía (χημία) (czarna magia)

wczesna greka Chēmia (Χημία) (Egipt)

egipski: Egipt to kēme (‘czarna ziemia’, kontrast do piasku pustynnego)

Arabski Leonardo

Chemia – czarna magia

• ~3000 traktatów

• Opisuje takwin – stworzenie sztucznego życia (posłuszne skorpiony, węże, itp.)

• Metale składają się z Hg i S w różnych proporcjach (ale nie zwykłych pierwiastków, lecz filozoficznych)

• Szuka al-iksir (katalizatora) do przemian metali

• Podejście ilościowe i eksperymentalne (metodologia)

• Ekwiwalent kwasu i zasady

1144: arabski traktat o alchemii przetłumaczony w Europie…

Jābir ibn Hayyān (Geber) 721–815 AD

Europa, Indie, Chiny

Fenomen ogólnoświatowy

EUROPA

• 1317: Jan XXII zakazuje obietnic transmutacji przez fałszywych alchemików

• 1403: Henryk IV angielski opodatkowuje alchemikow – licencja na transmutacje INDIE

• Stworzenie boskiego ciała (divya-dehamoraz) oraz nieśmiertelności cielesnej (jīvan-mukti)

• Hg – nasienie boga Śivy, S – krew menstruacyjna bogini Devī (!) CHINY

• IX w. – odkrycie przez alchemików czarnego prochu (anty-nieśmiertelność)

• 5 pierwiastków (Wu Xing); magiczna liczba 5 (kosmologia)

• Wielki Eliksir Nieśmiertelności

• Medycyna, qi, akupunktura, taoism, feng shui

Europa, Indie, Chiny

Fenomen ogólnoświatowy

EUROPA

• 1317: Jan XXII zakazuje obietnic transmutacji przez fałszywych alchemików

• 1403: Henryk IV angielski opodatkowuje alchemikow – licencja na transmutacje INDIE

• Stworzenie boskiego ciała (divya-dehamoraz) oraz nieśmiertelności cielesnej (jīvan-mukti)

• Hg – nasienie boga Śivy, S – krew menstruacyjna bogini Devī (!) CHINY

• IX w. – odkrycie przez alchemików czarnego prochu (anty-nieśmiertelność)

• 5 pierwiastków (Wu Xing); magiczna liczba 5 (kosmologia)

• Wielki Eliksir Nieśmiertelności

• Medycyna, qi, akupunktura, taoism, feng shui

ZASADY (chemia, medycyna)

Współczesna alchemia: zielarstwo

Allopathy Homeopathy

similar similar

similar dissimilar

Vide: Ludwik Hirszfeld & bakterie.

PL WKŁAD

DIVI LESCHI GENUS AMO

Michał Sędziwój 1566–1636

„Novum Lumen Chymicum” 1604

Odkrywca tlenu (z KNO₃)

Książka do 1778 r. 53 wydania (!)

Korzystali z niej Newton i Lavoisier; Newton – rozszczepienie światła = alchemia korpuskuł

Sendivogius Polonus

NÓŻ W PLECY ALCHEMII

Zdarzenia krytyczne

Robert Boyle 1627–1691

„The Sceptical Chymist” 1661

• ILE PIERWIASTKÓW?

• CO JEST PIERWIASTKIEM?

• Boyle would note the place in which the experiment was carried out, the wind characteristics, the position of the Sun and Moon, and the

barometer reading, all just in case they proved to be relevant

• 1720: rozróżnienie między chemią i alchemią (~metafizyka vs. fizyka)

Równania reakcji chemicznych (1615) jatrochemia

Jean Beguin 1550–1620

„Tyrocinium Chymicum” 1610

Ostatnia “transmutacja” (1828)

“Nieudacznik”

Friedrich Wöhler 1800–1882

cyjanian amonu mocznik

Początek chemii organicznej!

+NH ₃

CO ₂ + H ₂ O  H ₂ CO ₃

Bezdroża eteru i cieplika

Czy "niebytu nie ma"?

Fluktuacje próżnii

& elektrodynamika kwantowa

& czarna energia James C. Maxwell

1831–1879

Dymitr Mendelejew 1834–1907

Albert A. Michelson 1852–1931

(Strzelno) 1887 exp.

Prawdziwa transmutacja (1941)

Współczesna alchemia

chrysopoeia (transmutacja

w złoto)

202

Hg + n →

Au +

α

Zamiast zakończenia

2015

“The Alchemy Journal is devoted to the Divine Art, Celestial Agriculture, the Mother of all Science and Wisdom, the ancient Art of Transformation: the Great Work as known by many names.”