Bulimia – choroba naszego wieku
1. Cele lekcji
Cel ogólny: Akceptacja własnego ciała.
a) Wiadomości
• Uczeń wie, co to jest bulimia.
• Uczeń zna przyczyny bulimii.
• Uczeń zna skutki bulimii.
b) Umiejętności
• Uczeń potrafi opisać główne cechy choroby.
• Uczeń uświadamia sobie, które części ciała zaniedbuje.
2. Metoda i forma pracy
Metoda pracy:
• Łańcuch skojarzeń
• Zabawa
• Wykład
• Zdania niedokończone Forma pracy:
• Indywidualna
• Grupowa
• Zbiorowa
3. Środki dydaktyczne
Materiały plastyczne (arkusze szarego papieru, kredki, flamastry)
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza Rundka wstępna:
Uczniowie po kolei określają swoją gotowość do zajęć w skali od 1 do 10.
Łańcuch skojarzeń:
Uczniowie kolejno wypowiadają skojarzenia z pojęciem bulimia, a następnie zapisują je na arkuszu szarego papieru.
b) Faza realizacyjna 1. Zabawa – Mapa ciała.
Nauczyciel rozpoczyna zabawę od pytania: Jak obchodzicie się ze swoim ciałem? Dobrze czy niedbale?
Po udzieleniu odpowiedzi, uczniowie biorą arkusz szarego papieru, kredki i malują samych siebie.
Mają na to 10 minut. Po upływie czasu spokojnie oglądają obraz. Zadanie należy rozpocząć od głowy i przy każdej części ciała uczeń zadaje sobie pytanie: Co ta część ciała bardzo lubi, a czego nie lubi?
Swoje odpowiedzi zapisuje na arkuszu papieru obok odpowiedniej części ciała. Na to zadanie uczniowie mają 15 minut. W kolejnym etapie zabawy uczniowie dobierają się czwórkami i przez 15 minut dyskutują na temat swoich obrazów. Następnie każdy uczeń ogląda jeszcze raz swój obraz i postanawia, co da w przyszłości swojemu ciału. Na wykonanie zadania uczniowie mają 5 minut. Na koniec zabawy wszyscy stają w kole. Kolejno każdy uczeń mówi, w jaki sposób będzie lepiej traktował własne ciało.
Propozycje pytań do uczniów po skończonej zabawie:
• Czy zabawa podobała wam się?
• Czy znacie kogoś, kto jest szczególnie przyjazny dla własnego ciała?
• Czy znacie kogoś, kto szczególnie zaniedbuje własne ciało?
• Na które części ciała zwracacie na co dzień najmniej uwagi?
• O które części ciała dbacie na co dzień najbardziej?
• Z kim najczęściej rozmawiacie o swoim ciele?
2. Wykład – Wilczy głód – bulimia (załącznik 1).
Nauczyciel, nawiązując do wcześniejszej zabawy, tłumaczy uczniom, że są osoby, które niedbale traktują swoje ciało. Uważają, że ich ciało jest brzydkie i ciągle są niezadowoleni ze swojego wyglądu.
Osoby tak mogą cierpieć na chorobę zwaną bulimią.
c) Faza podsumowująca Zdania niedokończone:
Uczniowie kolejno kończą zdania wypowiadane przez nauczyciela:
• Na dzisiejszych zajęciach dowiedziałem (-am) się, że…
• Dzisiaj na zajęciach ważne dla mnie było…
• Na dzisiejszych zajęciach nowe dla mnie było…
• Na dzisiejszych zajęciach najbardziej zainteresowało mnie to, że…
5. Bibliografia
1. Abraham S., Llewellyn-Jones D., Anoreksja Bulimia Otyłość, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Bulimia
6. Załączniki
a) Wykład nauczyciela Załącznik 1
Wilczy głód – bulimia
Co to jest bulimia? Nazwa bulimia pochodzi od słowa bulimis, co dosłownie oznacza byczy głód (limos – głód, bous – byk). Bulimia określana też jest jako żarłoczność psychiczna, chorobliwe objadanie się.
Osoby poddające się napadom niepohamowanego przejadania się, inaczej mówiąc bulimii, stanowią grupę osób z zaburzeniami odżywiania się. Bywa też, że u niektórych pacjentów z bulimią rozwija się anoreksja. Napady bulimii zwykle zaczynają się między 15 a 24 rokiem życia, po okresie zwiększonej troski o swoją sylwetkę i wagę.
Główne cechy bulimii: Bulimia dotyka osoby, które nie akceptują swojego ciała, swojego wyglądu, wagi. Nie czują się dobrze w swoim ciele i pragną za wszelką cenę polepszyć swoje samopoczucie.
U osób cierpiących na bulimię występuje przymus pochłaniania dużych ilości jedzenia w krótkim czasie, najczęściej do dwóch godzin. U tych osób napady niepohamowanego przejadania się zdarzają się częściej niż 2 razy w tygodniu. Jest to choroba o zaburzeniu psychicznym, a chorzy na nią zwykle czują się głodni nawet po spożytym posiłku. Podczas napadu bulimii większość osób chorych połyka szybko jedzenie, niemal panicznie wpycha je do ust. Napad może zacząć się o każdej porze dnia i zakończyć się nagle. Osoby te wykazują ciągłe zaniepokojenie swoją sylwetką i wagą, dlatego
rygorystycznie ograniczają ilości jedzenia bądź stosują głodówkę między napadami bulimii. Zdarza się, że gimnastykują się intensywnie, by nie przytyć. Ponad połowa osób cierpiących na bulimię wywołuje wymioty w trakcie i pod koniec każdego napadu niepohamowanego przejadania się. Zdarza się, że między napadami stosują środki przeczyszczające czy odwadniające, próbując w ten sposób kontrolować swoją wagę. Większość pacjentów dotkniętych bulimią to kobiety.
Przyczyny bulimii:
• samotność,
• nuda,
• brak bliskiej osoby, z czym chory nie potrafi sobie poradzić,
• brak samoakceptacji,
• konflikty rodzinne,
• zaburzenia mechanizmów samoregulacji i samokontroli,
• uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu,
• emocjonalne zaniedbanie dziecka w dzieciństwie.
Typy bulimii: Rozpoznano dwa typy. Pierwszy to typ przeczyszczający, w którym, po napadzie żarłoczności, następuje prowokowanie wymiotów oraz używanie środków przeczyszczających. Drugi to typ nieprzeczyszczający, w którym zamiast przeczyszczania się środkami farmakologicznymi i wymuszania wymiotów, chorzy stosują ścisłą dietę (często głodówkę), ograniczając ilość spożywanych pokarmów do minimum bądź też wykonują dużo wyczerpujących ćwiczeń fizycznych.
Zmiany fizyczne i psychiczne i osób cierpiących na bulimię:
• niedobory pokarmowe,
• uczucie pełna,
• odwodnienie,
• zmęczenie,
• ospałość,
• zły nastrój,
• ból głowy,
• niepokój,
• zaparcia ,
• niedociśnienie tętnicze,
• dyskomfort w jamie brzusznej,
• nieregularne miesiączki lub ich brak,
• sucha skóra,
• zgrubienia skóry palców (od prowokowania wymiotów),
• rany lub blizny na grzbietach dłoni,
• uszkodzenie szkliwa zębów,
• uszkodzenie naczyń krwionośnych w oczach,
• opuchlizna twarzy i policzków (zapalenia ślinianek),
• rozciągnięcie żołądka do znacznych rozmiarów,
• zaburzona praca nerek,
• osłabienie serca, wątroby i układu pokarmowego,
• podrażnienie przełyku, zgaga,
• w skrajnych przypadkach – pęknięcie przełyku lub przepony,
• niechęć do samej siebie,
• stany depresyjne,
• poczucie wstydu i upokorzenia,
• psychiczne uzależnienie od środków przeczyszczających i odwadniających,
• agresywność.
Bulimia nieleczona może doprowadzić do śmierci.
7. Czas trwania lekcji
2 x 45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Scenariusz lekcji jest przeznaczony dla klasy drugiej gimnazjum.
