(ODŻYWIANIA SIĘ)

ZABURZENIA JEDZENIA (ODŻYWIANIA SIĘ)

 Magdalena Kasjaniuk



Biologiczna regulacja odżywiania

 Ośrodek zbierający informacje: podwzgórze- jądro łukowate

 Równowaga dwóch przeciwwstawnych układów-

oreksogenicznego (zwiększającego łaknienie- neuropeptyd Y, melanpkortyna, oreksyna A i B, galaninia) i

anoreksogenicznego (zmniejszającego łaknienie- leptyna kortykoliberyna CRH, hormon stymulujący melanocyty, propriomelanokortyna POMC, neurotensyna, serotonina)

Leptyna to hormon produkowany przez komórki tłuszczowe. Za jego syntezę jest odpowiedzialny gen ob. Jest przenoszona przez krew do mózgu, gdzie działa na neurony w podwzgórzu, obniża to wydzielanie neuropeptydu Y który jest silnym stymulatorem apetytu.

Leptyna wstrzymuje więc chęć pobierania pokarmu, gdy zapasy tłuszczu są duże, a wzmaga apetyt, gdy są małe. Zarówno u myszy, jak i u człowieka mutacje w genie kodującym leptynę oraz innych genach związanych z tym systemem regulacji powodują przejadanie się i otyłość.

Działanie leptyny

nasilenie glukoneogenezy

wzrost lipolizy w tkance tłuszczowej, a w konsekwencji wzrost poziomu wolnych kwasów tłuszczowych we krwi

spadek lipogenezy

spadek produkcji insuliny

spadek transportu glukozy do adipocytów wpływ na ekspresję genów

zmniejszenie produkcji neuropeptydu Y wzrost produkcji melanokortyny

aktywuje makrofagi i monocyty

reguluje fagocytozę i indukuje ekspresję cytokiny indukuje proliferację komórek T-naiwnych

hamuje proliferację komórek T-pamięci

hamuje różnicowanie się osteoklastów, jednocześnie pobudza dojrzewanie osteoblastów

powoduje zwiększenie różnicowania komórek macierzy szpiku kostnego w kierunku powstania preosteoblastów

Zaburzenia odżywiania:

Grupa zaburzeń psychicznych charakteryzująca się

nieprawidłowymi zachowaniami związanymi z odżywianiem się i swoistymi objawami psychopatologicznymi

Rodzaje zaburzeń odżywiania wg ICD-10:

F50.0 Jadłowstręt psychiczny (anorexia nervosa) F50.1 Jadłowstręt psychiczny atypowy

F50.2 Żarłoczność psychiczna (bulimia nervosa) F50.3 Atypowa żarłoczność psychiczna

F50.4 Przejadanie się związane z innymi czynnikami psychologicznymi F50.5 Wymioty związane z innymi czynnikami psychologicznymi

F50.8 Inne zaburzenia odżywiania się

F50.9 Zaburzenia odżywiania się, nieokreślone

Kwestionariusz zaburzeń odżywiania

Czy jesteś nadmiernie zainteresowany jedzeniem, dietami, swoją wagą?

Czy jesz pomimo, że nie jesteś głodny, lub tracisz kontrolę nad jedzeniem?

Czy uważasz się za zbyt grubego, pomimo tego, że inni uważają cię za szczupłego?

Czy nadużywasz środków przeczyszczających lub

moczopędnych?

Kwestionariusz zaburzeń odżywiania

Czy denerwuje cię to, że nie potrafisz zmienić swoich sposobów jedzenia?

Czy wymiotujesz po to aby schudnąć?

Jeśli jesteś kobietą, to czy masz zatrzymanie miesiączek?

Czy twoje samopoczucie zależy głównie od tego ile

zjadłeś?

Epidemiologia:

Cecha anorexia nervosa bulimia nervosa

rozpowszechnienie 0,51-3,7% populacji ogólnej 1% kobiet i 0,1% mężczyzn typowy wiek

zachorowania

14-18 r.ż. 16-25 r.ż.

M:K 1:20 1:10

rasa ^₁ biali biali

klasa społeczna ^₂ średnia i wyższa średnia i wyższa

1 U emigrantów przybywających do krajów „zachodnich” występuje częściej niż wynika to z rozpowszechnienia dla danej grupy etnicznej

2 Obecnie również częściej w niższych klasach społecznych.

Kryteria rozpoznania jadłowstrętu psychicznego wg ICD-10

 Spadek masy ciała (u dzieci brak jej przyrostu), prowadzący do osiągnięcia m. ciała co najmniej o 15 % poniżej prawidłowej lub oczekiwanej przy danym wzroście i w danym wieku (dla osób dorosłych kryterium BMI w JP ≤ 17,5)

 Spadek wagi jest narzucony samemu sobie przez unikanie „tuczącego pożywienia”

 Samoocenianie siebie jako osoby otyłej oraz zaburzający strach przed przytyciem, co prowadzi do narzucania sobie niskiego progu masy ciała

 Zaburzenia endokrynne osi przysadkowo-gonadalnej przejawiające się u kobiet zanikiem miesiączkowania, a u mężczyzn utratą seksualnych

zainteresowań i potencji (wyjątek stanowią kobiety chorujące na JP które stosują substytucyjne leczenie hormonalne)

 Zaburzenie nie spełnia kryteriów rozpoznawania BP

Jeżeli brak jednego z tych objawów to rozpoznajemy jadłowstręt psychiczny atypowy (F50.1)

Nie rozpoznajemy jadłowstrętu w przypadku z.o.

podobnych, ale wywołanych chorobą somatyczną.

 Dodatkowo pacjenci z JP mogą prowokować wymioty, stosować intensywne ćwiczenia fizyczne oraz leki

zmniejszające łaknienie i/lub moczopędne jednak objawy te nie są niezbędne do rozpoznania JP zgodnie z ICD-10.



Kryteria rozpoznania JP według DSM 5

 Ograniczenie podaży energetycznej posiłków prowadzące do znacząco obniżonej wagi ciała (odpowiednio do płci, wieku, zdrowia fizycznego)

 Intensywna obawa przed przybraniem na wadze lub otyłością, lub utrzymujące się zachowania

uniemożliwiające przybranie na wadze przy znacząco obniżonej m. ciała

 Zaburzone doświadczanie wagi lub kształtu ciała, nadmierny wpływ wagi ciała na samoocenę lub

utrzymująca się nieświadomość znaczenia obecnej zbyt niskiej wagi ciała





Według DSM 5 wyróżnia się 2 subtypy jadłowstrętu

psychicznego:



 1. anoreksja resytykcyjna- ograniczanie posiłków i

nieregularne stosowanie środków przeczyszczających

 2. anoreksja żarłoczno-przeczyszczająca- regularnie

występujące podczas epizodów JP napady objadania się i/lub wymiotów, nadużywanie leków przeczyszczających, moczopędnych, stosowanie wlewów doodbytniczych



Zachowania wskazujące na JP

- Stosowanie bardzo ścisłych, odchudzających diet, lub częste głodówki

- Dziwne rytuały związane z jedzeniem, np. liczenie kęsów, dzielenie jedzenia na bardzo małe porcje, przygotowywanie jedzenia dla innych , po to aby

odmówić zjedzenia posiłku, twierdząc, że zjadło się już w czasie jego przygotowywania

- Ukrywanie nie zjedzonych posiłków, pozostawianie naczyń w takim stanie jakby się wszystko zjadło

Zachowania wskazujące na JP

- Ciągle zgłaszana obawa przed przytyciem, pomimo niskiej wagi

- Unikanie sytuacji związanych z jedzeniem w towarzystwie (niedzielny obiad, wyjście do pizzerii)

- Stosowania długich, wyczerpujących ćwiczeń fizycznych (bieganie, aerobik)

- Zakładanie obszernych ubrań , aby ukryć swoją chudość - Używanie środków przeczyszczających, moczopędnych

Zachowania wskazujące na JP

- Nadmierne zainteresowanie składem kalorycznym produktów (sprawdzanie etykietek)

- Częste ważenie się, sprawdzanie swojej sylwetki w lustrze

- Powtarzające się w czasie posiłków skargi na dolegliwości brzuszne (wymioty, biegunka)

- Twierdzenie po powrocie do domu, iż poza nim zjadło się tak dużo, że zjedzenie posiłku w domu byłoby już szkodliwe

Etiopatogeneza anoreksji

 Wieloczynnikowe uwarunkowanie:

 genetyczne- predyspozycja

 wydarzenia życiowe- wyzwalające

 środowisko rodzinne- podtrzymujące

 społeczno-kulturowe – predysponujące/ podtrzymujące



Czynniki genetyczne

 Zwiększona częstość z.o. (5-7%) u krewnych I stopnia osób z jadłowstrętem psychicznym

 Najczęściej współwystępowanie JP dotyczy sióstr

 Zgodność zachorowań u około 44% bliźniąt jednojajowych, 12 % u dwujajowych



Czynniki biologiczne

 Zaburzenia czynności układu serotoninergicznego,

noradrenergicznego oraz kortykoliberyny i swoista reakcja na głodzenie

 Zaburzenia w poziomach regulatorów odczuwania głodu i sytości (stężenia leptyny, greliny, oreksyn, neuropeptydu Y)

 Zaburzenia osi podwzgórze-przysadka-gonady oraz podwzgórze-przysadka-nadnercza

Czynniki pozabiologiczne

 Czynniki osobowościowe: cechy osobowości obsesyjno- kompulsyjnej, histrionicznej, schizoidalnej

 Czynniki rodzinne: sztywność relacji, brak sposobów

rozwiązywania konfliktów, blokowanie procesu autonomii, dominująca matka i bierny, wycofujący się ojciec,

demonstracyjna nadopiekuńczość, tłumiona agresja i odrzucenie

 Czynniki społeczno-kulturowe: rozpowszechniany przez media wzorzec idealnego wyglądu kobiety,kontrola nad ciałem jako gwarancja atrakcyjności i powodzenia

Model rozwoju JP

 1. Niska samoocena, niezadowolenie z kształtów i

rozmiarów swojego ciała, cechy obsesyjno-kompulsyjne

 2. Stresujące wydarzenia życiowe, środowisko rodzinne

 3. Odchudzanie się, spadek masy ciała, ukrywanie niejedzenia

 4. Zadowolenie, przejściowa poprawa samooceny, wzrost aktywności

 5. Lęk przed przytyciem, usztywnienie zachowań związanych z jedzeniem, depresja

 6. Objawy somatyczne i powikłania związane z głodzeniem się, wyniszczeniem

Powikłania jadłowstrętu psychicznego

Ogólne: hipotermia (temp. poniżej 36 stopni) , obrzęki (z niedoboru białka, przewodnienia, zaburzeń elektrolitowych) Układ krążenia: bradykardia (poniżej 60 uderzeń na minutę), zaburzenia rytmu, hipotonia (ortostatyczna) (poniżej 100/60 mmHg)

Skóra: wysuszenie, oziębienie, rozstępy, ,,meszek płodowy’’- lanugo, wypadanie włosów

Jama ustna: paradentoza- wypadanie zębów, próchnica, zajady- pęknięcia kącików ust, zapalenie języka, pleśniawki Układ rozrodczy: brak wydzielania hormonów płciowych żeńskich, zaniki narządów rodnych, niepłodność, zanik popędu płciowego

Powikłania c.d.

Kości: przed końcem dojrzewania- zahamowanie wzrostu, niska masa kostna, osteoporoza (odwapnienie kości z dużą łamliwością)- u 50% osób po roku choroby (złamania nieurazowe- kręgosłup, żebra, kończyny; obniżenie maksymalnego wzrostu, bóle kostno- mięśniowe, inwalidztwo)

Mięśnie: uogólnione zaniki, osłabienie

Mózg: zaniki substancji szarej (gorsze zapamiętywanie, uczenie się,osłabienie koncentracji),obniżony metabolizm mózgowy

Przewód pokarmowy: uszkodzenie wątroby, trzustki, zaparcia, stany zapalne, bolesne skurcze żołądka, jelit; refluks

Szpik i krew: uszkodzeni szpiku, obniżenie liczby krwinek białych (skłonność do ciężkich infekcji, gruźlica płuc, grzybica), spadek krwinek czerwonych i hemoglobiny (męczliwość, bladość, duszność, zmiany paznokci), niska liczba płytek krwi (gorsza krzepliwość krwi, skłonność do krwawień)

Układ moczowy: częste zakażenia, zwiększenie skłonności do kamicy nerkowej, uszkodzenie nerek z odwodnienia

Rozpoznanie różnicowe

 Bulimia, ale: w przypadku bulimii utrata masy ciała (lub jej niedobór) rzadko przekracza 15% (bulimia pojawia się u ok. 15-30% pacjentów z

jadłowstrętem psychicznym w ciągu 2 lat od początku choroby)

 Choroby somatyczne (ch. Crohna, nadczynność tarczycy, ch. Addisona, cukrzyca), ch. nowotworowe

 Zaburzenia psychotyczne

 Depresja

 Zaburzenia somatyzacyjne

 Zaburzenia osobowości

 OCD

 Używanie SPA



Diagnostyka różnicowa c.d.

cecha Depresja Anoreksja psychiczna

apetyt brak Apetyt, odczuwanie głodu

(utrata apetytu w późnym etapie choroby)

Skupienie na kaloriach Rzadko nasilone Zawsze nasilone

Lęk przed otyłością Najczęściej brak silny

Postrzeganie własnego ciała

Niezaburzone zaburzone

U ok. 50% pacjentów z jadłowstrętem psychicznym występuje jednocześnie duża depresja lub dystymia.

Śmiertelność i przyczyny zgonów w przebiegu JP



5- 10% chorych umiera z powodu bezpośrednich powikłań anoreksji w przebiegu wyniszczenia organizmu (zatrzymanie akcji serca, niewydolność nerek, wstrząs) lub powikłań odległych (np. powikłania gruźlicy, ciężkie stany chirurgiczne- np. zapalenie trzustki)

 Wskaźnik śmiertelności (0,56%/rok) jest ponad 12 razy większy od rocznego odsetka śmiertelności z powodu wszystkich innych przyczyn u kobiet między 15. a 24. rokiem życia w p.o.

 200-krotnie większy od rocznego odsetka samobójstw w p.o.

 Śmiertelność w JP rośnie wraz z czasem trwania choroby, gwałtownym spadkiem m.ciała, nasileniem wyniszczenia, wymiotami, używaniem

środków przeczyszczających, poważnymi zab. elektrolitowymi, zbyt szybko prowadzoną realimentacją



Śmiertelność w jadłowstręcie psychicznym

Autorzy Wskaźnik śmiertelności po 5 latach

Wskaźnik śmiertelności po więcej niż 15 latach

Morgan, Russell (1975, 1983)

5% 15% (po 20 latach)

Engel i in.

(1992)

4,5% 23,8% (po 17 latach)

Anoreksja i Bulimia Psychiczna, Rozumienie i leczenie zaburzeń odżywiania się.

Pod red. B. Józefik

Leczenie jadłowstrętu psychicznego

 Kompleksowe!!! Kontrakt terapeutyczny

1. Normalizacja stanu somatycznego, realimentacja

(wzrost m.c. ambulatoryjnie o 0,25-0,5 kg, w szpitalu o 0,5-1,5 kg na tydzień), suplementacja multiwitaminami, odżywianie parenteralne tylko w sytuacjach wyjątkowych!

UWAGA! Zespół realimentacyjny: zaburzenia metabolizmu glukozy, retencja wody, niewydolność krążeniowo-oddechowa, poważne

zaburzenia elektrolitowe, zaburzenia rytmu serca, kwasica metaboliczna, refeeding pancreatitis, zespół tętnicy krezkowej górnej (SMAS), ostra

niewydolność nerek.

2. Edukacja pacjenta, rodziny, konsultacja dietetyczna.

3. Psychoterapia:indywidualna, behawioralno- poznawcza (CBT), rodzinna

4. Leczenie współistniejących zaburzeń psychicznych.



Leczenie c.d.



5. Ewentualnie farmakoterapia



wyrównany stan somatyczny i BMI>=15 kg/m



krótkotrwałe podawanie BDZ o dłuższym okresie działania w małych dawkach



Mianseryna- małe dawki (10-30 mg)



przy towarzyszących objawach depresyjnych lub

obsesyjno-kompulsyjnych stosuje się SSRI, nie zaleca się TLPD (ryzyko wystąpienia lub nasilenia zab. ze

strony ukł. krążenia)



leki p/psychotyczne II generacji (gł. olanzapina) w

postaci opornej na inne formy terapii

Wskazania do hospitalizacji pacjentów z z.o.

 Niska masa ciała (dla dorosłych BMI < 16 lub spadek masy ciała powyżej 25 % m. należnej)

 Powikłania somatyczne (bradykardia, zaburzenia rytmu serca, niskie wartości RR, dyselektrolitemie)

 Gwałtowny i trwały spadek ilości przyjmowanego pokarmu oraz masy ciała

 Czynniki dodatkowe np. infekcje przy niskiej m. ciała

 Nasilone, niekontrolowane obj. bulimii

 Ciężkie uzależnienia od alkoholu/ SPA

Leczenie bez zgody pacjentów z JP

 W sytuacji zagrożenia życia z powodów somatycznych, zachowań samobójczych zgodnie z art 33 UoZLiLD oraz art. 23, 24 lub 29 UoOZP

Dlaczego tak trudno skutecznie leczyć anoreksję?

 Egosyntoniczny charakter zaburzenia

 Mała motywacja do leczenia

 Wysoki opór – lęk przed przytyciem

 Negowanie objawów choroby

Żarłoczność psychiczna (bulimia psychiczna, bulimia nervosa, BP)

Epizodyczne, niekontrolowane, gwałtowne spożywanie bardzo dużych ilości pokarmów o charakterze

kompulsyjnym, z prowokowaniem wymiotów i stosowaniem środków przeczyszczających i/lub moczopędnych, głodzeniem się, intensywnym

wysiłkiem fizycznym. Wszystkie te działania mają na celu zapobieganie przyrostowi masy ciała.

Prezentowane zachowania nie poddają się kontroli

chorego.

Kryteria rozpoznawania BP według ICD-10

 Występowanie nawracających epizodów przejadania się (co najmniej 2 razy w tygodniu w przeciągu 3 miesięcy), w czasie których w krótkim okresie czasu spożywane są duże ilości

pokarmu

 Utrzymuje się uporczywa koncentracja na jedzeniu i silne pragnienie lub poczucie przymusu jedzenia (głód)

 Pacjent usiłuje przeciwdziałać efektom „tycia” z pomocą jednej lub więcej z metod: prowokowanie wymiotów, prowokowanie wydalania stolca, kolejne okresy głodowania, stosowanie leków obniżających łaknienie,preparatów tarczycy, diuretyków,

zaniechanie przyjmowania insuliny u chorych na DM

 Samoocenianie siebie jako osoby otyłej oraz zaburzający strach przed przytyciem (zwykle prowadzi do niedoboru masy ciała)

Kryteria bulimii według DSM 5

 A. Nawracające epizody objadania się. Epizod objadania się charakteryzuje się obiema z następujących cech:

 1. jedzenie w wyodrębnionym okresie (np. w ciągu dwóch godzin) takiej ilości pożywienia, która zdecydowanie przekracza to, co większość ludzi zjadłaby w podobnym czasie w podobnych okolicznościach;

 2. poczucie braku kontroli nad jedzeniem w czasie takiego epizodu (np.

poczucie, że nie można zaprzestać jedzenia lub zapanować na tym, ile się zjada).

 B. Nawracające, nieodpowiednie zachowania kompensacyjne podejmowane w celu zapobieżenia przyrostowi masy ciała, takie jak: prowokowanie

wymiotów, nadużywanie leków przeczyszczających, moczopędnych, wlewów przeczyszczających lub innych leków, głodowanie lub nadmierne ćwiczenia fizyczne.

 C. Napady objadania się i następujące po nich zachowania kompensacyjne pojawiają się minimum raz w tygodniu przez co najmniej trzy miesiące.

 D. Samoocena pozostaje pod nadmiernym wpływem kształtu i masy ciała.

 E. Zaburzenie nie występuje podczas epizodów jadłowstrętu psychicznego.

Rozpoznanie różnicowe

Choroby przewodu pokarmowego

Nadużywanie SPA (kanabinole i inne)

Choroby neurologiczne: n apady padaczkowe, guzy OUN, zespół Klüvera-Bucy’ego- uszkodzenie płata skroniowego i układu limbicznego, zesp. Kleinego-Levina-zab. czynności podwzgórza i układu limbicznego

Osobowość borderline

Depresja, zaburzenia lękowe

Cukrzyca

Epidemiologia

 BP dotyczy 1-3 % kobiet, 10-krotnie rzadziej dotyczy mężczyzn (0,1%).

 Nierzadko dotyczy osób które wcześniej chorowały na anoreksję (10-15%)

 BP zaczyna się najczęściej około 16-25 r.ż.

 Bulimia występuje częściej w grupach osób podejmujących działalności, w których preferowana jest szczupła sylwetka

 Występuje najczęściej wśród rasy białej

Etiologia

 Czynniki biologiczne: zgodność zachorowań wśród bliźniąt jednojajowych 23%, wśród bliźniąt dwujajowych 8%.

 Łączna dziedziczność bulimii 30-60%

 Rola chromosomu 10(p)

 Neuroprzekaźniki i neuromodulatory: nieprawidłowa

(zmniejszona) aktywność serotoninergiczna- zmniejszenie stężenia kwasu indolooctowego.

Podczas badań u części pacjentów prowokacja wymiotów powodowała wzrost poziomu endorfin (wzmocnienie zachowania)



Większa predyspozycja do BP gdy krewni cierpieli na otyłość lub zaburzenia depresyjne



Etiologia c.d.

 Czynniki rodzinne: nieumiejętność rozwiązywania konfliktów, nieprawidłowa budowa rodziny, alkoholizm i inne uzależnienia, przemoc psychiczna i fizyczna, sztywność relacji i tendencja do nadmiernego wiązania utrudniającego uzyskanie autonomii,

obarczanie dzieci odpowiedzialnością za rodzinę, wysoki poziom negatywnych emocji

 Czynniki osobowościowe: niestabilność emocjonalna, niska kontrola nad impulsywnymi zachowaniami, nietolerancja krytyki i braku akceptacji w otoczeniu, brak wytrwałości w dążeniu do

odległego celu, niezdolność do określenia swojej tożsamości, celów preferencji, poczucie pustki wewnętrznej, skłonność do intensywnych, ale niestałych związków (szybkie idealizowanie, a potem potępianie innych ludzi), skłonność do działań autodestrukcyjnych,

sugestywność, uleganie wpływom otoczenia, potrzeba silnych doznań z otoczenia- cechy osobowości z pogranicza

Etiologia c.d.

 Czynniki społeczno – kulturowe: model idealnej, szczupłej sylwetki, wymagania wobec „nowoczesnej kobiety”

 Wydarzenia życiowe: uwagi ze strony otoczenia dotyczące sylwetki, intensywne odchudzanie,

wykorzystanie seksualne

Przebieg i rokowanie

Rzadko przebieg wyniszczający.

Wyleczenie u ok. 60% chorych.

50% pacjentów nawrót w ciągu 5 lat.

Powikłania BP

 Jama ustna: próchnica, paradentoza, nadżerki szkliwa zębów, obrzęk i stany zapalne ślinianek

 Przewód pokarmowy: przewlekłe zapalenie gardła, przełyku, błony śluzowej żołądka, refluks, owrzodzenia przełyku i

żołądka (bóle, krwawienia, krwotoki), powiększenie i

pęknięcie żołądka, zaparcia, niedrożność jelit, uszkodzenie i zapalenie trzustki, uszkodzenie wątroby

 Metabolizm: niski poziom sodu, potasu, magnezu, wapnia (zaburzenia pracy serca, mięśni- bolesne skurcze,

uszkodzenie nerwów- drętwienia, mrowienia), odwodnienie (spadek ciśnienia krwi, niewydolność nerek, wstrząs),

niedobory witamin i pierwiastków śladowych (wypadanie włosów, zajady, zmiany skórne i paznokci)

Powikłania c.d.

 Układ rozrodczy: wahania poziomów hormonów płciowych żeńskich- nieregularne miesiączki lub zatrzymanie,

niepłodność, znaczne ryzyko poronienia ciąży,

przedwczesnego porodu, niedoborów masy ciała i witamin u noworodka

Leczenie żarłoczności psychicznej

Leczenie ambulatoryjne Kiedy hospitalizacja?

- jeśli prawidłowe i odpowiednio długie

(kilkumiesięczne) leczenie ambulatoryjne nie przyniosło efektu

- duża częstość napadów objadania się i prowokowania wymiotów

- znaczne niedobory potasu i fosforu z zaburzeniami krążenia

- zaburzenia nastroju

- myśli i tendencje „s”

Leczenie żarłoczności psychicznej

Monitorowanie stanu somatycznego Kontrakt terapeutyczny

Edukacja, grupy samopomocowe

Psychoterapia: indywidualna, behawioralno- poznawcza, rodzinna, interpersonalna,

psychodynamiczna, grupowa Farmakoterapia

Leki przeciwdepresyjne (LPD), najczęściej SSRI

(fluoksetyna 40-80 mg/doba, sertralina 100 mg/dobę), też SNRI (reboksetyna, wenlafaksyna), inozytol,

topiramat (50-200 mg/d)

Inne zaburzenie jedzenia

 Napady objadania się – BED – binge eating disorders-

 istotą zaburzenia jest utrata kontroli nad wielkością przyjmowanych pokarmów, porcje przyjmowanych pokarmów są zdecydowanie większe niż normalnie



Kryteria rozpoznawania BED wg DSM 5

 A. Nawracające epizody objadania się, które charakteryzuje:

 Jedzenie przez pewien czas (np. w ciągu dwóch godzin) dużych ilości pokarmów, więcej niż to się zdarza większości osób w podobnym przedziale czasu i podobnych okolicznościach

 Poczucie braku kontroli nad jedzeniem podczas epizodu

 B. Epizody jedzenia są skojarzone z co najmniej trzema z poniższych cech:

 jedzeniem szybciej niż w przypadku większości ludzi

 jedzeniem aż do uczucia dyskomfortu

 jedzeniem większych ilości pokarmów niż to wynika z głodu

 jedzeniem samotnie ze względu na przeżywanie zakłopotania z powodu ilości przyjmowanych pokarmów

 przeżywaniem po epizodzie niezadowolenia z siebie, obniżonego nastroju, poczucia winy

 C. Objadanie się powoduje wyraźne cierpienie

 D. Epizody objadania występują średnio co najmniej raz w tygodniu przez trzy miesiące

 E. Epizody nie łączą się z regularnie występującymi niewłaściwymi zachowaniami kompensacyjnymi i nie występują w przebiegu bulimii lub jadłowstrętu psychicznego

Podział BED

 W zależności od częstości epizodów objadania się wyróżniamy 4 stopnie ciężkości zaburzenia:

 łagodny (średnio 1–3 epizodów w tygodniu)

 umiarkowany (średnio 4–7 epizodów w tygodniu)

 ciężki (średnio 8–13 epizodów w tygodniu)

 bardzo ciężki (średnio co najmniej 14 epizodów w tygodniu)

Epidemiologia i etiologia

 1,5-3% populacji- badania przeprowadzone w USA

 Czynniki biologiczne- zaburzenia w zakresie ukł.

serotoninergicznego, dopaminergicznego (niższy poziom receptorów D2)

 Czynnik rodzinne- częstsze występowanie w rodzinach depresji i otyłości

 Czynniki psychospołeczne- częste występowanie w przeszłości nadużyć fizycznych i seksualnych,

dyskryminacja, wyśmiewanie z powodu nadwagi

Zaburzenia współistniejące

 Somatyczne: nadwaga, otyłość, nadcisnienie tętnicze, cukrzyca t.2

 Psychiczne: zaburzenia nastroju (depresja, CHAD), zab.

lękowe, nadużywanie SPA, zaburzenia kontroli impulsów, zab. osobowości

Leczenie BED

 Zindywidualizowane i kompleksowe

 Indywidualny program behawioralny

 Psychoterapia i ewentualnie farmakoterapia (leki

przeciwdepresyjne: SSRI, SNRI, hamujące łaknienie:

orlistat, sibutramina, przeciwdrgawkowe: topiramat, zonisamid)















Dziękuję za uwagę!