Program Wychowawczo-Profilaktyczny
Szkoły Podstawowej im. Ziemi Pałuckiej w Królikowie
ROK SZKOLNY 2020/2021
1 Spis treści
Wprowadzenie do programu………...2 I. Podstawa prawna……….….…...3 II. Diagnoza sytuacji wychowawczej środowiska szkolnego………...…..4 III. Wnioski i rekomendacje ewaluacji programu wychowawczo –
profilaktycznego………...6 IV. Misja szkoły………...8 V. Model absolwenta………..…...8 VI. Cele ogólne Szkolnego Programu Wychowawczo-Profilaktycznego…….11 VII. Treści i formy działań wychowawczych i profilaktycznych………….21 VIII. Ewaluacja programu………21 Załączniki do programu………...25
2 Wprowadzenie do programu
Szkolny program wychowawczo-profilaktyczny realizowany w Szkole Podstawowej im. Ziemi Pałuckiej w Królikowie opiera się na hierarchii wartości przyjętej przez radę pedagogiczną, radę rodziców i samorząd uczniowski, wynikającej z oceny sytuacji w szkole, , przeprowadzonej wśród wszystkich podmiotów diagnozy, która miała za cel określić, ku jakim wartościom wychowywać uczniów naszej szkoły oraz na jakie zagrożenia narażeni są uczniowie i jakie są czynniki chroniące. Treści szkolnego programu wychowawczo- profilaktycznego są spójne z podstawą programową kształcenia ogólnego i programami nauczania przyjętymi przez szkołę. Istotą działań wychowawczych i profilaktycznych szkoły jest współpraca całej społeczności szkolnej oparta na założeniu, że wychowanie jest zadaniem realizowanym w rodzinie i w szkole, która w swojej działalności musi uwzględniać zarówno wolę rodziców, jak i priorytety edukacyjne państwa. Rolą szkoły, oprócz jej funkcji dydaktycznej, jest dbałość o wszechstronny rozwój każdego z uczniów oraz wspomaganie wychowawczej funkcji rodziny. Celem wychowania jest wzmacnianie ucznia oraz budowanie jego tożsamości w celu ułatwienia mu radzenia sobie z wyzwaniami codziennego życia. Stąd należy wspierać dziecko w rozwoju ku pełnej dojrzałości w sferze fizycznej, emocjonalnej, intelektualnej, duchowej i społecznej. Proces wychowania jest wzmacniany i uzupełniany poprzez działania z zakresu profilaktyki problemów dzieci i młodzieży.
Program wychowawczo-profilaktyczny został opracowany na podstawie diagnozy potrzeb i problemów występujących w środowisku szkolnym, z uwzględnieniem:
• wyników ewaluacji wewnętrznej,
• wyników nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez dyrektora,
• wyników ankiety dotyczących czynników chroniących i sytuacji ryzykownych w szkole,
• wniosków z analitycznej rady pedagogicznej,
• innych dokumentów i spostrzeżeń ważnych dla szkoły (np. obserwacji bieżących zachowań uczniów na terenie szkoły i w domu rodzinnym, analizy uwag wpisanych do dziennika),
3
• wyników współpracy z instytucjami działającymi na rzecz dziecka i rodziny,
• sprawozdania z działalności pracy Zespołu do Spraw Wychowania i Profilaktyki Szkoły,
• sprawozdań pedagoga i psychologa szkolnego,
• ewaluacji programu wychowawczo – profilaktycznego opracowanego na rok 2019/2020.
I. Podstawa prawna:
• Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997r. (Dz.U. z 1997 r. nr 78, poz.
483 ze zm.).
• Konwencja Praw Dziecka z 20 listopada 1989 r. (Dz.U. z 1991 r. nr 120, poz. 526).
• Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 10 grudnia 1948 r..
• Ustawa z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz.
1189).
• Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 1943 ze zm.).
• Ustawa z 10 maja 2018 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2018 r. poz. 996).
• Ustawa z dnia 22 listopada 2018 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. poz. 2245 ; ost. zm.:
Dz.U. z 2019 r. poz. 1287).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r., w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2017 r., poz. 356).
• Ustawa z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 487).
• Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. z 2005 r. nr 180, poz. 1493, z późn. zm.)
• Ustawa z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r.
poz. 783).
• Ustawa z 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r. poz. 957).
4
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz.U. z 2015 r. poz. 1249).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2017 r., poz.1643).
• Rozporządzenie MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach( DZ.U. z 2003 r. nr 6, poz.69).
• Priorytety Ministra Edukacji Narodowej na rok szkolny 2019/2020.
II. Diagnoza sytuacji wychowawczej środowiska szkolnego
Czynniki ryzyka wpływające na podejmowanie niewłaściwych zachowań :
• Praca zawodowa i codzienne obowiązki rodziców, które ograniczają czas wolny spędzany z dziećmi oraz na pomoc w nauce.
• Niedostateczne zaangażowanie rodziców w wychowanie dzieci, brak konsekwencji, często brak obowiązków domowych uczniów.
• W rodzinach pojawiają się różne używki. Najczęściej są to papierosy, zdarza się też alkohol.
• Powszechny dostęp do technologii multimedialnych (Internetu, telefonu komórkowego) oraz niewystarczający nadzór rodziców nad działalnością dzieci w sieci, zagrożenie uzależnieniem od Internetu, gier, telefonu.
• Szeroki dostęp do mediów społecznościowych i nieumiejętne korzystanie z nowoczesnych technologii komunikacyjnych, nieliczni uczniowie zetknęli się ze skierowaną przeciwko nim cyberprzemocą.
• Mała ciekawość poznawcza uczniów, często brak pomysłu na wybór kolejnego etapu kształcenia.
• Mało czas poświęcanego na czytanie książek, pozaszkolną naukę języków obcych.
• Bardzo mała grupa osób korzystająca z innych zajęć zorganizowanych niż te, które są dostępne w szkole.
• Trudności w rozwiązywaniu konfliktów i w radzeniu sobie w sytuacjach trudnych,
5
Czynniki chroniące przed niewłaściwymi zachowaniami:
• Wszyscy ankietowani uczniowie oceniają wysoko lub bardzo wysoko poczucie bezpieczeństwa.
• Poziom materialny rodziny uczniów jest raczej zadawalający lub bardzo wysoki.
• Większość uczniów jest bardzo zadowolonych lub raczej zadowolonych ze swojej pozycji w klasie.
• Kontakty z koleżeństwem oceniane są dość wysoko. Podobnie wygląda sytuacja z rodzicami i nauczycielami - uczniowie naszej szkoły mają dobre lub bardzo dobre kontakty z rodzicami i nauczycielami.
• Uczniowie chętnie uprawiają sport. Szkolne boisko wielofunkcyjne do dyspozycji uczniów, umożliwia spędzanie czasu w sposób aktywny,
• Dobrze wyposażone sale lekcyjne, zawierające sprzęt multimedialny; mała liczebność klas.
• Objęcie wszystkich dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych specjalistycznymi zajęciami na terenie szkoły.
• Włączanie uczniów z grupy ryzyka w zajęcia socjoterapeutyczne oraz emocjonalno- społeczne.
• Organizacja wycieczek rozwijających zainteresowania i wiedzę uczniów, organizacja konkursów o charakterze wychowawczo-profilaktycznym i udział uczniów w konkursach organizowanych przez inne placówki.
• Zaangażowanie rodziców i ich aktywny udział w życiu szkoły.
• Dotychczasowy znikomy kontakt z substancjami psychotropowymi, środkami zastępczymi oraz nowymi substancjami psychoaktywnymi.
• Szkoła wspomaga wszechstronny rozwój dzieci. Zdecydowana większość rodziców uważa, że podejmowane działania w tym zakresie są wystarczające i uwzględniają indywidualne potrzeby i możliwości dzieci.
• Nauczycieli rozpoznają potrzeby rozwojowe dzieci poprzez obserwację, rozmowy z rodzicami, współpracę ze specjalistami i innymi nauczycielami, przeprowadzając badanie gotowości szkolnej oraz diagnozy. Podejmują działania wspierają.
6
Z diagnozy pracy szkoły wynikają następujące zadania do realizacji:
1. Wychowawcy i nauczyciele obserwują symptomy uzależnienia niektórych uczniów od gier komputerowych, dlatego należy zapobiegać tym problemom poprzez oddziaływanie na uczniów i rodziców.
2. Rodzina jest ważnym podmiotem w procesie wychowania. Należy zwiększać zaangażowanie rodziców w proces wychowawczy dzieci, poprzez działania prowadzące do eliminowania zagrożeń oraz wpajania społecznie oczekiwanych zachowań uczniów.
3. Uczniowie nie mają często w domu obowiązków, do nauki nie zawsze podchodzą w sposób odpowiedzialny. Należy konsekwentnie egzekwować obowiązki nałożone na ucznia, na równi z szanowaniem jego praw. Promując takie zachowania łatwiej będzie oczekiwać podobnej postawy u uczniów.
4. W dalszym ciągu prowadzić obserwację dzieci celem rozpoznawania ich potrzeb i dostosowania oddziaływań edukacyjno – wychowawczych.
5. Zorganizować w miarę możliwości zajęcia dodatkowe rozwijające zainteresowania uczniów oraz zachęcać do udziału w zajęciach poza szkolnych.
6. Przeprowadzać zajęcia dotyczące samoakceptacji uczniów, poznawania własnych mocnych i słabych stron, wiary we własne możliwości, prezentowania swoich zdolności, umiejętności.
7. Nauczyciele w dalszym ciągu powinni prowadzić zajęcia rozwijające umiejętność radzenia sobie z emocjami, umiejętności rozwiązywania konfliktów.
III. Wnioski i rekomendacje z przeprowadzonej ewaluacji programu wychowawczo- profilaktycznego
Wnioski z przeprowadzonej ewaluacji:
1. Szkolny Program Wychowawczo-Profilaktyczny w roku szkolnym 2019/20120 był realizowany na bieżąco.
7
2. W szkole prowadzi się działania na rzecz zapoznania uczniów z historią regionu i kształtowania postaw patriotycznych.
3. W szkole wdraża się uczniów do kultywowania tradycji i obrzędowości narodowej.
4. Uczniowie mają w szkole możliwość poszerzania swoich zdolności, umiejętności, zainteresowań oraz wiedzy.
5. Szkoła rozwija u uczniów kompetencje w zakresie korzystania ze źródeł informacji.
6. W opinii społeczności szkolnej w szkole przestrzegane są ustalone zasady zachowania.
7. W szkole podejmuje się działania na rzecz kształtowania i wzmacniania poczucia wartości, budowania postaw empatii i zaufania.
8. W szkole podejmuje się działania w celu tworzenia bezpiecznego, wolnego od agresji, przemocy i uzależnień środowiska wychowawczego.
9. W szkole udzielana jest uczniom pomoc psychologiczno-pedagogiczna.
10. Uczniowie znają obowiązujące regulaminy, w tym prawa i obowiązki uczniów.
11. W szkole prowadzi się działania w zakresie kształtowania postaw ekologicznych, prozdrowotnych, w tym postaw zapobiegających alkoholizmowi i narkomanii.
12. Szkoła współpracuje z instytucjami wspierającymi rodzinę i szkołę.
13. Szkoła wypełnia standardy w zakresie zapewnienia uczniom bezpieczeństwa.
Rekomendacje do pracy w roku szkolnym 2020/2021
1. Zapewnienie wysokiej jakości kształcenia oraz wsparcia psychologiczno – pedagogicznego wszystkim uczniom z uwzględnieniem zróżnicowania ich potrzeb rozwojowych i edukacyjnych.
2. Kontynuacja realizacji działań profilaktycznych szczególnie związanych z zagrożeniem uzależnieniem od Internetu oraz komputera.
3. Bezpieczne i efektywne korzystanie z technologii cyfrowych.
4. Promowanie etycznych wartości, szczególnie kształtowanie u uczniów postaw empatii, tolerancji i szacunku wobec innych, jako fundamentu kształtowania charakteru uczniów i przeciwdziałania niepożądanym zachowaniom.
5. Organizacja zajęć dotyczących zagrożeń związanych z używaniem substancji
8
psychotropowych, środków zastępczych oraz nowych substancji psychoaktywnych.
6. Promowanie zdrowego stylu życia poprzez realizację programów profilaktycznych.
7. Podczas procesu dydaktycznego nauczyciele powinni zwrócić większą uwagę na kształtowanie u uczniów umiejętności poszukiwania informacji, zdobywania wiedzy z różnych źródeł, w tym wykorzystanie informacji cyfrowej.
8. Należy zwiększyć oddziaływania podczas, których uczniowie wzmacniają poczucie własnej wartości, budują postawę pełna empatii i zaufania.
9. Zapewnienie wysokiej jakości kształcenia oraz wsparcia psychologiczno – pedagogicznego wszystkim uczniom z uwzględnieniem zróżnicowania ich potrzeb rozwojowych i edukacyjnych.
10. Wykorzystanie w procesach edukacyjnych narzędzi i zasobów cyfrowych oraz metod kształcenia na odległość.
IV. Misja szkoły
Dyrektor i nauczyciele pragną tworzyć szkołę efektywną, przyjazną i twórczą. Ich celem jest zapewnienie najwyższej jakości edukacji i jednocześnie bycie szkołą autonomiczną i kreatywną.
Misją szkoły jest uczenie wzajemnego szacunku i uczciwości jako postawy życia w społeczeństwie i państwie, w duchu przekazu dziedzictwa kulturowego i kształtowania postaw patriotycznych, a także budowanie pozytywnego obrazu szkoły w środowisku lokalnym.
V. Model absolwenta Sylwetka przedszkolaka
• Dziecko posiada wiedzę i niezbędne umiejętności potrzebne do podjęcia nauki w szkole (wyznacznikiem wiedzy i umiejętności są nabyte kompetencje rozwojowe w oparciu o podstawę programową).
9
• Dziecko nawiązuje kontakty społeczne z dorosłymi i dziećmi, zgodnie funkcjonuje w zabawie i sytuacjach zadaniowych.
• Dziecko posiada wrażliwość kulturalną i społeczną, szanuje wytwory kolegów, jest wrażliwe na krzywdę innych.
• Dziecko ma poczucie przynależności narodowej i regionalnej, zna i szanuje swoją małą i dużą Ojczyznę. Poznaje jej tradycje, historię i kulturę
• Dziecko potrafi radzić sobie z problemami pojawiającymi się w czasie współpracy z innymi, radzi sobie z własnym stresem w sytuacjach trudnych. W razie potrzeby
zwraca się z prośbą do dorosłych.
• Dziecko zna swoje prawa i obowiązki, jest odpowiedzialne za swoje postępowanie.
• Dziecko jest samodzielne, samodzielnie wykonuje czynności samoobsługowe, samodzielnie podejmuje inicjatywę w działaniu, które je interesuje.
• Dziecko wie o swojej odrębności i indywidualności, szanuje indywidualność kolegów.
• . Dziecko ma wyrobione nawyki higieniczne i kulturalne, utrzymuje ład i porządek w swoim otoczeniu.
• Dziecko poprawnie wypowiada się, w zrozumiały sposób mówi o swoich potrzebach i decyzjach.
• Dziecko dba o swoje zdrowie, jest sprawne fizycznie w miarę swoich możliwości.
• Dziecko dba o bezpieczeństwo własne i innych, wie jak trzeba zachować się w sytuacji zagrożenia.
• Dziecko jest gotowe do nauki czytania i pisania.
10 Sylwetka ucznia
Uczeń Szkoły Podstawowej im. Ziemi Pałuckiej w Królikowie, to młody człowiek, który dąży ku pełnej dojrzałości w sferze intelektualnej, emocjonalnej, fizycznej, duchowej i społecznej.
Potrafi samodzielnie funkcjonować we współczesnym świecie, dostosowywać się do zmieniającej się rzeczywistości oraz sprostać nowym wymogom cywilizacyjnym. Wiedza zdobyta w trakcie ośmioletniej edukacji pozwala mu na rozwijanie określonych zainteresowań, na poznawanie świata i ludzi, a zdobyte umiejętności na swobodne korzystanie z różnych źródeł wiedzy oraz umiejętne ich wykorzystanie.
Uczeń naszej szkoły kieruje się w życiu następującymi wartościami:
• Okazuje szacunek innym, szanuje siebie i oczekuje szacunku wobec swojej osoby,
• Dostrzega rolę rodziny w życiu człowieka,
• Jest uczciwy,
• Jest tolerancyjny,
• Docenia znaczenie miłości w życiu człowieka,
• Dba o zdrowie własne oraz innych,
• W życiu kieruje się szczerością,
• Dba o przyjaźnie i jest otwarty na zawieranie nowych znajomości (przyjaźni),
• Jest sprawiedliwy,
• W życiu dąży do szczęścia własnego oraz innych,
• Ceni u innych zaufanie i sam potrafi zaufać właściwym osobom
VI. Cele ogólne Szkolnego Programu Wychowawczo – Profilaktycznego
11 Cele ogólne
Działalność wychowawczo-profilaktyczna w naszej szkole polega na prowadzeniu działań z zakresu promocji zdrowia i bezpieczeństwa oraz wspomaganiu ucznia w jego rozwoju
ukierunkowanym na osiągnięcie pełnej dojrzałości w sferze:
• fizycznej – ukierunkowanej na kształcenie umiejętności pozwalających na prowadzenie zdrowego stylu życia i podejmowania zachowań prozdrowotnych,
• emocjonalnej – ukierunkowanej na zbudowanie równowagi i harmonii psychicznej, na osiągnięcie właściwego stosunku do siebie i innych ludzi,
• społecznej – ukierunkowanej na właściwe pełnienie ról społecznych oraz kształtowanie umiejętności dokonywania samodzielnej oceny wzorów i norm społecznych,
• duchowej – ukierunkowanej na zdobycie stabilnego systemu wartości i docenienie znaczenia zdrowia i sensu życia
Cele szczegółowe
- Utrwalanie nawyku dbania o estetykę i higienę własnego ciała - Utrwalanie nawyku dbania o najbliższe otoczenie
- Rozwijanie umiejętności podejmowania działań na rzecz ochrony przyrody w swoim środowisku
dbanie o przyrodę, zainteresowanie sprawami ekologii
- Promowanie aktywności fizycznej, w tym na świeżym powietrzu - Poznawanie alternatywnych sposobów spędzania czasu wolnego - Profilaktyka otyłości, przypomnienie zasad zdrowego odżywiania
- Uświadamianie wpływu odżywiania na choroby cywilizacyjne – otyłość, cukrzyca, alergie pokarmowe
- Profilaktyka zaburzeń odżywiania, w tym anoreksja i bulimia
- Nabywanie umiejętności udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej/ratownictwo medyczne
- Poznawanie zagrożeń cywilizacyjnych i klęsk żywiołowych i sposobów reagowania.
12
Kształtowanie właściwego zachowania się w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia, w tym zachowanie się podczas ewakuacji na terenie szkoły (w przypadku pożaru lub ataku terrorystycznego)
- Przeciwdziałanie agresji psychicznej, fizycznej i emocjonalnej oraz przemocy - Promowanie systematycznego uczęszczania do szkoły-zapobieganie wagarom
-Kształtowanie świadomości zagrożeń z zakresu zachowań ryzykownych związanych z eksperymentowaniem ze środkami odurzającymi, substancjami psychotropowymi, środkami zastępczymi i nowymi substancjami: papierosy, alkohol, narkotyki i dopalacze i inne
-Doskonalenie umiejętności rozpoznawania symptomów uzależnienia od komputera i Internetu
-Zwiększanie świadomości występowania zagrożeń w świecie cyfrowym i multimedialnym, w tym cyberprzemoc
-Rozwijanie świadomości dotyczącej prawa do prywatności, w tym do ochrony danych osobowych oraz ograniczonego zaufania do osób poznanych w sieci
- Kształtowanie postaw otwartych na poszukiwanie pomocy i radzenia sobie w trudnych sytuacjach materialnych, życiowych i zdrowotnych
-Kształtowanie świadomości własnego ciała z uwzględnieniem zmian fizycznych i psychicznych w okresie dojrzewania
-Kształtowanie umiejętności komunikowania się w różnych sytuacjach społecznych
-Rozwijanie umiejętności tolerancji i empatii wobec ludzi niepełnosprawnych, wieku, różnej narodowości i wyznania oraz innych stanowiących mniejszość w grupie pod względem wyglądu czy statusu ekonomicznego
- Rozpoznawanie własnych mocnych i słabych stron i rozwijanie umiejętności akceptacji siebie -Rozpoznawanie własnych cech osobowości „Jaki jestem?
- Rozwijanie umiejętności lepszego rozumienia siebie: „Jakie są moje cele i zadania życiowe?, Co jest dla mnie ważne w życiu?”
- Kształtowanie samokontroli, radzenia sobie ze stresem (w sytuacji porażki i sukcesu), rozpoznawania i wyrażania własnych emocji -Kształtowanie świadomości dotyczącej
wykorzystania ruchu w życiu człowieka jako skutecznego sposobu dbania o zdrowie psychiczne
- Stwarzanie sytuacji do nawiązywania i podtrzymywania przyjacielskich relacji z innymi uczniami - Rozwijanie wrażliwości na potrzeby i trudności innych ludzi, przejawy krzywdy wobec ludzi i zwierząt
13
- Rozbudzanie ciekawości poznawczej, kreatywności, rozwijanie motywacji do zdobywania wiedzy, zachęcanie do innowacyjnych pomysłów
- Rozpoznawanie u siebie czynników demotywujących do nauki
- Korygowanie deficytów rozwojowych, problemów w nauce, zaniedbań wychowawczych - Stwarzanie odpowiednich warunków uczenia się dzieciom o specjalnych potrzebach edukacyjnych -Rozwijanie zainteresowań i uzdolnień
- Przygotowanie uczniów do dokonania świadomego i trafnego wyboru dalszej drogi edukacyjnej, planowania ścieżki edukacyjnej a w przyszłości wyboru zawodu
- Kształtowanie umiejętności świadomego wyznaczania sobie konkretnych celów -Kształtowanie umiejętności wyznaczania sobie celów krótko- i długoterminowych -Przestrzeganie obowiązujących reguł: norm i zasad na terenie szkoły
-Rozwijanie samorządności uczniów - nauka zasad demokracji
-Kształtowanie umiejętności nawiązywania i podtrzymywania relacji opartych na szacunku i zaufaniu
- Nabywanie i kształtowanie umiejętności w zakresie komunikacji: aktywne słuchanie, wyrażanie swoich potrzeb, własnego zdania, wyrażanie własnych opinii, przekonań i poglądów
- Wypracowanie efektywnych sposobów radzenia sobie w trudnych sytuacjach
- Rozwijanie umiejętności dostrzegania pozytywnych aspektów współpracy w grupie poprzez docenienie różnic zdań, wiedzy, doświadczeń i kompetencji
- Kształtowanie postawy odpowiedzialności za własne działania i decyzje
-Kształtowanie postawy szacunku i zrozumienia wobec innych osób, w tym ludzi niepełnosprawnych, innej narodowości, wyznania, statusu ekonomicznego oraz postawy asertywnej wobec innych poglądów i zdań
- Podejmowanie działań na rzecz innych uczniów, organizacji i działań wolontariatu
- Kształtowanie postawy asertywnej, wchodzenia w dyskusję bez naruszania praw drugiego człowieka
-Doskonalenie umiejętności asertywnego odmawiania i mówienia o swoich uczuciach
-Doskonalenie umiejętności obrony własnego zdania, poglądów, przyjmowania krytyki i pozytywnej oceny
-Rozwijanie poczucia przynależności do grupy (klasa, grupa na zajęciach dodatkowych, samorząd uczniowski, drużyna sportowa itd.)
-Rozwijanie świadomości dotyczącej roli osób znaczących i autorytetów
14
-Prowadzenie procesu edukacyjnego w atmosferze poszanowania godności osobistej, przestrzegania norm społecznych i zapobiegania dyskryminacji, z przestrzeganiem zasad zgodnych z psychologią dziecka, etapów rozwojowych
Zadania profilaktyczne programu to:
• zapoznanie z normami zachowania obowiązującymi w szkole,
• znajomość zasad ruchu drogowego – bezpieczeństwo w drodze do i ze szkoły,
• promowanie zdrowego stylu życia,
• kształtowanie nawyków prozdrowotnych,
• rozpoznawanie sytuacji i zachowań ryzykownych, w tym korzystanie ze środków psychoaktywnych (lekarstw bez wskazań lekarskich, papierosów, alkoholu i narkotyków)
• eliminowanie z życia szkolnego agresji i przemocy rówieśniczej,
• rozpoznanie i przeciwdziałanie niebezpieczeństwom związanym z nadużywaniem komputera, Internetu, telefonów komórkowych i telewizji,
• wzmacnianie poczucia własnej wartości uczniów, podkreślanie pozytywnych doświadczeń życiowych, pomagających młodym ludziom ukształtować pozytywną tożsamość,
• uczenie sposobów wyrażania własnych emocji i radzenia sobie ze stresem,
• bezpieczne i odpowiedzialne korzystanie z zasobów dostępnych w sieci,
Adresaci i realizatorzy programu
Adresatami niniejszego programu są:
• wszyscy uczniowie szkoły;
• rodzice – w pierwszym rzędzie odpowiedzialni za wychowanie swojego dziecka - naszego ucznia;
• nauczyciele i pracownicy szkoły, którzy jednocześnie pełnią rolę realizatorów programu.
Rodzice:
15
• mają prawo do wychowania zgodnie z własnymi przekonaniami religijnymi i moralnymi, jeśli nie są one w sprzeczności z prawami dziecka;
• znają i akceptują program profilaktyczno- wychowawczy proponowany przez szkołę;
• wspierają dziecko we wszystkich jego poczynaniach i zapewniają mu poczucie bezpieczeństwa;
• wspierają wychowawców i nauczycieli w podejmowanych przez nich działaniach, służą wiedzą, doświadczeniem i pomocą;
• aktywnie uczestniczą w życiu szkoły;
• dbają o właściwą formę spędzania czasu wolnego przez dzieci;
Wychowawcy klas:
• dbają o poczucie bezpieczeństwa i akceptacji ucznia w klasie;
• wspierają rozwój uczniów i usamodzielnianie się;
• prowadzą dokumentację nauczania;
• współtworzą i realizują Program Wychowawczo-Profilaktyczny;
• koordynują pracę wychowawczo - profilaktyczną w zespole klasowym;
• dokonują rozpoznania sytuacji rodzinnej i osobistej ucznia;
• podejmują działania w przypadkach przemocy wobec niego, zaniedbań opiekuńczych, ujawnionych nałogów;
• wnioskują o objęcie pomocą psychologiczno - pedagogiczną uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych;
• informują rodziców o proponowanych formach pomocy psychologiczno- pedagogicznej;
• integrują i kierują zespołem klasowym;
• wykorzystują potencjał grupy do wspierania jej członków, oceniają zachowania uczniów;
• wdrażają do samooceny postępów w zachowaniu, nadzorują realizację obowiązku szkolnego;
• promują osiągnięcia klasy i pojedynczych uczniów;
• inspirują pracę zespołową w klasie, przydzielają zespołom zadania na rzecz klasy, szkoły i środowiska oraz wspólnie oceniają stopień ich realizacji;
16
• współdziałają z nauczycielami uczącymi w klasie;
• współpracują z rodzicami; włączają rodziców w sprawy programowe i organizacyjne klasy;
• współpracują z dyrekcją szkoły, pedagogiem, psychologiem, logopedą i pielęgniarką;
• współdziałają z instytucjami pracującymi na rzecz dziecka, policją, poradnią psychologiczno - pedagogiczną, sądami rodzinnymi;
Nauczyciele:
• oddziałują wychowawczo na uczniów niezależnie od przypisanych im funkcji dydaktycznych;
• odpowiadają za życie, zdrowie i bezpieczeństwo dzieci podczas pobytu w szkole, podczas wyjść i wyjazdów szkolnych;
• udzielają pomocy w przezwyciężaniu niepowodzeń szkolnych w oparciu o rozpoznane potrzeby uczniów, informują o potrzebach związanych z problemami w nauce oraz o przejawianych zdolnościach;
• wspierają swoją postawą i działaniami pedagogicznymi rozwój psychofizyczny uczniów, ich zdolności i zainteresowania;
• inspirują uczniów do twórczych poszukiwań, aktywności i samodzielności;
• kształcą i wychowują dzieci w duchu patriotyzmu;
• reagują na przejawy nietolerancji, dyskryminacji i innych negatywnych zachowań;
• dążą w swojej pracy do integracji zespołu klasowego, angażując w życie klasy wszystkich uczniów;
• wspólnie z pedagogiem zabiegają o różne formy pomocy wychowawczej i materialnej dla uczniów, dostosowują wymagania edukacyjne do specyficznych potrzeb ucznia;
• współtworzą atmosferę życzliwości i zrozumienia, budzą szacunek swoją wiedzą, kompetencją i postawą;
• proponują uczniom pozytywne formy wypoczynku dostępne w szkole i poza nią;
• realizują w toku pracy wychowawczej treści i cele programu wychowawczo- profilaktycznego szkoły;
17 Samorząd Uczniowski:
• jest inspiratorem i organizatorem życia kulturalnego uczniów szkoły, działalności
oświatowej, sportowej oraz rozrywkowej zgodnie z własnymi potrzebami i możliwościami organizacyjnymi w porozumieniu z
dyrektorem,
• uczestniczy w diagnozowaniu sytuacji wychowawczej szkoły,
• prowadzi akcje pomocy dla potrzebujących kolegów,
• reprezentuje postawy i potrzeby środowiska uczniowskiego,
• propaguje ideę samorządności oraz wychowania w demokracji,
• dba o dobre imię i honor szkoły oraz wzbogaca jej tradycję,
• może podejmować działania z zakresu wolontariatu.
Pedagog i psycholog szkolny:
• prowadzi badania i działania diagnostyczne uczniów, w tym diagnozują indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów w celu określenia przyczyn niepowodzeń edukacyjnych oraz wspierania mocnych stron uczniów;
• diagnozuje sytuacje wychowawcze w szkole w celu rozwiązywania problemów wychowawczych oraz wspierania rozwoju uczniów;
• udziela pomocy psychologiczno-pedagogicznej w formach odpowiednich do rozpoznanych potrzeb;
• podejmuje działania z zakresu profilaktyki uzależnień i innych problemów dzieci;
18
• minimalizuje skutki zaburzeń rozwojowych, zapobiega zaburzeniom zachowania oraz inicjują różne formy pomocy w środowisku szkolnym i pozaszkolnym uczniów;
• inicjuje i prowadzi działania mediacyjne i interwencyjne w sytuacjach kryzysowych;
• pomaga rodzicom i nauczycielom w rozpoznawaniu i rozwijaniu indywidualnych możliwości, predyspozycji i uzdolnień uczniów;
• wspiera nauczycieli i innych specjalistów w udzielaniu pomocy psychologiczno- pedagogicznej.
VII. Treści i formy działań wychowawczych i profilaktycznych
Zadania Cele i sposoby realizacji Osoby
odpowiedzialne 1. Rozwijanie
zainteresowań uczniów
• diagnoza, poznanie i rozwijanie uzdolnień uczniów – lekcje z wychowawcą;
• zajęcia rozwijające uzdolnienia, zainteresowania i pasje uczniów: koła przedmiotowe, sportowe, „Baza Dzieci Aktywnych” (zajęcia teatralne, plastyczne);
• promowanie osiągnięć uczniów: udział w konkursach przedmiotowych, artystycznych, sportowych, eksponowanie prac uczniów na korytarzach, w pracowniach
przedmiotowych, prasie lokalnej, stronie internetowej szkoły.
wychowawcy klas, nauczyciele
2. Kształtowanie umiejętności poszukiwania informacji i
poszerzania wiedzy.
Kształcenie
Stwarzanie warunków do wszechstronnego rozwoju osobistego uczniów:
• wykorzystanie pracowni komputerowej w trakcie procesów lekcyjnych i pozalekcyjnych,
wychowawcy klas, nauczyciele
19 rozwijające
samodzielność, kreatywność i innowacyjność uczniów
• korzystanie z pracowni przedmiotowych,
• wykorzystanie zasobów biblioteki szkolnej, multimediów i Internetu,
• wykorzystanie platformy edukacyjnej,
• stosowanie aktywnych metod pracy,
• organizacja wycieczek edukacyjnych, spotkań z ekspertami,
• rozwijanie kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli.
3. Umiejętność pracy w zespole
• kształtowanie umiejętności pracy w zespole
• udział uczniów w zawodach sportowych, konkursach przedmiotowych, tematycznych, interdyscyplinarnych, artystycznych,
• działania samorządu uczniowskiego,
• organizacja imprez i uroczystości szkolnych i klasowych,
• prowadzenie gazetek szkolnych, strony www.
samorząd uczniowski, wychowawcy
nauczyciel wychowania
fizycznego
4. Umiejętności komunikacji międzyludzkiej
• nabywanie nawyków kulturalnego zachowania się w towarzystwie oraz umiejętności prowadzenia rozmowy,
• kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów,
• nabywanie zasad właściwej komunikacji,
• kształtowanie umiejętności aktywnego i empatycznego słuchania innych.
wychowawcy klas, nauczyciele
psycholog, pedagog,
5. Kształtowanie
kultury języka • utrwalanie zasad poprawnego posługiwania się językiem w mowie i piśmie
• udział w konkursach literackich, recytatorskich, ortograficznych, czytelniczych, lekcje biblioteczne
• wyjścia do kina, teatru, muzeum, filharmonii, centrów nauki, domów kultury
nauczyciel j.
polskiego, nauczyciel biblioteki wychowawcy klas
6. Kształtowanie u ucznia postawy przynależności do środowiska
szkolnego, lokalnego, narodowego i
• kształtowanie gotowości do uczestnictwa w kulturze, poszanowania tradycji i kultury własnego narodu, a także poszanowania innych kultur i tradycji, określanie swojej przynależności kulturowej poprzez kontakt z wybranymi dziełami sztuki, zabytkami i tradycją w środowisku
wychowawcy klas, nauczyciele
20 europejskiego oraz
kształtowanie gotowości do uczestnictwa w kulturze, poszanowania tradycji i kultury własnego narodu poprzez działania wynikające z inicjatyw uczniowskich
rodzinnym, szkolnym i lokalnym, uczestniczenie w życiu kulturalnym środowiska rodzinnego, szkolnego, lokalnego oraz wydarzeniach organizowanych przez najbliższą społeczność;
• kształtowanie wrażliwości estetycznej poprzez kontakt z dziełami literackimi i wytworami kultury, zapoznanie z wybranymi dziełami architektury i sztuk plastycznych
należących do polskiego i europejskiego dziedzictwa kultury, wyzwalanie potrzeby kontaktu z literaturą i sztuką dla dzieci.
• Aktywna praca samorządu uczniowskiego:
✓ organizacja wyborów samorządu i opiekuna samorządu,
✓ inicjowanie i udział w akcjach charytatywnych,
✓ organizacja i udział w wolontariacie
✓ organizacja konkursów i wydarzeń szkolnych.
• Kształtowanie postaw wyrażających szacunek do symboli i tradycji narodowych oraz tradycji związanych z rodziną, szkołą i społecznością lokalną:
✓ udział w apelach i uroczystościach szkolnych, organizowanych w miarę możliwości,
✓ organizowanie wycieczek do miejsc pamięci narodowej, dbałość o cmentarz i miejsca pamięci narodowej w okolicy.
• Zapoznanie z prawami i obowiązkami ucznia:
✓ zapoznanie ze statutem szkoły,
✓ zapoznanie z wewnątrzszkolnym zasadami oceniania,
✓ zapoznanie z regulaminem szkoły,
✓ zapoznanie ze szkolnym programem wychowawczo- profilaktycznym,
7. Kształtowanie w uczniach postawy szacunku i
• symulowanie sytuacji sprzyjających kształtowaniu sposobów kulturalnego wyrażania własnego zdania, uważnego
wychowawcy, nauczyciele
21 tolerancji słuchania innych,
• poznawanie kultur, religii, tradycji innych narodów,
• budowanie wśród uczniów relacji opartych na zaufaniu, prowadzenie lekcji/rozmów uczących nawiązywania serdecznego kontaktu, sympatii, szacunku i tolerancji,
• kształtowanie postaw wyrażających szacunek dla ludzi, niezależnie od religii, statusu materialnego, wieku, wyglądu, poziomu rozwoju intelektualnego i fizycznego oraz
respektowanie ich praw, podejmowanie działań w celu zapobiegania dyskryminacji;
• inspirowanie do podejmowania aktywności i inicjatyw oraz pracy zespołowej, wspomaganie działań służących
kształtowaniu własnego wizerunku i otoczenia;
• przygotowanie do radzenie sobie w sytuacjach codziennych wymagających umiejętności praktycznych, budzenie szacunku dla pracy ludzi różnych zawodów.
psycholog, pedagog
22 8. Kształtowanie
właściwych postaw, relacji, rozumienia uczuć i emocji
• Umiejętność właściwego rozwiązywania konfliktów :
✓ Poznanie zasad właściwej komunikacji;
✓ Symulowanie sytuacji sprzyjających kształtowaniu sposobów kulturalnego wyrażania własnego zdania, uważnego słuchania innych;
✓ Budowanie wśród uczniów relacji opartych na zaufaniu, prowadzenie lekcji/rozmów uczących nawiązywania serdecznego kontaktu, sympatii, szacunku i tolerancji;
✓ Kształtowanie umiejętności okazywania własnych uczuć i emocji;
✓ Nauka kontroli własnych emocji;
✓ Umiejętność budowania właściwych relacji z rówieśnikami i otoczeniem;
✓ Zdobywanie umiejętności radzenia sobie ze stresem;
✓ Wsparcie uczniów z trudnościami emocjonalno- społecznymi podczas indywidualnych i grupowych zajęć;
✓ Kształtowanie poczucia własnej wartości dziecka oraz brania odpowiedzialności za swoje decyzje i
działania.
wychowawcy klas, pedagog, psycholog
9. Konstruktywne rozwiązywanie problemów i trudnych sytuacji
• nabywanie postaw asertywnych, nauka stosownego używania słowa „nie” jako postawy, dzięki której możemy zachować swoją tożsamość i poczucie własnej wartości;
• nabywanie i rozwijanie umiejętności rozwiązywania problemów w grupie;
• rozwijanie umiejętności zachowania się w sytuacjach nietypowych/trudnych;
• nabywanie umiejętności akceptacji osób niepełnosprawnych,
wychowawcy klas, pedagog, psycholog
23 przedstawienie roli integracji;
• wskazywanie sposobów pomagania rówieśnikom.
10. Dostarczanie rzetelnej wiedzy o zagrożeniach płynących ze
stosowania środków uzależniających.
Profilaktyka uzależnień
• Uświadomienie uczniom i rodzicom szkodliwego wpływu środków odurzających, substancji psychotropowych,
środków zastępczych i nowych substancji psychoaktywnych (nikotyny, alkoholu, narkotyków, dopalaczy, leków, napojów energetyzujących) na zdrowie i życie człowieka oraz
zagrożeń wynikających z rozwoju współczesnego świata - uzależnienia od komputera, Internetu, telefonu, hazardu itd.
• realizacja programów profilaktycznych i włączanie się w akcje o charakterze profilaktycznym .
• organizacja zajęć warsztatowych dla uczniów;
• organizacja spotkań dla rodziców ze specjalistami;
• prowadzenie badań ankietowych, w celu określenia skali zagrożenia uczniów uzależnieniami;
• informowanie rodziców o wszelkich podejrzeniach
kontaktów ze środkami psychoaktywnymi przez ich dzieci;
• współpraca szkoły z GKRPA, Powiatową Komendą Policji, Sanepidem, Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w celu organizacji działań profilaktycznych.
• udział uczniów w konkursach wiedzy o profilaktyce, konkursach plastycznych i innych formach działań organizowanych na terenie gminy i powiatu.
psycholog, pedagog wychowawcy klas,
nauczyciele
11. Przestrzeganie przepisów
bezpieczeństwa w szkole i poza nią
• kształtowanie umiejętności prawidłowego stosowania zasad bezpieczeństwa obowiązujących w klasie, szkole i
środowisku oraz umiejętności prawidłowego reagowania w sytuacjach zagrożenia poprzez pogadanki, warsztaty, prelekcje, zajęcia w terenie, próbne alarmy, spotkania na temat „ Bezpieczne wakacje”, „Bezpieczne ferie”,
„Bezpieczna droga do szkoły” (z zachowaniem zasad bezpieczeństwa);
wychowawcy klas, wszyscy nauczyciele
24
• nabywanie umiejętności udzielania pierwszej pomocy;
• nabywanie umiejętności w obszarze edukacji komunikacyjnej poprzez udział w kursie na kartę rowerową, zdobycie karty rowerowej, spotkania z policją;
• przestrzeganie zasad bezpiecznego i kulturalnego zachowanie się uczniów podczas przerw;
• Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa podczas wycieczek szkolnych.
12. Bezpieczne i odpowiedzialne korzystanie z technologii komunikacyjno- informacyjnych.
Zapobieganie zjawisku cyberprzemocy.
• Podnoszenie poziomu bezpieczeństwa w szkole poprzez działania systemowe przy współpracy z Komisariatem Policji w Szubinie i Komendą Powiatową Policji w Nakle;
• propagowanie wśród młodzieży znajomości prawa i zasad przestrzegania go oraz odpowiedzialności karnej nieletnich;
• znajomość procedur postępowania w sytuacjach zagrożenia dzieci i młodzieży;
• przeciwdziałanie mowie nienawiści w sieci internetowej poprzez edukację o prawach człowieka i odpowiedzialności karnej nieletnich;
• kształtowanie umiejętności wyszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł, korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych;
• kształtowanie świadomości negatywnego wpływu komputera na zdrowie i kontakty społeczne oraz niebezpieczeństw wynikających z anonimowości kontaktów, respektowanie ograniczeń dotyczących korzystania z komputera, Internetu i multimediów;
• rozwijanie kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli
• poznanie alternatywnych do komputera i telefonów sposobów spędzania czasu wolnego.
pedagog, psycholog wychowawcy klas,
nauczyciele
13. Promowanie zdrowego stylu życia
• Kształcenie u uczniów nawyku dbałości o własne zdrowie i zdrowie innych ludzi oraz umiejętność tworzenia środowiska
wychowawcy klas, pielęgniarka
szkolna
25 sprzyjającego zdrowiu:
✓ Tworzenie sytuacji sprzyjających rozwojowi zdrowych nawyków żywieniowych,
✓ Rozwijanie świadomości potrzeby dbania o zdrowie:
realizacja programów profilaktycznych i
edukacyjnych, wdrażanie do właściwych zachowań higienicznych
✓ Gazetki promujące zdrowe odżywianie i korzyści płynące z aktywności fizycznej.
✓ kontrolne badania wzroku i słuchu,
• Doskonalenie przez uczniów sprawności fizycznej
✓ Udział w pozalekcyjnych i pozaszkolnych zajęciach sportowych
✓ Udział uczniów w zawodach sportowych
✓ Wykorzystanie boiska wielofunkcyjnego podczas zajęć szkolnych jak i w wolnym czasie od nauki
nauczyciele wychowania
fizycznego
14. Motywowanie uczniów do nauki i realizacji
obowiązku szkolnego
• kontrolowanie przez wszystkich nauczycieli obecności uczniów na zajęciach lekcyjnych;
• powiadamianie rodziców uczniów opuszczających zajęcia szkolne;
• organizowanie zajęć dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – zajęcia dydaktyczno – wyrównawcze, konsultacje przedmiotowe, zajęcia ze specjalistami szkolnymi;
• nagradzanie uczniów osiągających wysokie wyniki w nauce oraz uczniów ze 100% frekwencją;
• organizowanie zajęć pozalekcyjnych zgodnie ze zdiagnozowanymi wcześniej potrzebami;
• przygotowywanie uczniów do udziału w konkursach przedmiotowych, tematycznych, interdyscyplinarnych, artystycznych i sportowych;
wychowawcy, nauczyciele,
pedagog, psycholog
26
• indywidualizacja procesu edukacyjnego oraz systemu oceniania;
• uwzględnianie zaleceń poradni psychologiczno- pedagogicznej zwartych w opiniach i orzeczeniach;
• systematyczne motywowanie uczniów do nauki,
• stworzenie systemu pomocy uczniom ze specjalnymi
potrzebami edukacyjnymi, mającymi problemy edukacyjne i wychowawcze.
15.Kształcenie
zawodowe uczniów • realizacja zajęć doradztwa zawodowego,
• spotkania z przedstawicielami różnych zawodów,
• wycieczki do zakładów pracy,
• zapoznanie z charakterystyką różnych zawodów,
• zapoznanie z ofertą szkół ponadpodstawowych, udział w
"drzwiach otwartych”, targach szkół, pogadankach z przedstawicielami szkół.
nauczyciel doradztwa zawodowego wychowawcy
16. Współpraca z rodzicami i instytucjami wspomagającymi szkołę
Kształtowanie integralnych działań wychowawczych szkoły i rodziny:
• zebrania z rodzicami;
• współpraca z rodzicami w organizowaniu imprez klasowych i szkolnych.
Wzmacnianie prawidłowego rozwoju intelektualnego, emocjonalnego i społecznego:
• tworzenie opieki i pomocy materialnej dla potrzebujących uczniów;
• współpraca z PPP, MGOPS, PCPR i sądem.
wszyscy nauczyciele i
specjaliści
VIII. Ewaluacja programu
Przebieg pracy wychowawczo - profilaktycznej i jej efekty poddawane są
systematycznej obserwacji i ocenie. Informacje zwrotne pochodzące od uczniów, rodziców
27
i nauczycieli służą doskonaleniu pracy i stanowią podstawę do planowania zamierzeń wychowawczych w kolejnym roku szkolnym.
IX . Zasady ewaluacji programu wychowawczo-profilaktycznego
Ewaluacja programu polega na systematycznym gromadzeniu informacji na temat prowadzonych działań, w celu ich modyfikacji i podnoszenia skuteczności programu wychowawczo-profilaktycznego. Ewaluacja przeprowadzana będzie poprzez:
1) obserwację zachowań uczniów i zachodzących w tym zakresie zmian, 2) analizę dokumentacji,
3) przeprowadzanie ankiet, kwestionariuszy wśród uczniów, rodziców i nauczycieli, 4) rozmowy z rodzicami,
5) wymianę spostrzeżeń w zespołach wychowawców i nauczycieli, 6) w analizy przypadków.
Ewaluacja programu przeprowadzana będzie w każdym roku szkolnym przez zespół ds.
Wychowania i Profilaktyki. Z wynikami prac zespołu w formie raportu ewaluacyjnego zostanie zapoznana rada pedagogiczna i rada rodziców.
Załączniki do programu
1. Plan pracy wychowawczej szkoły
2. Wzory ankiet diagnozujących sytuację szkoły (ankiety dla uczniów i wychowawców klas)
3. Wzory ankiet ewaluacyjnych (ankiety dla rodziców i nauczycieli)
Program wychowawczo – profilaktyczny został uchwalony przez Radę Rodziców w porozumieniu z Radą Pedagogiczną Szkoły Podstawowej im. Ziemi Pałuckiej w Królikowie
w dniu 16 września 2020 r.
28
