Koniec stalinizmu
1. ZSRR po II wojnie światowej (1945 – 1953).
2. ZSRR po śmierci Stalina (1953 1964).
3. Utworzenie Układu Warszawskiego (1955).
4. Powstanie węgierskie (1956).
5. Relacje ZSRR z Zachodem (1953 – 1960).
1. ZSRR po II wojnie światowej (1945 – 1953).
♦ Apogeum terroru, propagandy i kultu Stalina.
♦ Żdanowszczyzna – działalność Andrieja Żdanowa (członka Biura Politycznego Komitetu Centralnego Wszechzwiązkowej Partii bolszewików) w latach
1945 – 1948).
Kult Stalina
Andriej Żdanow
1. ZSRR po II wojnie światowej (1945 – 1953).
♦ Prześladowanie rzeczywistych i domniemanych
przeciwników stalinizmu.
♦ Obsadzanie Rosjanami ważnych stanowisk w poszczególnych republikach radzieckich.
Stalin i Żdanow
1. ZSRR po II wojnie światowej (1945 – 1953).
♦ Antysemityzm – m.in. oskarżenie Żydów o szpiegostwo na rzecz Stanów Zjednoczonych oraz
wymyślenie spisku żydowskich lekarzy w celu zabicia Stalina.
1. ZSRR po II wojnie światowej (1945 – 1953).
♦ Rozbudowa przemysłu (głównie ciężkiego).
♦ Zaniedbywanie rolnictwa powodujące deficyt
żywności.
♦ Złagodzenie represji wobec Kościoła
prawosławnego.
1. ZSRR po II wojnie światowej (1945 – 1953).
♦ Zmiana nazwy partii z Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii bolszewików na Komunistyczną Partię Związku Radzieckiego (1952).
♦ Śmierć Józefa Stalina (5 III 1953).
2. ZSRR po śmierci Stalina (1953 1964).
♦ Walka o władzę pomiędzy:
* Nikitą Chruszczowem (sekretarzem generalnym KPZR),
* Ławrentijem Berią (szefem KGB),
* Gieorgijem Malenkowem (premierem),
* Wiaczesławem Mołotowem (ministrem spraw
zagranicznych),
* marsz. Nikołajem Bułganinem (ministrem obrony) .
Beria i Chruszczow
Malenkow i Mołotow
Bułganin
2. ZSRR po śmierci Stalina (1953 1964).
♦ Zwycięstwo Nikity Chruszczowa w walce o władzę.
♦ Dyktatura Nikity Chruszczowa (1953 – 1964).
2. ZSRR po śmierci Stalina (1953 1964).
♦ Aresztowanie Ławrentija Berii przy pomocy marszałka Gieorgija Żukowa.
♦ Skazanie Berii na śmierć i wykonanie wyroku (VI 1956).
Marszałek Gieorgij Żukow
2. ZSRR po śmierci Stalina (1953 1964).
♦ Wygłoszenie przez Nikitę Chruszczowa podczas XX
Zjazdu KPZR 24/25 II 1956 r. referatu, w którym:
* odrzucał kult osoby przywódcy,
* skrytykował stalinizm,
* potępił wielką czystkę i deportacje ludności,
* krytykował nadużywanie określenia wróg ludu,
* uznawał konflikt z Jugosławią za nieuzasadniony i szkodliwy.
XX Zjazd KPZR 14 – 25 II 1956
Referat Chruszczowa
2. ZSRR po śmierci Stalina (1953 1964).
♦ Odwilż postalinowska (nazwa od tytułu powieści
Ilii Erenburga Odwilż):
* zmniejszenie terroru służb specjalnych (KGB, GRU),
* zwolnienie kilku milionów ludzi z łagrów,
* przywrócenie ośmiogodzinnego dnia pracy,
* zezwolenie obywatelom na podróżowanie po kraju,
* zwiększenie nakładów na produkcję żywności i towarów codziennego użytku.
Nikita Chruszczow
Odwilż postalinowska – m.in.
zwolnienie części więźniów z łagrów.
3. Utworzenie Układu Warszawskiego (1955).
♦ Przyjęcie Republiki Federalnej Niemiec do NATO (5 V 1955) – główna przyczyna utworzenia Układu
Warszawskiego.
♦ Podpisanie przez ZSRR i jego przymusowych
sojuszników Deklaracji Bukaresztańskiej
zapowiadającej utworzenie sojuszu wojskowego (1955).
3. Utworzenie Układu Warszawskiego (1955).
♦ Podpisanie przez ZSRR, Polskę, NRD,
Czechosłowację, Bułgarię, Rumunię, Węgry i Albanię Układu o przyjaźni, współpracy i pomocy
wzajemnej, na mocy którego powstał sojusz wojskowy o nazwie Układ Warszawski (14 V 1955).
♦ Wystąpienie Albanii z Układu Warszawskiego (1968).
Logo Układu Warszawskiego
NATO i Układ Warszawski
4. Powstanie węgierskie (1956).
♦ Terror wobec społeczeństwa stosowany przez
Węgierską Partię Pracy, którą kierowali I Sekretarze:
Matyas Rakosi (1948 – 1955) i Erno Gerö (VII – X
1956).
♦ Wiec zorganizowany przez studentów na
Politechnice Budapesztańskiej (22 X 1956).
Matyas Rakosi
Ernő Gerő
4. Powstanie węgierskie (1956).
♦ Demonstracja solidarności z Polakami pod pomnikiem gen. Józefa Bema w Budapeszcie (23 X 1956).
♦ Zdemolowanie przez demonstrantów siedziby Szabad Nep (gazety Węgierskiej Partii Pracy), międzynarodowej centrali telefonicznej i Oficerskiej Szkoły Artylerii w Budapeszcie (23/24 X 1956).
Manifestacja na Placu Bema
4. Powstanie węgierskie (1956).
♦ Pierwsza interwencja armii radzieckiej (24 X 1956).
♦ Zastąpienie Erno Gerö na stanowisku I Sekretarza WPP przez Jánosa Kadara (25 X 1956).
♦ Zdobycie przez mieszkańców miasta Gyrör więzienia policji politycznej AVH (25 X 1956).
♦ Walki demonstrantów z oddziałami AVH w Dunaujváros, Kecskemét, Kapovar i Mikolcu.
Janos Kadar
4. Powstanie węgierskie (1956).
♦ Spotkanie premiera Imre Nagya z ambasadorem ZSRR Jurijem Andropowem i wezwanie do
wycofania Armii Czerwonej z Budapesztu
natychmiast, następnie z całych Węgier (28 X 1956).
♦ Wycofanie się Armii Czerwonej z Budapesztu (29 X 1956).
Imre Nagy i Jurij Andropow
4. Powstanie węgierskie (1956).
♦ Proklamowanie przez premiera Imre Nagya systemu wielopartyjnego (30 X 1956) i zwolnienie więźniów politycznych, w tym prymasa Węgier kardynała Josefa Mindszentego.
♦ Ogłoszenie przez Nagya wyjścia Węgier z Układu Warszawskiego (1 XI 1956).
Imre Nagy
4. Powstanie węgierskie (1956).
♦ Utworzenie przez Jánosa Kadara Węgierskiego
Rewolucyjnego Rządu Robotniczo – Chłopskiego i apel o pomoc Armii Czerwonej (4 XI 1956).
♦ Schronienie się przez Imre Nagya w ambasadzie Jugosławii (4 XI 1956).
4. Powstanie węgierskie (1956).
♦ Walki Armii Czerwonej z powstańcami i armią węgierską pod dowództwem pułkownika Pala Maletera.
♦ Stłumienie powstania przez Armię Czerwoną w Budapeszcie (4 XI), na prowincji (do końca XI) i w górach Mecesek pomiędzy Dunajem a Drawą (na
początku XII).
Płk Pal Maleter
4. Powstanie węgierskie (1956).
♦ Fala strajków koordynowanych przez Krajową Radę Robotniczą do czasu aresztowania jej przywódców (połowa XII 1956).
♦ Skutki powstania węgierskiego:
* śmierć w walce
* ucieczka za granicę ok. 200 000 ludzi,
* postawienie przed sądem 28 000 powstańców,
* wyroki śmierci dla 70 osób (m.in. Nagy i Maleter).
Imre Nagy i Pal Maleter
5. Relacje ZSRR z Zachodem (1953 – 1960).
♦ Odprężenie w relacjach ZSRR z USA i państwami
Europy Zachodniej (1953 – 1960).
♦ Porozumienie Nikity Chruszczowa z dyktatorem
Jugosławii Josipem Broz – Titą (14 VIII 1953).
♦ Zakończenie wojny koreańskiej (27 VII 1953).
♦ Podpisanie układu pokojowego z Austrią i wycofanie z niej Armii Czerwonej (13 – 15 IV 1955).
5. Relacje ZSRR z Zachodem (1953 – 1960).
♦ Nawiązanie stosunków dyplomatycznych z RFN i zwolnienie 9626 niemieckich jeńców wojennych
przez Chruszczowa na prośbę kanclerza Konrada
Adenauera (13 IX 1955).
5. Relacje ZSRR z Zachodem (1953 – 1960).
♦ Ponowny wzrost napięcia pomiędzy ZSRR i USA
spowodowany sukcesami radzieckimi w Kosmosie, przewagą militarną ZSRR oraz zestrzeleniem amerykańskiego samolotu szpiegowskiego U – 2 przez Rosjan w 1960 roku.
Sputnik 1 – radziecki sztuczny satelita Ziemi 1957
