Regulaminy i przepisy. Piechota polska. Cz. 3, Karabin Mauzera M. 98

REGULAMINY I PRZEPISY.

Piechota Polsła.

Część III-a.

Karabin Mauzera M. 98.

W arszaw a, maj 1917 r.

REGULAMINY I PRZEPISY.

Piechota Polska.

Część Ill-a.

Karabin Mauzera M. 98.

Z e z b i ó r

Piekary śt. R a ,a 9

W arszaw a, maj 1917 r.

l / . u !

V V

G e p riift u n d f r e ig e g e b e n P r e s s e v e r w a l t u n g W a r s c h a u cl. 11/V 1917.

T . Ną 5212. D r. łft 1B5

T O W A R Z Y S T W O W Y D A W N IC Z E W W A R S Z A W IE D r u k a r n i a N a u k o w a , W a r s z a w a , R y n e k S ta re g o M ia sta 11.

KARABIN PIEC H O TY MAUZERA M. 98.

1. Gruntowna znajomość broni, umiejętność obchodzenia się z nią i tro sk liw o ść w utrzymaniu czystości, doprowadzona niemal do przesady, jest spraw ą honoru żołnierskiego. W szystkie obo­

wiązujące w tym kierunku przepisy muszą być bez­

względnie przestrzegane, w przeciwnym razie broń stać się może w boju bezużyteczną. Postępow a­

nie niezgodne z przepisami winno być karane jak najsurowiej. Postępy i popraw ność w strzela­

niu zależą od w ła ściw o ści i użycia broni. W cza­

sie wojny utrzymywanie broni musi być przepro­

wadzane z taką sam ą sum iennością, jak i w po­

koju. Odstępstwa zemszczą się dotkliwie.

* *

*

I. Opis.

2. Części: Lufa, przyrząd celowniczy, za pora, łoże, nakładka, stempel i okucie. Do każ­

dego karabinu dodane są przybory i bagnet.

Lufa.

3. P rzedni otwór lufy nazywa się wylotem,

tylny—wlotem. W lufie następuje zapalenie prochu w łusce nabojowej, co nadaje ruch kuli. Lufa służy również do nadania kuli potrzebnego kie­

runku.

4. Przew ód (kulobieg) lufy składa się z czę­

ści ciągniętej spiralnie—gw intów i komory nabojo­

wej. W ściance kanału przed komorą nabojową są wycięte cztery gw inty, składające się z tyluż

brózd i pól gwintowych.

Przyrząd celowniczy.

5. Składa się on z celownika i muszki. Części celownika: stopka, bolec zawiasowy, widełka ce­

lownicze i suwak. Górny brzeg widełek nazywa się k r a w ę d z i ą c e l o w n i k a , trójkątne wy­

cięcie—szczerbiną. Po stopce celownika porusza się suwak. Jego w s k a z ó w k ę przy pomocy dwustronnych z a c i s k ó w nastaw ia się na żą­

daną liczbę celowniczą. Zaciski działają przy pomocy s p r ę ż y n z a c i s k o w y c h . Liczby ce­

lownicze znajdują się po obudwu bokach stopki.

Prócz tego na górnej płaszczyźnie stopki są umieszczone na prawo Liczby parzyste, na lewo nieparzyste. Położenie tylnej kraw ędzi suwaka odpowiada położeniu wskazówki.

6. Celownik może być nastawiony na:

400 m. (suwak w położeniu najbardziej w tył wysuniętym), 500 m., 550 m. i t. d. z 50 metro- wemi różnicami aż do 2000 m. Położenia celowni­

ka dla całych setek są oznaczone liczbą i kreską, (lla półsetek należy nastawiać wskazówkę w po­

łowie pomiędzy dwiema kreskami.

7. Muszka swoją stopką jest wsunięta w gniazdko podstawy muszki. Je że li muszka jest osadzona prawidłowo, to znak na stopce i na pod­

stawie muszki stanowi prostą linję.

Zapora.

8. Z apora jest to urządzenie zamykające wlot lufy, powoduje wprowadzenie naboju do ko­

mory nabojowej, zapala ładunek prochowy oraz służy do wyciągnięcia i wyrzucenia wystrzelonej łuski. Zaporę stanowią:

9. Obsada z zaczepem zamkowym i wyrzut- nikiem,

zamek,

przyrząd spustow y (cynglowy),

magazyn z przyrządem podającym.

10. Obsada obejmuje i utrzymuje zamek.

Części: Kom ora zaporowa, właz nabojowy, wo-

dzidło zamkowe i ogon. Tylna część wodzidła zamkowego jest górą włączona i nazywa się m o s t ­ k i e m . Na czołowej stronie mostka znajduje się wkład, służący do wsunięcia łódki nabojowej.

W wewnętrznej górnej ściance mostka znajduje się r o w e k w o d z i d ł o w y , odpowiadający g r z e ­ b i e n i o w i w o d z i d ł o w e m u t r z o n u z a m ­ k o w e g o . W lewej ściance jest otwór, przez który przechodzi zaczep zamkowy z wyrzutnikiem.

11. Właz nabojowy stanowi otwór prosto­

kątny, przez który naboje przedostają się z ma­

gazynu do komory zaporowej, a następnie nabo­

jowej.

12. W wodzidfe zamkowym znajduje się zaczep, odpowiadający t y l n e m u r y g l o w i z a ­ p o r o w e m u i nazywa się tylny zaczep ryglowy.

18. Zaczep zamkowy ogranicza z ę b e m z a c z e p o w y m ruch zamka ku tyłowi. Zaczep zamkowy i wyrzutnik są połączone z obsadą ru ­ chomo za pomocą ś r u b y z a c z e p o w e j a uru­

chomione podwójnie działającą s p r ę ż y n ą z a ­ c z e p o w ą .

14. Części zamka: trzon zamkowy, iglica, sprężyna igliczna, zameczek z zapadką zaciskow ą

i sprężyną zapadkową, bezpiecznik, kurek, wyciąg z pierścieniem.

15. P rzy pomocy rączki z gałką uruchamia się trzon zamkowy, zamyka wlot lufy, — wtedy trzy rygle zaporowe wchodzą w odpowiednie za­

czepy ryglowe. Dwa (przednie) rygle zaczepiają

się w komorze zaporowej, jeden (tylny) — w wo- dzidle zamkowym (pod mostkiem).

16. Iglica zapala nabój; posiada ona pier- ścieniowate wzmocnienie — k r y z ę , która służy również jako oparcie dla sprężyny iglicznej.

17. Sprężyna igliczna nadaje siłę uderzeniu iglicy.

18. Zameczek obejmuje i utrzym uje b e z ­ p i e c z n i k , z a p a d k ę z a c i s k o w ą wraz z sprę­

żyną i łączy oddzielne części zamka z trzonem.

19. Zapadka zaciskow a utrzymuje zameczek w jego łożysku.

20. Bezpiecznik przy prawym położeniu s k r z y d e ł k a uniemożliwia spuszczenie i otw ar­

cie odwiedzionego zamka, a przy położeniu pio­

nowym (skrzydełka) dozwala na rozebranie zamka.

21. Kurek łączy wszystkie części zamka w jedno i służy do jego odwodzenia.

22. Wyciąg, połączony z trzonem obrotowo p i e r ś c i e n i e m , przy pomocy pazura ujmuje nabój przy ruchu zamka naprzód i wyciąga z lufy wystrzeloną łuskę przy ruchu wstecz.

23. Przyrząd spustowy (cynglowy) służy do utrzymania zamka w odwiedzionym położeniu oraz do spuszczenia tegoż. Części: w i d e ł ka s p u ­ s t o w e z z ę b e m s p u s t o w y m , s p u s t (cyn­

giel) i s p r ę ż y n a s p u s t o w a .

24. Magazyn je s t to pudełko obejmujące

przyrząd podający. Łączy się z k a b ł ą k i e m , który służy do zabezpieczenia spustu przed przy­

kabłąkiem znajduje się zacisk wieczkowy ze s p r ę ż y n ą , utrzymującą wieczko w jego łożysku.

Części przyrządu podającego: podajnik i spręży­

na podajnika. Podajnik przy pomocy s p r ę ż y n y wypycha naboje ku włazowi nabojowemu.

Łoże i nakładka.

25. Łoże przy pomocy okucia łączy oddziel­

ne części karabinu w jedną całość, umożliwia użycie ręczne i w łączności z nakładką ochrania lufę od uszkodzeń. Części: kolba, szyja i koryto.

26. Kolba umożliwia przyłożenie broni do ram ienia („złożenie się“), do ujęcia praw ą ręką służy szyja z chwytem. W korycie pod celowni­

kiem są ż ł o b k i c h w y t o w e .

27. Nakładka ułatw ia użycie broni, gdy lufa je s t silnie rozgrzana.

Stempel.

28. Stempel służy do ustaw iania karabinów w kozły, zaś w potrzebie w polu trzy połączone stemple mogą być użyte zamiast wyciora do czyszczenia. N a jednym (przednim) końcu znaj­

duje się g ł ó w k a z u c h e m , na drugim gwint do skręcania razem dwu stempli. U c h o służy do przew lekania k w a c z a lub szmatki przy czyszczeniu.

Okucie.

29. Części: B ą c z e k g ó r n y z h a c z y ­ k i e m do pasa. N a s a d a b a g n e t u z b o l c e m . Dwie s p r ę ż y n y b ą c z k o w e. B ą c z e k d o l ­ n y ze s t r z e m i e n i e m .

W p u s t s t e m p l a . C z o p z z a k r ę t k ą . Ś r u b a g ł ó w n a g ó r n a z ś r u b ą z a c i s k o w ą . Ś r u b a g ł ó w n a d o l n a z r u r k ą i ś r u b ą z a c i s k o w ą . U c h o z 2 ś r u b a m i . T a b l i c z ­ k a z ś r u b ą . T r z e w i k z 2 ś r u b a m i .

Przybory.

30. Części: P a s z k l a m r ą , w y ł ą c z ­ n i k , u s z k o i s p r z ą c z k a , o c h r a n i a c z .

Ochraniacz zabezpiecza wylot i muszkę od uszkodzeń, nie dopuszcza ciał obcych do prze­

wodu lufy oraz chroni go od wpływów atm osfe­

rycznych.

* *

*

W spółdziałanie części zamka.

K a r a b i n p o ś c i ą g n i ę c i u .

31. T r z o n z a m k o w y skręcony na p ra ­ wo. Jego c z ó ł k o zamyka komorę nabojową, pa­

zur wyciągu obejmuje k r a j łuski nabojowej.

Trzy rygle zaporowe znajdują się w zaczepach ryglowych obsady. I g l i c a jest spuszczona.

S p r ę ż y n a i g l i c z n a ciśnie naprzód na kryzę, w tył na zameczek i jest napięta o tyle, o ile złożony zamek ją, do tego zmusza.

O t w i e r a n i e k a r a b i n u .

32. P rzy użyciu rączki i obrocie jej w le­

wo, zamek, ślizgając się w wycięciu mostka, obraca się na lewo i cofa się nieco ku tyłowi.

W y c i ą g w tym czasie cofa się tylko, ponieważ musi poruszać się w r o w k u w y c i ą g o w y m w komorze zaporowej, zaś z trzonem je s t połą­

czony za pomocą obrotowo ruchomego pierścienia.

Zamek, wysuwany powoli ku tyłowi, w7yciąga łu­

skę z komory nabojowej i zaporowej i układa ją we w ł a z i e nabojowym.

Podczas obrotu trzonu zamkowego k u r e k zostaje odepchnięty w tył wskutek działania pła­

szczyzny pochyłej na nasadce grzebienia kurko­

wego i odpowiedniej płaszczyzny pochyłej trzonu zamkowego. Z ą b k u r k o w y ślizga się przytem po zębie spustowym, uciskając go ku dołowi.

Z ą b s p u s t o w y , uciskany siłą sprężyny spu­

stowej, wyskakuje z powrotem przed ząb kurko­

wy, kiedy ten dostatecznie ustąpi przy ruchu zamka ku tyłowi.

I g l i c a wykonywa cały ruch ku tyłowi, przy- czem sprężyna igliczna zostaje napięta o długość n a s a d k i kurkowej.

W raz z trzonem cofa się również ku tyło­

wi z a m e c z e k . Z a p a d k a n a c i s k o w a wcho­

dzi wtedy w z a c z e p b e z p i e c z n i k a . N a­

sadka kurkowa opiera się o spód trzonu zam­

kowego.

Po obrocie trzonu cofa się cały zamek tak długo, aż lewy przedni rygiel nie oprze się o z ą b z a c z e p u z a m k o w e g o . W yciąg w y­

suwa łuskę ku tyłowi. P rzy końcu cofania się zamka w y r z u t n i k przechodzi przez r o w e k w y r z u t n i k a, znajdujący się w lewym ryglu, przez co łuska zostaje wyrzucona. J a k tylko zamek odsłoni w ł a z nabojowy, pod ciśnieniem podajni­

ka występuje ku górze następny nabój. Układa się on nieco naprzód od c z ó ł k a trzonu.

Ładowanie i zam ykanie karabinu oraz odw odzenie zamka.

33. P rzy ładowaniu w kłada się napełnio­

ną ł ó d k ę w w k ł a d , znajdujący się w mostku.

N aciskając górny nabój kciukiem, wpycha się wszystkie naboje do magazynu, które układają się skośnie jeden na drugim — górny nieco ku przodowi od c z ó ł k a trzonu. Przy posuwaniu zamka naprzód łódka sama wypada na bok, je d ­ nocześnie górny nabój dostaje się do komory n a­

bojowej; ząb kurkowy ślizga się w swym wodzi- dle i opiera się o ząb spustowy. Przy obrocie zamka za pomocą rączki na prawo trzon i za­

meczek posuwają się jeszcze nieco ku przodowi,

przez co nabój do reszty wchodzi do komory na­

bojowej. Z a p a d k a z a c i s k o w a zwalnia z a ­ c z e p b e z p i e c z n i k a i zostaje wepchnięta tylną płaszczyzną mostka do swego łożyska.

Sprężyna igliczna ściska się zupełnie — zamek odwiedziony. N a s a d k a kurkowa znajduje się poza płaszczyzną pochyłą trzonu. Z a p a d k a b e z p i e c z n i k a ustaw ia się nad zaczepem bez­

piecznika w trzonie. Przednie rygle zaporowe w skutek działania napiętej sprężyny iglicznej zostają przyciśnięte do tylnych ścian zaczepów ryglowych, znajdujących się w komorze zaporo­

wej.

Zabezpieczenie i odbezpieczenie.

34. P rzez przekręcenie s k r z y d e ł k a w prawo z a p a d k a bezpiecznika zapada w za­

czep w trzonie, k l u c z k a bezpiecznika odsuwa przytem trochę kurek ku tyłowi, nie dozwalając mu przez to opierać się o ząb spustowy. Przy odbezpieczeniu skrzydełko bezpiecznika zwraca się w lewo. Z a p a d k a występuje z zaczepu, k l u c z k a pozwala kurkowi oprzeć się o ząb spu- stowy\

Ściąganie.

35. S p u s t (cyngiel) ciągnie się aż do

^ o p o r u . W tym czasie ząb spustowy opuszcza

się nieco ku dołowi. Przy wzmocnionym nacisku na spust („ściągnięciu") ząb spustowy usuwa się ku dołowi o tyle, że ząb kurkowy zostaje zwol­

niony. Sprężyna igliczna nagle się rozpręża, igli­

ca swoją g ł ó w k ą uderza w kapslę nabojową.

OBCHODZENIE SIĘ Z KARA­

BINEM M. 98.

Rozbieranie i składanie.

36. W k a r a b i n i e r o z b i e r a s i ę k a ­ ż d o r a z o w o t y l k o t o, co n i e z b ę d n i e m u s i b y ć r o z e b r a n e . Ż o ł n i e r z o w i w o l ­ n o r o z e b r a ć l u b o d j ą ć s a m e m u i z ł o ­ ż y ć : z a m e k , m e c h a n i z m p o d aj ą c y , s t e m ­ p e l , o c h r a n i a c z i p a s . R o z b i e r a n i e i s k ł a d a n i e k a r a b i n u m u s i b y ć p r z e - ć w i c z a n e. W s z e l k i e d a l s z e r o z b i e r a ­ n i e b r o n i , j a k r ó w n i e ż i s k ł a d a n i e , d o ­ z w o l o n e j e s t t y l k o r u s z n i k a r z o m .

W yjęcie zamka.

37. Praw a ręk a odwodzi zamek i ustaw ia s k r z y d e ł k o w g ó r ę , kciuk lewej ręki od­

ciąga zaczep zamkowy. P raw a ręka wyciąga za­

mek z obsady.

Rozebranie zamka.

38. Lewa ręka ujmuje trzon zamkowy główką, iglicy ku dołowi i naciska kciukiem za­

padkę zaciskową. P raw a ręka odkręca zameczek.

Lewa ręka opiera iglicę — w położeniu zu­

pełnie pionowym — o silnie umieszczony przed­

miot. Jeżeli jest do użycia s t o j a k d o c z y s z ­ c z e n i a , to opiera się iglicę dokładnie pionowo o przeznaczoną do tego podkładkę. W celu ochro­

ny główki za podkładkę może służyć tylko drzewo, filc, tektura, i t. d. Szmata do tego nie wystarcza.

Kciuk lewej ręki naciska skrzydełko bez­

piecznika ku dołowi tak długo, aż nasadka kur­

kowa nie wystąpi z łożyska w zameczku. P raw a ręka obraca kurek w prawo lub lewo o ćwierć obrotu i zdejmuje go z g w i n t ó w i g l i c y .

Pod naporem sprężyny iglicznej zameczek sam odpada.

Sprężynę igliczną zsuwa się z iglicy.

Skrzydełko bezpiecznika obraca się w prawo.

Bezpiecznik wyjmuje się.

Zapadkę naciska się i obraca w prawo tak długo, aż sama wyskoczy. Do pomocy można użyć drewienka.

Złożenie zamka.

39. Zapadkę włożyć na swoje miejsce.

Sprężynę igliczną nasadzić na iglicę, zame­

czek z bezpiecznikiem nałożyć na gw inty iglicy.

Lewa dęka opiera główkę iglicy (zupełnie pionowo) o podkładkę. Jeżeli można użyć stojaka, to o przeznaczoną do tego płytę z odpowiednim wyłożeniem z drzewa, filcu lub tektury. Szmata nie wystarcza. P raw a ręka podnosi skrzydełko bezpiecznika do góry.

K ciuk lewej ręki ciśnie skrzydełko ku do­

łowi tak długo, dopóki gw inty iglicy nie ukażą się. Praw a ręka nasadza kurek na gw inty i okręca go do położenia, w którym wpadnie w swoje ło­

żysko w zameczku.

P raw a ręka zakręca zameczek na trzon zam­

kowy, dopóki zapadka zaciskowa nie wskoczy do zaczepu bezpiecznika; dalsze kręcenie je s t tym samym niemożliwe.

W łożenie zamka.

40. P raw a ręka wsuwa zamek do obsady i obraca trzon zamkowy w prawo, następnie skrzydełko bezpiecznika w lewo. Po włożeniu zamka należy wypróbować poprawność jego dzia­

łania.

Z w o l n i e n i e z a m k a odbywa się przez jednoczesne ściągnięcie spustu lewą ręką, a p ra ­

wą dosunięcie zamka oraz obrócenie go w prawo.

Odjęcie i w łożen ie w ieczka.

41. O d j ę c i e . P raw a ręka naciska przy

pomocy kuli karabinowej (w pokoju nabojem ćwi­

czebnym) zacisk i wysuwa wieczko ku tyłowi.

W ł o ż e n i e . P raw a ręka wsuwa wieczko ku przodowi.

Pielęgnowanie i przechowywanie.1

42. Żołnierz jest obowiązany do przepiso­

wego obchodzenia się z bronią i ma się bez­

względnie trzymać wydanych w tym kierunku prze­

pisów. M usi wiedzieć, że w zorow a użyteczność broni zależy od jej pielęgnowania.

43. K arabin musi być troskliw ie chroniony przed uszkodzeniami, rdzą,, zanieczyszczeniem, a przewód lufy, prócz tego, przed rozdęciem.

U s z k o d z e n i a , z a r d z e w i e n i a i z a ­ b r u d z e n i e s z k o d z ą p o p r a w n e m u w s p ó ł ­ d z i a ł a n i u p o s z c z e g ó l n y c h c z ę ś c i , w y ­ w o ł u j ą z a c i n a n i e s i ę ł u b n i e w y p a ł y i m o g ą u c z y n i ć b r o ń b e z u ż y t e c z n ą .

Uszkodzenia i rozdęcia przewodu, uszko­

dzenie przyrządu celowniczego, błędy w łożu lub nakładce i za silne wyprężenie pasa działają nie­

korzystnie na popraw ność strzału.

Zasady ochrony przeciw uszkodzeniom i zanieczyszczeniom .

44. Ochraniacz ma być stale nasadzony nawet na warcie.

Wyjątki: ładowanie (karabin naładowany), celowanie, strzelanie, czyszczenie i przegląd broni.

Zdjęcie ochraniacza może być uskutecznione tylko w wypadku bezwzględnej potrzeby.

Z atykanie w ylotu tłuszczem, korkiem, szm at­

ką i t. d. jest zakazane. W ystrzał ostrego lub ślepego naboju przy zatkanej lufie lub nałożonym ochraniaczu powoduje rozsadzenie lub wybrzu­

szenie lufy; ten przepis również obowiązuje w polu.

45. K arabin ma być chroniony od uderzeń, upadku lub przew racania się; opierać karabin wolno tylko przy nałożonym ochraniaczu.

Gwałtowne odwodzenie i zamykanie zamka przy ładowaniu i uderzanie kolbą jest najsuro­

wiej wzbronione.

Nasadzanie bagnetu i zdejmowanie tegoż ma się odbywać ostrożnie. Kozły rozbiera się bez gwałtownego w yciągania.

46. W k o s z a r a c h przechowuje się k a­

rabiny na stojakach lub w szafach (zamek zwol­

niony, ochraniacz nasadzony, pas krótki). Po nawerniksowaniu łoża aż do wyschnięcia pas ma być długi.

47. N a k w a t e r z e broń chronić od niepo­

wołanych (zamek zwolniony, ochraniacz nasadzony, pas krótki) i przechowywać w suchym, wolnym od pyłu miejscu zdaleka od opalonego pieca; gdzie się da, trzymać broń pod kluczem.

K a r a b in M a u z e ra . M. 98. .2.

48. P rzy wchodzeniu po schodach ujmuje się karabin za szyję i niesie się na barku.

49. Nikomu nie wolno nieść więcej nad dwa karabiny, przyczem nie mogą się one stykać.

50. Zawieszanie przedmiotów na broni jest wzbronione.

51. Nadzwyczaj troskliw ie chronić należy lufę i zaporę przed dostaniem się do nich ciał obcych (piasek, śnieg, i t. p.).

52. Jeżeli obce ciała dostaną się do lufy lub zapory, nie wolno je s t strzelać, dopóki ich się nie usunie. W rowie strzeleckim należy tego przestrzegać z rów ną surow ością.

Zasady ochronne przy strzelaniu.

53. Przed strzelaniem należy przekonać się, czy w przewodzie lufy nie znajdują się ciała obce.

54. Pogięte, zgniecione, zanieczyszczone naboje, jak również z obluźnioną kulą nie mogą być użyte do ładowania; nie można też używać łódek zanieczyszczonych, pogiętych lub silnie zardzewiałych.

Łódki lub naboje, podniesione z ziemi, trzeba przed użyciem troskliwie oczyścić.

Do tego naboje powinny być z łódki wyjęte.

Niewypały.

55. Niewypał może mieć miejsce przy wa­

dzie broni lub amunicji, niedokładnym dokręcę-

niu zameczka do trzonu, przy niepoprawnym strzelaniu broni, spowodowanym uszkodzeniem, rdzą, zanieczyszczeniem lub nieuwagą.

W razie gdy nabój nie wypali, trzeba kilka sekund wyczekać, nim się karabin otworzy, ażeby się ustrzec przed przypadkowo opóźnionym wy­

pałem. Po wyjęciu naboju należy "jeszcze raz nim nabić, obracając go jednak tak koło osi, aże­

by iglica uderzyła w kapslę w innym położeniu.

Jeżeli po kilkakrotnym obracaniu strzał nie na­

stąpi, nabojem tym nabija się inny karabin; sko­

ro i w tym wypadku strzał nie nastąpi, mamy do czynienia z niewypałem. K arabin, z którego na­

bój nie w ystrzelił, mimo że z innego karabinu nie wykazał niewypału, należy oddać do ruszni­

karza.

Zacinanie.

56. Zacinanie może wynikać z uszkodzeń, rdzy, zanieczyszczeń, deformacji naboi lub łódki, w komorze zaporowej, zapory, lub w przyrządzie podającym; również wskutek niezręczności strzelća.

57. Zacięcie pokonywa się nie siłą, lecz usunięciem przyczyn.

58. Przyczyny zacinania się karabinu strze­

lec powinien umieć sam odnaleźć i usunąć.

Przykład zacięcia.

59. Swobodny ruch zamka je s t zahamowa­

ny, tak że nie można karabinu zamknąć ani n a­

boju wprowadzić do lufy.

P r z y c z y n y .

a) Powierzchnie trące się zardzewiałe, za­

nieczyszczone lub suche.

b) Ciało obce (piasek) w zamku, w jego wodzidle lub w komorze nabojowej.

c) Nabój zgnieciony.

Z a b i e g .

do a) Czyszczenie i nasmarowanie. W bra­

ku tłuszczu pod ręką wystarczy tymczasowo zwil­

żyć śliną.

do b) Obce ciało usunąć, w razie potrzeby zamek oczyścić i nasmarować.

do c) Nabój usunąć.

N a p r a w k i .

60. Żołnierzowi samemu nie wolno podej­

mować żadnych naprawek. Uszkodzenie i błędy w działaniu broni ma niezwłocznie meldować.

Zasady czyszczenia.

61. Zasadniczo broń musi być czyszczona bezpośrednio po każdym użyciu — przedewszyst- kim po każdym strzelaniu. W wypadku bez­

względnej niemożności przeprowadzenia tego, na­

leży przynajmniej broń nasmarować tymczasowo.

J a k najprędzej po tymczasowym smarowaniu musi nastąpić gruntowne oczyszczenie.

62. Tymczasowe smarowanie lufy bezpo­

średnio po strzelaniu zabezpiecza długą jej uży­

walność, chroni ją przed rdzą i naturalnie u ła t­

wia czyszczenie.

63. Na postoju lub w garnizonie czyszcze­

nie broni ma się odbywać zawsze pod nadzorem, w polu—o ile to tylko możliwe.

Środki, używane do czyszczenia.

64. S t o j a k — do silnego umocowania ka­

rabinu przy czyszczeniu lufy.

W y c i o r —do czyszczenia lufy.

Z a k ł a d k a — do prowadzenia wyciora, ogranicza jego ruch w tył i ochrania wlot i ko­

morę nabojową od uderzeń.

S z n u r — do czyszczenia i tymczasowego smarowania lufy.

O c h r a n i a c z — do ochrony wylotu, prze­

wodu i muszki.

N a b ó j ć w i c z e b n y — do odejmowania wieczka.

P a k u ł y , k ł a k i — do czyszczenia prze­

wodu, lufy i sprężyn.

S z m a t k i b a w e ł n i a n e l u b l n i a n e — do czyszczenia lub wycierania.

S z m a t k i w e ł n i a n e — do smarowania i werniksowania.

D r z a z g i , w i ó r y — do zapuszczania tłuszczu w szmatki lub kłaki i do smarowania płaszczyzn trących się. Owinięte szmatką lub w pakuły do czyszczenia i smarowania miejsc, których nie można dosięgnąć samą szmatką lub przędzą.

P r ę c i k i d r e w n i a n e—owinięte pakuła­

mi do czyszczenia i smarowania komory nabojo­

wej i w nętrza obsady.

T ł u s z c z d o c z y s z c z e n i a i smarowa­

nia przewodu i wszystkich metalowych części, do zapobiegania i uwolnania od rdzy i do ochro­

ny części wpuszczonych w łoże przed wpływami atmosfery cznemi.

S m a r —do tegoż.

W e r n i k s l n i a n y — do pociągania łoża i nakładki.

65. W p o l u —jeżeli przepisane środki nie są dostarczone—wolno używać:

S z n u r a lub silnej taśmy zamiast sznura przepisanego.

T r z e c h s k r ę c o n y c h s t e m p l i — za­

m iast wyciora.

Szmatek wełnianych — zamiast pakuł.

Niesolonego sadła —: zamiast tłuszczu do czyszczenia — jednak do smarowania płaszczyzn trących się nie należy tego używać.

N a f t y czystej — do usuwania rdzy; zmie­

szanej z wołowym lub baranim łojem zamiast tłuszczu do czyszczenia.

66. Czyszczenie ogranicza się do usuwania pozostałości kurzu, wilgoci, rdzy. Do ochrony przed wpływami atmosferycznemi służy smaro­

wanie i werniksowanie. Szorowanie części broni i usuwanie tą drogą piam deszczowych i blizn rdzawych jest wzbronione.

Zdmuchiwanie pyłu, przedmuchiwanie kanału i wgłębień powoduje rdzę.

67. Należy bardzo unikać zamiany części kilku karabinów. Części każdego karabinu na­

leży trzymać osobno. W szystkie części każdego karabinu (z wyjątkiem sprężyn) mają, wytłoczony wspólny numer fabryczny, a przynajmniej jego dwie ostatnie cyfry, co ułatw ia unikanie zamiany.

68. P rzy przenoszeniu karabinu z pomie­

szczenia chłodnego do cieplejszego ochraniacz należy tak długo zatrzym ać na wylocie, dopóki części metalowe nie przestaną potnieć.

Czyszczenie przew odu lufy.

69. Utrzymaniu przewodu w istotnej czy­

stości ma żołnierz poświęcić jak najwięcej troski.

Ma pamiętać, że niezgodne z przepisami obcho dzenie się z wnętrzem lufy nadzwyczaj szybko zmniejsza popraw ność jego broni, podczas gdy zużywanie się lufy, nawet przy bardzo częstym strzelaniu, jest nader nieznaczne.

Ażeby lufę utrzymać w trwałej użyteczności, należy codziennie ją pielęgnować.

Każde zardzewnienie i zabrudzenie można stopniow o usunąć przez przepisowe użycie tłu ­ szczu. Wytężone szorowanie wywołuje uszkodzenie ścianki przewodu i powoduje wytarcie i rozsze­

rzenie (rozdęcie).

Czyszczenie przewodu przeprowadza się od wlotu przy pomocy obficie natłuszczonego kwa- cza: w garnizonie— wyciorem, na stojaku i z uży­

ciem wkładki, w polu— sznurem z zastosowaniem ochraniacza.

Czyszczenie komory nabojowej odbywa się obficie natłuszczonym kwaczem lnianym, nawi­

niętym w czasie pokoju na pręcik drewniany, na wojnie—na drzazgę lub wiór.

70. Użycie w yciora bez w kładki wywołuje skazy na wlocie; tak sam o sznur bez zastosow a­

nia ochraniacza powoduje wytarcie wylotu.

Czyszczenia wyciorem dokonywa jeden czło­

wiek, sznurem—dwu ludzi. Sznur nie może nigdy zetknąć się z ziemią.

71. P o z o s t a ł o ś c i w g w i n t a c h , k t ó ­ r y c h n i e d a ł o s i ę u s u n ą ć p r z e p i s a n y m c z y s z c z e n i e m , u s u w a r u s z n i k a r z .

72. Badanie przewodu na czystość odbywa się przez przeglądanie — lufa przeciw św iatłu — i to od komory nabojowej, ja k i od wylotu.

P rz y przeglądaniu lufy przez wylot należy ten o statn i najprzód trzymać w pewnym odda­

leniu od oka, a następnie stopniowo zbliżać. D la

ułatwienia przeglądu poleca się patrzeć w lufę ukośnie.

73. Po ukończeniu czyszczenia lub prze­

glądu należy lufę zawsze posmarować.

U suwanie rdzy w lufie.

74. Rdzę rozpuszcza się tłuszczem (przy pomocy miękkiego obficie natłuszczonego kwacza) i następnego dnia przez dodatkowe czyszczenie, przy użyciu tw ardej, dobrze natłuszczonej szmatki usuwa się ją,. Czynność tę pow tarza się tak długo, dopóki szmatki, po w ytarciu miejsca za­

rdzewiałego, są zaczernione i dopóki na miejscu rdzy widać czarne plamy (blizny).

U suwanie r d z y p o w r o t n e j . 75. D 1 a u n i k n i ę c i a t w o r z e n i a s i ę r d z y n a ty .c łi m i e j s c a c h p r z e w o d u , k t ó ­ r e j u ż p r z e d t e m b y ł y z a r d z e w i a ł e i w y c z y s z c z o n e (t. z. r d z y p o w r o t n e j ) , t r z e b a p r z e w ó d c z y ś c i ć k i l k a d n i z r z ę d u , z w ł a s z c z a j e ż e l i w t y m c z a s i e s t r z e l a ł o s i ę z k a r a b i n u . C o d z i e n n e c z y s z c z e n i e m a s i ę p o w t a r z a ć t a k d ł u g o , a ż w l u f i e p r z e s t a n i e s i ę p o k a ­ z y w a ć r d z a p o w r o t n a . N i e b e z p i e c z e ń ­ s t w o r d z y p o w r o t n e j j e s t t y m w i ę k s z e i d ł u ż e j t r w a , i m w i ę c e j s t r z e l a ł o s i ę z b r o n i w t y c h w a r u n k a c h .

C zyszczenie innych części karabinu.

76. Poszczególne części broni wyciera się do sucha i na nowo smaruje. Tłuszcz powinien pokrywać powierzchnię metalu lekkim nalotem, miejsca trące się nieco obficiej. Części czarnych (bronirowanych) nie można energicznie wycierać—

tylko obsuszyć.

Usuwanie rdzy na poszczególnych częściach broni.

77. Zardzew iałe miejsca obficie natłuścić i pozostawić do drugiego dnia. W drugim dniu dobrze wytrzeć ściereczką lub przędzą. Takie postępowanie pow tarza się, dopóki rdza nie ustą­

pi,, ja k również pozostające po niej plamy i blizny.

Czyszczenie łoża i nakładki.

78. Łoże i nakładkę wyciera się suchą czystą ścierką. Z aschnięty brud najlepiej natrzeć tłuszczem przy pomocy wełnianej szmatki, a na­

stępnie wytrzeć. M iejsca niewygodne, do czy­

szczenia, w które wchodzą części metalowe, za- smarować tłuszczem. Tłuszcz rozciera się palca­

mi. Używanie pędzli lub drzazg do rozciągania tłuszczu, jak również do usuwania brudu z wgłę­

bień łoża jest wzbronione. Drzewo w wpustach nie może być uszkodzone.

W erniksow anie łoża i nakładki.

79. W erniksowanie łoża i nakładki prze­

prowadza się kilka razy w tygodniu. W kilka godzin po nawerniksowaniu należy wytrzeć je su­

chą baw ełnianą ścierką. K arabin świeżo nawer- niksowany nie powinien być używany przez k il­

ka godzin— dlatego najlepiej je s t werniksowanie podejmować wieczorem lub po południu, zaś wy­

cierać rano.

80. Drewnianą część karabinu, nową lub zamienioną, albo wogóle nową broń, zanim ta ostatnia zostanie ostrzeloną, należy poddać w er­

niksowaniu przez kilka dni z rzędu. W ernikso­

wanie zabezpiecza łoże przed pęknięciem.

Czyszczenie pasa.

81. Pas zwykle wyciera się bawełnianą lub lnianą ścierką. Silnie zabrudzony pas myje się wodą z sodą i następnie suszy się. N atłu­

szczanie pasa jest wzbronione.

Chwyty przy czyszczeniu.

Um ocowanie stojaka.

82. Przy pomocy haków i imadeł przy­

tw ierdzić stojak do stołu tak silnie, ażeby nie mógł się poruszać.

Ustalenie karabinu na stojaku.

83. Ochraniacz zdjąć, pas wyłączyć (spu­

ścić z wyłącznika). K arabin obsadzić na stojaku,

wpuszczając kabłąk w odpowiedni wykrój. P rz y ­ rząd ustalający karabin zakręcić, przyczem dźwi­

gnię przekręcić o tyle w prawo, ażeby była skie­

rowana w tył i ażeby karabin dostatecznie silnie

był ustalony. Chybotanie i posuwanie się k a ra ­ binu w stojaku nie może mieć miejsca. Przez szyję przewiesić w ełnianą ścierkę.

Przygotow anie kwaczy.

84. Pakuły układa się w pulchny kwacz o długości mniej więcej dwu palców. Przy większej długości kwacz zbija się w lufie. Kwa- cze, przeznaczone do czyszczenia, powinny być moż­

liwie jak najtęższe, do sm arow ania nieco cieńsze.

Przy użyciu szmatek wełnianych w polu postę­

puje się odpowiednio.

P rzew leczenie kw acza w w yciorze.

85. Przygotow any kwacz przew leka się—

jak nitkę przez igłę—przez u c h o w yciora, tak, aby ucho wypadło w środku kwacza. W ygła­

dzanie i okręcanie kwacza jest wzbronione.

N atłuszczanie kwaczy.

86. Kwacz, umocowany w wyciorze, natłu­

szcza się do połowy przy uchu tak obficie, ażeby po wprowadzeniu do lufy tłuszcz został w yci­

śnięty na wierzch. Słabo natłuszczonych kwaczy nie używa się, suchych zaś tylko wtedy, kiedy trzeba kanał wytrzeć z tłuszczu.

87. W ycior wprowadza się do wkładki,

trzym ając lewą ręką w pobliżu kwacza, praw ą za trzonek.

Lewa ręka chw yta za trzonek stojaka, p ra ­ wa prowadzi wycior w kierunku osi przewodu p o w7 o 1 i, aż do oparcia się trzonka wyciora 0 wkładkę. W ylot lufy oraz wystającą część wy­

ciora i kwacza trzeba obsuszyć ścierką i uwol­

nić od brudu i zanieczyszczonego tłuszczu.

P raw a ręka ciągnie wycior z powrotem, do­

póki kwacz nie wejdzie do wkładki.

Zależuie od potrzeby ten sam kwacz prze­

ciąga się kilkakrotnie ( z a w s z e p o w o l i ) albo zakłada się świeży.

W żadnym wypadku nie wolno przeciągać kwacza s z y b k o tam i z powrotem.

Użycie sznura.

88. N 2 trzym a karabin lufą do dołu, N 1 przeciąga sznur do połowy pod mostkiem przez przewód i ochraniacz. N" 2 kładzie karabin na pod­

kładce, N 1 przytrzym uje sznur w pierwszym położeniu.

N 1 przeciąga kwacz przez o k o sznura, natłuszcza go obficie, przykładając natłuszczoną stroną do sznura, i ujmuje lewą ręką za szyję—

kciuk wzdłuż łoża — zaś praw ą ręką koniec sznura. N 2 ujmuje lewą ręką pomiędzy górnym 1 dolnym bączkiem, praw ą za koniec sznura i ciągnie go p o w o l i przez przewód, dopóki

kwacz nie ukaże się na dwa palce z ochrania­

cza. Ochraniacz i kwacz uwalnia od brudnego tłuszczu przy pomocy ścierki.

N 1 ciągnie sznur z powrotem, dopóki kwacz nie ukaże się u włazu nabojowego, i przekręca kwacz w oku sznura tak, aby dotychczasowa w ew nętrzna strona kw acza znalazła się na w ierz­

chu.

N 1 i N 2 muszą tak poruszać sznurem, ażeby uniknąć tarcia mostka, w yrzutnika i ochra­

niacza. W tym celu sznur przy posuwaniu na­

leży przechwytywać.

Przypadkowo (błędnie) całkowicie przecią­

gnięty kwacz przez ochraniacz należy przed po­

wrotnym ruchem ułożyć tak, aby obiedwie jego połówki były w jednym kierunku.

Ciężkie poruszanie się kwacza w lufie moż­

na ułatwić przez przyw iązanie patyka do koń­

ca sznura.

Zastosow anie trzech złączonych stempli — tylko w polu zam iast sznura.

89. Przez ucho tego stempla, w którego główkę nie je s t wkręcony stempel, przeciąga się kwacz. Złączone stemple — gwintem naprzód — przesuwa się pod mostkiem przez lufę. Przy wyjściu przez wylot ujmuje się praw ą ręką ko­

niec stempla i ciągnie się, przechwytując w kie­

runku osi.

Sm arowanie części zamka.

90. W lekko natłuszczoną wełnianą szm at­

kę owija się i wyciera poszczególne części zam­

ka. W ykroje i wiercenia pokrywa się cienką w arstew ką tłuszczu przy pomocy drzazg, okręco­

nych szmatką lub przędzą. Powierzchnie i miej­

sca, narażone na tarcie, trzeba przy pomocy pa­

tyczka posmarować nieco lepiej. Sprężynę igliczną

smaruje się trochę obficiej natłuszczonym cien­

kim kwaczem, okręcając ją śrubowo.

W ernikso wanie.

91. Do werniksow ania łoża pas wydłużyć.

K ilka kropli w erniksu puszcza się na małą wełnianą szmatkę i naciera się nią łoże, szcze­

gólniej rynnę, szyję i nakładkę. N acieranie wy­

konywać zataczając małe kółka. Łoże, po werni­

ksowane za grubo, schnie powoli i łatw o się za­

brudza.

Wykonywanie czyszczenia.

A. W garnizonie.

92. Przyrządy i środki do czyszczenia:

stojak, wycior, wkładka, nabój ćwiczebny, pakuły, lniane (bawełniane) i wełniane szm atki, drzazgi (wióry), pręciki drew niane, tłuszcz do czyszcze­

nia, smar do broni, werniks lniany.

Czyszczenie zwyczajne.

93. P o m u s t r z e , c e l o w a n i u , ć w i ­ c z e n i a c h i t. d., p o d c z a s k t ó r y c h n i e s t r z e l a ł o s i ę i b r o ń a n i n i e z a w i l g o ­ t n i a ł a a n i s i ę s i l n i e n i e z a k u r z y ł a .

K a r a b in M au z e ra . M. 98. 3.

1. Zdjąć ochraniacz.

2. W yłączyć pas.

3. Obsadzić karabin w stojaku.

4. W yjąć zamek.

5. Włożyć wkładkę.

6. Przez szyję przewiesić wełnianą ścierkę.

7. Przygotow ać k w a c z do s m a r o w a n i a . 8. Przeciągnąć kwacz przez ucho wyciora.

9. K w acz obficie nasmarować.

10. W sunąć wycior ( p o wo l i ) .

11. Usunąć brud i zanieczyszczony tłuszcz z końca wyciora i z wylotu (przędzą lub szmatką).

12. W ycior wyciągnąć (powoli).

18. W yjąć wkładkę.

14. Owinąć i natłuścić pręcik. (Najlepiej twardo i ku ręce, trzym ającej pręcik, coraz cieniej).

15. W ytrzeć komorę nabojową przez obra­

canie pręcikiem.

16. Uwolnić karabin ze stojaka.

17. P as włączyć (wydłużony).

18. Pokazać mającemu dozór nad czyszcze­

niem karabin i wycior wraz z niezdjętym kwa- czem.

19. Okurzyć (obetrzeć) przy pomocy lnianej lub bawełnianej ścierki lufę, przyrząd celowniczy, stempel, okucie, zaporę (obsadę wewnątrz i ze­

wnątrz), łoże, nakładkę.

20. Obetrzeć lufę, przyrząd celowniczy, stempel, okucie, zaporę (obsady wewnętrz i ze­

w nątrz) lekko natłuszczoną, wełnianą szmatką.

21. Nasmarować miejsca, trące się w obsa­

dzie, przy pomocy wióra lub drzazgi.

22. Okurzyć (obetrzeć) nierozebrany zamek.

23. Obetrzeć zamek zwilżoną tłuszczem szmatką.

24. Nasmarować drzazgą nasadkę i zęby kurkowe.

25. Włożyć zamek.

26. Okurzyć, posmarować i nałożyć ochra­

niacz.

27. Pas skrócić.

28. W erniksowanie łoża i nakładki (kilka razy w tygodniu).

Czyszczenie głów ne (gruntowne).

94. a. Po m ustrze, celowaniu, ćwiczeniach i t. d., podczas których nie strzelało się, k a ra ­ bin jednak zawilgnął lub został silnie zapylony.

b. Po ostrym, ślepym lub pokojowym strze­

laniu.

c. W dniach następnych po ostrym , ślepym lub pokojowym strzelaniu.

L do 10 ja k w L 93.

LI. Usunąć brud, wilgoć i brudny tłuszcz z wyciora, wylotu i kwacza (ścierką lub przędzą).

12. W yciągnąć wycior z powrotem (powoli).

13. Zam iana kwacza (kwaczem do czyszcze­

nia).

14. Natłuszczenie kwacza do czyszczenia.

15. Przeprowadzić (wycior powoli) w obudwu kierunkach. Po każdym przeciągnięciu naprzód usunąć brud i zanieczyszczony tłuszcz z wyciora, wylotu i kwacza.

16. W ielokrotnie przeciągnąć wyciorem (po­

woli).

17. Zastosować przytem dużo kwaczy, zgod­

nie z punktam i 13 do 16. Czynność tę prow a­

dzić, dopóki przy przeciągnięciu czystego natłu­

szczonego kwacza nie przestanie się ukazywać brud i zanieczyszczony tłuszcz.

18. W yjąć wkładkę.

19. Owinąć i natłuścić pręcik drewniany (owinięcie ma być całkow ite i zbite, przytem coraz cieńsze ku ręce trzymającej).

20. W yczyścić komorę nabojową przez krę­

cenie pręcikiem.

21. Zdjąć broń ze stojaka.

22. P as długi.

23. Pokazać mającemu dozór nad czyszcze­

niem broń i wycior z ostatnim kwaczem.

24. P as wyłączyć.

25. Ustalić karabin na stojaku.

26. Włożyć wkładkę.

27. Ścierkę wełnianą przewiesić przez kolbę.

28. Założyć kwacz do smarowania.

29. Natłuścić (obficie) kwacz.

30. Przeciągnąć (powoli) wycior przez lufę.

31. W yciągnąć wycior (powoli) 32. W yjąć wkładkę.

takim samym owinięciem przeznaczonym do sma­

rowania. Natłuścić owinięcie.

34. Nasmarować komorę nabojową (kręcąc pręcikiem).

35. Zdjąć karabin ze stojaka.

36. P as długi.

37. Odjąć wieczko.

38. W ytrzeć obsadę wewnątrz przędzą łub lnianą szmatką, komorę zaporową i przewiercenia w obsadzie oczyścić pręcikiem; zaczepy ryglowe, wycięcia i wodzidło — drzazgami (wiórami).

39. Okurzyć (obetrzeć) przyrząd podający, magazyn, przyrząd spustowy (o ile to możliwe), obsadę z zewnątrz, lufę, przyrząd celowniczy, stempel, okucie, łoże, nakładkę, pas (lnianemi lub bawełnianemi szmatkami i wiórami).

40. Nasmarować obsadę wewnątrz wełnianą, lekko natłuszczoną, szmatką, komorę i przew ier­

cenia, pręcikiem drewnianym.

41. Nasmarować drzazgą (nieco silniej) miej­

sca trące się.

42. Nasmarować wełnianemi lekko natłu- szczonemi szmatkami: wieczko, przyrząd spusto­

wy (o ile to możliwe), obsadę zewnątrz, lufę, przyrząd celowniczy, stempel, okucie, przyrząd podający.

43. Wsunąć wieczko.

44. Rozebrać zamek.

45. Okurzyć (obetrzeć) części zamka lnia- nemi lub bawełnianemi szmatkami.

46. Nasmarować części zamka lekko natłu­

szczoną, szmatką.

47. Złożyć zamek.

48. Nasmarować drzazgą trące się miejsca w częściach zamka.

49. W łożyć zamek.

50. Obetrzeć i nasadzić zamek.

51. P as krótki.

52. W erniksowanie łoża i nakładki (kilka razy w tygodniu).

B. W polu.

94. Przyrządy i środki do czyszczenia: sznur, ochraniacz, pakuły, lniane lub bawełniane szmat­

ki, drzazgi, tłuszcz do czyszczenia, werniks lniaDy.

95. Prawdziwy i sumienny żołnierz korzy­

sta z każdej sposobności, ażeby czyścić karabin w sposób jak najbardziej zbliżony do zasad, obo­

wiązujących w garnizonie, lub, co najmniej, jeżeli czas i okoliczności nie pozwalają, smarować jak najczęściej. Łoże i nakładkę werniksować moż­

liw ie często. W braku wszelkich środków po­

mocniczych trzeba, co najmniej, szmatką zwilżoną w ślinie wytrzeć części zamka i uwolnić je od rdzy i brudu i w ten sposób uczynić zamek zdol­

nym do użytku. N ajtroskliw iej trzeba również wycierać główkę igliczną.

C. Środki specjalne.

96. W skutek każdego strzelania (ostrego, ślepego lub pokojowego) pozostałości, powstają­

ce w przewodzie, tw ardnieją, ja k tylko lufa się ochłodzi, i przyw ierają do ścian przewodu tak silnie, że czyszczenie nie usuwa ich wcale albo bardzo trudno. Takim niedogodnościom zapobiega się przez sm arow anie przewodu, możliwie bez­

pośrednio po strzelaniu jeżeli natychm iastowe czy­

szczenie jest niemożliwe.

9 7 .; Tymczasowe smarowanie »a strzelnicy.

a) Środki: stojak do czyszczenia, wycior, wkładka, pakuły, drzazgi, tłuszcz do czyszczenia.

b) Przeprowadzenie:

1. Pas wyłączyć. (Przy tymczasowym sma­

rowaniu w koszarach przedtem: ochraniacz zdjąć!).

2. Ustalić karabin na stojaku.

3. — do 12 — L 93 4 do 13.

13. Włożyć zamek.

14. Zdjąć karabin ze stojaka.

15. Nasadzić ochraniacz.

16. Pas krótki.

3. Bagnet M. 98.

98. Bagnet składa się z brzeszczotu (klin­

gi), rękojeści i pochwy. Brzeszczot z tylcem po­

siada po obudwu stronach rowki, zwane wgłęb- cami. Tylce u części bagnetów je s t wykonywa­

ne jako piła. Rękojeść, która posiada pomiędzy

głów ką i koszem (gard ą) drewniane okładki, służy

Z a ir z a s k

-- Skibki ---M&k

<75

E(B

NK.

•<O•r>

J

£

do użycia ręcznego oraz do nasadzania na kara­

bin. Do tego służą następujące części rękojeści:

w pust z zatrzaskiem, guzik zatrzasku, sprężyna

zatrzaskow a. W dolnym końcu wpustu, tuż przy koszu, je s t otwór, służący do usuwania brudu z w nętrza wpustu. Pochw a skórzana posiada

skówkę z hakiem i dławikiem sprężynowym, za­

ciskającym bagnet w pochwie, oraz blaszane za­

kończenie pochwy — naparść.

Pochwa blaszana ma tylko hak i d ł a w i k ś r u b o w y . Powierzchnia je s t bronirowana.

Rozebranie bagnetu je s t dozwolone tylko rusznikarzowi i jego pomocnikom.

Czyszczenie.

99. Bagnet musi być czysty i wolny od brudu, rdzy i wilgoci. Szorowanie stalowych części je st wzbronione.

Pochwę skórzaną, po zdarciu się lakieru, odświeża się przez pomalowanie apretnrą (lakie­

rem) do skóry; po wysuszeniu pociera się weł­

nianą szmatką napojoną czernidłem do skóry.

Tłuszczów, używanych do skór (np. gutalinu i t.

d.), do smarowania pochwy skórzanej używać nie wolno, ponieważ skóra rozmięknie. Czyszczenie pochwy skórzanej i manipulowanie nią jest do­

puszczalne tylko z wsuniętym w nią bagnetem.

Pochwę blasza.ną czyści się wełnianą szm at­

ką, a następnie lekko pokrywa tłuszczem przy pomocy bardzo słabo natłuszczonej wełnianej szmatki.

100. Żołnierz powinien codziennie badać

bagnet, czy nie zakradła się rdza. Spostrzeżone błędy bezzwłocznie usuwać lub o nich meldować.

D la zachowania bagnetu obciera się najprzód brzeszczot, rękojeść i pochwę suchą czystą szma­

tą, a następnie metalowe części trzeba wytrzeć lekko natłuszczoną szmatką.

W razie przeniesienia bagnetu z zimnego po­

w ietrza do cieplejszego pomieszczenia, zanim się przystąpi do czyszczenia, należy zaczekać, aż me­

ta l nabierze tem peratury pomieszczenia.

101. D la ochrony przed tworzeniem się rdzy w ystarcza zwykle powłoka tłuszczu, którą po­

kryw a się części stalowe przy pomocy lekko na­

tłuszczonej szmatki. Zbyt obfite smarowanie je s t niedopuszczalne.

K urz i brud z w p u s t u oraz z zatrzasku usuwa się przy pomocy pręcika drewnianego, owiniętego czystą szmatką.

P rzy czyszczeniu brzeszczotu należy uwa­

żać, ażeby sztychem nie opierać go o ścianę lub ziemię. Trzyma się bagnet jedną ręką za ręko­

jeść, podczas gdy drugą ręk ą czyści się.

Po każdym użyciu brzeszczotu rękojeść wy­

trzeć, części stalowe nasmarować, zaś drewniane okładki, o ile są suche—nawerniksować.

W wypadku, gdy woda dostanie się do poch­

wy, należy ją stam tąd wylać, następnie wysuszyć, zawieszając ją za hak w ogrzanym pomieszczeniu, na powietrzu jednak — nie wystawiać na działa­

nie bezpośrednie promieni słonecznych.

Jeżeli w naparści pochwy nagromadzi się rdza i brud do tego stopnia, że niepodobna utrzy­

mać czysto brzeszczotu — to rusznikarz musi na- parść odjąć.

U suw anie rdzy.

102. Silne tarcie broni jest wzbronione, również gdy jest ona naw et bardzo zardzewiała.

W ystępującą rdzę trzeba natłuścić i po pewnym czasie wytrzeć, czynność tę powtarzając, dopóki rdza nie ustąpi.

Na miejscu rdzy pozostaną na stałe plamy, które, nie szkodząc użyteczności broni, mogą być pozostawione jako nieszkodliwe.

W szelkie przeciwne celowi używanie klingi jak: podważanie, uderzanie, lub kłucie twardych ciał je s t wzbronione, ja k również rąbanie drzewa lub cięcie gałęzi niewyostrzonym bagnetem w cza­

sie pokoju. W p o l u je s t nieuniknione używanie bagnetu do rozmaitych robót. Mimo to należy zawsze bagnet możliwie oszczędzać.

Nasadzanie bagnetu przy nałożonym ochra­

niaczu jest wzbronione.

4. Amunicja.

103. Nabój ostry składa się z ł u s k i , k a p s l i , ł a d u n k u p r o c h o w e g o i p o c i s k u ( k u l i ) .

Ł u sk a posiada w s t o p c e k r a j , za który zaczepia pazur wyciągu. W środku stopki znaj­

duje się k o c i o ł e k z k o w a d e ł k i e m do osadzania kapsli. W kowadełku są dwie s z c z e ­ l i n y o g n i o w e , przez które przenika płomień z kapsli do środka łuski.

i

-Focisk

ŁusKa

NHBoa sierr.

- - P ła s z c z

---- R d z e ń

pnoenu

N A B Ó J Ć W I C Z E B N Y .

r \

Przybitka

KowAcłotKo

K a p s l a

Z JL szczal\n*rM oyniow^rr

Pocisk (kula) składa się z p ł a s z c z a sta­

lowego, pokrytego niklowo - miedzianą powłoką, i z r d z e n i a z miękkiego ołowiu.

104. Nabój ślepy składa się z łuski, kapsli, ładunku prochowego, p r z y b i t k i papierowej i drewnianej kuli.

105. Nabój ćwiczebny jest wykonany z je d ­ nego kaw ałka mosiądzu i d l a l e p s z e g o o d r ó ż ­ n i e n i a o d o s t r y c h i ś l e p y c h n a b o i , j a k r ó w n i e ż c e l e m w z m o c n i e n i a, p o s i a d a k a r b y .

Opakowanie.

106. Luźne naboje każdego rodzaju zaraz po wykonaniu wsuwa się w ł ó d k i .

N a b o j e o s t r e , ś l e p e i ć w i c z e b n e m o g ą b y ć w k ł a d a n e t y l k o w k a r t o n y . N a b o j e n i e p o w i n n y s i ę w ł ó d k a c h c h y b o t a ć .

Przyczynek do polskiego słownictwa wojskowego. L. II.

Nazwy części składow ych karabinu Mauzera M. 98.

A.

A m unicja (103)

B.

B a g n e t (98)

B ą c z e k górny (29) B ą c z e k d olny (29) B ezp iec zn ik (14) B lizna rd zaw a (74) B o lec n asad y b a g n e to ­

w ej (29)

B o lec za w iaso w y c e lo w ­ nika (5)

B rózd a gw in tu (4) B r ze szcz o t (k lin g a 98)

c.

C elow n ik (5) C h w yt (26)

C zop z z a k rę tk ą (29) C zó łk o trzo n u za m k o ­

w eg o (32)

C z y sz cze n ie zw ycza jn e (93)

C z y sz cze n ie g łó w n e (g ru n to w n e) (94)

D.

D r za zg i (w ióry) (64) D ła w ik sp rę ż y n o w y (98) D ła w ik śru b o w y (98)

G.

G a łk a (15)

G arda (kosz) (98) G łów k a igliczn a (35) G łów k a stem p la (28) G niazdk o m uszki (7) G rzeb ień w o d zid ło w y

trzonu z a m k o w e g o 0 ° ) _

G rzeb ień k urkow y (32) G uzik za trz a sk o w y (98) G w inty (4)

G w in ty igliczne (38)

H.

H a czy k (29) H ak (98)

Iglica (16)

K.

K a b łą k (24) K apsla (103) K arton (106) K lam ra (30)

K ła k i (p a k u ły ) (64) K lu czk a b e z p ie c z n ik a

(34) K olba (26)

K om ora zap oro w a (10) K om ora n abojow a (4) K o cio łek (103)

K o w a d ełk o (103) K raw ęd ź ce lo w n ik a (5) Kraj łuski (103)

K ryza (16)

K ulob ieg, p rzew ó d (4) K urek (14, 21)

K oryto (25)

K w acz do c z y sz c z e n ia ' (84)

K w acz do sm arow ania (84, 93)

L. Ł.

L akier do skóry (99)

I. L iczb a ce lo w n icz a (se t­

k a ) (5) L ufa (2, 3)

Ł a d u n ek p ro c h o w y (100) Ł ód k a (106)

Ł o ż e (25) Ł u sk a (103)

M:

M agazyn (24) M ostek (10) M uszka (7)

N.

N abój ostry (103) N abój ślep y (4)

Nabój ćw ic z e b n y (105) Nabój p ok ojow y (105) N a k ła d k a (27)

N asad a b a g n e tu (29) N a sa d k a g rz eb ien ia k u r­

k ow ego (32) N a p arść (99) N ie w y p a ł (55)

O.

O b sad a (9, 10) O ch ran iacz (30)

O d w o d zen ie zam k a (33) O gon (10)

O k ła d k i (98) O k o sz n u ra (88) O k u cie (29) O pór (35)

P.

P a k u ły (k ła k i) (64) P as (30)

P a zu r (22)

P ierścień w y c ią g o w y .( 22)

P ielęg n o w a n ie broni (42)

P ła sz c z y z n y trą ce się (90)

P lam y d e s z c z o w e (66) P ła s z c z kuli (i03) P o le g w in tu (4) P o d sta w a m u szk i (7) Podajnik (24)

P o cisk (k u la) (103) P ręcik i d rew n ia n e (64) P rzew ód , k u lo b ieg (4) P rz e c h o w y w a n ie broni

(42)

P rzyb itk a (104) P rzyrząd c e lo w n ic z y

(2, 5)

P rzyrząd sp u sto w y (c y n ­ glow y)

P rzyrząd p odający (24) P rzybory (30)

R.

R ączk a (15)

R d za (66, 74, 99, 102) ^ R d za p o w ro tn a (75) R d zeń kuli (103) R ęk o jeść (98)

R o w e k w y c ią g o w y (32) R o w ek w o d zid ło w y (10) R ow ek w yrzu tnik ow y

(32)

R ozb ieran ie (36) R o zd ęcie lu fy (43) R urka (29)

R yg iel za p oro w y (15, 33) R y g iel p rz e d n i p raw y

(15, 33)

R yg iel p rz e d n i lew y (15, 33)

R ygiel tyln y (12, 33)

s.

S k ła d a n ie (56)

S k r zy d ełk o b e z p ie c z n i­

k a (20) S k ó w k a (98)

Sm ar d o bron i (94) S m arow an ie (73)

S p r zą cz k a (30)

S p ręży n a sp u sto w a (23) S p ręży n a zacisk u w iec z-

k o w e g o (24)

S p ręży n a zacisk ow a c e ­ lo w n ik a (5)

S p ręży n a podajnika (24) S p r ęży n a z a c z e p u za m ­

k o w e g o (13)

S p ręży n a za trza sk o w a (98)

S p ręży n a ig lic z n a < (17) S p r ęży n a b ą czk o w a

górna (2 9 )j Sprężyn a b ą czk o w a

dolna (29)

S prężyn a zap ad k i za ­ cisk ow ej (14)

Śruba z a c zep u za m k o ­ w e g o (13)

Śróba g łó w n a górna , (29)

Śruba g łó w n a dolna , (29)

Śruba za cisk o w a górna , (29)

Śruba zacisk ow a dolna (29)

S te m p e l (28)

S to p k a celow n ik a (5)

S top k a łu sk i (103) S to p k a m u szk i (7) Stojak d o cz y szcz en ia

(64)

S trzem ię (29)

S u w ak ce lo w n ik a (5) S zczerb in a (5)

S zczelin a og n io w a (103) Sznur (64, 88)

Szyja (25)

T.

T a b liczk a z śrubą (29) T łu s z c z do c z y sz c z e n ia

(64)

T rzew ik z 2 śru b a m i (29) T rzon za m k o w y (14, 15) T y m c z a s o w e s m a ro w a ­

n ie (62, 97)

U.

U c h o ste m p lo w e (28) U c h o p a s o w e z 2 śru ­

b a m i (29)

U c h o w y c io ra (85) U sz k o (30)

W.

W ern ik s ln ia n y (64) W e rn ik so w a n ie (79) W id e łk a c e lo w n ic z e (5)

W id e łk a sp u sto w e (23) W ióry (d rzaz g i) (64) W g łę b c e (98)

W k ła d (10) W k ła d k a (64) W lo t (3)

W ła z n a b o jo w y (II) W o d zid ło za m k o w e (12) W ło ż e n ie za m k a (40) W p u st s te m p la (29) W p u st b a g n etu (98) W sk a zó w k a celow n ik a

(5)

W y lo t (3) W ycior (64) W y cią g (22)

W y jęcie za m k a (37) W y łą czn ik (30) W yrzutnik (13)

Z. ż.

Z a cin an ie (56)

Z acisk w iec zk o w y (24) Z a cze p ry g lo w y p rzedn i

p raw y (15)

Z a c z e p ry glow y p rzed n i le w y (15)

Z a cze p ryglow y tylny (12, 15)

Z a cze p za m k o w y (13) Z a cisk celo w n ik a (5) Z a cze p b ezp ieczn ik a

(32)

Z a m e c z e k (14, 18) Z a m ek (3)

Z a m y k an ie karabinu (33)

Z a p a d k a b ezp ieczn ik a (33, 34)

Z ap a d k a w cisk o w a (19) Z apora (7, 8)

Z a trzask (98)

Z ąb za c zep u za m k o w e­

g o (13)

Z ąb kurkow y (32) Z ąb sp u sto w y (32) Z nak (7)

Z w o ln ien ie za m k a (40) Ż ło b k i ch w y to w e (26)

Uwaga: Ś cisłe b rz m ie n ie n a z w y — tłu sty m drukiem .

D o w ó d ztw o W o jsk P o lsk ich ro z k aze m z d n ia 13 lutego 1917 r.

P u łk o w n ik Januszajłis P o d p u łk o w n ik Berbecki R o tm istrz M arjusz Zaruski P o ru cz n ik Kasper Wojnar P o ru czn ik Eugenjusz Elsenberg S ek re ta rz Marjan Dąbrowski.

.

,rrll.\a3Prl* b!

Ze xLtori-i« a 9

p i e K a r * S i * *