Kim jest prawdziwy poeta? Omawiamy twórczość księdza Jana Twardowskiego
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń:• wie, czym jest drama,
• zna biografię poety,
• zna zasady analizy i interpretacji wiersza.
b) Umiejętności Uczeń:
• umie analizować i interpretować utwory poetyckie,
• umie napisać opowiadanie,
• umie wykorzystać utwory przy układaniu opowiadania.
2. Metoda i forma pracy
Metoda problemowa, podająca, heureza, praca grupowa, drama.
3. Środki dydaktyczne
Karta z biografią poety.
Teksty utworów.
Kartki pomocne przy analizie i interpretacji.
Utwory Twardowskiego przyniesione przez uczniów.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
1. Nauczyciel pyta uczniów o współczesnych polskich poetów i o rolę poezji na przełomie XX i XXI wieku.
2. Nauczyciel zapisuje temat i recytuje utwór poety Śpieszmy się z tomiku 99 wierszy…
(strona 75); zadaje kilka pytań na jego temat.
3. Nauczyciel prosi uczniów o wyjęcie przygotowanych przez nich w domu biografii księdza Jana Twardowskiego. Kilku uczniów odczytuje swoje notatki, klasa z pomocą nauczyciela tworzy rys biograficzny, opierając się na zdobytych informacjach. Każde proponowane i zaakceptowane zdanie uczniowie zapisują w zeszytach (załącznik 1).
4. Nauczyciel prosi kilka osób o odczytanie przyniesionych utworów.
b) Faza realizacyjna
1. Nauczyciel dzieli klasę na 5 lub 6 grup i udziela wskazówek do wykonania zadania.
2. Uczniowie mają dokonać analizy i interpretacji utworów, skserowanych przez
nauczyciela z tomików poezji Twardowskiego: bliscy i oddaleni (99 wierszy…, strona
41), Do księdza Bronisława Bozowskiego (Sumienie ruszyło, strona 22), Poznaję (Sumienie ruszyło, strona 29).
3. Uczniowie dostają wraz z tekstami kilkanaście małych, wymieszanych kartek, na których znajdują się informacje (zawsze bez tytułu wiersza), dotyczące np. tematu utworu
(załącznik 2). Każdą kartkę uczniowie muszą przyporządkować do jednego z trzech wierszy i zawartą na kartce informację poprzeć cytatem z odpowiedniego utworu.
4. Grupy odczytują swoje propozycje w następujący sposób: utwór pierwszy i kartki przyporządkowane do niego – grupa I, II, III, IV itd.
5. Uczniowie wykonują drugie zadanie grupowe. W oparciu o interpretacje wszystkich utworów mają napisać opowiadanie, w którym wykorzystają cytaty z wierszy. Tekst opowiadania może odczytywać jeden lub kilku przedstawicieli danej grupy. Uczniowie podczas prezentacji mogą wykorzystywać elementy dramy (gest, mimika).
c) Faza podsumowująca
1. Grupy dokonują prezentacji swoich pomysłów. Po każdej prezentacji reszta klasy ocenia grupę, przyznając od jednego do pięciu punktów.
2. Nauczyciel zadaje pracę domową.
5.Bibliografia
1. Twardowski J., bliscy i oddaleni, [w:] J. Twardowski, 99 wierszy…, Wydawnictwo S.R., Warszawa 1993, s. 41.
2. Twardowski J., Do księdza Bronisława Bozowskiego, [w:] Sumienie ruszyło, Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, Warszawa 1989, s. 22.
3. Twardowski J., Poznaję, [w:] J. Twardowski, Sumienie ruszyło, Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, Warszawa 1989, s. 29.
4. Twardowski J., Śpieszmy się, [w:] J. Twardowski, 99 wierszy…, Wydawnictwo S.R., Warszawa 1993, s. 75.
5. twardowski.poezja.eu
6. Załączniki
a) Przykładowa notatka załącznik 1.
Ksiądz Jan Twardowski
Urodził się 1 czerwca 1915 roku w Warszawie. Uczęszczał do gimnazjum im. Tadeusza
Czackiego. W latach 1933-1935 współredagował międzyszkolne pismo młodzieży gimnazjalnej
„Kuźnia Młodych”. Na łamach tej gazetki miał miejsce jego debiut poetycki i prozatorski. W 1937 ukazał się pierwszy tomik jego wierszy pt. „Powrót Andersena” nawiązujący do poetyki Skamandra. W tym samym roku rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim, które ukończył dopiero po wojnie w 1947. W czasie II wojny światowej, podczas której zaginął cały jego wcześniejszy dorobek poetycki, był żołnierzem Armii Krajowej, uczestniczył w powstaniu warszawskim. W trakcie wojny w roku 1945 zaczął naukę w tajnym Seminarium Duchownym w Warszawie. Naukę w seminarium zakończył w 1948 roku.
Po wojnie wydał m.in. tomy: „Wiersze” (1959), „Znak ufności” (1970) - tom, który przyniósł poecie dużą popularność, „Zeszyt w kratkę. Rozmowy z dziećmi i nie tylko z dziećmi” (1973),
„Niebieskie okulary” (1980), „Który stwarzasz jagody” (1983), „Na osiołku” (1986), „Nie przyszedłem pana nawracać. Wiersze 1939-85” (1986), „Sumienie ruszyło” (1989),
„Niecodziennik” (1991) - to głównie zbiór anegdot okraszony kilkoma krótkimi wierszami, „Nie martw się” (1992), „Wiersze” (1993).
W 1980 roku uhonorowano Twardowskiego nagrodą PEN Clubu im. Roberta Gravesa za
całokształt twórczości, w 1996 roku Orderem Uśmiechu, w 2000 roku nagrodą IKAR, a rok później TOTUS, która zwana jest również „katolickim Noblem”. W 1999 roku Katolicki Uniwersytet Lubelski przyznał mu tytuł doktora honoris causa.
Zmarł 18 stycznia 2006 w Warszawie.
Na podstawie: twardowski.poezja.eu b) Karta pracy ucznia
załącznik 2.
Do wycięcia.
DLA
NAUCZYCIELA (proszę nie wycinać)
bliscy i oddaleni Do księdza Bronisława Bozowskiego
Poznaję
do wycięcia kochający się ludzie o przyjaźni trudne relacje międzyludzkie mijający się ludzie o patronie przyjaźni silne emocje ludzie, którzy się
rozstają
człowiek szukający przyjaźni
ekspresja w utworze ludzie porównani do
zjawiska
atmosferycznego
zestawienie dwóch relacji łączących ludzi
człowiek kierowany uczuciem
śmierć apostrofa każdy ma swoje wady
ludzie porównani do
ptaków emocje porównane do
światów z życia po śmierci
ścieżki życia
strach przed byciem blisko
c) Zadanie domowe
Napisz wypracowanie o księdzu Janie Twardowskim i o jego twórczości, odpowiadając na pytanie zawarte w temacie.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Nauczyciel może rozbudować informacje dotyczące analizy i interpretacji utworu i lekcja może być także przeprowadzona w liceum.
