Pismo PG : pismo pracowników i studentów Politechniki Gdańskiej, 2009, R. 17

(1)

(2)

(3)

PISMO PG PISMO PG PISMO PG PISMO PG PISMO PG 3 3 3 3 3

Minister Barbara Kudrycka na PG Minister Barbara Kudrycka na PGMinister Barbara Kudrycka na PG Minister Barbara Kudrycka na PG Minister Barbara Kudrycka na PG

Biuro Prasowe PG ... 4 Uczelnie połączyły siły

Uczelnie połączyły siłyUczelnie połączyły siły Uczelnie połączyły siły Uczelnie połączyły siły

Katarzyna Żelazek ... 4 Politechniczne wynalazki nagrodzone w Paryżu

Politechniczne wynalazki nagrodzone w ParyżuPolitechniczne wynalazki nagrodzone w Paryżu Politechniczne wynalazki nagrodzone w Paryżu Politechniczne wynalazki nagrodzone w Paryżu

Joanna Odya ... 6 Proces Boloński – głos w dyskusji

Proces Boloński – głos w dyskusjiProces Boloński – głos w dyskusji Proces Boloński – głos w dyskusji Proces Boloński – głos w dyskusji

Andrzej Szuwarzyński... 7 Wdrażanie Procesu Bolońskiego na Wydziale Mechanicznym Politechniki

Wdrażanie Procesu Bolońskiego na Wydziale Mechanicznym PolitechnikiWdrażanie Procesu Bolońskiego na Wydziale Mechanicznym Politechniki Wdrażanie Procesu Bolońskiego na Wydziale Mechanicznym Politechniki Wdrażanie Procesu Bolońskiego na Wydziale Mechanicznym Politechniki Gdańskiej

GdańskiejGdańskiej Gdańskiej Gdańskiej

Józef Niegoda ... 9

„Z Katedrą w tle” dotychczas i w przyszłości

„Z Katedrą w tle” dotychczas i w przyszłości„Z Katedrą w tle” dotychczas i w przyszłości

„Z Katedrą w tle” dotychczas i w przyszłości

Romana Cielątkowska, Jakub Szczepański ... 12 Studenci z Polski zdominowali zawody w Salzburgu

Studenci z Polski zdominowali zawody w SalzburguStudenci z Polski zdominowali zawody w Salzburgu Studenci z Polski zdominowali zawody w Salzburgu Studenci z Polski zdominowali zawody w Salzburgu

Zuzanna Marcińczyk ... 13 Solny Downhill

Solny DownhillSolny Downhill Solny Downhill Solny Downhill

Daniel Łazarek ... 14 Z korzyścią dla studentów:

Z korzyścią dla studentów: Z korzyścią dla studentów:

Z korzyścią dla studentów:

Z korzyścią dla studentów: Miesiąc języka niemieckiego i kultury niemieckiejMiesiąc języka niemieckiego i kultury niemieckiejMiesiąc języka niemieckiego i kultury niemieckiejMiesiąc języka niemieckiego i kultury niemieckiejMiesiąc języka niemieckiego i kultury niemieckiej w Studium Języków Obcych

w Studium Języków Obcychw Studium Języków Obcych w Studium Języków Obcych w Studium Języków Obcych

Hanna Olejnik ... 15 Dziewczyny na politechniki!

Dziewczyny na politechniki!Dziewczyny na politechniki!

Dziewczyny na politechniki!

Zuzanna Marcińczyk, Katarzyna Żelazek ... 17 Wampiry w akcji

Wampiry w akcjiWampiry w akcji Wampiry w akcji Wampiry w akcji

Ewa Kuczkowska, Zuzanna Marcińczyk ... 18 Zarządzanie projektami z certyfikatem Microsoftu

Zarządzanie projektami z certyfikatem MicrosoftuZarządzanie projektami z certyfikatem Microsoftu Zarządzanie projektami z certyfikatem Microsoftu Zarządzanie projektami z certyfikatem Microsoftu

Władysław Stachowski ... 19 Wielkie koty

Wielkie kotyWielkie koty Wielkie koty Wielkie koty

Bartosz Głowacki ... 20 Konkurs „CAMPUS PG”

Konkurs „CAMPUS PG”Konkurs „CAMPUS PG”

Konkurs „CAMPUS PG”

Janusz Gujski, Izabela Burda ... 20 Pokolenie globalne, czyli otwieranie się na nowe możliwości

Pokolenie globalne, czyli otwieranie się na nowe możliwościPokolenie globalne, czyli otwieranie się na nowe możliwości Pokolenie globalne, czyli otwieranie się na nowe możliwości Pokolenie globalne, czyli otwieranie się na nowe możliwości

Mariola Andrzejczuk, Anita Dąbrowicz−Tlałka ... 23 VII Bałtycki Festiwal Nauki niebawem...

VII Bałtycki Festiwal Nauki niebawem...VII Bałtycki Festiwal Nauki niebawem...

VII Bałtycki Festiwal Nauki niebawem...

Mieczysław Serafin ... 24 Korporacja czy własna firma?

Korporacja czy własna firma?Korporacja czy własna firma?

Korporacja czy własna firma?

Ewa Hope ... 25 Z wiedzą do sukcesu. Profesjonalnie i przy Szczęśliwej...

Z wiedzą do sukcesu. Profesjonalnie i przy Szczęśliwej...Z wiedzą do sukcesu. Profesjonalnie i przy Szczęśliwej...

Z wiedzą do sukcesu. Profesjonalnie i przy Szczęśliwej...

Paweł Janikowski ... 26 Z wiedzą do sukcesu. Innowacja kluczem do biznesu

Z wiedzą do sukcesu. Innowacja kluczem do biznesuZ wiedzą do sukcesu. Innowacja kluczem do biznesu Z wiedzą do sukcesu. Innowacja kluczem do biznesu Z wiedzą do sukcesu. Innowacja kluczem do biznesu

Krzysztof Rupar ... 28 Z historii pewnej pomorskiej kolejki powiatowej

Z historii pewnej pomorskiej kolejki powiatowejZ historii pewnej pomorskiej kolejki powiatowej Z historii pewnej pomorskiej kolejki powiatowej Z historii pewnej pomorskiej kolejki powiatowej

Adam Barylski ... 29 Karole 2009

Karole 2009Karole 2009 Karole 2009 Karole 2009

Marek Witkowski ... 31 Tajemnice PG – wieża ciśnień

Tajemnice PG – wieża ciśnieńTajemnice PG – wieża ciśnień Tajemnice PG – wieża ciśnień Tajemnice PG – wieża ciśnień

Michał Klugmann, Wojciech Trzebiatowski ... 31 Skojarzenia

SkojarzeniaSkojarzenia Skojarzenia Skojarzenia

Zbigniew Cywiński ... 32 Kącik matematyczny. Matematyk – pasja czy zawód?

Kącik matematyczny. Matematyk – pasja czy zawód?Kącik matematyczny. Matematyk – pasja czy zawód?

Kącik matematyczny. Matematyk – pasja czy zawód?

Krystyna Nowicka ... 34 Śladami geniuszy. Futrzak w pudełku i matematyczne piękno

Śladami geniuszy. Futrzak w pudełku i matematyczne pięknoŚladami geniuszy. Futrzak w pudełku i matematyczne piękno Śladami geniuszy. Futrzak w pudełku i matematyczne piękno Śladami geniuszy. Futrzak w pudełku i matematyczne piękno

Ewa Dyk−Majewska ... 36 Z teki poezji. Tak, wiem, ale...

Z teki poezji. Tak, wiem, ale...Z teki poezji. Tak, wiem, ale...

Z teki poezji. Tak, wiem, ale...

Marek Koralun ... 39 Szperanie w historii

Szperanie w historiiSzperanie w historii Szperanie w historii Szperanie w historii

Marcin S. Wilga ... 40 Spis treści

Spis treści Spis treści Spis treści Spis treści

„Pismo PG” wydaje Politechnika Gdań−

ska za zgodą Rektora i na zasadzie pra−

cy społecznej Zespołu Redakcyjnego.

Autorzy publikacji nie otrzymują hono−

rariów oraz akceptują jednoczesne uka−

zanie się artykułów na łamach „Pisma zanie się artykułów na łamach „Pisma zanie się artykułów na łamach „Pisma zanie się artykułów na łamach „Pisma zanie się artykułów na łamach „Pisma PG” i w Internecie.

PG” i w Internecie.

Wszelkie prawa zastrzeżone

Adres Redakcji Adres Redakcji Adres Redakcji Adres Redakcji Adres Redakcji Politechnika Gdańska Dział Promocji i Planowania

Strategicznego Redakcja „Pisma PG”

ul. G. Narutowicza 11/12, 80−952 Gdańsk, pok. 205, Gmach B, tel. (48 58) 347 17 09, fax 341 58 21

Zespół Redakcyjny Zespół Redakcyjny Zespół Redakcyjny Zespół Redakcyjny Zespół Redakcyjny Waldemar Affelt (redaktor naczelny),

Adam Barylski, Roman Beger, Bartosz Julkowski, Ewa Jurkiewicz−Sękiewicz,

Joanna Szłapczyńska, Stefan Zabieglik, Katarzyna Żelazek

Skład i opracowanie okładki Skład i opracowanie okładki Skład i opracowanie okładki Skład i opracowanie okładki Skład i opracowanie okładki

– Ewa Niziołkiewicz Redakcja „Pisma PG”, e−mail: pismopg@pg.gda.pl

Fot. na okładce – Krzysztof Krzempek

Korekta Korekta Korekta Korekta Korekta Joanna Szłapczyńska

Numer zamknięto 11 maja 2009 r.

Zespół Redakcyjny nie odpowiada za treść ogłoszeń i nie zwraca materiałów niezamó−

wionych. Zastrzegamy sobie prawo zmia−

ny, skracania i adiustacji tekstów. Wyra−

żone opinie są sprawą autorów i nie od−

zwierciedlają stanowiska Zespołu Redak−

cyjnego lub Kierownictwa Uczelni.

www.pg.gda.pl/pismo/

www.pg.gda.pl/pismo/www.pg.gda.pl/pismo/

(4)

4 4 4 4

4 PISMO PG PISMO PG PISMO PG PISMO PG PISMO PG

K

onsultacje na Uniwersytecie Gdań−

skim w sprawie założeń reformy szkol−

nictwa wyższego (w tym zagadnienia kie−

runków zamawianych), spotkanie z dziew−

czętami na PG w ramach akcji „Dziewczy−

ny na politechniki!” oraz wizyta w Gdań−

skim Parku Naukowo−Technologicznym – to trzy przesłania wizyty prof. Barbary Ku−

dryckiej w Gdańsku, 23 kwietnia 2009.

Gdańsk to kolejne miasto akademickie, w którym minister Barbara Kudrycka kon−

sultowała założenia reformy szkolnictwa wyższego. Drugi etap konsultacji rozpoczął się po ogłoszeniu w lutym tego roku trzech modułów pakietu „Partnerstwo dla wie−

dzy”: reformy studiów i praw studenta, nowego modelu kariery akademickiej oraz

zmian w modelu zarządzania uczelniami.

Już wkrótce, po uwzględnieniu wniosków z konsultacji społecznych, zostanie otwarty kolejny etap konsultacji. Następnie roz−

pocznie się proces legislacyjny, tak aby nowelizacje ustawy prawo o szkolnictwie wyższym oraz ustawy o stopniach nauko−

wych i tytule naukowym weszły w życie w roku akademickim 2010/2011.

Wiele elementów założeń reformy i rozwoju uczelni jest już realizowanych po−

przez specjalne programy oraz konkursy.

Jednym z nich jest program kierunków za−

mawianych, w którym finansowane jest tworzenie dodatkowych miejsc na kierun−

kach studiów o kluczowym znaczeniu dla gospodarki, zajęcia wyrównawcze z za−

Minister Barbara Kudrycka na PG Minister Barbara Kudrycka na PG Minister Barbara Kudrycka na PG

Minister Barbara Kudrycka na PG Minister Barbara Kudrycka na PG

kresu matematyki i fizyki oraz wysokie, motywacyjne stypendia (1000 zł miesięcz−

nie). Program jest już pilotażowo realizo−

wany m.in. na uczelniach gdańskich – PG (60 studentów, biotechnologia i elektro−

technika), UG (12 studentów, matematy−

ka). W konkursie w II edycji obie uczel−

nie złożyły kolejne wnioski. Rozstrzygnię−

cie nastąpi jeszcze przed rekrutacją na nowy rok akademicki.

Minister Kudrycka zachęcała w Gdań−

sku przyszłych studentów do wyboru kie−

runków zamawianych, a szczególnie na−

mawiała do tego tegoroczne maturzystki, z którymi spotkała się na dziedzińcu poli−

technicznym w ramach akcji „Dziewczy−

ny na politechniki!”.

Prof. Kudrycka potwierdziła w Gdańsku, że zamierzeniem ministerstwa jest wyłonie−

nie tzw. ośrodków wiodących. Nie chodzi jednak o wskazanie kilku flagowych jedno−

stek w Polsce, ale wykorzystanie walorów i potencjału uczelni oraz placówek badaw−

czych w określonych dziedzinach nauko−

wych, prowadzonych kierunkach studiów czy badaniach. Inicjatywa rektora PG prof.

Henryka Krawczyka, powołania Bałtyckiej Metropolii Wiedzy, zdaje się doskonale wpisywać w tę koncepcję.

Odnotujmy jeszcze, że w politechnicz−

nym Centrum Wiedzy i Przedsiębiorczo−

ści minister Kudrycka spotkała się z dzien−

nikarzami.

O spotkaniu minister Barbary Kudryc−

kiej z gimnazjalistkami, które gościły na Politechnice Gdańskiej w ramach akcji

"Dziewczyny na politechniki!", czytaj na str. 17.

Biuro Prasowe PG Fot. Krzysztof Krzempek

K

laster Uczelni Województwa Pomor−

skiego powołany został do życia. Rek−

torzy 11 pomorskich uczelni podpisali 14 maja list intencyjny w tej sprawie. Tym sa−

mym połączyli potencjał intelektualny, za−

soby ludzkie i finansowe oraz zaplecze tech−

niczne i organizacyjno−informatyczne swo−

ich uczelni.

Uroczystość odbyła się na Politechnice Gdańskiej, w nowym gmachu ETI, gdzie właśnie toczyła się konferencja „Perspekty−

wy rozwoju e−uczelni w kontekście global−

nej informatyzacji”. To nie przypadek, bo−

wiem kompleksowa informatyzacja uczelni – z e−dziekanatem, e−biblioteką oraz syste−

mami zdalnego nauczania: e−learning i e−te−

aching – to realny problem, nie do udźwi−

gnięcia dla jednej podmiotu.

Klaster Uczelni Województwa Pomor−

skiego ma być wspólną przestrzenią ba−

dawczą, edukacyjną, kulturalną, artystyczną, innowacyjną, wdrożeniową, gospodarczą, organizacyjną, sportową, turystyczną i rekre−

acyjną. Znajdzie się więc przestrzeń na ak−

tywność zarówno uczelni technicznych, jak i uniwersytetów, akademii artystycznych, medycznych i seminariów duchownych.

– Naszą ideą jest zjednoczenie potencja−

łu uczelni w różnych przedsięwzięciach – mówił prof. Henryk Krawczyk, rektor PG, pomysłodawca utworzenia klastra. – Inte−

grując wysiłki, liczymy na efekty. Mogli−

byśmy niezależnie szukać rozwiązań pro−

blemów, niezależnie prowadzić rozmowy z przemysłem czy pozyskiwać dotacje na badania, ile jednak energii poszłoby na mar−

ne. Klaster oznacza zmniejszenie kosztów działania, szybszą reakcję, efektywniejsze rozwiązania, a wreszcie wsparcie dla całe−

go regionu.

Marszałek województwa pomorskiego Jan Kozłowski nie krył zadowolenia.

– Nie waham się powiedzieć, że to histo−

ryczna chwila – mówił podczas uroczysto−

ści. – Nie wiem, czy w Polsce jest drugie takie miasto, w którym udało się podpisać porozumienie wszystkich publicznych uczel−

ni regionu.

Wojciech Szczurek, prezydent Gdyni, upatruje w powołaniu klastra korzyść dla samorządów.

Uczelnie połączyły siły

Uczelnie połączyły siły Uczelnie połączyły siły

(5)

PISMO PG PISMO PG PISMO PG PISMO PG PISMO PG 5 5 5 5 5

Sygnatariusze listu intencyjnego

· Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni

· Akademia Medyczna w Gdañsku

· Akademia Morska w Gdyni

· Akademia Muzyczna w Gdañsku

· Akademia Pomorska w S³upsku

· Akademia Sztuk Piêknych w Gdañsku

· Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdañsku

· Gdañskie Seminarium Duchowne

· Politechnika Gdañska

· Uniwersytet Gdañski

· Wy¿sze Seminarium Duchowne w Pelplinie

– Kondycja uczelni wyższych wpływa na ocenę szans gospodarczych i społecznych re−

gionów – mówił prezydent Gdyni.

W samorządach nadzieja, bo tylko ich życzliwość sprawi, że w miastach rzeczy−

wiście będą powstawały dzielnice wiedzy, tak aby kampusy uczelni czy budynki pla−

cówek badawczych mogły tworzyć zwarte kompleksy.

Klaster to modne dziś słowo, określające – w nawiązaniu do klastra komputerowego – grupę połączonych jednostek, które ze sobą współpracują.

Klaster pomorskich uczelni wspierać bę−

dzie tworzenie konsorcjów badawczych i wdrożeniowych oraz parków technologicz−

nych. Dążyć do utworzenia i rozwoju dziel−

nic wiedzy, na bazie terenów rozwojowych przewidzianych dla Pomorskiej Metropolii Wiedzy i terenów podmiotów gospodar−

czych nastawionych na działalność innowa−

cyjną. A wreszcie promować uczelnie regio−

nu Pomorza Gdańskiego, w szczególności zaś ich osiągnięcia naukowe, dydaktyczne, wdrożeniowe, kulturalne, artystyczne i spor−

towe. Dotychczasowe formy współpracy międzyuczelnianej, takie jak np. TASK, będą rozszerzone na wszystkich członków klastra, na zasadach określonych w odrębnych umo−

wach.

Klaster Uczelni Województwa Pomor−

skiego ma pozostawać otwarty na inne in−

stytucje i podmioty, których cele i przedmiot działania są zbieżne z celami klastra. Plany są jeszcze bardziej dalekosiężne – wyjście poza Pomorską Metropolię Wiedzy ku Bał−

tyckiej Metropolii Wiedzy, z udziałem uczelni polskich i zagranicznych działają−

cych w rejonie Morza Bałtyckiego.

Komitetem sterującym Klastrem Uczel−

ni Województwa Pomorskiego jest Rada Rektorów Województwa Pomorskiego.

Katarzyna Żelazek Rzecznik prasowy

(6)

6 6 6 6

6 PISMO PG PISMO PG PISMO PG PISMO PG PISMO PG

fi fi fi fi fi

Z

łoty i srebrny medal Targów Wyna−

lazczości Concours Lépine otrzymały USTO−MYSZ i INTELIGENTNY DŁUGO−

PIS – wynalazki naukowców z Wydziału ETI Politechniki Gdańskiej. Nasze pomysły prezentowane były obok 26 innych polskich innowacji oraz ponad 500 pochodzących z 12 krajów, głównie europejskich.

Concours Lépine są jednymi z najwięk−

szych i najciekawszych wydarzeń wysta−

wienniczych we Francji, odbywają się nie−

przerwanie od 108 lat. W ich historii nagro−

dzono wiele wynalazków, bez których dziś trudno wyobrazić sobie życie. Rok 1901 – chusteczki higieniczne. Rok 1918 – dmucha−

ny materac i pralka. Rok 1919 – długopis.

Rok 1921 – żelazko na parę...

Tegoroczne targi trwały od 30 kwietnia do 10 maja. Do autorów obu wynalazków wiadomość o nagrodach dotarła w ponie−

działkowe popołudnie, 11 maja, jednak już kilka dni wcześniej spore wrażenie na człon−

kach jury wywarła prezentacja USTO−MY−

SZY, a niewiele mniejsze pokaz INTELI−

GENTNEGO DŁUGOPISU. Na decyzję 47−

osobowego jury konkursowego trzeba było jednak poczekać do zakończenia targów,

kiedy jej członkowie zapoznali się ze wszyst−

kimi wystawianymi wynalazkami.

Oba wynalazki opracowane zostały przez naukowców z Katedry Systemów Multime−

dialnych Wydziału Elektroniki, Telekomu−

nikacji i Informatyki PG. Oba służą temu, aby ułatwiać ludziom życie. Osoby z niedo−

władem rąk samodzielnie będą mogły ob−

sługiwać komputer. USTO−MYSZ – specjal−

ny interfejs – przygotowali prof. Andrzej Czyżewski, kierownik Katedry Systemów Multimedialnych, oraz mgr inż. Piotr Dal−

ka, doktorant tejże katedry. Członkowie ko−

misji konkursowej z pewnym niedowierza−

niem przypatrywali się działającemu prak−

tycznie systemowi, który pozwala na stero−

wanie komputerem za pomocą ruchów wy−

konywanych wargami i językiem.

– USTO−MYSZ jest alternatywą dla zwy−

kłej myszki komputerowej. Ruch kursora i wydawanie poleceń kontrolowane są za po−

mocą ruchów wykonywanych ustami przez użytkownika, którego obraz twarzy jest re−

jestrowany przez kamerę internetową i ana−

lizowany przez komputer – mgr inż. Piotr Dalka, jeden z twórców interfejsu, wyjaśnia działanie wynalazku. – Jedną z ważniejszych funkcji jest to, że każdy może dostosować działanie USTO−MYSZY do własnych upodobań.

Srebrny medal przyznano drugiemu wy−

nalazkowi – INTELIGENTNEMU DŁUGO−

PISOWI. Ten długopis jest rozwiązaniem in−

teligentnym, gdyż ma funkcje umożliwiające zwiększenie skuteczności terapii osób cierpią−

cych na dysleksję i dysgrafię. Zamontowane na długopisie czujniki pozwalają sprawdzać poprawność trzymania, nacisk wywierany przez palce osoby trzymającej go i jego aktu−

alny docisk do wirtualnej kartki papieru, którą jest powierzchnia tabletu LCD, czyli urządze−

nie pozwalające na rysowanie bezpośrednio po ekranie monitora.

– W tej chwili terapia dysleksji odbywa się praktycznie bez wykorzystania zaawan−

sowanych pomocy elektronicznych. Tym sa−

mym ćwiczenia są monotonne i mogą być nudne dla dzieci. Opracowane rozwiązanie pozwala na uatrakcyjnienie terapii – twierdzi dr inż. Piotr Odya z Katedry Systemów Mul−

timedialnych, członek zespołu prof. Czyżew−

skiego, współautor INTELIGENTNEGO DŁUGOPISU. – To szczególnie ważne w sytuacji, gdy około piętnaście procent popu−

lacji uczniów wykazuje cechy dyslektyczne.

Ważną częścią opracowanego interfejsu jest aplikacja pozwalająca wykorzystać moż−

liwości długopisu. Kiedy dziecko zbyt moc−

no albo zbyt delikatnie trzyma długopis, to na ekranie komputera pojawiają się informa−

cje, pozwalające na skorygowanie błędu.

Komputer zlicza każde oderwanie długopisu od tabletu, a zbędne przecięcia linii obrazka w kolorowankach sygnalizuje dodatkowo dźwiękiem ostrzegawczym. Na końcu sesji można odczytać uzyskane wyniki, a po kilku sesjach porównać je ze sobą. W efekcie tera−

peuta łatwo może ocenić postępy dziecka.

Dzieci bardzo chętnie pracują z długopi−

sem. Na ekranie komputera kolorują obraz−

Politechniczne wynalazki Politechniczne wynalazki Politechniczne wynalazki Politechniczne wynalazki Politechniczne wynalazki

nagrodzone w Paryżu nagrodzone w Paryżu nagrodzone w Paryżu nagrodzone w Paryżu nagrodzone w Paryżu

Podczas Targów Concours Lépine INTELI−

GENTNY DŁUGOPIS najchętniej testowały dzieci. Fot. Joanna Odya

Przedmioty codziennego u¿ytku, nagrodzone w historii Concours Lépine 1901 – chusteczki higieniczne / pierwsza gra konstrukcyjna

1910 – silnik dwusuwowy 1912 – zmywarka do naczyñ 1916 – spadochron

1918 – dmuchany materac / pralka 1919 – d³ugopis

1921 – ¿elazko na parê 1923 – odkurzacz

1924 – przenoœna maszyna do pisania 1928 – piekarnik elektryczny

1929 – pierwszy prodi¿

1930 – kosiarka do trawy 1932 – kawiarka

1937 – sztuczne p³uco-serce 1948 – soczewki

Przedstawiciele jury podczas prezentacji poli−

technicznych wynalazków. Fot. Joanna Odya

(7)

PISMO PG PISMO PG PISMO PG PISMO PG PISMO PG 7 7 7 7 7

ki, malują szlaczki, łączą cyferki w obrazki, wykonują inne ćwiczenia korekcyjne, a przy tym świetnie się bawią. Podczas targów maluchy bardzo chętnie testowały długopis, a wielu rodziców żałowało, że nie można go kupić.

Wynalazków rzeczywiście jeszcze nie można kupić, jednak w najbliższym czasie oba zamierza wprowadzić na rynek firma Young Digital Planet. Obecnie trwają już prace nad wytworzeniem serii prototypów.

W Concours Lépine Politechnika Gdań−

ska wzięła udział po raz trzeci. Obok PG swoje naukowe sukcesy zaprezentowały również Politechniki – Poznańska i Często−

chowska. Rokrocznie podczas kilkudniowej imprezy obejrzeć można nowe wyroby prze−

mysłowe lub ich prototypy. Jury targów naj−

ciekawsze pomysły honoruje złotymi, srebr−

nymi i brązowymi medalami. Przyznawane są również wyróżnienia specjalne, w tym prezydenta i premiera Republiki Francuskiej,

Parlamentu Europejskiego czy mera Pary−

ża. Wiele nagrodzonych niegdyś wynalaz−

ków, to dziś powszechnie znane i wykorzy−

stywane przedmioty codziennego użytku.

Organizatorem Concours Lépine jest Sto−

warzyszenie Wynalazców i Producentów Francuskich.

Joanna Odya Dział Promocji i Planowania Strategicznego

A

rtykuł „Proces Boloński”, zamiesz−

czony w marcowym numerze Pisma PG, autorstwa Pani profesor Alicji Koncza−

kowskiej, przybliża problematykę organiza−

cji procesu dydaktycznego uczelni zgodnie z ustaleniami zawartymi w Deklaracji Boloń−

skiej. Szerokie upowszechnianie tej proble−

matyki w środowisku akademickim jest ko−

nieczne, ponieważ większość osób kojarzy Proces Boloński jedynie (i to niezbyt pozy−

tywnie) z wprowadzeniem studiów dwustop−

niowych, a jest to przecież zagadnienie znacz−

nie bardziej złożone. Ważne są też działania związane z kształtowaniem świadomości na−

uczycieli akademickich o nieuchronnej ko−

nieczności dostosowywania struktury syste−

mu szkolnictwa wyższego w Polsce do wy−

magań stawianych przez struktury UE, jeżeli chcemy, aby polskie uczelnie wyższe stały się aktywnymi uczestnikami Europejskiej Prze−

strzeni Szkolnictwa Wyższego.

Wspomniany artykuł w sposób bardzo przejrzysty i wyczerpujący wyjaśnia wszyst−

kie aspekty działań związanych ze strukturą i wdrażaniem Procesu Bolońskiego. Przed−

stawia również własne opinie autorki na te−

mat działań prowadzonych na Politechnice Gdańskiej w tym zakresie. Pytanie zadane na końcu artykułu: „Czy my, jako Politech−

nika Gdańska, mamy swój udział w realiza−

cji Procesu Bolońskiego? ” zachęca do wzię−

cia udziału w tej jakże ważnej dyskusji. Stąd kilka moich refleksji związanych z zaobser−

wowanymi w ciągu ostatnich kilkunastu lat problemami. Zagadnienia te zostały podzie−

lone na trzy poziomy.

Pierwszy poziom dotyczy działań na Pierwszy poziom dotyczy działań naPierwszy poziom dotyczy działań na Pierwszy poziom dotyczy działań na Pierwszy poziom dotyczy działań na styku Ministerstwa Nauki i Szkolnic−

styku Ministerstwa Nauki i Szkolnic−styku Ministerstwa Nauki i Szkolnic−

styku Ministerstwa Nauki i Szkolnic−

twa Wyższego i uczelni.

twa Wyższego i uczelni.twa Wyższego i uczelni.

twa Wyższego i uczelni.

Długa dyskusja na temat dwustopnio−

wych studiów oraz standardów kształcenia

na poszczególnych kierunkach zakończyła się podpisaniem w dniu 12 lipca 2007 roku, przez ministra nauki i szkolnictwa wyższe−

go, stosownego rozporządzenia¹. Nie było−

by w tym nic dziwnego, gdyby nie fakt, iż rozporządzenie weszło w życie z dniem 1 października 2007 roku. Tak więc uczelnie miały dwa i pół miesiąca na przygotowanie nowych programów studiów i nikogo nie trzeba przekonywać, że do przygotowania programu, spełniającego wszystkie wyma−

gania jakościowe, potrzeba znacznie więcej czasu. Same procedury formalne dla kierun−

ków już realizowanych wymagają przynaj−

mniej dwóch miesięcy, gdyż konieczne jest przyjęcie przez komisje programowe, za−

twierdzenie przez rady wydziałów i zaakcep−

towanie przez prorektora. Dla kierunków nowo uruchamianych dochodzi jeszcze za−

opiniowanie przez senacką komisję ds.

kształcenia i zatwierdzenie przez senat uczel−

ni. Przed podpisaniem rozporządzenia były oczywiście publikowane projekty standar−

dów, co pozwoliło uczelniom przygotować się do zmian i w przypadku Politechniki Gdańskiej wszystkie wydziały wystartowa−

ły z nowymi programami od roku akademic−

kiego 2007/2008. W wielu przypadkach były to jednakże programy opracowane jedynie dla pierwszego roku. Programy kolejnych lat studiów były opracowywane w trakcie roku akademickiego. Uczelnia dostosowała się więc do wymagań i terminowo wdrożyła dwustopniowy system studiów. Warto jed−

nak zwrócić uwagę na inny problem, który nie przez wszystkich został dostrzeżony.

Rozporządzenie zostało podpisane, praktycz−

nie w chwili zakończenia rekrutacji na pierw−

szy rok studiów. Kandydaci na studia, wy−

bierając kierunek studiów i tak naprawdę kierunek swojej przyszłej kariery zawodo−

wej, chcąc dokonać świadomego wyboru, powinni poznać program, jaki na tych stu−

diach będzie realizowany. Takiej informa−

cji oczywiście uzyskać nie mogli. Nie nale−

ży zapominać, że kandydaci na studia i stu−

denci są klientami uczelni i – przy obserwo−

wanych już od dwóch lat skutkach niżu de−

mograficznego – trzeba o tego klienta dbać w szczególny sposób.

Drugim problemem, jaki warto wskazać, jest wpływ zmian w standardach na kształ−

towanie programów studiów na poszczegól−

nych kierunkach. Dominującą formą prowa−

dzenia kierunku studiów przed wprowadze−

niem zmian były jednolite studia magister−

skie, trwające pięć lat. Nowe standardy pre−

cyzują, jakie treści kształcenia powinny być zrealizowane na I i na II stopniu. Na wielu kierunkach studiów spowodowało to prze−

sunięcie realizacji niektórych przedmiotów z pierwszych lat studiów jednolitych na II stopień, a więc czasami o dwa–trzy lata.

Skutkuje to przejściowym brakiem obciążeń dla niektórych nauczycieli akademickich, co z kolei powoduje wywieranie presji na ko−

misje programowe, aby tak układać progra−

my, żeby zachować dla wszystkich dotych−

czasowe obciążenia. Wpływa to bez wątpie−

nia na jakość programów i jest poważnym problem organizacyjnym dla uczelni.

Drugi poziom dotyczy działań podej−

mowanych na uczelni.

Część działań związanych z wdrażaniem Procesu Bolońskiego na uczelni można okre−

ślić, jako „wymuszane” przepisami. Zaliczyć do tego można dwustopniowy system stu−

diów, ECTS (European Credit Transfer and Accumulation System) i suplement do dy−

plomu będący jego integralnym elementem, czy też system zapewniania jakości. Działa−

nia prowadzone na Politechnice Gdańskiej w tym zakresie można ogólnie ocenić pozy−

tywnie, jednakże można zaobserwować pew−

ne niedociągnięcia.

ECTS określany jest jako jeden z kamie−

ni węgielnych (cornerstone) Procesu Boloń−

Proces Boloński – głos w dyskusji

Proces Boloński – głos w dyskusji Proces Boloński – głos w dyskusji

Proces Boloński – głos w dyskusji

(8)

8 8 8 8

8 PISMO PG PISMO PG PISMO PG PISMO PG PISMO PG

skiego². Politechnika Gdańska była w czo−

łówce uczelni polskich, które rozpoczęły wdrażanie ECTS. Zapisy w naszym regula−

minie studiów ustalają sposób rozliczania studentów zgodnie z tym systemem – jedna ocena z przedmiotu, bez względu na liczbę form prowadzenia zajęć. Początkowo nie było to powszechnie aprobowane, jednakże obecnie wszyscy „przyzwyczaili się” już do tego, chociaż nie wszyscy do końca rozu−

mieją ideę tego systemu. Punkty ECTS od−

zwierciedlają nakład pracy studenta potrzeb−

ny do osiągnięcia założonych w programie efektów kształcenia. Efekty kształcenia okre−

ślają, co student powinien wiedzieć, rozu−

mieć i potrafić zrobić po pomyślnym zakoń−

czeniu procesu kształcenia. Nakład pracy określa czas, jakiego przeciętny student po−

trzebuje, aby zaliczyć wszystkie zajęcia ujęte w programie studiów (takie jak wykłady, seminaria, projekty, zajęcia praktyczne, sa−

modzielną naukę i egzaminy) i uzyskać za−

łożone dla tego programu efekty kształce−

nia³. Struktura programów w polskich uczel−

niach charakteryzuje się dużym rozdrobnie−

niem przedmiotów. Na niektórych kierun−

kach bywa ich kilkanaście w semestrze (a na uczelniach europejskich kilka) i stąd licz−

ba punktów przypisana do przedmiotu nie zawsze odzwierciedla faktyczną jego praco−

chłonność, gdyż w semestrze może być tyl−

ko 30 punktów. Bywają więc w programach studiów przedmioty o dużej pracochłonno−

ści, którym przypisana jest relatywnie niska liczba punktów. Komisje programowe mają problem z tworzeniem większych modułów, łączących po kilka przedmiotów, ponieważ każdy wykładowca chce mieć „swój” przed−

miot.

ECTS, poza przypisaniem punktów okre−

ślających pracochłonność związaną z reali−

zacją określonego przedmiotu, zawiera jesz−

cze kilka innych elementów. Do podstawo−

wych dokumentów ECTS zalicza się kata−

log przedmiotów (Course Catalog), formu−

larz zgłoszeniowy studenta (Student Appli−

cation Form), porozumienie o programie zajęć (Learning Agreement), wykaz zaliczeń (Transcript of Records) oraz suplement do dyplomu (Diploma Supplement). Katalog przedmiotów jest wymagany przez procedu−

ry akredytacyjne. Suplement do dyplomu wydawany jest każdemu absolwentowi na−

szej uczelni. Pozostałe dokumenty są ko−

nieczne przy realizacji wymiany studentów.

Integralną częścią systemu jest też ska−

la ocen ECTS, która w przypadku naszej uczelni nie została wdrożona. Ma ona uła−

twiać porównywanie ocen wystawianych zgodnie z różnymi systemami oceniania w poszczególnych krajach oraz zapewnić obiektywną ocenę umiejętności danego stu−

denta w odniesieniu do umiejętności innych studentów, ocenianych w tym samym sys−

temie. Podstawą tej skali jest pozycja w rankingu, jaką po przeprowadzeniu oceny zajmuje dany student. W systemie ECTS studentów dzieli się początkowo na dwie grupy, tj. grupę, która uzyskała oceny po−

zytywne, i grupę, która uzyskała ocenę ne−

gatywną, a następnie wyniki pracy tych dwóch grup ocenia się odrębnie. Studen−

tów, którzy uzyskali oceny pozytywne, dzieli się na pięć następujących podgrup:

najlepszym 10% studentów przyznaje się ocenę A, następnym 25% – ocenę B, kolej−

nym 30% – ocenę C, kolejnym 25% – oce−

nę D i ostatnim 10% – ocenę E. Studen−

tów, którzy nie osiągnęli poziomu pozwa−

lającego wystawić ocenę pozytywną, dzie−

li się na dwie następujące podgrupy: FX (ocena niedostateczna – punkty będzie moż−

na przyznać po uzupełnieniu pewnych bra−

ków) – co odpowiada w naszym systemie sesji poprawkowej, i F (ocena niedostatecz−

na – punkty będzie można przyznać po uzu−

pełnieniu istotnych braków) – co w naszym systemie odpowiada skierowaniu na powta−

rzanie przedmiotu⁴. W tym kontekście war−

to zastanowić się nad rozkładem ocen z nie−

których przedmiotów. Jak interpretować sy−

tuację, gdy przedmiot zaliczany jest przez 20–30% studentów z danego roku i 90%

ocen pozytywnych mieści się w przedziale

„E”, czy też drugi skrajny przypadek, gdy zaliczają wszyscy i 90% ocen mieści się w przedziale „A”.

Trzeci poziom dotyczy działań po−

dejmowanych na wydziale.

Mobilność studentów napotyka na barie−

ry wynikające z niepełnego wdrożenia sys−

temu ECTS w naszej uczelni. Można tu wskazać pewne aspekty dotyczące wyjaz−

dów naszych studentów i przyjazdów stu−

dentów z innych uczelni europejskich na Politechnikę Gdańską. Student wyjeżdżają−

cy z Politechniki Gdańskiej na semestr lub rok studiów do innej uczelni europejskiej ustala program tam realizowany z prodzie−

kanem swojego macierzystego wydziału

(Learnig Agreement). Podstawą rozliczenia tak ustalonego programu jest uzyskanie 30 ECTS. Jest oczywiste, że na innej uczelni nie da się zrealizować dokładnie takich przedmiotów, jak na macierzystym wydzia−

le. Stąd w wielu przypadkach osoby wy−

jeżdżające, po powrocie z innej uczelni muszą uzupełniać różnice programowe.

Moim zdaniem jest to jedna z podstawowych przyczyn braku chętnych do wyjazdów na niektórych wydziałach. W przypadku stu−

dentów przyjeżdżających, podstawową ba−

rierą na wielu wydziałach jest brak stałej i pełnej oferty programowej zajęć prowadzo−

nych w języku angielskim. Wydział Zarzą−

dzania i Ekonomii od kilku lat ma pełną ofer−

tę studiów II stopnia na kierunku Zarządza−

nie, o profilu Small Business Economics and Management, a od dwóch lat pełną ofertę studiów I stopnia na kierunku Zarządzanie.

Przygotowanie i prowadzenie zajęć w języ−

ku angielskim jest dużym obciążeniem or−

ganizacyjnym dla wydziału. Pewnym uła−

twieniem jest obowiązujące od dwóch lat rozporządzenie rektora naszej uczelni, któ−

re pozwala osobom prowadzącym zajęcia w języku angielskim obniżać pensum. Gene−

ruje to jednakże koszty, ale opłaca się, gdyż stymuluje mobilność studentów – co ważne w obie strony. W tabeli przedstawione są dane dotyczące wymiany.

Przedstawione przykłady nie wyczerpują oczywiście wszystkich problemów. Reasu−

mując, można stwierdzić, że wiele działań związanych z wdrażaniem Procesu Boloń−

skiego, zarówno na poziomie kraju, uczelni, jak i wydziałów przebiega w sposób akcyj−

ny i fragmentaryczny. Konieczne jest więc zintegrowanie tych działań i całościowe spojrzenie na wszystkie aspekty Procesu Bolońskiego. Bez wątpienia ułatwieniem w realizacji wielu działań byłby sprawny sys−

tem informatyczny obsługi dziekanatów.

Może warto również na ten temat podysku−

tować?

Andrzej Szuwarzyński Wydział Zarządzania i Ekonomii

1 Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkol−

nictwa Wyższego w sprawie standardów kształcenia dla poszczególnych kierun−

ków …., z dnia 12 lipca 2007.

2 ECTS Users’ Guide, European Commu−

nities, Brussels, 6 February 2009, s. 9.

3 Ibidem, s. 11.

4 Europejski System Transferu i Akumu−

lacji Punktów (ECTS), Krótki przewod−

nik, Fundacja Rozwoju Systemu Eduka−

cji, Warszawa 2006, s. 14.

Tabela. Wymiana studentów na Wydziale Zarządzania i Ekonomii

(9)

PISMO PG PISMO PG PISMO PG PISMO PG PISMO PG 9 9 9 9 9

W

czerwcu bieżącego roku mija 10 lat od przyjęcia podstawowego do−

kumentu – Deklaracji Bolońskiej, która zapoczątkowała dalszy ciąg zdarzeń zwa−

nych Procesem Bolońskim. Proces Boloń−

ski jest ważnym ogólnoeuropejskim przedsięwzięciem w jednoczącej się Eu−

ropie. Jego celem jest stworzenie do 2010 roku Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego (EOSzW) – European Higher Education Area [1]. Według przyjętych deklaracji ma to nastąpić w wyniku:

·

stworzenia warunków do mobilności stu−

dentów poprzez wprowadzenie studiów początkowo dwustopniowych, a następ−

nie rozszerzenie do trzystopniowych,

·

uznawalności i porównywalności zdo−

bytych kwalifikacji,

·

wprowadzenia punktowego systemu rozliczania osiągnięć studentów (ECTS),

·

kontroli jakości kształcenia – systemy akredytacji, certyfikacji,

·

dostosowania systemów kształcenia do potrzeb rynku pracy,

·

podniesienia atrakcyjności kształcenia w Europie,

·

promocji kształcenia ustawicznego – w ciągu całego życia.

Ważniejsze postulaty przyjmowane na kolejnych spotkaniach ministrów, deter−

minujące rozwój Procesu Bolońskiego, zestawiono w tabl. 1.

W Polsce pierwszym przedsięwzięciem wychodzącym naprzeciw Procesowi Bo−

lońskiemu było przyjęcie już w 1999 roku przez Konferencję Rektorów Uczelni Technicznych, a następnie senaty uczelni

„systemu punktów ECTS”. W Politech−

nice Gdańskiej proces ten został zapocząt−

kowany w 1999 roku [2].

Prace legislacyjne nad przystosowa−

niem szkolnictwa wyższego w Polsce do Procesu Bolońskiego, poprzedzone szero−

kimi konsultacjami ze środowiskiem aka−

demickim, trwały stosunkowo długo. Do−

piero 25 lipca 2005 roku Sejm RP uchwa−

lił Prawo o Szkolnictwie Wyższym. Za−

warto w nim elementy zgodne z duchem Procesu Bolońskiego:

·

wprowadzono trzystopniowe studia: I stopień – licencjat (inżynier na kierun−

kach technicznych), II stopień – magi−

ster i III stopień – doktor,

·

zagwarantowano zasięganie opinii stu−

dentów przy ocenie nauczycieli akade−

mickich,

·

uwzględniono „system przenoszenia osiągnięć”,

·

zwiększono elastyczność studiów,

·

wprowadzono podział na studia stacjo−

narne i niestacjonarne,

·

zdefiniowano kierunki kształcenia (po−

czątkowo 118, dziś już ponad 125) i określono standardy kształcenia (odpo−

wiednie rozporządzenie ukazało się dopiero w dniu 12.07.2007).

Wydział Mechaniczny istnieje na Po−

litechnice od początku jej utworzenia. W okresie powojennym wypromował ponad 14 tysięcy inżynierów i magistrów inży−

nierów mechaników. Obecnie zatrudnia ok. 130 nauczycieli akademickich, w tym 31 profesorów i doktorów habilitowanych, ponad 80 doktorów i 15 magistrów inży−

nierów oraz 80 pracowników inżynieryj−

no−technicznych i administracyjnych. Ka−

dra naukowo−dydaktyczna jest skupiona w 11 katedrach, rozlokowanych w 8 bu−

dynkach. Na Wydziale prowadzone są stu−

dia stacjonarne I i II stopnia oraz jednoli−

te magisterskie – aktualnie wygaszane (łącznie ok.1600 studentów), studia nie−

stacjonarne I i II stopnia (ok. 350 studen−

tów), Środowiskowe Studium Doktoranc−

kie (ok. 100 doktorantów), a także studia podyplomowe (ok. 75 słuchaczy).

Tradycyjne kształcenie jest prowadzo−

ne na podstawowym kierunku Mechanika i budowa maszyn, na studiach stacjonar−

nych i niestacjonarnych I i II stopnia. W 2002 roku Wydział zgłosił się dobrowol−

nie do Komisji Akredytacyjnej Uczelni Technicznych o przeprowadzenie akredy−

tacji i uzyskał certyfikat na pięć lat. Po−

nowną akredytację, tym razem już obliga−

toryjną, tego kierunku przeprowadziła Pań−

stwowa Komisja Akredytacyjna w 2005 roku, przyznając certyfikat wysokiej jako−

ści kształcenia także na okres pięciu lat.

Wydział Mechaniczny, wspólnie z Wy−

działem Chemicznym oraz Fizyki Tech−

nicznej i Matematyki Stosowanej, prowa−

dzi od 1999 roku kształcenie na między−

wydziałowym kierunku Inżynieria mate−

riałowa, na studiach I i II stopnia. W czerwcu 2005 roku kierunek ten uzyskał pozytywną ocenę Państwowej Komisji Akredytacyjnej.

W 2005 roku uruchomiono międzywy−

działowy kierunek Energetyka, prowadzo−

ny wspólnie przez Wydziały Oceanotech−

niki i Okrętownictwa, Elektrotechniki Au−

Wdrażanie Procesu Bolońskiego Wdrażanie Procesu Bolońskiego Wdrażanie Procesu Bolońskiego Wdrażanie Procesu Bolońskiego Wdrażanie Procesu Bolońskiego

na Wydziale Mechanicznym na Wydziale Mechanicznym na Wydziale Mechanicznym na Wydziale Mechanicznym na Wydziale Mechanicznym

Politechniki Gdańskiej Politechniki Gdańskiej Politechniki Gdańskiej Politechniki Gdańskiej Politechniki Gdańskiej

Tabl. 1. Rozwój Procesu Bolońskiego

Wdrożenie Procesu Bolońskiego i budowa EOSzW jest warunkiem utworzenia europejskiej gospodarki: opartej na wiedzy, innowacyjnej i konkurencyjnej na arenie międzynarodowej

(10)

10 10 10 10

10 PISMO PG PISMO PG PISMO PG PISMO PG PISMO PG

tomatyki oraz Mechaniczny. Wydział Me−

chaniczny na tym kierunku kształci tylko na studiach I stopnia.

W 2007 roku została przygotowana przez Wydział Mechaniczny oferta kształ−

cenia na nowych kierunkach. Przeprowa−

dzono rekrutację na kierunki Mechatro−

nika oraz Zarządzanie i inżynieria produk−

cji – prowadzone samodzielnie oraz wspólnie z Wydziałem Lekarskim Aka−

demii Medycznej w Gdańsku. Przygoto−

wano wniosek i uzyskano akceptację pro−

wadzenia kształcenia na jedynym w Pol−

sce oryginalnym kierunku międzyuczel−

nianym Inżynieria mechaniczno−medycz−

na. Ta szeroka oferta dydaktyczna spotka−

ła się z żywym zainteresowaniem kandy−

datów. Świadczy o tym liczba przyjętych na studia w 2007 i 2008 r. – około 700 osób – dwukrotnie więcej niż przed dwo−

ma laty.

Od semestru zimowego roku akade−

mickiego 2009/2010 Wydział Mechanicz−

ny przy współpracy z Wydziałem Elek−

troniki, Telekomunikacji i Informatyki rozpoczyna prowadzenie studiów między−

kierunkowych II stopnia Technologie i systemy bezpieczeństwa.

W Deklaracji Bolońskiej sformułowa−

no potrzebę systemu akumulacji punktów kredytowych – European Credit Transfer System (ECTS). W niedługim czasie, bo już w Komunikacie Berlińskim rozszerzo−

no formułę ECTS jako system transferu i akumulacji punktów – European Credit Transfer and Acumulation System – po−

zostawiając akronim.

Wdrażanie systemu punktów ECTS na Wydziale Mechanicznym rozpoczęto nie−

zwłocznie po podjęciu stosownej uchwa−

ły przez Senat PG, o czym pisze prof. A.

Konczakowska na łamach marcowego numeru PISMA PG [2]. Przypisaniem przedmiotom punktów objęto realizowa−

ny program studiów stacjonarnych na kie−

runku Mechanika i budowa maszyn. Były to studia w tzw. układzie Y (z krótszą nóżką). Pierwsze pięć semestrów studen−

ci realizowali wspólny program. Po seme−

strze piątym istniała możliwość ukończe−

nia studiów siedmiosemestralnych – in−

żynierskich lub kontynuacji studiów ma−

gisterskich na kolejnych pięciu seme−

strach. W chwili obecnej ta forma jedno−

litych studiów magisterskich jest stopnio−

wo wygaszana i zamykają ją studenci ak−

tualnie szóstego semestru. Informacje do−

tyczące studiowania w systemie punktów ECTS zawarto w stosownym zeszycie (178 stron) – fot.1 i zamieszczono na stro−

nie www.mech.pg.gda.pl. Ten kierunek i ten rodzaj studiów jest objęty na Wydzia−

le wdrażaniem Procesu Bolońskiego prak−

tycznie od 10 lat.

Przygotowując program studiowania w systemie punktów ECTS, zgodnie z zasa−

dami rozdzielono 210 punktów dla stu−

diów inżynierskich i 300 punktów dla stu−

diów magisterskich, po 30 punktów na każdy semestr. Liczba punktów powinna odpowiadać nakładowi pracy, konieczne−

mu do przyswojenia wiadomości niezbęd−

nych do zaliczenia przedmiotu. Zakłada się, że jeden punkt odpowiada 25–30 go−

dzinom pracy [3]. Niestety, liczbę punk−

tów ustala się w sposób mechaniczny, na podstawie subiektywnych odczuć, najczę−

ściej w proporcji do liczby zajęć w pla−

nie. Najlepiej, by tej oceny dokonywali sami studenci. Systemem punktowym na ogół nie interesują się nauczyciele akade−

miccy, jest on natomiast powszechnie zna−

ny studentom. System punktowy ma jedną podstawowa zaletę. Liczba uzyskanych punktów w semestrze pozwala na ocenę postępu studentów i określa stopień przy−

gotowania do studiowania na kolejnym se−

mestrze bądź konieczność powtarzania se−

mestru i usunięcia zaległości.

W trakcie pracy na stanowisku prodzie−

kana ds. kształcenia w latach 2002–2008 dostrzegłem oprócz zalet szereg manka−

mentów systemu punktowego.

Zgodnie z programem, obciążenie stu−

denta zajęciami na uczelni zawiera się w przedziale 25–30 godzin tygodniowo.

Wliczając w to pracę w domu czy biblio−

tece, łącznie powinno to stanowić 40–45 godzin w pracy w tygodniu. Jednak tygo−

dniowy nakład pracy studenta faktycznie znacznie różni się w poszczególnych se−

mestrach. Pierwsze dwa semestry zostały potraktowane przez komisję programową

„łagodniej”. Większego nakładu pracy wymagały semestry od trzeciego do pią−

tego, ze względu na nagromadzenie przed−

miotów nastręczających trudności w uzy−

skaniu zaliczenia czy zdania egzaminu, większą liczbę obligatoryjnych zajęć la−

boratoryjnych wymagających przygoto−

wania przed zajęciami i opracowania wy−

ników po zajęciach. Zatem liczba punk−

tów nie oddaje w pełni nakładu pracy.

W kolejnych latach realizacji progra−

mu studiów dokonywano szeregu mody−

fikacji i zmian. Wydział Mechaniczny, ze względu na duże braki wiedzy z matema−

tyki i fizyki u przyjętej na studia młodzie−

ży, wprowadził przed wielu laty repety−

torium z tych przedmiotów, realizowane

w trakcie pierwszego semestru. Początko−

wo były to zajęcia nadobowiązkowe, jed−

nak z czasem, by zdyscyplinować studen−

tów, wprowadzono je jako obowiązkowe, podlegające zaliczeniu (dziś takie repety−

torium jest prowadzone na większości wy−

działów). Przypisano im odpowiednie punkty. Zgodnie z zaleceniami władz uczelni, zrezygnowano z nauki języka na pierwszym semestrze. Lektorat z języka obcego rozpoczyna się dopiero od drugie−

go semestru. Wprowadzono możliwość wysłuchania i zaliczania szeregu wybra−

nych przedmiotów w semestrach od pierwszego do piątego w języku angiel−

skim, co wymagało większego nakładu pracy. Uzupełniono program na dziewią−

tym i dziesiątym semestrze o seminaria w języku angielskim. Każda taka zmiana wymagała korekty w przyporządkowa−

nych przedmiotom punktach kredyto−

wych. Wszystko to wprowadza chaos w dokumentowaniu osiągnięć studenta, szczególnie studenta powtarzającego rok lub skierowanego na urlop, a także utrud−

nia generowanie suplementu z punktami przypisanymi przedmiotom, obliczanie oceny średniej. System punktowy znacz−

nie usztywnia program studiów, modyfi−

kacja programu jest utrudniona.

Jest jeszcze jeden aspekt systemu punk−

towego. Zgodnie z wytycznymi Procesu Bolońskiego, punkty przypisane są po−

szczególnym przedmiotom jako całości, bez wnikania, jaka forma zajęć składa się na zaliczenie przedmiotu w danym seme−

strze. Na poziomie dziekanatów nie pro−

wadzi się ewidencji zaliczeń cząstkowych z ćwiczeń tablicowych czy laboratoryj−

nych. W przypadku powtarzania przed−

miotu, student jest zobowiązany uiścić opłatę za cały przedmiot, w zależności od tygodniowego wymiaru godzin, niezależ−

Fot.1. Informator studiowania w systemie punk−

tów ECTS na Wydziale Mechanicznym PG

(11)

PISMO PG PISMO PG PISMO PG PISMO PG PISMO PG 11 11 11 11 11

nie od uzyskanych zaliczeń cząstkowych.

Naciski studentów idą w kierunku uzyska−

nia zwolnienia z odpłatności za już uzy−

skane zaliczenia cząstkowe. Prowadzi to do spięć na linii student – dziekanat.

W minionym okresie nie zauważono na Wydziale tzw. mobilności poziomej stu−

dentów. Nie spotkałem się z prośbą o stu−

diowanie zamiennie przedmiotów z inne−

go kierunku, czy też realizowanych na in−

nym wydziale. Nie było też przypadku, by student przez okres semestru czy dwóch podjął studia na innej krajowej uczelni. Nie było inicjatywy studentów, ale trzeba też przyznać – nikt ich do tego nie zachęcał. Nie było i nie ma jedno−

znacznych ustaleń, jak dokonywać rozli−

czeń finansowych między wydziałami czy między uczelniami za prowadzenie zajęć z „obcym studentem”.

Mobilność pozioma studentów wystą−

piła jedynie w przypadku realizacji pro−

gramu Sokrates−Erasmus. Wydział Me−

chaniczny ma zawarte umowy z ponad dwudziestoma uczelniami partnerskimi na blisko pięćdziesiąt kilkumiesięcznych pobytów stypendialnych w skali roku.

Po początkowym okresie rozruchowym program Erasmus cieszył się dużym zain−

teresowaniem studentów. Na stypendia za−

graniczne byli w zasadzie kierowani stu−

denci semestru dyplomowego, by w innym ośrodku przygotować pracę dyplomową.

W okresie największego zainteresowania ok. 15% dyplomantów studiów magister−

skich przygotowywało pracę dyplomową w uczelni zagranicznej. W minionym dzie−

sięcioleciu z tej formy stypendium skorzy−

stało około 140 studentów Wydziału Me−

chanicznego (tabl. 2). Pobyty te kończyły się pełnym sukcesem. Obecnie zaintereso−

wanie tym programem spadło, udaje się namówić jedynie kilku studentów. Nielicz−

ne wyjazdy semestralne w trakcie studiów na wcześniejszych semestrach nastręczały studentom poważnych trudności dobrania przedmiotów zamiennych i zgromadzenia 30 punktów w czasie pobytu na stypen−

dium. Po powrocie student musiał uzupeł−

niać brakujące przedmioty, by skompleto−

wać wymaganą liczbę punktów.

Na studiach stacjonarnych wprowadzo−

no wykłady w języku angielskim z wy−

branych przedmiotów kanonu inżynier−

skiego. Spośród studentów chętnych do doskonalenia znajomości języka angiel−

skiego utworzono grupę dziekańską. Uru−

chomiono następujące wykłady w języku angielskim:

·

^{semestr I} Grafika inżynierska I Materiałoznawstwo

·

^{semestr II} Grafika inżynierska II Mechanika I

·

semestr III Mechanika II

·

semestr IV Podstawy konstrukcji maszyn I

Technologia maszyn Termodynamika

·

^{semestr V} Podstawy konstrukcji maszyn II

Mechanika płynów Podstawy hydrauliki i pneumatyki

Dla wszystkich studentów semestru IX i X wprowadzono seminaria w języku an−

gielskim. Studentów pogrupowano we−

dług specjalności i stopnia opanowania języka. Seminaria są prowadzone przez pracowników poszczególnych katedr Wydziału. Wykłady, jak też seminaria są dobrą szkołą dla studentów planujących wyjazdy na stypendia zagraniczne oraz ofertą dla studentów zagranicznych.

Studenci zagraniczni przyjeżdżający na Wydział to nieliczne przypadki. Na prze−

szkodzie stoi zapewne bariera językowa i skromna oferta przedmiotów prowadzo−

nych na Wydziale w języku angielskim.

Są to studenci mający polskie korzenie rodzinne, lub z takich krajów, jak: Hisz−

pania, Portugalia czy Włochy. Tylko sze−

roki wachlarz przedmiotów i pełnych pro−

gramów studiów prowadzonych w języ−

ku angielskim, przeznaczonych dla stu−

dentów polskich i zagranicznych, jest w stanie zrównoważyć liczbę wyjeżdżają−

cych i przyjeżdżających [4]. Ich oferta powinna być dostępna w Internecie.

Mobilność kadry pozostaje jednym z kluczowych zagadnień Procesu Boloń−

skiego. Wydział Mechaniczny w progra−

mie LLP ERASMUS, obejmującym wy−

mianę nauczycieli, uczestniczy od 1998 roku. Corocznie jest realizowanych kil−

kanaście wyjazdów krótkoterminowych (jednotygodniowych) z wykładami do

partnerskich uczelni. Podobna liczba wy−

kładowców zagranicznych przyjeżdża na Wydział.

W nowych programach studiów inży−

nierskich nieznacznie okrojono liczbę wy−

kładów w języku angielskim. Złożyło się na to zróżnicowanie programów przed−

miotów podstawowych i ich usytuowanie w różnych semestrach na poszczególnych kierunkach studiów. Poważnych trudno−

ści nastręcza skompletowanie dostatecz−

nie licznej grupy, przygotowanej do słu−

chania specjalistycznych wykładów w ję−

zyku angielskim. Wątpliwości wyrażają też członkowie komisji programowych, czy na studiach zawodowych należy ofe−

rować seminaria w języku obcym.

O mobilności pionowej studentów na razie trudno coś powiedzieć. Studenci pierwszego stopnia studiów są dopiero na semestrze czwartym. Nowe programy, skonstruowane na podstawie standardów, obejmują minimum 2400 godzin. W pra−

cach komisji programowych można było dostrzec dwie opcje: zwolenników progra−

mów ukierunkowanych na przedmioty podstawowe, dające dobre przygotowanie do dalszych studiów na drugim stopniu, oraz zwolenników skłaniających się do dobrego przygotowania absolwentów do pracy zawodowej bezpośrednio po stu−

diach pierwszego stopnia. Wyrażane są obawy, jak na razie niczym niepotwier−

dzone, że absolwenci pierwszego stopnia kierunków technicznych nie zechcą kon−

tynuować nauki na tym samym kierunku.

Z dyplomem studiów pierwszego stopnia (zawodowych) skierują się do pracy bądź podejmą studia na kierunkach ekono−

miczno−menedżerskich.

Celem porównywalności i uznawalno−

ści wykształcenia został wypracowany i zaproponowany przez ekspertów Komi−

sji Europejskiej, Rady Europy ONZ do−

datkowy dokument−suplement, otrzymy−

wany łącznie z dyplomem ukończenia stu−

diów. W wyniku projektu pilotującego Ministerstwo Edukacji Narodowej i Spor−

tu zobligowało uczelnie do wydawania suplementu od 1 stycznia 2005 r. Obowią−

zek ten został potwierdzony w prawie o szkolnictwie wyższym.

Suplement jest podstawowym doku−

mentem pozwalającym na porównanie dy−

plomów. Zawiera on ogólną charaktery−

stykę szkolnictwa w Polsce, informacje o poziomie i charakterze zrealizowanego programu studiów oraz osiągnięciach stu−

denta i uzyskanych kwalifikacjach. Wy−

dział Mechaniczny wydaje suplementy do Tabl. 2. Liczba studentów Wydziału Mechanicznego wyjeżdżających na stypendium z progra−

mu Erasmus

(12)

12 12 12 12

12 PISMO PG PISMO PG PISMO PG PISMO PG PISMO PG

dyplomu w języku polskim nieodpłatnie, a za niewielką opłatą także w języku an−

gielskim.

Realizacja programu studiów prowa−

dzonych wspólnie z uczelnią zagraniczną znacznie podnosi atrakcyjność i konku−

rencyjność uczelni, Wydziału na rynku krajowym i międzynarodowym i wpisuje się w Europejski Obszar Szkolnictwa Wy−

ższego. Jego uruchomienie wymaga m.in.

identyfikacji wydziałów, katedr – współ−

pracujących w obszarze dydaktyki, ofer−

ty edukacyjnej w języku obcym i przezna−

czenia na ten cel dodatkowych środków finansowych.

Wydział Mechaniczny podjął próbę z Fachhochschule Lübeck – Niemcy oraz Växjö University – Szwecja przygotowa−

nia programów i utworzenia wspólnych studiów II stopnia – trzysemestralnych.

Zakłada się, że każdy student jeden se−

mestr studiów musi odbyć w uczelni za−

granicznej. Ustalenia programowe są da−

leko zaawansowane. Planowane jest uru−

chomienie studiów w roku akademickim 2011/2012.

Optymistycznie zakładano, że do 2010 roku zostanie zakończony Proces Boloń−

ski i zostanie stworzony Europejski Ob−

szar Szkolnictwa Wyższego. Po dziesię−

ciu latach jego wdrażania można stwier−

dzić, że dokonano bardzo wiele, ale pro−

ces ten, przynajmniej na Wydziale Mecha−

nicznym PG, jest dopiero na półmetku.

Czeka nas:

·

dopracowanie treści programowych kształcenia na pierwszym stopniu,

·

opracowanie programów kształcenia dla studiów niestacjonarnych, spełnia−

jących kryteria zawarte w standardach,

·

doposażenie bazy laboratoryjnej,

·

opracowanie programów studiów dla drugiego stopnia,

·

stworzenie pełnej oferty dydaktycznej dla studentów uczelni zagranicznych,

·

wprowadzenie przejrzystego systemu jakości kształcenia,

·

dopracowanie mechanizmów zachęcają−

cych studentów do mobilności poziomej.

Sprawą nie mniej ważną jest zagwaran−

towanie płynnego przejścia ze stopnia pierwszego na drugi. Wbrew pozorom nie

jest to zadanie łatwe – wymaga zreduko−

wania przez studentów wszelkich braków w krótszym czasie, terminowego przygo−

towania pracy dyplomowej (inżynier−

skiej), zdania egzaminu końcowego i prze−

prowadzenia rekrutacji przed rozpoczę−

ciem semestru letniego. Będzie to wyma−

gało pełnej mobilności studentów i spraw−

ności organizacyjnej pracowników.

Józef Niegoda Wydział Mechaniczny Bibliografia

1. Szymańska J. K.: Proces Boloński i euro−

peizacja systemu szkolnictwa wyższego na przykładzie Uniwersytetu Warszawskiego.

www.bjk.uw.edu.pl

2. Konczakowska A.: Proces Boloński. Pismo PG nr 3/20909

3. Saryusz−Wolski T.: System akumulacji punktów ECTS jako metoda zarządzania elastycznym modelem studiów. Warszawa 2004.

4. KraśniewskiA.: Proces Boloński: dokąd zmierza europejskie szkolnictwo wyższe?

Warszawa 2006.

W

grudniu ubiegłego roku Katedra Historii, Teorii Architektury i Kon−

serwacji Zabytków (Wydział Architektu−

ry PG) rozpoczęła cykl wykładów „Z Katedrą w tle”, popularyzujących wiedzę

na temat różnorodnych zagadnień doty−

czących dziedzictwa architektonicznego.

W realizację cyklu zaangażowali się wszy−

scy pracownicy Katedry, przygotowując prezentacje wyników swoich najnow−

„Z Katedrą w tle”

„Z Katedrą w tle” „Z Katedrą w tle”

„Z Katedrą w tle”

dotychczas i w przyszłości dotychczas i w przyszłości dotychczas i w przyszłości dotychczas i w przyszłości dotychczas i w przyszłości

szych badań. Były one adresowane do szerokiej publiczności, w tym studentów, specjalistów oraz zainteresowanych ama−

torów. Każde ze spotkań składało się z dwóch części: otwartego wykładu (w sali 300 Gmachu Głównego) i odwiedzenia obiektów będących przedmiotem tego wy−

kładu, najczęściej w najbliższe sobotnie przedpołudnie.

W ramach cyklu „Z Katedrą w tle”, w roku akademickim 2008/2009 odbyło się pięć spotkań, w tym kolejno od grudnia do maja: „Politechnika nieznana” ze zwie−

dzaniem zabytkowych budynków naszej uczelni (dr Grzegorz Bukal), „Kruche dziedzictwo – architektura drewniana” z wizytą w Kaszubskim Parku Etnograficz−

nym we Wdzydzach (prof. Romana Cie−

lątkowska), „Fortyfikacje Gdańska w XIX wieku”, po którym odwiedzono umocnie−

nia Biskupiej Górki (dr Robert Hirsch),

„Odbudowa kościołów Gdańska i innych miast nadbałtyckich po 1945 r.”, ze zwie−

dzaniem głównomiejskiego kościoła św.

Jana (dr Jakub Szczepański) oraz „Style w architekturze gdyńskiej okresu między−

wojennego” z odpowiednią wycieczką (dr hab. Maria J. Sołtysik).

Wyniki realizacji cyklu spełniły wcze−

śniejsze założenia. Jak zakładano, każdy z wykładów zainteresował średnio ponad sto osób, a frekwencja na niektórych Wycieczka po Biskupiej Górce w ramach spotkania „Fortyfikacje Gdańska w XIX wieku”,

prowadzi dr Robert Hirsch Fot. Jakub Szczepański

(13)

PISMO PG PISMO PG PISMO PG PISMO PG PISMO PG 13 13 13 13 13

Prezentacja na temat „Odbudowa kościołów Gdańska i innych miast nadbałtyckich po 1945 r.”, w kościele św. Jana w Gdańsku Fot. Katarzyna Szczepańska

spotkaniach znacznie przekroczyła przewi−

dywania organizatorów. Powodzenie do−

tychczasowego przedsięwzięcia spowodo−

wało, że Katedra Historii, Teorii Architek−

tury i Konserwacji Zabytków zdecydowała się na kontynuację cyklu w dotychczasowej formie. Od początku roku akademickiego 2009/2010, w każdą ostatnią środę miesią−

ca o godzinie 17.00, w Gmachu Głównym PG będzie można wysłuchać wykładu, a wkrótce potem, najczęściej w sobotę, będzie okazja zobaczenia przedmiotu wystąpienia.

Będą one dotyczyły przede wszystkim dzie−

dzictwa architektonicznego Gdańska i Po−

morza. W październiku przedstawimy szczegółowy plan spotkań, a już teraz ser−

decznie na nie zapraszamy.

Romana Cielątkowska Jakub Szczepański Wydział Architektury

P

ierwsze miejsce w klasyfikacji gene−

ralnej mistrzostw świata Red Bull Pa−

per Wings w Salzburgu zajęła drużyna stu−

dentów z Polski, żaden inny kraj nie miał bowiem aż trzech reprezentantów w finale.

W składzie zwycięskiej drużyny pojawił się student III roku ochrony i zarządzania śro−

dowiskiem na Wydziale Chemicznym Po−

litechniki Gdańskiej – Witold Bądkowski.

– We are red, we are white, we are po−

lish dynamites – mówił za każdym wy−

stępem polskiej reprezentacji konferansjer prowadzący zawody.

Polska drużyna zaskoczyła pozostałych gości nie tylko dobrą dyspozycją technicz−

no−sportową, ale również fantazją i poczu−

ciem humoru. – Kiedy podczas wieczoru integracyjnego wystąpiliśmy w krakow−

skich strojach, wielu gości chciało sobie z nami robić zdjęcia – opowiada rozba−

wiony Witek. – Zasada była taka, że wszy−

scy uczestnicy imprezy mieli się przebrać

w stroje ludowe. Fantastycznie się przy tym bawiliśmy. Staraliśmy się zostawić jak najlepsze wrażenie, aby ludzie, któ−

rych tam spotkaliśmy, opowiadali innym w swoich krajach, że spotkali miłych, in−

teligentnych, dowcipnych Polaków.

Jeśli wziąć pod uwagę fakt, że w finale wzięło udział 250 studentów z 83 krajów świata, możemy być dumni z naszych chłopaków. Red Bull Paper Wings to mię−

dzynarodowe studenckie zawody w kon−

struowaniu i rzucaniu papierowymi samo−

lotami. Polskie eliminacje odbywały się na wszystkich wyższych uczelniach w kraju w trzech kategoriach: lot na dystans, lot na czas oraz akrobatyka lotnicza. Wy−

niki zbiorcze wskazały trzech zawodni−

ków, którzy zostali zaproszeni do między−

narodowego finału w Austrii – Macieja Mazura i Tomasza Chodyrę z Wrocławia oraz Witolda Bądkowskiego z Gdańska.

Piloci rywalizujący w dwóch pierw−

szych kategoriach do dyspozycji mieli je−

dynie kartkę papieru formatu A4, a klu−

czem do sukcesu było jej odpowiednie złożenie. Regulamin zawodów zabrania używania sprzętów biurowych przy kon−

struowaniu samolotu. Wyjątkiem była kategoria lotu akrobatycznego, w której konstruktorzy mieli prawo wykorzystać papierowe samoloty zbudowane wcze−

śniej przy użyciu dowolnych technik, ta−

kich jak klejenie czy cięcie.

Studenci z Polski zdominowali zawody w Salzburgu Studenci z Polski zdominowali zawody w Salzburgu Studenci z Polski zdominowali zawody w Salzburgu Studenci z Polski zdominowali zawody w Salzburgu Studenci z Polski zdominowali zawody w Salzburgu

Witold Bądkowski, Tomasz Chodyra i Maciej Mazur, czyli polski team na Red Bull Paper Wings Fot. materiały prasowe Red Bull