Solidarność Pracy. R. 2, nr 9 (1927)

CENA 40 GROSZY DNIA 15 LIPCA 1827 R.

SOLIDARNOSC P R A C Y

ORGAN POŚWIĘCONY SPRAWIE UNIEZALEŻNIENIA I ZJEDNOCZENIA RUCHU ZAWODOWEGO W POLSCE

ROK II W Y C H O D ZI RAZ W MIESIĄCU Nr. 9

W SILE ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH — ZWYCIĘSTWO PROLETARJATU

7 DNIEM każdym ujawniające się coraz bardziej bankructwo i bezsilność de- magogji partyjnej, która opanowała i rozbi­

ła ruch zawodowy, dyskredytując go naj- niesłuszniej w świecie w oczach mas i wy­

rządzając przez to wielką krzywdę całej sprawie robotniczej w Polsce — bankruc­

two to i bezsilność wywołują z jednej ^tro­

ny ustawiczny wzrost zniechęcenia do or- ganizacyj zawodowych, z drugiej zaś po­

tęgujące się wciąż niezadowolenie i rozgo­

ryczenie rzesz pracujących, które coraz chętniej dają ucho złudnym obietnicom i mamiącym podszeptom wysłanników Moskwy.

Te nastroje mas podsycane są przez rosnącą ustawicznie wzgardę dla metod działania partyj, traktujących podporząd­

kowane im związki jak drabinkę, po któ­

rej wchodzi się do Sejmu, by tam prowa­

dzić politykę układów, kombinacyjek i kompromisów z największymi wrogami klasy pracującej, a za cenę wpływów i

ochłapów władzy sprzeniewierzyć się czę­

stokroć najistotniejszym postulatom świa­

ta pracy, którego mienią się i winny być rzecznikami. Rośnie w robotniku obrzy­

dzenie do partyjnictwa na terenie związ­

ków, gdy widzi jak ideały i potrzeby ru­

chu robotniczego podporządkowywane są interesom ciasnego podwórka partyjnego, gdy widzi jak ruch zawodowy, który mógł­

by i powinien być karną armją zwartych szeregów proletarjatu, armją przed której potęgą drżałaby kasta wyzyskiwaczy, a z której słusznemi żądaniami musiałoby się liczyć Państwo, gdy widzi — powtarza­

my — jak ten ruch zawodowy, skłócony i rozbity, ma coraz mniejsze znaczenie, coraz mniejszy głos, podczas gdy coraz bardziej podnoszą głowę i narzucają Pań­

stwu swą egoistyczno-klasową politykę gospodarczą — organizacje kapitalistycz­

ne.

Partyjne związki zawodowe wzajem­

nie się zwalczają i zamiast na pracę twór-

1

czą dla dobra klasy pracujące) i społe­

czeństwa, zużywają najlepsze swe siły i czas na konkurowanie między sobą. Na­

wet podczas akcji dochodzi — jak tego niejednokrotnie byliśmy i niestety będzie­

my jeszcze w przyszłości świadkami — do walki między związkami robotniczemi, kroczącemi pod różnemi partyjnemi sztan­

darami. I siły robotnicze, miast by zespo­

lone zostały i zużyte całkowicie do uzy­

skania zwycięstwa nad wrogiem, marno­

wane są przez menerów partyjnych w bratniej walce, z czego korzysta jedynie strona przeciwna. W tych wypadkach, jak również i w częstszych jeszcze, gdy to partje przelicytowują się między sobą v\ żądaniach i demagogicznych obietni­

cach, których dotrzymać nie mogą i na­

wet nie myślą — to w rezultacie niemal zawsze przegrana robotnicza. Przy rozbi­

ciu ruchu zawodowego stworzenie solidar­

nego frontu pracy należy prawie do nie­

możliwości, a nawet i metoda „maszeruje­

my oddzielnie, atakujemy razem" również jedynie z wielkiemi trudnościami i nader rzadko daje się urzeczywistnić w prakty­

ce. Jak w tych warunkach może być prze­

prowadzona jakaś akcja na większą skalę, akcja, zamierzająca do jakichś głębszych zmian, do większych wyłomów w dotych­

czasowym stanie rzeczy — a więc akcja wymagająca mobilizacji ogromnej więk­

szości sił robotniczych? I czy ruch za­

wodowy w Polsce nie wypuszcza w ten sposób z omdlałych rąk tej najpotężniej­

szej broni jaką rozporządza klasa pracu­

jąca, a którą jest strajk powszechny?

A w czasie prowadzenia jakiejś wiel­

kiej akcji — im więcej central partyjno- związkowych, tem więcej niebezpie­

czeństw załamania się akcji

Cóż zresztą widzimy aż nazbyt często w codziennej walce robotnika o poprawę warunków bytu, o lepsze jutro, o równo­

uprawnienie socjalne w Państwie — w walce, która powinna być prowadzona

bardzo planowo, z wielkiem wyczuciem chwili i możliwości, z wielką rozwagą lećz i z wielkiem zdecydowaniem? Partje w obawie by jedna nie uprzedziła drugiej i nie wyrwała jej z rąk „inicjatywy" i „za­

sługi" prowadzenia akcji (oraz ewentual­

nego przysądzenia sobie zwycięstwa, uzy­

skanego kosztem największych ofiar i wy­

rzeczeń się ogółu robotniczego, i otrąbie­

nia tego zwycięstwa jako triumfu partyj­

nego), partje — powiadamy — ogłaszają strajki częstokroć przedwcześnie, w nie­

odpowiedniej chwili, bez należytego przy­

gotowania akcji, czy też—innym razem—

również ze względów konkurencyjnych pozwalają marnować się najlepszym kon­

iunkturom, w obawie, iż zwycięstwo mo«

głoby być zapisane na dobro innej współ­

zawodniczącej organizacji partyjno-zawo- dowej. W czasie akcji związki partyjne prowadzą częstokroć odrębną taktykę, a nawet odrębne rokowania i układy, wy­

suwają odmienne żądania — przez co ła­

mią jednolity front ataku czy obrony (ten podstawowy, nieodzowny warunek zwy­

cięstwa) i przyczyniają się w pierwszym rzędzie do klęski robotniczej. Rozbicie ruchu zawodowego i jego partyjno - poli­

tyczny charakter to czysty zysk dla reak­

cji społecznej i politycznej, a wielka krzy­

wda i wielka strata dla mas pracujących.

Sięgnijmy głębiej: jednym z zasadni­

czych celów i zadań robotniczego ruchu zawodowego powinno i musi być dążenie do przebudowy ustroju gospodarczo-spo­

łecznego w kierunku zapewnienia twór­

czemu czynnikowi produkcji — czynniko­

wi pracy należnego mu naczelnego miej­

sca i znaczenia w Pastwie i wytwórczości, w kierunku reorganizacji systemu kapita­

listycznego po linji potrzeb i interesów klasy pracującej, Państwa i ogółu społe­

czeństwa, po linji zastąpienia dzisiejszej anarchji życia ekonomicznego, którego re­

gulatorem jest jedynie interes jednostki, przez celową racjonalną gospodarkę spo­

budzi świadomość mas pracujących

łeczną, w której kierownictwie współ­

działałyby wybitnie organizacje zawodo­

we świata pracy.

Te wielkie zadania i cele wymagają gruntownego, planowego przygotowywa­

nia się organizacyj zawodowych do ocze­

kującej je w przyszłości roli, wymagają ustawicznej, solidnej pracy nad zaznaja­

mianiem się z zagadnieniami gospodarcze- mi i całokształtem potrzeb i warunków produkcji. Spójrzmy na Francję: tam syn- dykalistyczne związki zawodowe, grupu­

jące się w potężnej Konfederacji General­

nej Pracy, robotę taką już od lat kilkuna­

stu zapoczątkowały i ustawicznie ją po­

głębiają i rozszerzają. Czy u nas widzimy jakiekolwiek, choćby bardzo skromne, w tym kierunku poczynania? Czy polskie związki zawodowe interesują się zaga­

dnieniami wytwórczości i życia gospodar­

czego kraju? Czy starają się oddziaływać na politykę ekonomiczną rządu, czy za­

bierają głos w sprawach gospodarczych ogólno-państwowej doniosłości, czy zdra­

dzają choćby jakieś najsłabsze w tym kie­

runku ambicje? Żadnych i nigdzie — i to jest zrozumiałe ze względu na słabość i rozbicie związków, na rozbieżność ce­

lów i interesów partyj, które tym związ­

kom patronują, na rozbieżność interesów przywódców partyjnych, stojących na cze­

le ruchu zawodowego. Lecz czyż różne są interesy gospodarcze i społeczne robotni­

ków, należących do związków chadec­

kich, socjalistycznych lub enpeerowskich?

Tego nikt chyba nie będzie śmiał utrzy­

mywać. Robotnicy wszyscy bez wyjątku odczuwają potrzebę jedności i solidarno­

ści ruchu zawodowego, na przeszkodzie stoją jedynie dzisiejsi partyjni przywódcy.

Ruch zawodowy, jeśli chce osiągnąć swe cele — musi być silny i jednolity.

Wtedy tylko głos jego zaważy na szali, wtedy tylko będzie on mógł podjąć twór­

czą i celową pracę nad urzeczywistnie­

niem swych dążeń i zadań. Na rząd i sejm

ruch zawodowy nie ma się co oglądać.

Rząd nawet najprzychylniej dla sprawy robotniczej usposobiony, rząd nawet „le­

wicowy" — jeśli już nawet nie będzie szedł w sprawach społeczno - gospodar­

czych po linji najmniejszego oporu, to li­

czyć się będzie musiał zawsze z układem sił społecznych, z realną siłą organizacyj reprezentujących czynniki ekonomiczne.

Posunięcie rządu, niewygodne dla obozu kapitalistycznego, natrafią napewno na silny i. skuteczny opór ze strony zwartej i solidarnej oraganizacji przedsiębiorców.

Natomiast polityka gospodarcza zwrócona swym ostrzem przeciw interesom najszer­

szych warstw pracujących nie znajdzie w dzisiejszych warunkach dostatecznego przeciwstawienia się ze strony organiza­

cyj zawodowych świata pracy, słabych i skłóconych. Zresztą, by móc prowadzić politykę gospodarczą zgodną z :nteresami mas pracujących i Państwa, lecz przeciw­

stawiającą się przywilejom i korzyściom egoistyczno - klasowym, rząd musi zna- leść w społeczeństwie siłę, na której mógł­

by się oprzeć. Taką siłą powinien być ruch zawodowy świata pracy, który po­

czątkowo stanowiłby dostateczną prze­

ciwwagę organizacjom kapitału, a stop­

niowo przejmował w swe ręce kierownic­

two produkcji i spraw ekonomicznych kra­

ju, zmierzając w ten sposób do zastąpie­

nia ustroju kapitalistycznego p rtiz gospo­

darkę społeczną. Warunkiem jednak po­

tęgi ruchu zawodowego jest jego zjedno­

czenie i uniezależnienie.

JERZY SZURIG

ll lll ll lll il I MIII II łlllllllll II llllll II ll t llllllllllt lllllllllllllllllllłłllH II IIIII IIIIIIIU IIIIIIH II III Uli t lilllłl llllt III

— Uzyskanie przez zorganizowanych wytwórców ^- pracowników decydującego w pływ u na politykę ekonomiczną pań­

stw a ^— oto nasz cel przewodni.

iiiM iiiiiuiiiiiiiim iiiiiim iiniuM iiiiiiiium uiutiiiiiiiiiiiiiitim iiuiim tuiittiiłiiiiiitiiiM iiiiiittutiiiitti

3

PIERWSZE KROKI

^^YSU N IĘT E przez „Solidarność Pracy"

hasło reformy robotniczego ruchu za­

wodowego, wiążące się ściśle z naszym programem przebudowy całokształtu ży­

cia społecznego i politycznego w duchu syndykalistycznym — dzień po dniu zdo­

bywa sobie coraz większe uznanie wśród szerokich mas pracowników fizycznych i umysłowych. Proletarjat polski, gnę­

biony przez ustrój kapitalistyczny z jed­

nej, a przez różnokolorowe partyjnictwo i obłudną taktykę robotniczych przywód­

ców z drugiej strony — w mgławicy dema­

gogicznych haseł i słów, jakiemi karmiony jest na każdym kroku, szukać poczyna słońca wyraźnych wskazań programo­

wych, mogących dać mu pracę i dobrobyt.

Dobrobytu tego nie jest zdolny dać dziś polskim masom robotniczym socjalizm, za­

tracający coraz bardziej linję przewodnią w swej działalności, którego doktrynom życie zadaje kłam na całym froncie, ani inne nasze kierunki rzekomo proletariac­

kie, snpeerowski czy chadecki, stojące w zasadzie na gruncie obecnego wadliwe­

go ustroju kapitalistycznego i prowadzące bezprogramową i nieobliczalnie szkodliwą dla mas pracujących działalność.

Dobrobytu tego nie da również robot­

nikom komunizm, rozwijający się chwilo­

wo w Polsce za pośrednictwem płatnych agitatorów z bolszewji, jako reakcja przeciwko nędzy — i nieudolności naszych związków zawodowych, nie zdolnych do twórczej pracy w myśl gospodarczych in­

teresów proletarjatu.

Działalność opanowanych u nas przez komunistów związków i delegacyj fabry­

cznych nie jednemu robotnikowi otworzy­

ła już oczy na rzekomą „zbawczość" ko­

munizmu, który przez demagogiczne hasła i wyzyskiwanie robotników do akcyj anty­

państwowych — spycha szerokie rzesze

pracujące w otchłań jeszcze większej nę­

dzy i upadku, byle tem łatwiej przygoto­

wać grunt do politycznego przewrotu i krwawej rzezi, mającej dać w ręce „czer­

wonych komisarzy" dyktaturę i bat nad proletarjatem.

Zawiedziony i oszukany tylekroć na partyjnych obiecankach proletarjat pol­

ski przeciera oczy.

Nadewszystko budzi się wśród robot4 ników zdrowa świadomość, że wspólność interesów ekonomicznych wszystkich lu­

dzi pracy wymaga istnienia bezpartyjnych przedstawicielstw robotniczych, posiada­

jących własny program społeczno-gospo­

darczy, przedstawicielstw, które zgrupo­

wałyby na platformie wyłącznie zawodo­

wej wszystkich bez wyjątku ludzi pracy i poprowadziły ich z niezłomną wolą do zamierzonego zwycięstwa.

Wbrew kłamstwom dotychczasowych doktryn partyjnych robotnik czuje, że je­

go interesy ekonomiczne i zawodowe wy­

magają istnienia organizacyj zupełnie od­

rębnych od partyj politycznych, których piękne programy obliczone są na kapto- wanie bezmyślnych mas, w walce przy­

wódców o władzę.

Wraz z budzącym się w Polsce ruchem syndykalistycznym napływa do szeregów walczącego proletarjatu nowa fala ener- gji; nowy duch wlewa się w masy, które straciły już wiarę w możliwość swego zwycięstwa, które albo pogrążać się po­

częły w odmęty bezwładu i apatji, albo gię­

ły kark przed dyktatorską pałką partyj­

nego bojowca, siłą napędzającego ludzi do związków zawodowych, dających par- tji głosy i pieniądze.

* **

Te to przyczyny sprawiają, że hasła Solidarności Pracy stały się czynnikiem

reprezentuje niezależną opinję mas pracujących

pobudzającym wielu robotników i pra­

cowników do pracy organizacyjnej.

Już dziś kilka robotniczych i pracow­

niczych organizacyj zawodowych przyjęły w swej dizałalności naszą platformę ideo­

wą i wyraziły gotowość czynnego udziału w rozpoczynającym się ruchu.

Już dziś na terenie szeregu fabryk po­

wstają Koła Robotników Syndykalistów, działające w formie Kół Związku Napra­

wy Rzeczypospolitej, które za cel swei działalności stawiają sobie przeoranie gruntu robotniczego i zaszczepienie na nim idei syndykalizmu. Kół takich po­

wstało już kilka na terenie m. st. War­

szawy. Muszą one stanowić zaczątek ro­

botniczych kadr syndykalistycznycb w Polsce, muszą być zarzewiem nowego, twórczego prądu, który bierne dzisiaj ma­

sy proletarjatu zorganizuje w silne i jedno­

lite zrzeszenia, który wyszkoli sobie nowy typ działaczy robotniczych, uczciwie sto­

jących na straży dobra państwa i dobra robotnika.

Stawiając pierwsze kroki na drodze organizowania mas polski ruch syndyka- listyczny wykazać musi daleko idącą roz­

wagą, aby nie wpaść w błędy, popełniane dotychczas.

Nie przystępujemy jeszcze do organi­

zowania nowych związków zawodowych, albowiem, w myśl naszej naczelnej zasady, nie chcemy dalej rozdrabniać ruchu zawo­

dowego. Nie namawiamy nikogo do wy­

stępowania z obecnych organizacyj zawo­

dowych, przeciwnie, chcemy, aby wszyscy do organizacji tych należeli i tam czuwa­

li nad nadaniem im właściwego charakte­

ru, Ale jednocześnie stwierdzamy fakt:

w ogromnej ilości fabryk i warsztatów pracy robotnicy albo wogóle do żadnego związku zawodowego nie należą, zniechę­

ceni dominującym w związkach partyjnic- twem, albo należą w minimalnym procen­

cie. Tam przedewszystkiem chcemy iść

i organizować. Tam powoływać musimy koła robotnicze, w których szerzyć bę­

dziemy zrozumienie dla naszego kierunku.

Tam zwalczać będziemy bierność, budzić atmosferę rzetelnej pracy i realizować ha­

sła jedności robotniczej.

W szeregu fabrykach istnieje instytu­

cja t. zw. „delegacyj robotniczych", jako lokalnych reprezentacyj ogółu pracowni­

ków. Delegacje te dzisiaj w wielu ośrod­

kach opanowane są przez demagogów po­

litycznych, głównie komunistów i, albo nie wiedzą co robić, albo szachrują interesami reprezentowanych przez siebie lobotni- ków, nie gorzej niż związki.

Na delegacje te zwrócić musimy dzisiaj główną uwagę. Kola robotników-syndy- kalistów czuwać muszą nad wyborem de­

legacyj, mogących istotnie odpowiadać ciążącem na nich zadaniom. Przez pow­

stanie tych delegacyj na odpowiednim po­

ziomie zatrudnieni w fabryce robotnicy znajdą w delegacji obrońców swych inte­

resów ekonomicznych i zawodowych, nie znajdując dziś tej obrony w związkach.

Co więcej, wyszkolone i obeznane z za­

gadnieniami produkcji i ustawodawstwa robotniczego delegacje, reprezentujące wszystkich bez wyjątku robotników danej iabryki, rozwinąć się muszą w fabryczne Rady Załogowe, podobne jak w Austrji, Niemczech, Stanach Zjednoczonych i in­

nych krajach, \ wywalczyć postulat kon­

troli robotniczej nad produkcją.

Przyjęcie przez wszystkie delegacje naszego programu syndykalistycznego umożliwi ich wzajemne porozumiewanie się i ustalenie wytycznych wspólnej pracy, co będzie najskuteczniejszą drogą do wy­

warcia presji ogółu świadomych robotni­

ków na dzisiejsze partyjne związki zawo­

dowe i musi w rezultacie doprowadzić do podjęcia przez nie rewizji ich zasad i me­

tod działania w kierunku dążeń syndyka- listycznych i zjednoczeniowych.

Głos dzisiaj mają masy robotnicze. One

5

zadecydować muszą o swej przyszłości.

Otrząsając się z terroru partyjnego, jakim smagano go od szeregu lat, proletarjat polski iść musi śmiało w bój o swą wol­

ność, zapatrzony w gwiazdę przewodnią

syndykalizmu, a działając uczciwie i sta­

nowczo — zwycięży!

Niech żyją koła fabryczne Robotni­

ków -Syndykalistów!

JANUSZ RAKOW SKI

REFORMA SYSTEMU UBEZPIECZENIOWEGO

2^AGADNIENIE unifikacji ubezpieczeń społecznych w drodze stworzenia je­

dnego ogólnego systemu stanowi jeden z najważniejszych problemów socjalno-go­

spodarczych.

Sprawa ta jest równie poważna dla pań­

stw o rozbudowanym już systemie ubez­

pieczeń, jak i dla tych, które dopiero sy­

stem ten wprowadzają. Problem unifika­

cji posiada znaczene b. doniosłe.

W pierwszym rzędzie należy podkre­

ślić, iż dążenie do aniiikacji oznacza zara­

zem stworzenie ogólnego systemu, zabez­

pieczającego obywateli na wypadek utra­

ty możności zarobkowania. Jest to osta­

tni etap, jaki zwolennicy unifikacji widzą na drodze reformy systemu dotychczaso­

wego. Na plan pierwszy występuj® tu społeczna strona zagadnienia.

Jednak obok tych założeńoszerszem pod­

łożu za unifikacjąprzemawiają i innemotywy.

Nadmierne zróżniczkowanie poszcze­

gólnych „działów" ubezpieczeń pomiędzy odrębne instytucje stwarza ogromny wzrost kosztów administracyjnych, kompli­

kuje samo wykonywanie funkcyj i t. d.

Unifikacja pozwoliłaby na b. znaczne uproszczenie. Słusznie zauważyli jej zwo­

lennicy, że różne przyczyny (choroba, wy­

padek, bezrobocie, starość i t. d.) sprowa­

dzają jeden i ten sam skutek: niemożność zarobkowania — i na tem można oprzeć zasady reformy.

Argumenty przeciw unifikacji zaczerp­

nięte zostały przeważnie z dziedziny finan­

sowego administrowania zakładami ubez- pieczeniowemi.

Chodzi oponentom unifikacji o różne

„ryzyko", jakie zachodzi przy chorobie, wypadku (względnie nawet wypadku w różnych przedsiębiorstwach). Twierdzą, :ż ustalenie ogólnej metody obliczenia dla wszystkich rodzajów ubezpieczeń dopro­

wadzi albo do obciążenia nadmiernego, albo niedostatecznego, a to ze względu na niemożność ustalania ogólnych reguł obli­

czeniowych.

W rozumowaniu tem tkwi niewątpli*

wie b. poważny — świadomy czy nieświa­

domy — błąd. Oparte jest ono na zasa­

dach prywatnych instytucyj ubezpiecze­

niowych zwykłego typu (od ognia i t. p.)- Pomiędzy ubezpieczeniem takiem, a ubezpieczeniem społecznem zachodzą je­

dnak podstawowe różnice. W wypadku ubezpieczeń zwykłych mamy do czynienia z odpowiedzialnością indywidualną, względnie grupy jednostek zorganizowa­

nej z ich własnej inicjatywy.

Ubezpieczenia społeczne obciążają tą odpowiedzialnością zgóry określone czyn­

niki społeczne, komunalne, państwowe. W wypadku krańcowym, gdy całkowita od­

powiedzialność spada na państwo, zamie­

nia się właściwe ubezpieczenie na zabez­

pieczenie ze strony państwa1). Odpowie­

dzialność indywidualna znika. Stwarza to różnicę w systemie gospodarki finanso­

wej. Jednocześnie w tych warunkach motyw ogólno-społeczny, przemawiający

*) Dr. Kari Pribram: „Le probleme de l ‘unł- fication des assurances sociales". Revue Intern, du Travail Vol. X I Nr. 3.

dom aga się kontroli robotniczej nad p ro d ukcją

za taką, a nie inną organizacją ubezpie­

czeń musi odgrywać rolę decydującą.

Należy tu zaznaczyć, że jedną z pod­

stawowych zasad ubezpieczeń społecz­

nych winna być przymusowość. Tylko w tym wypadku będą one mogły spełnić swe właściwe zadania. W całem tem zagad­

nieniu tkwi również podkład psycholo­

giczny. B. często mamy jeszcze do czy­

nienia z „indywidualistycznym" punktem widzenia na sprawę ubezpieczeń. Uważa się całą tę sprawę za obchodzącą wyłącz­

nie daną jednostkę, natomiast nie dostrze­

ga się właściwego podłoża ogólno-społe- cznego całego problemu. Zabezpiecze­

nie obywateli na wypadek utraty moż­

ności zarobkowania jest niewątpliwie za­

gadnieniem natury państwowej.

Dalej, nie należy zapominać, że np.

bezrobocie, niezdolność do pracy wywo­

łana chorobą „zawodową" czy wypad­

kiem i t. p.—nie są zależne od dobrej czy złej woli danej jednostki, ale od ogólnych wa­

runków pracy, sytuacji gospodarczej i t. d.

Oczywiście byłoby błędem nie doce­

niać trudności gospodarki finansowej przy systemie zunifikowanym. Wymagałoby to b. starannych obliczeń, opartych na da­

nych szczegółowych, pozwalających na przeprowadzenie należytej kalkulacji.

Nie zapominajmy jednak o tem, że przy rozdrobnieniu ubezpieczeń niebezpieczeń­

stwo nadmiernego obciążenia jest znacz­

nie większe, wobec trudności skoordyno­

wania wysokości „składek", określanych przez najrozmaitsze zakłady.

Znaczne zmniejszenie kosztów admini­

stracyjnych przy unifikacji i odpowied­

ni system obliczeń pozwoli niewątpliwie na obniżeine opłat z tytułu ubezpieczeń.

Sprawą unifikacji zajmują się niemal wszystkie państwa. Znajduje się ona na porządku dziennym w Anglji, w Niem­

czech. Oczywiście reforma nie może być przeprowadzona zbyt gwałtownie. Ogól- nem dążeniem jest łączenie przedewszyst-

kiem w ramach jednej instytucji ubezpie­

czeń „zbliżonych" do siebie — jak od cho­

roby, niezdolności do pracy, od wypad­

ków, na starość i t. p. Przejście do syste­

mu ogólnego musi się odbywać stopniowo w drodze przeprowadzenia szczegółowych badań i przygotowania aparatu sprawnie działającego.

Dr. Pribram w cytowanym wyżej arty­

kule wysuwa b. ciekawy projekt organi­

zacji ogólno-krajowego systemu. Rozróż­

nia on w swym projekcie następujące sek­

cje: finansową (budżet, kalkulacja, ryzyka i określanie wysokości wkładek i zapo­

móg i t. p.) ściąganie wkładek, wypłaty za­

pomóg, sekcje lokalne (w ramach tych sek- cyj przeprowadzony podział według dzia­

łów ubezpieczeń; wykonywać one mają właściwe funkcje, jak np. pośrednictwo pracy, administrowanie szpitalami, ambu­

latoriami, badanie warunków w jakich zdarzył się wypadek i t. d.), sekcja sądo­

wa (spory i t. d.).

Widzimy z tego szkicu, że istotnie pra­

wie wszystkie „sekcje" mogą być wspólne dla wszystkich działów ubezpieczeń.

M. Cohen w książce „Social Insurance Unilied““ w ostry sposób skrytykował o- becny system ubzpieczeń w Anglji, propo­

nując wprowadzenie w życie programu unifikacyjnego.

W tym samym duchu zamieścił w Nr. 1 vol. XI „Revue" artykuł dr. Freund,

Ten ostatni, uznając trudności stworze­

nia już obecnie systemu ogólnego, wypo­

wiedział się za wprowadzeniem możliwych uproszczeń w dotychczasowej organizacji, a to w drodze unifikacji ubezpieczeń pokrewnych (od choroby, wypadków, nie­

zdolności do pracy).

U nas mamy do czynienia z systemem odrębnych ubezpieczeń, przyczem opar­

tych na różnych podstawach.

Pewien krok naprzód stanowi opraco- cowany niedawno projekt reformy ubez­

pieczeń. Jedną z największych jego za­

let jest wprowadzenie na terenie całej Rzeczypospolite) ubezpieczeń na wypadek niezdolności do pracy, starości i śmierci.

Dotychczas mieliśmy je tylko w b. zaborze pruskim.

Projekt przewiduje unifikację ubezpie­

czeń od choroby, nieszczęśliwych wypad­

ków i wyżej wymienionych. Ubezp. od bezrobocia pozostają bez zmiany.

Stanowi to niewątpliwie pewien krok naprzód. Również krokiem naprzód jest rozciągnięcie tych ubezpieczeń na wszyst­

kich pracowników.

Jednak tylko prawie do tego ograni­

czają się zalety projektowanej reformy.

Przy pozornej unifikacji, wprowadza ona znów skomplikowaną budowę we­

wnętrzną ubezpieczeń.

I tak na miejsce obecnych Kas Chorych mają powstać Kasy Ubezpieczeniowe (szczęśliwą inowacją jest określenie mini­

malnej liczby członków — na 5000 — przy utrzymaniu zasady terytorjalności), które oprócz funkcyj dotychczasowych Kas Chorych będą przeprowadzały: wyznacza­

nie, kontrolę i ściąganie wkładek na pozo­

stałe rodzaje ubezpieczeń, obliczenie: wy­

płaty rent, kontrolę rencistów. Mają być one wspólne dla pracowników fizycznych i umysłowych. Ogólne zasady dotychcza­

sowej organizacji, niestety, mają być utrzymane.

Obok kas — druga „budowla": zakłady ubezpieczeniowe, obejmujące (tylko dla pracowników fizycznych!) ubezpieczenia od nieszczęśliwych wypadków, niezdolno­

ści do pracy, starości i śmierci. Pracow­

nicy umysłowi mają nadal korzystać z od­

rębnych ubezpieczeń w myśl projektu ustawy z r. 1925). Władze zakładów wy­

bierane mają być przez kasy — i wyko­

nywać kontrolę nad działalnością kas....

Na szczycie drabiny stoi związek zakła­

dów, kontrolujący zakłady i kontrolowany jednocześnie przez rząd...

Trudno wdawać się tu w szczegółową

ocenę zasad projektu. Ogólnie należy stwierdzić, iż „uproszczenia" systemu są b. problematyczne. Powszechność osłabio­

no przez wyodrębnienie z zakładów pra­

cowników umysłowych. Struktura orga­

nizacyjna jest skomplikowana, autokon- trola przez kasy (przez zarządy zakładów)

— mijająca się z celem. Kontrolę tę win­

ny sprawować organy rządowe. W kon­

sekwencji aparat administracyjny nietylko się nie zmniejszy, ale prawdopodobnie się powiększy (wskutek konieczności stwo­

rzenia większej ilości zakładów ubezpie­

czeniowych niż obecnie działające i rozbu­

dowy aparatu kas chorych). Utrzymanie w całej pełni „parlamentarnej" formy rzą­

dów z pewnością nie doprowadzi do żad­

nych pozytywnych rezultatów. Czynnik fachowy jest w tej konstrukcji (poza nie­

licznymi delegatami rządu w zarządach zakładów i związku) pominięty, a wiemy, jakie to dotychczas dało rezultaty. Cały projekt podporządkowuje właściwie ubez­

pieczenia obecnym kasom chorych, nie przeprowadzając jednocześnie głębszych reform w ich strukturze, co nie przyczyni się do wzbudzenia zaufania obywateli do nowej instytucji.

Dalej, mamy do czynienia z centraliza­

cją organów najniższych (kasy mają b. sze­

rokie kompetencje), decentralizacją wyż­

szych i znów pozorną centralizacją naj­

wyższych, pozorną o tyle, że te organy nawyższe w gruncie rzeczy zależą od kas.

Cała koncepcja utrzymania jednocześnie równo — i nadrzędnych organów jak kasy i zakłady, nie wydaje się być zbyt szczęśliwą.

Jakkolwiek ogólna myśl przewodnia unifikacji jest słuszna, jednak w obecnym stanie projekt powyższy nie odpowiada właściwym warunkom. Nie należy wąt­

pić, iż miarodajne czynniki społeczne zdo­

łają przeprowadzić w nim odpowiednie zmiany, dzięki czemu stanie się on istotnie nowym etapem w rozwoju ustawodawstwa socjalnego. W IT O LD W YSZYŃSKI

zw alcza k a p ita lizm i w szelki wyzysk społeczny

KOMISJA OPINJODAWCZA PRACY

W Y N IK U 3 wielkich konferencyj zwołanych przez Rząd w listopadzie r. ub. w sprawie współdziałania ze sfera- mi gospodarczemi Państwa, Rząd powo­

łał przy Prezesie Komitetu Ekonomiczne­

go Ministrów trzy Komisje Opinjodawcze dla opinjowania przygotowywanych przez Rząd projektów ustaw, dotyczących głów­

nie uregulowania stosunków gospodar­

czych i socjalnych, a mianowicie:

1) Komisję Opinjodawczą Gospodarczą (Lewjatana) na czele z posłem Wierzbic­

kim,

2) Komisję Opinjodawczą Rolniczą pod przewodnictwem posła Poniatowskie­

go, oraz

3) Komisję Opinjodawczą Pracy, któ­

rej przewodnictwo zostało powierzone posłowi Ziemięckiemu.

Do Komisji Opinjodawczej Pracy za­

proszeni zostali w charakterze osób pry­

watnych następujący członkowie: Jan Brzeziński (poseł), Sławomir Dabulewicz Zenobjusz Duda, Henryk Kołodziejski, Ar­

tur Kronig (poseł), Konstanty Krzeczkow- ski, Jan Kwapiński (poseł), Kuryłowicz (poseł), Marceli Lewy, Antoni Pączek (poseł), Henryk Rygier, Gustaw Simon, Ludwik Waszkiewicz (poseł), ks. Aleksan­

der Wóycicki (poseł), Zygmunt Zaremba (poseł), Zygmunt Żuławski (poseł).

Nadmierna przewaga posłów zaproszo­

nych do pracy w Komisji miała się odbić w najbliższym czasie niekorzystnie na jej pracach, po pierwsze dlatego, że posłowie, zajęci w tym okresie czasu bardzo inten­

sywnie przy pracach nad budżetem Pań­

stwa, na posiedzenia Komisji uczęszczać nie mogli, po drugie zaś dlatego, że nao- gół posłowie z małemi wyjątkami ustosun­

kowali się negatywnie do Komisji Opinjo­

dawczej i nie mieli do niej od pierwszej chwili przekonania, uważając Komisję Opinjodawczą za instytucję niecelową.

Po pierwszem posiedzeniu większość po­

słów na posiedzenia Komisji Opinjodaw­

czej nie uczęszczała.

Komisja Opiniodawcza Pracy rozpo­

częła swoją działalność od złożenia dekla­

racji następującej treści:

„Przyjęliśmy zaproszenie Pana Prezesa Komitetu Ekonomicznego Ministrów do wzięcia udziału w Ko­

misji Opinjodawczej, aby warstwy ro­

botnicze i pracownicze były informo­

wane należycie o bieżących pracach Rządu w zakresie spraw społeczno- gospodarczych i aby głos Świata Pra­

cy mógł ważyć przy zapadaniu decy­

zji organów państwowych. W tym ce­

lu będziemy dążyli do zharmonizowa­

nia naszych opinji z opinją organiza- cyj pracowniczych i robotniczych, utrzymując z temi organizacjami sta­

ły kontakt i informując opinję pu­

bliczną. Zaznaczyć jednak musimy, iż wobec zaproszenia nas, jako osób prywatnych, nie opieramy się na żad­

nych mandatach formalnych i Komi­

sja, którą tworzymy nie może rościć sobie prawa do zastępowania jakich­

kolwiek ciał przedstawicielskich. Bę­

dziemy się starali jaknajusilniej przy­

czynić się do powołania, w myśl art.

68 Konstytucji, Najwyższej Izby Go- soodarczej z Izbą Pracy, jako częścią składową, widząc w tem krok na­

przód w kierunku rozszerzenia de­

mokracji na sferę stosunków społecz­

no-gospodarczych”.

Deklaracja powyższa jasno i dobitnie określała stosunek Komisji Opinjodawczej Pracy, zarówno do rządu, jak i do organi- zacyj zawodowych pracowniczych i ro­

botniczych i posłużyła za punkt wyjścia do dalszych prac Komisji.

Na jednem z pierwszych posiedzeń Ko­

misja nakreśliła program prac na najbliż­

szy okres czasu w którym przewidziała, jako bardzo ważne i pilne następujące za­

gadnienia: 1) Płace a ceny artykułów pierwszej potrzeby, 2) Ceny Cukru i pło­

9

dów rolniczych, 3) Stosunek Państwa do kooperatyw, 4) Sprawa nadzoru nad kar­

telami, 5) Ustawa przemysłowa, 6) Orga­

nizacja przedsiębiorstw państwowych, i udział Państwa w przedsiębiorstwach mieszanych, 7) Kwestja mieszkaniowa i ochrona lokatorów, 8) Sprawy podatkowe i celne, 9) Realizacja reformy rolnej, 10) Przygotowanie projektu Najwyższej Izby Gospodarczej.

Jak widzimy program prac Komisji był zakrojony na szeroką skalę i objął naj­

ważniejsze zagadnienia gospodarcze inte­

resujące klasę pracującą. Jednakże pro­

gram ten, niestety, w całości nie mógł być zrealizowany, po pierwsze dlatego, że bezpośredni udział w pracach Komisji większości członków był bardzo słaby, po drugie, że Komisja była zasypywana stale przez Kom. Ekonomiczny Ministrów całym szeregiem ustaw, które wykracza­

ły poza ramy przyjętego programu.

Najważniejszemi aktualnemi zagadnie­

niami w okresie powstania Komisji, w sto­

sunku do których należało zająć określo­

ne stanowisko, były kwestje podwyższe­

nia cen cukru i wywozu zboża zagranicę.

W sprawie podwyżki cen cukru Komi­

sja Opinjodawcza na podstawie referatu posła Zaremby wypowiedziała się katego­

rycznie przeciw jakiejkolwiek podwyżce i Komitet Ekonomiczny Ministrów począt­

kowo, podzielając stanowisko Komisji, uznał zaakceptowanie podwyżki cen cu­

kru za niemożliwe. Jednakże wkrótce okazało się, że stanowisko Rządu było chwiejne i Rząd pod naciskiem organiza- cyj cukrowników uwzględnił ich żądania w 75%-tach. Niezdecydowane stanowisko Rządu w sprawie, która miała, zasadnicze znaczenie dla szerokich rzesz konsumen­

tów, których interesów Komisja Opinj.

Pracy miała bronić, oddziałało deprymu­

jąco na Komisję i odbiło się niekorzystnie na dalszych jej pracach.

Rozpatrywanie sprawy wywozu zboża,

było zdaniem referenta tej kwestji, posła Zaremby, musztardą po obiedzie, gdyż na podstawie danych statystycznych okaza­

ło się, że w miesiącach od sierpnia do li­

stopada 1926 r. wywieziono zagranicę 88.430 wagonów zboża w czem zawarta była nietylko nadwyżka eksportowa, ale również część kontyngentu dla zaspoko­

jenia potrzeb rynku wewnętrznego. W wy­

niku czego musieliśmy mieć, jak się póź­

niej okazało, niedobór zbóż na rynku krajowym, co było rezultatem polityki Mi­

nistra Niezabytowskiego, popierającego wyraźnie interesy wielkich i małych agrar- juszy ze szkodą dla interesów szerokich rzesz konsumentów i interesu Państwa.

Sprawa była spóźniona co najmniej o 5 miesięcy i należało myśleć o tem, jak po­

kryć brak zboża dla zaspokojenia potrzeb ludności polskiej i kwestję tę wysunięto jako jeden z postulatów do bezpośrednie­

go załatwienia przez Rząd.

Dalsze normalne prace Komisji Opinio­

dawczej były na pewien czas przerwane z powodu wstrząsu wewnętrznego, jaki Komisja przeżyła w miesiącach marcu i kwietniu. W związku z uchwałami na­

czelnych władz partji P. P. S. o przejściu do opozycji w stosunku do Rządu, przed­

stawiciele tego kierunku politycznego zo­

stali z Komisji Opiniodawczej Pracy odwo­

łani, Rezygnację swoją złożyli: Prezes Ko­

misji poseł Ziemięcki oraz posłowie Kwa- piński, Pączek, Zaremba, Żuławski, Ku- ryłowicz i adwokat Marceli Lewy. Sprar wa ustąpienia przedstawicieli tak poważ­

nego odłamu klasy pracującej nie mogła nie wywrzeć wpływu na dalszy tok prac Komisji. Pozostali członkowie musieli po­

ważnie się zastanowić nad tem, czy też je przerwać. Po głębszym namyśle i dłuż- szem rozważaniu sprawy zdecydowano prac nie przerywać, i uchwałę tę zakomu­

nikowano Prezesowi K. E. Ministrów. W uchwale swej Komisja Opinjodawcza stwierdza, że „wstrzymanie prac Komisji

toruje drogę syndykalizm ow i

i ewentualne jej rozwiązanie pozbawiłoby świat pracy ważnej placówki informacyj­

nej i ośrodka wpływu na decyzje Rządu w sprawach społeczno - gospodarczych.

Byłoby zatem połączone z istotną krzyw­

dą dla uzasadnionych interesów i dążeń warstw pracujących, przeto Komisja po­

stanawia prowadzić swe prace w dalszym ciągu, upraszając Pana Prezesa Komitetu Ekonomicznego Ministrów o podjęcie kro­

ków, któreby umożliwiły ponowny udział przedstawicieli obozu, który ją opuścił".

Pan Wicepremjer przychylił się do sta-

CO SIĘ DZIEJE

ROZŁAM W Z. Z. P.

ZJEDNOCZENIU Zawodowem Polskiem już od dawna nurtowały poważne fermenty.

Podłożem tych fermentów byt nieszczery stosu­

nek N. P. R. do opanowanego przez tę pairtję odtamu ruchu zawodowego, daleko bardziej nie­

szczery od stosunku, jaki łączy P. P. S. ze związ­

kami klasowemi. Polska Partja Socjalistyczna zu­

pełnie jawnie bowiem głosi zasadę jedności ruchu zawodowego i politycznego warstw robotniczych, stojąc na stanowisku, że jedynie P. P. S. repre­

zentować może na arenie życia politycznego in­

teresy proletarjatu, zrzeszonego w Klasowych Związkach Zawodowych.

Natomiast Narodowa Partja Robotnicza, fak­

tycznie patronująca Zjednoczeniu Zawodowemu Polskiemu zupełnie podobnie jak P. P. S. lub CH. D. swoim związkom — starała się utrzymy­

wać członków swoich zrzeszeń zawodowych w przeświadczeniu o rzekomej! niezależności Z.

Z. P. od jakiegokolwiek stronnictwa politycznego.

W deklaracji Z. Z. P. jest powiedziane, że Z. Z. P.

powierza obronę swych interesów na terenie sej­

mu tym ugrupowaniom politycznym, które stoją 'najbliżej Z. Z. P. W idać z tego wyraźnie, że, po­

siadając faktyczny monopol w „swoich“ związ­

kach, N. P. R. unikała wyraźego stwierdzenia, że odpowiednikiem politycznym Z. Z. P. jest N. P. R.

Ta rozbieżność między tem co mówiono, a oo faktycznie czyniono, musiała zemścić się na or­

ganizacji zawodowej. Nieszczerość została uja­

wnioną zaraz po przewrocie majowym r. ub„

gdy powstała z rozłamu w stronnictwie politycz- nem N. P, R.-Lewlca stała się grupą szykanowa-

nowiska Komisji i kierownictwo dalszemi pracami powierzył dotychczasowemu W i­

ceprezesowi p. Ministrowi Simonowi i je­

dnocześnie rozszerzył skład Komisji w po­

rozumieniu z jej Prezydjum przez zapro­

szenie do współpracy pp. Dr. Daszyńską- Golińską, Dr. Jotejkówną, Prof. Koszem- bar-Łyskowskiego i dyr. Rapackiego.

Komisja Opinjodawcza Pracy w zmie­

nionym składzie przystąpiła do dalszych prac.

S. D.

(c. d. n.)

... ... -"--i---

W ZWIĄZKACH

ną na terenie Z. Z. P. Członkom związków, któ­

rzy nie chcieli pójść pod komendę N. P. R. prawi­

cy poczęto czynić wstręty na każdym kroku, a wreszcie, nie mogąc utrzymać swego stanu po­

siadania, rozpoczęte stosowanie rugów partyj­

nych.

Sytuację, jaka wytworzyła się na terenie Z.

Z P. charakteryzuje „Prawda Robotnicza11 w nu­

merze 23 z dn. 5 czerwca r. b. w sposób nastę­

pujący:

...„Zarządy oraz płatni funkcjonariusze Z. Z. P. przedewszystkiem poświęcali się agitacji za N. P. R.-prawicą co powiększało jeszcze rozdżwięki w łonie Z. Z. P. wobec faktu, że doły organizacji w ogromnej więk­

szości deklarowały swą przynależność poli­

tyczną do N. P. R.-lewicy11.

...„Angażowanie się przywódców Z. Z.

P. w walce przeciwrządowej wraz z całą prawicą i „Obozem Wielkiej Polski11 na cze­

le napawało masy robotnicze uzasadnioną i głęboką obawą i nieufnością do Z. Z. P. ze względu na bolesne doświadczenia z tych czasów, gdy prawica, będąca dziś w zasa­

dniczej opozycji do Rządu, dzierżyła ster rządów państwa w swoich rękach11.

Partyjnictwo, uprawiane na terenie Z. Z. P.

osiągnęło wreszcie swój punkt kulminacyjny w usunięciu z Z. Z. P. wybitnych działaczy zawov dewych na terenie poznańskiego, ob. ob. W ł.

\danika i W ł. Borysiaka, dlatego, że należeli d«

N. P. R.-Iewicy,

Struna partyjnictwa została przeciągniętą.

Obaj powyżsi działacze zawodowi, cieszący się na terenie województw poznańskiego i pomor­

skiego ogromną popularnością — przystąpili do utworzenia związków zawodowych, niezależnych

11

od N. P. R.-u. Dnia 26 maja r. b. zostały wydane przez nich dwie odezwy, zawiadamiające o po­

wstaniu nowych związków, a mianowicie: „Pol­

skiego Związku Zawodowego Robotników Rol­

nych i Leśnych „Praca“, oraz „Polskiego Związ­

ku Zawodowego „Praca“ dla pracowników w han­

dlu i przemyśle". W odezwach tych znajdujemy dosadną charakterystykę działalności' N. P. R. pra­

wicy w Z. Z. P. oraz ogólnie sformułowane zasa­

dy, na jakich oprzeć się pragną nowe związki.

O y ta m y w nich:

...„Wszyscy przywódcy Z. Z. P. zaanga­

żowali się czynnie w N. P. R. prawicy, wszyscy oni zaangażowali się w polityce przeciw rządowi do tego stopnia, że dziś Z. Z. P. przez swych przywódców nie ma wpływu żadnego u władz centralnych".

....Zamiast tracić energję i czas na spo­

ry polityczne, na wyrzucanie ludzi z orga­

nizacji i osłabianie tejże, Z. Z. P. winno wy­

tężyć swe siły w kierunku poprawy doli ro­

botnika".

...„Chąc nadal walczyć w obronie rzesz pod hasłem walki o byt bez względu na przekonania polityczne, by w ten sposób rzesza robotnicza mogła dźwignąć się z obecnej nędzy i niedoli — tworzymy orga­

nizację zawodową".

Jak wynika z powyższej enuncjacji nowopo­

wstające związki „Praca" opierają się na tej sa­

mej ideologii co Z. Z. P., pragną być tylko orga­

nizacjami niezależnemi od N. P. R.-prawicy, i skierowującemi cały ciężar swej pfacy wyłącz­

nie na tory obrony zawodowych i ekonomicznych interesów klasy pracującej, a nie w kierunku dzia­

łalności politycznej.

Rozłam w Z. Z. P. stał się faktem zawinio­

nym całkowicie przez obecne kierownictwo or­

ganizacji, które oddało się pod komendę Narodo­

wej Partji Robotniczej. Nic nie pomogą grubijań- skie wymyślania na przywódców secesji i paro- ksyzmy wściekłości. Pan Mańkowski, prezes Za­

rządu Centralnego Z. Z. P. zbiera dziś cierpkie owoce swej dwulicowej polityki na terenie zawo­

dowym. Nowe związki „Praca" z dniem każdym wzrastają na siłach. Nietylko poszczególni człon­

kowie ale całe filje i okręgi przechodzą na stro­

nę secesji; nowy ruch opanowywać poczyna sie­

cią swej organizacji cale województwo poznań­

skie i pomorskie i niewątpliwie rozszerzy się i na inne dzielnice Polski.

Co do nas, w fakcie rozłamu w Z. Z. P. znaj­

dujemy jeszcze jeden dowód słuszności naszej te­

zy za niezależnością ruchu zawodowego od par- tyj politycznych. Dopóki niezależność ta nie zo­

stanie zrealizowana uczciwie na całej linji, dopóty mnożyć się będą w ruchu zawodowym rozłsmy,

osłabiające siłę organizacyjną klasy robotnicze!

i budzące przygnębienie wśród proletariatu.

Rozłam w Z. Z. P. jest dla nas rzeczą całko­

wicie wytłomaczoną i uzasadnioną. Inaczej być nie mogło. Z całkowitą sympatją odnosimy się do próby zorganizowania związków zupełnie nieza­

leżnych od pairtyj. Pragniemy jednak zauważyć, że niezależność ta będzie miała miejsce jedynie w tym wypadku, gdy nowy ruch zawodowy oprze się jak na granitowej podstawie na ideologii syn- dykalizmu, gdy w działalność swoją wieje ducha tego programu, jaki my głosimy na szpaltach „So­

lidarności Pracy". Jeśli to się stanie, ze związka­

mi „Praca" będziemy mogli pójść razem we wspólnej watlce o robotnicze zwycięstwo.

JESZCZE JEDNA CENTRALA ZAW ODOW A.

D kilku miesięcy na terenie Górnego Śląska i województwa kieleckiego rozwijać poczynają intensywniejszą działalność t. zw. „Wolne Związ­

ki Zawodowe". Organizacja ta przystąpiła obec­

nie do wydawania własnego organu p. t. „Wolny Związkowiec", którego pierwszy numer ukazał się na początku b. m.

Z miesięcznika tego dowiadujemy się, że

„Wolne Związki Zawodowe" liczą na terenie b. Kongresówki 19 a na terenie Górnego Śląska 43 oddziałów, w 11 związkach o charakterze związków przemysłowych.

O działalności Wol. Zw. Zawód, oraz o lu­

dziach, którzy stoją na ich czele nic bliższego nie jest nam wiadomem. Z artykułów zamieszczonych w ich organie wywnioskować jednak można, że

„Wolne Związki Zawodowe14 powstały na tle opo­

zycji do P. P. S. i opanowanych przez te partję związków klasowych. Nowa organizacja za na­

czelne hasło stawia sobie „odbudowę klasowego ruchu zawodowego" i uniezależnienie go od wpły­

wu partji politycznej.. „Wolny Związkowiec" pi­

sze:

...„Klasa robotnicza Polski musi podać sobie dłoń ponad głowami dzisiejszych przy­

wódców i w jednym zwartym szeregu wejść na drogę samodzielnej i bezpośredniej walki, bowiem przed potęgą ogólnej solidarności • robotniczej, oraz jednolitej organizacji za­

wodowej, musi pęknąć farzroo kapitału, któ­

ry coraz więcej poczyna gnieść grzbiet ro­

botnika, dzięki zdradzie P. P. S.-owskich przywódców".

Bardzo pięknie napisane. Ale te ataki na P. P. S. i tylko na P. P. S. wyglądają mocno po­

dejrzanie i każą przypuszczać, że poza plecami

„Wolnych ZwJązków Zawodowych" ukrywa się jeden z odłamów politycznych socjallstyczno-kla-

zn a tylko interes P aństw a i Pracy

sowych, (niezależni socjaliści), które w chwali obecnej przeprowadzają między sobą zasadniczą rozgrywkę, wyzyskując w tym celu ruch zawo­

dowy. Nowa organizacja wysuwa oczywiście również zasadę bezpartyjności. Ale czyż wszyst­

kie nasze polityczne związki zawodowe nie są

„apolityczne?**.

Wolnym Związkom Zawodowym nie wróży­

my żadnej przyszłości. Nie wnoszą one do ruchu zawodowego nic nowego, poza rozdrabnianiem tego ruchu. Mamy więc już w obozie socjalistycz­

nym kilka odłamów: Związki zgrupowane w Cen­

tralnej Komisji Zw. Zawodowych, związki „czu- moweów“ z p. Czumą na czele, które chcą „re­

perować związki klasowe" w duchu komunistycz­

nym i „Wolne Związki Zawodowe1', które chcą

„nie reperować Popesowcom spróchniałego bu­

dynku, tylko budować nowy“, w stylu zupełnie po­

dobnym do związków „czumowców“. Bałagan jak się patrzy. Ciągle wszyscy się dzielą a nikt się nie łączy. Za kilka lat, jak tak dalej pójdzie, będziemy mieli tyle związków ilu jest robotni­

ków i to ma być „silny i jednolity front proletar­

iatu".

Jeszcze raz zwracamy Wam, obywatele-ro- botnicy uwagę na powyższy stan rzeczy. Zwy­

cięstwo nasze pod sztandarem syndykaliznni.

J. R.

O C H L E B

Co mówi statystyka strajków?

Wybuchające ciągle strajki w różnych gaię- ziach przemysłu, w fabrykach i zakładach pracy, świadczą wymownie o tern, że sytuacja szerokich rzesz pracujących nie układa się pomyślnie w dal­

szym ciągu. Niezadowolenie mas wzrasta tem bardzie], że robotnicy i pracownicy nie odczuwają zupełnie poprawy swego bytu, podczas, gdy po­

prawa sytuacji gospodarczej warstw posiadają­

cych jest rzeczą zupełnie widoczną.

Nic więc dziwnego, że robtnicy, doprowadze­

ni do skraju nędzy z jednej, a widząc ogromną nieraz poprawę konjunktury gospodarczej danej gałęzi produkcji z drugiej strony —1 widzą w straj­

ku jedyną drogę polepszenia swego bytu. Sta­

tystyka strajków, zamieszczona w ostatnim nu­

merze „Wiadomości Statystycznych" z dnia 5 lipca jest bardzo wymowną. Wykazuje ona, że na 583 strajków, przeprowadzonych w 1926 roku w 2681 zakładach pracy i obejmujących 143.581 strajkujących — 488 strajków, w których udział brało 108.820 robtników, przeprowadzonych było na tle żądań podwyżki płacy i inych spraw eko­

nomicznych.

Strajki, wybuchłe wskutek zamierzonej re­

dukcji personelu pracowniczego wykazują zaled­

wie cyfrę 14, za strajki, wysuwające żądanie przyjęcia do pracy wydalonych pracowników — cyfrę 21.

Z powyższych cyfr można wnioskować, że najbardziej boleśnie ogół robotniczy odczuwa na swej skórze niskie zarobki i ciągle rosnącą dro­

żyznę.

Mała liczba strajków, których powodem były redukcje, ttomaczy się tem, że w roku 1926 ob-

I P R A C Ę

serwowaliśmy wzrost zatrudnienia niemal we wszystkich gałęziach przemysłu; wypadki reduk- cyj były bardzo rzadkie.

Po liczbie przeprowadzonych strajków można również w pewnej mierze sądzić o tem, w jakiej gałęzi pracy sytuacja robotnicza przedstawia się najgorzej. Dane statystyczne dają nam nastę­

pujący obraz:

G A Ł Ę Z IE PRAty ^JC

u

«/> Zakłady objęte strajkiem 3 JC i: u

w *

Rolnictwo... 35 37 1464 Górnictwo ... 35 48 19819 Przemysł mineralny . . . . 87 134 13629 Hutnictwo ... 9 9 4977 Przemysł metalowy i elektr. 75 81 15428

„ chemiczny . . . . 14 24 3502

„ włókienniczy . . . 121 480 45585

„ papierniczy . . . . 3 3 1302

„ garbarski... 9 53 950

„ drzew ny... 77 107 9747

„ spożywczy . . . . 27 487 3050

„ odzieżowy . . . . 37 1065 7413

„ budowlany . . . . 26 33 3501

„ poligraficzny . . . 7 12 207 Zakł. użyt. publ. i komun. . 6 12 9171 Handel, kredyt i ubezp. . . 1 9 47 Komunikacja, poczta, telegr.

i telef... 3 3 1304 Przemysł hotelowy, restaur.

i usług osobistych . . . 5 62 141

Zakłady widowiskowe . . . 1 1 9 Wychowanie i szkolnictwo . 1 1 26 Urzędnicy inst. publ. i komu­

nalnych ... 3 3 265

Strajki (w różnych gałęziach) 1 17 2024 Ogółem . . . . 583 2681 143581 Dane powyższe dotyczą oku 1926.

13