KONKURS PRZEDMIOTOWY BIOLOGICZNY DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH

(1)

Kod ucznia

- -

………

Dzień Miesiąc Rok pieczątka WKK

DATA URODZENIA UCZNIA

KONKURS PRZEDMIOTOWY BIOLOGICZNY DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH

ETAP WOJEWÓDZKI DROGI UCZNIU!

GRATULACJE!

Witaj na III etapie konkursu biologicznego.

Przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj się prawidłowo odpowiedzieć na wszystkie pytania.

• Arkusz liczy 22 strony i zawiera 40 zadań.

• Przed rozpoczęciem pracy sprawdź czy Twój test jest kompletny. Jeżeli zauważysz usterki, zgłoś Komisji Konkursowej.

• Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem.

• Odpowiedzi wpisuj czarnym lub niebieskim długopisem bądź piórem.

• Dbaj o czytelność pisma i precyzję odpowiedzi.

• W przypadku testu wyboru prawidłową odpowiedź zaznacz stawiając znak X na literze poprzedzającej treść wybranej odpowiedzi.

• Nie używaj korektora. Jeżeli pomylisz się, błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz znakiem X inną odpowiedź.

• Oceniane będą tylko odpowiedzi, które zostały umieszczone w miejscu do tego przeznaczonym.

• Brudnopis nie będzie oceniany.

Pracuj samodzielnie.

Powodzenia!

Czas pracy:

90 minut

Liczba punktów możliwych do uzyskania:

115

(2)

Zadanie 1. (0-3 pkt.)

W komórce występują dwa rodzaje kwasów nukleinowych: DNA, w którym zapisana jest informacja genetyczna i RNA, który bierze udział w tłumaczeniu tej informacji na język białek. Kwasy nukleinowe są długimi cząsteczkami zbudowanymi z nukleotydów.

Na rysunku przedstawiono fragment nici polinukleotydowej. Zapoznaj się z tym schematem, a następnie wykonaj polecenia: A, B i C.

A. Podaj pełną nazwę kwasu nukleinowego, którego fragment przedstawiono na rysunku.

__________________________________________________________________________

B. Określ, ile aminokwasów koduje ten fragment nici polinukleotydowej.

_________________________________________________________________________

C. Obwiedź kółkiem na rysunku nukleotyd cytozynowy.

Techniki inżynierii genetycznej pozwalają klonować organizmy czyli otrzymywać osobniki, które zawierają identyczną informacją genetyczną.

Uporządkuj etapy (A -F) klonowania organizmu.

A. Wprowadzenie zmodyfikowanej komórki jajowej do macicy.

B. Pobranie komórki jajowej.

C. Pozaustrojowy rozwój komórki jajowej.

D. Wprowadzenie jądra komórkowego dawcy do komórki jajowej.

E. Usunięcie jądra komórki jajowej.

F. Urodzenie się sklonowanego zwierzęcia.

(3)

Dzięki procesowi przedstawionemu na rysunkach zwiększa się różnorodność genotypów u potomstwa. Za wyjątkiem bliźniąt jednojajowych nie ma dwóch identycznych przedstawicieli danego gatunku.

Uzupełnij poniższy tekst dotyczący tego procesu, wpisując w pustych miejscach właściwe wyrazy.

Na rysunkach przedstawiono proces _____________________________________. Polega on na wymianie fragmentów między chromosomami ____________________. Zachodzi podczas ____________________ pierwszego podziału ____________________________.

Dzięki temu procesowi zwiększa się liczba możliwych kombinacji genów w komórkach __________________________. Geny położone na jednym chromosomie mogą być dziedziczone _____________________.

Podstawowym narzędziem w diagnozowaniu chorób dziedzicznych człowieka jest analizowanie rodowodów, czyli przygotowanie drzewa genealogicznego danej rodziny.

Poniżej przedstawiono drzewo genealogiczne ilustrujące pojawianie się w rodzinie pewnej choroby genetycznej. Oznaczono ją symbolicznie: czarnymi kółkami – chora kobieta i czarnymi kwadratami – chory mężczyzna.

(4)

Odpowiedz na pytania:

A. Czy gen odpowiedzialny za tę chorobę jest dominujący czy recesywny?

___________________________________________________________________________

B. Czy jest to dziedziczenie sprzężone z płcią? Odpowiedź uzasadnij podając jeden argument.

___________________________________________________________________________

Część chorób dziedzicznych spowodowana jest uszkodzeniem poszczególnych genów.

Chorzy dziedziczą je po swoich rodzicach.

A. Podaj nazwy chorób genetycznych, których opisy znajdują się poniżej.

1. Przyczyną tej choroby jest uszkodzenie pojedynczego genu, w którym zapisane jest białko odpowiedzialne za transport jonów chlorkowych przez błonę plazmatyczną w komórce. Zakłócenie transportu tych jonów powoduje, że wydzielanie płynów w organizmie jest zaburzone. Dotyczy to zwłaszcza układu oddechowego, w którym gromadzi się bardzo gęsty śluz. Zatyka on oskrzela i przyczynia się do rozwoju infekcji bakteryjnych.

________________________________________________________________________

2. Allel warunkujący tę chorobę jest dominujący. Już jeden uszkodzony allel od ojca lub matki powoduje zachorowanie. Choroba ta objawia się późno, bo dopiero między 35 a 50 rokiem życia, gdy niekorzystny allel najczęściej jest już przekazany potomstwu chorego. Polega na groźnych dolegliwościach fizycznych, przede wszystkim skurczach mięśni oraz na zaburzeniach umysłowych prowadzących do chorób psychicznych.

________________________________________________________________________

3. Jest chorobą warunkowaną przez allel recesywny. W organizmie chorego nie funkcjonuje jeden z enzymów, w wyniku czego gromadzi się toksyczna substancja uszkadzająca układ nerwowy. Prowadzi to do opóźnienia rozwoju i upośledzenia umysłowego. Wczesne wykrycie choroby umożliwia zastosowanie specjalnej diety, zapobiegającej rozwojowi choroby.

________________________________________________________________________

B. Podaj nazwę jeszcze innej, znanej Ci choroby genetycznej spowodowanej uszkodzeniem pojedynczego genu.

___________________________________________________________________________

(5)

W związku z przyjęciem przez człowieka pionowej postawy kręgosłup stał się osią ciała oraz jego główną podporą. Zbudowany jest z kręgów, których budowa jest powiązana z rolą, jaką kręgi odgrywają w określonych odcinkach kręgosłupa.

Wykonaj poniższe polecenia: A, B i C.

A. Przy każdym z pięciu przedstawionych kręgów wpisz nazwy odcinków kręgosłupa, do którego należy każdy z kręgów.

B. Jaką nazwę nosi kręg oznaczony cyfrą 2?

___________________________________________________________________________

C. Wykaż związek budowy tego kręgu z pełnioną przez niego funkcją.

___________________________________________________________________________

(6)

Niektóre choroby oraz złe nawyki człowieka mogą prowadzić do osłabienia więzadeł i mięśni biorących udział w utrzymywaniu prawidłowej postawy ciała. W efekcie powstają nieodwracalne zmiany w budowie kręgosłupa.

D. Rysunki przedstawiają skrzywienia kręgosłupa. Pod każdym z nich wpisz właściwą nazwę wady postawy.

patologiczna patologiczna _________________ _________________ __________________

Serce to pompa, która wprawia w ruch krew.

Oceń zdania dotyczące funkcjonowania tego narządu, wpisując obok każdego z nich literę P – zdanie prawdziwe lub literę F – zdanie fałszywe.

1. Serce pobudzane jest do regularnych skurczów przez impulsy elektryczne powstające w układzie przewodzącym serca. ________

2. Impulsy elektryczne powstające w sercu docierają do powierzchni skóry, gdzie za pomocą odpowiednio umieszczonych elektrod można je zarejestrować i zapisać w postaci encefalogramu. _______

3. Skurcz przedsionków wypycha krew do komór, po czym zastawki przedsionkowo – komorowe zamykają się. ________

4. Skurcz komór powoduje wypchnięcie krwi do przedsionków, po czym zastawki przedsionkowo – komorowe otwierają się. ___________

5. Rozkurcz serca powoduje, że krew napływa z żył do przedsionków: do prawego odtlenowana powracająca z ciała, a do lewego utlenowana krew z płuc. _________

(7)

Autonomiczny układ nerwowy (AUN) kontroluje i steruje tymi czynnościami organizmu, które mogą odbywać się automatycznie. Wyróżniamy w nim dwie części o antagonistycznym działaniu: współczulną i przywspółczulną.

W poniższej tabeli wstaw znak X w kolumnie część współczulna AUN lub część przywspółczulna AUN, jeżeli ocenisz, że dana czynność organizmu wywołana jest działaniem jednej lub drugiej części autonomicznego układu nerwowego.

Czynności organizmu Część

współczulna AUN

Część przywspółczulna

AUN pobudzanie gruczołów nadnerczowych do

wydzielania

zwężanie źrenic i hamowanie wydzielania łez rozszerzenie dróg oddechowych pobudzanie wydzielania soku żołądkowego

i ruchów żołądka

rozszerzanie naczyń krwionośnych powodujące spadek ciśnienia tętniczego krwi

skurcz ścian pęcherza moczowego Zadanie 9. (0-6 pkt.)

Zapoznaj się z opisami dotyczącymi funkcji wybranych części oka i ucha człowieka.

Przy każdym z nich wpisz właściwą nazwę elementu, którego ten opis dotyczy.

1. Światłoczułe komórki znajdujące się w siatkówce oka reagujące na barwę światła.

__________________________________________________________________________

2. Umieszczony w przewodzie ślimakowym właściwy narząd słuchu, który drgania płynu ucha wewnętrznego przekształca w impuls nerwowy.

__________________________________________________________________________

3. Połączona z jamą nosowo – gardłową wyrównuje ciśnienie między uchem środkowym a środowiskiem zewnętrznym.

_____________________________________________________________________

4. Przeźroczysta błona pokrywająca wewnętrzna stronę powiek i rogówkę, wytwarza śluz nawilżający i chroniący gałkę oczną przed zanieczyszczeniami.

_______________________________________________________________

5. Przednia część błony naczyniowej, która zmienia wielkość źrenicy dostosowując oko do zmiennych warunków oświetlania.

________________________________________________________________________

6. Występujący w uchu środkowym element przekazujący drgania na kosteczkę strzemiączko.

______________________________________________________________________

(8)

Zadanie 10. (0-2 pkt.)

Język jest narządem zmysłu smaku. Kubki smakowe zawierają komórki smakowe. Każda z nich rejestruje jeden z pięciu smaków.

A. Na poniższych rysunkach zaznacz rozmieszczenie stref smakowych języka, które warunkują odbiór smaku kwaśnego i słonego.

B. Oprócz wyżej wymienionych, człowiek rozróżnia także smak słodki i gorzki.

Jaką nazwę nosi piąty podstawowy smak, który wywoływany jest przez glutaminian sodu – substancję zawartą głównie w mięsie i pomidorach?

____________________________

Zadanie11. (0-3 pkt.)

Mikroelementy to pierwiastki, których dobowe zapotrzebowanie w diecie człowieka wynosi poniżej 100 mg.

Dopasuj nazwy pierwiastków (A-E) do roli, jaką odgrywają w organizmie (1-5).

A. chrom B. kobalt C. żelazo D. cynk E. miedź

1. wchodzi w skład enzymów, przyśpiesza gojenie się ran 2. wpływa na produkcję insuliny

3. jest składnikiem witaminy B12

4. jest składnikiem hemoglobiny i wielu enzymów 5. bierze udział w wytwarzaniu krwinek czerwonych

A __________, B __________, C __________, D __________, E __________

(9)

Zadanie 12. (0-4 pkt.)

Na rysunku przedstawiono schemat budowy układu pokarmowego człowieka.

Odpowiedz na poniższe pytania wpisując oznaczenia literowe części układu pokarmowego, w której:

a) rozpoczyna się trawienie białek ______________________________

b) następuje emulgacja tłuszczów_______________________________

c) produkowana jest ptialina __________________________________

d) zachodzi najintensywniej wchłanianie wody ___________________

Zadanie 13. (0-3 pkt.)

Pasożyty stanowią bardzo poważny problem medyczny na całym świecie, z reguły zasiedlają organizm żywiciela przez dłuższy czas przyczyniając się do wielu chorób.

Spośród niżej wypisanych pasożytów, podkreśl te organizmy, które mogą czerpać korzyść żyjąc wewnątrz lub na zewnątrz organizmu ludzkiego.

przywra płucna, motylica wątrobowa, glista ludzka, włosogłówka, przywra krwi, włosień spiralny, giardia, świerzbowiec

(10)

W zadaniach 14 – 18 zaznacz jedną prawidłową odpowiedź.

Zadanie 14. (0-1 pkt.)

Cechą charakterystyczną tasiemca nieuzbrojonego nie jest:

A. redukcja narządów zmysłów;

B. zwielokrotnienie narządów rozrodczych;

C. obecność wolnożyjącej larwy;

D. zanik układu pokarmowego.

Zadanie 15. (0-1 pkt.)

Skorupiaki posiadają układ krążenia:

A. otwarty, brak serca;

B. otwarty, serce występuje;

C. zamknięty, brak serca;

D. zamknięty, serce występuje.

Zadanie 16. (0-1 pkt.)

Zaznacz zestaw, w którym prawidłowo nazwano rodzaje odnóży u owadów przedstawionych na rysunkach.

Rysunek 1. Rysunek 2. Rysunek 3. Rysunek 4.

A. Odnóże kroczne Odnóże skoczne Odnóże grzebne Odnóże pływne B. Odnóże kroczne Odnóże skoczne Odnóże pływne Odnóże grzebne C. Odnóże skoczne Odnóże grzebne Odnóże pływne Odnóże kroczne D. Odnóże skoczne Odnóże pływne Odnóże kroczne Odnóże grzebne

(11)

Zadanie 17. (0-1 pkt.)

Pajęczaki oddychają za pomocą:

A. tchawek, krew nie przenosi gazów;

B. płucotchawek, krew nie przenosi gazów;

C. tchawek, krew przenosi gazy;

D. płucotchawek, krew przenosi gazy.

Zadanie 18. (0-1 pkt.) Ślimaki wydalają:

A. skrzelodyszne – amoniak, lądowe płucodyszne – kwas moczowy;

B. skrzelodyszne – kwas moczowy, lądowe płucodyszne – amoniak;

C. skrzelodyszne i lądowe płucodyszne – amoniak;

D. skrzelodyszne i lądowe płucodyszne – kwas moczowy.

Zadanie 19. (0-3 pkt.)

Na schematycznych rysunkach przedstawiono przekrój przez ciało bezkręgowców i kręgowców.

Każdej literze przyporządkuj nazwę układu narządów.

a _________________________________________

b_________________________________________

c_________________________________________

d_________________________________________

e_________________________________________

f – układ pokarmowy

g_________________________________________

(12)

Zadanie 20. (0-4 pkt.)

Gady jako kręgowce lądowe wykształciły szereg cech umożliwiających im życie na lądzie. Jedną z takich cech są błony płodowe.

Schemat przedstawia przekrój przez jajo gada z błonami płodowymi:

Wykonaj polecenia:

A. Nazwij błony płodowe oznaczone na schemacie cyframi 1 i 2 oraz określ rolę każdej z nich.

1 - ________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

2 - ________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

B. Wymień dwie inne cechy charakterystyczne dla rozrodu gadów, które są przystosowaniem do życia na lądzie.

1__________________________________________________________________________

2__________________________________________________________________________

(13)

Zadanie 21. (0-6 pkt)

Schematyczny rysunek przedstawia budowę czterokomorowego żołądka przeżuwaczy.

Wykonaj następujące polecenia:

A. Podpisz na schemacie poszczególne części żołądka tych zwierząt.

B. Odpowiedz na pytania:

1. Która część żołądka „zamieszkała” jest przez mikroorganizmy, z którymi przeżuwacze żyją w symbiozie?

__________________________________________________________________________

2. Do jakich królestw należą te organizmy symbiotyczne?

___________________________________________________________________________

3. Jaką rolę one odgrywają?

___________________________________________________________________________

Zadanie 22. (0-6 pkt.)

Spośród podanych poniżej nazw organizmów wybierz 3 gatunki ptaków i 3 gatunki ssaków, objętych całkowitą ochroną gatunkową i wpisz je do właściwej kolumny tabeli.

podkowiec duży, bażant szlachetny, bóbr europejski, kania czarna, płomykówka zwyczajna, zając bielak, mysz zielna, bekas kszyk, gęś zbożowa, nornik śnieżny, karczownik ziemnowodny, mewa białogłowa

Gatunki ptaków pod ścisłą ochroną

gatunkową. Gatunki ssaków pod ścisłą ochroną gatunkową.

(14)

Zadanie 23. (0-2 pkt.)

Do trzech probówek nalano mieszankę wody z kranu i wody mineralnej gazowanej w równych proporcjach oraz włożono po gałązce moczarki kanadyjskiej. Następnie podgrzewano probówki:

pierwszą do temperatury 10ôC, drugą do temperatury 20ô C, trzecią do temperatury 30ôC.

Podaj problem badawczy doświadczenia oraz wyjaśnij, w jaki sposób należy dokonywać pomiarów w tym doświadczeniu.

A. problem badawczy ________________________________________________________

___________________________________________________________________________

B. sposób pomiaru __________________________________________________________

__________________________________________________________________________

W zadaniach 24 – 28 zaznacz jedną prawidłową odpowiedź.

Zadanie 24. (0-1pkt.)

Mszaki w znacznym stopniu przystosowały się do lądowego trybu życia. Świadczy o tym:

A. budowa plemników;

B. występowanie przemiany pokoleń;

C. pobieranie wody przez chwytniki;

D. sposób rozsiewania zarodników.

Zadanie 25. (0-1 pkt.)

U paproci gametofit rozwija się z:

A. komórki jajowej;

B. zarodnika;

C. zygoty;

D. przedrośla.

(15)

Zadanie 26. (0-1 pkt.)

Zapoznaj się z informacjami dotyczącymi widłaków.

1. Ciało widłaków buduje ulistniona łodyżka umocowana w glebie korzeniami, organy wykazują budowę tkankową.

2. Na szczytach pędów znajdują się kłosy zarodnionośne czyli skupienia liści zarodnionośnych z zarodniami.

3. Widłaki przechodzą przemianę pokoleń, sporofit dominuje nad gametofitem.

4. Od wykiełkowania zarodnika do powstania rośliny mija niekiedy 20 lat.

5. Są paprotnikami, które swój rozwój uniezależniły od wody.

Które z wymienionych zdań zawierają poprawne informacje? Zaznacz prawidłową odpowiedź.

A. 2, 3, 4, 5 B. 1, 2, 3, 4, 5 C. 2, 3, 5 D. 1, 2, 3, 4

Zadanie 27. (0-1 pkt.)

Wybierz zestaw, który zawiera cechy wyłączne dla roślin jednoliściennych.

A. wiązkowy system korzeniowy, okwiat zróżnicowany na kielich i koronę, brak przyrostu łodygi na grubość, kwiaty cztero- i pięciokrotne;

B. palowy system korzeniowy, brak przyrostu łodygi na grubość, okwiat niezróżnicowany na kielich i koronę, kwiaty trzykrotne;

C. okwiat niezróżnicowany na kielich i koronę, liście o kształcie wydłużonym, równowąskim, system korzeniowy wiązkowy, kwiaty trzykrotne;

D. okwiat niezróżnicowany na kielich i koronę, kwiaty cztero – i pięciokrotne, system korzeniowy wiązkowy, występuje przyrost łodygi na grubość.

Zadanie 28. (0-1 pkt.)

W jednym pręciku rośliny okrytonasiennej występują:

A. dwa pylniki i dwa woreczki pyłkowe;

B. jeden pylnik i dwa woreczki pyłkowe;

C. dwa pylniki i cztery woreczki pyłkowe;

D. cztery pylniki i cztery woreczki pyłkowe.

(16)

Zadanie 29. (0- 6 pkt.)

Owoce to organy roślin okrytonasiennych, zbudowane z nasion i owocni. Dzielimy je na suche i mięsiste, w zależności od tego, czy owocnia w czasie dojrzewania wysycha, czy pozostaje soczysta.

A. Niżej przedstawiono rysunki pięciu rodzajów owoców suchych. Pod każdym z nich podaj właściwą nazwę owocu.

___________________ _________________ ___________________

__________________ _______________________

B. Spośród powyższych owoców wypisz te, które należą do owoców suchych niepękających?

___________________________________________________________________________

C. U wiśni występuje mięsisty owoc zwany pestkowcem.

Określ, z jakich elementów słupka kwiatu wiśni powstają części owocu oznaczone jako 1 i 2.

1:_____________________________________________________

2:_____________________________________________________

(17)

Zadanie 30. (0-3 pkt.)

Rysunki przedstawiają modyfikacje niektórych komórek skórki korzenia i pędu oraz jej wytwory.

Podaj nazwy i funkcje elementów oznaczonych literami A, B i C.

W przypadku elementu A wymień jedną funkcję, jaką odgrywa. W przypadku elementów B i C – po dwie pełnione funkcje.

A ____________________________________________________________________

______________________________________________________________________

B_____________________________________________________________________

C_____________________________________________________________________

Zadanie 31. (0-3 pkt.)

Rysunki 1 i 2 przedstawiają tkanki przewodzące roślin. Pod rysunkami wpisz nazwę tych tkanek, a następnie zlokalizuj je na schemacie przekroju poprzecznego łodygi przyporządkowując je odpowiednim oznaczeniom literowym.

1________________ 2_________________ __________________

(18)

Zadanie 32. (0-6 pkt.) Rozwiąż logogryf.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

1. Stanowią zawsze pierwsze ogniwo w łańcuchach pokarmowych.

2. Złocistobrązowe, słodkowodne glony, których pięknie rzeźbione pancerzyki buduje krzemionka.

3. … pęcherzykowaty, glon powszechnie występujący w Morzu Bałtyckim

4. Glon kolonijny, który swą nazwę zawdzięcza wstęgowatym, spiralnie zwiniętym chloroplastom.

5. Glony posiadające pancerzyki, na których widać dwie bruzdy z wiciami.

6. Największy glon morski osiągający 65 m długości, wykorzystywany do celów kulinarnych.

7. Brązowe glony, posiadające oprócz chlorofilu barwnik fukoksantynę, dzięki któremu mogą występować w głębszych warstwach wody.

8. Z komórek tych glonów otrzymuje się agar – pożywkę do hodowli bakterii.

Rozwiązaniem logogryfu jest nazwa jednego z królestw, do którego zaliczana jest część glonów.

Podaj nazwy dwóch pozostałych królestw, których przedstawicielami również są glony.

______________________ , _______________________

(19)

Zadanie 33 (0-3 pkt.)

Porosty są najlepszymi bioindykatorami powietrza. Są szczególnie wrażliwe na zanieczyszczenia SO2 . Do określania wartości stężenia dwutlenku siarki na danym terenie służy skala porostowa. Przy posługiwaniu się tą skalą należy umieć porównać porosty występujące na danym terenie z tymi przedstawionymi na fotografiach biorąc pod uwagę barwę i kształt plechy.

Niżej przedstawiono 3 gatunki porostów. Każdemu z nich przyporządkuj numer strefy, w której dany porost występuje (pod rysunkiem wpisz odpowiednie oznaczenie literowe) oraz krótki opis danej strefy (pod rysunkiem wpisz właściwą cyfrę).

paznokietnik ostrygowy brodaczka mąklik otrębiasty ______________________ _____________________ _____________________

A. strefa III B. strefa V

C. strefa VI

1. bardzo małe zanieczyszczenie powietrza, głównie w rozległych połaciach lasu 2. małe zanieczyszczenie powietrza, głównie w dużych lasach

3. duże zanieczyszczenie powietrza, głównie na zadrzewionych terenach podmiejskich

W zadaniach 34 – 38 zaznacz jedną prawidłową odpowiedź.

Zadanie 34. (0-1 pkt.)

Pasożytnictwo i drapieżnictwo mają pewne cechy wspólne. Jedną z takich cech jest to, że:

A. populacje pasożytów i drapieżników są zawsze mniej liczne, niż populacje żywicieli lub ofiar.

B. pasożyty i drapieżcy są mniejsi, niż ich żywiciele lub ofiary.

C. w wyniku działalności pasożytów i drapieżców liczebność populacji żywicieli i ofiar nigdy nie ulega znacznemu obniżeniu.

D. w wyniku działalności pasożytów i drapieżców prawie nigdy nie dochodzi do całkowitego wyniszczenia populacji żywicieli lub ofiar.

Zadanie 35. (0-1 pkt.) Mikoryza to:

A. forma symbiotycznego współżycia korzeni niektórych roślin wyższych z grzybami.

B. forma symbiotycznego współżycia bakterii z grzybami glebowymi.

C. zdolność upodabniania się do otoczenia.

D. zjawisko przemieszczania się osobników z jednego ekosystemu do drugiego.

(20)

Zadanie 36. (0-1 pkt.)

Równowaga biocenotyczna jest tym bardziej stała, a jej regulacja tym doskonalsza, im:

A. mniej gatunków wchodzi w skład biocenozy.

B. biocenoza jest najmniej zróżnicowana.

C. więcej gatunków wchodzi w skład biocenozy.

D. wszystkie odpowiedzi są błędne.

Zadanie 37. (0-1 pkt.)

Stopień rozproszenia energii w biocenozie wzrasta wraz ze:

A. skracaniem łańcuchów troficznych.

B. wydłużaniem się łańcuchów troficznych.

C. zmniejszaniem się liczby populacji.

D. odpowiedzi A i C są poprawne.

Zadanie 38. (0-1 pkt.)

Charakterystyczne dla sukcesji pierwotnej jest to, że:

A. organizmy przekształcają środowisko, czyniąc je początkowo bardziej przydatnym dla siebie a z czasem dla innych organizmów.

B. dany ekosystem przeobraża się ciągle w wyniku gwałtownych zmian np. powodzi.

C. zmiany w składzie gatunkowym są nieprzewidywalne i gwałtowne.

D. wszystkie odpowiedzi są prawdziwe.

Zadanie 39. (0-5 pkt)

Na terenie naszego województwa znajdują się 93 rezerwaty przyrody.

Twoim zadaniem jest podanie nazw pięciu istniejących rezerwatów przyrody Podkarpacia.

1. _________________________________________________________________

2. _________________________________________________________________

3. _________________________________________________________________

4. _________________________________________________________________

5. _________________________________________________________________

(21)

Zadanie 40. (0-4 pkt.)

Zgodnie z polskim ustawodawstwem najwyższą formą ochrony przyrody jest park narodowy.

Na terenie województwa podkarpackiego znajduje się trzeci co do wielkości park narodowy w Polsce.

Odpowiedz na poniższe pytania dotyczące Bieszczadzkiego Parku Narodowego:

1. W którym roku powstał Bieszczadzki Park Narodowy?

__________________________________________________________

2. Jakie zwierzę znajduje się w logo tego parku?

__________________________________________________________

3. W jakiej miejscowości mieści się Muzeum Przyrodnicze Bieszczadzkiego Parku Narodowego?

__________________________________________________________

4. Jaką nazwę nosi powołany przez UNESCO w 1992 roku Międzynarodowy Rezerwat Biosfery w skład którego wchodzi między innymi Bieszczadzki Park Narodowy?

__________________________________________________________

(22)

BRUDNOPIS