Stanisław Szymański
Euzebiusz Łopaciński (1882-1961)
Ochrona Zabytków 14/3-4 (54-55), 126-127
W SPO M NIENIA POŚMIERTNE
W d n iu 25 lu te g o 1961 ro k u z m a r ł w P ra d z e s e n io r c z e sk ic h h is to ry k ó w s z tu k i Z d e n ë k W irfh . W c ią g u sz e ść d z ie się c io le tn ie j d z ia ła ln o ś c i n a u k o w e j i s p o łe c z n e j b y ł n ie z w y k le z a s łu ż o n y m o rg a n iz a to r e m i k ie r o w n ik ie m c z e sk ie j słu ż b y k o n s e r w a to r s k ie j, z a ło ż y c ie le m S ta tn ih o F o to m e fie k e h ó U s ta v n ja k o g łó w n e g o in s ty t u tu d o k u m e n t a c ji z a b y tk ó w w P ra d z e , p rz e w o d n ic z ą c y m N a- r o d n i K u l tu r n i К o m ise w la ta c h 1946— 1952, k tó r e j p o w ie rz o n o n a d z ó r i p r z e j m o w a n ie u p a ń s tw o w io n y c h z a m k ó w i p a ła c ó w ; b y ł ta k ż e p rz e w o d n ic z ą c y m to w a r z y s tw n a u k o w y c h , a u to r e m i r e d a k to r e m w ie lu to m ó w to p o g ra fic z n y c h in w e n ta r z y z a b y tk ó w , m o n o g r a fii a r ty s tó w i dzieł, a g d y w 1952 rolku z o r g a n iz o w a n a z o s ta ła C z e c h o sło w a c k a A k a d e m ia N a u k — Z d e n ó k W ir th z o sta ł je d n y m z p ie rw s z y c h je j c z ło n k ó w ja k o p rz e w o d n ic z ą c y V I s e k c ji filo z o fic z n o - h is to ry e z n e j. Ż y cie je g o i d z ia ła ln o ś ć c e c h o w a ła zaw sz e p o s ta w a p r a w d z i w e j tr o s k i o o c h ro n ę i n a u k o w e b a d a n ie d z ie ł sz tu k i, o ra z o r z e te ln ą p o p u la r y z a c ję w ie d z y o s z tu c e w ś ró d sp o łe c z e ń stw a .
U ro d z ił się 14 s ie r p n ia 1878 r. i p o c h o d z ił z m a łe j o sa d y L ib ć a n y . D o g im n a z ju m u częszczał w P ra d z e , g d z ie b y ł u c z n ie m A lo jz e g o I ir ó s k a S tu d ia u n iw e r s y te c k ie o d b y ł w P ra d z e , g d z ie k s z ta łc ił się p o d k ie r u n k ie m M a té jk y i C h y tilz . P o ic h u k o ń c z e n iu w 1900 r . ro z p o c z ą ł d z ia ła ln o ś ć p e d a g o g ic z n ą , a n a s t ę p n ie o d ro k u 1905 — p ra c ę w m u z e a ln ic tw ie . D o k to r a t z z a k re s u h i s to rii s z tu k i u z y s k a ł w 1908 ro k u . W o k re s ie 1-ej w o jn y ś w ia to w e j, p r z e b y w a ją c n a fr o n c ie a u s tr ia c k im w G a lic ji, z a p o z n a ł s ię p rz y g o d n ie z z a b y tk a m i n a s z e j k u ltu r y a r ty s ty c z n e j i c h o c ia ż w p ó ź n ie jsz y c h J a ta c h , k ie r u ją c czesk ą s łu ż b ą k o n s e r w a to r s k ą , n i e m ia ł ju ż sp o so b n o śc i o d n o w ie n ia i b e z p o śre d n ie g o , b liższeg o ic h p o z n a n ia , t o je d n a k s p r a w a m i o c h ro n y z a b y tk ó w w P o lsc e , ic h in w e n ta r y z a c ją , in te r e s o w a ł s ię ży w o d o k o ń c a sw eg o p ra c o w ite g o ży cia . W w y d a w n ic tw ie : „ S b o r n ik K lu b u Z a S ta r o u P r a ł iu “ o g ło sił, m ię d z y in n y m i p ra c a m i, a r ty k u ły : „ P e c e o p a m â t k y v P o ls k u “ (1951— 52), o.raz „ R e k o n s tru k e e V a rs a v y a G d a ń s k a “ (1956). G d y p o o s ta tn ie j w o jn ie d o w ie d z ia ł się o o g ro m ie z n is z c z e ń i s t r a t k u lt u r y p o ls k ie j, a m ięd zy in n y m i o u b y tk a c h w z a k r e s i e ^ b io c h e m ik ó w z d e k o m p le to w a n e j p o re w in d y k a c ji z N o ry m b e rg i b ib lio te k i I n s ty tu tu H is to rii S z tu k i U n iw e rs y te tu Ja g ie llo ń s k ie g o w K ra k o w ie — n ie szczęd ził o so b iste g o t r u d u i tr o s k i, b y z d u b le tó w p r a s k ie j b ib lio te k i M i n is te r s tw a Skol'stvi V ëd a U m ë m u z u p e łn ić o w e b ra k i. J e m u te ż z a w d zięcza U n iw e r s y te t J a g ie llo ń s k i, że p o s ia d a o b e c n ie k o m p le ty c z e sk ic h czaso p ism i w y d a w n ic tw z z a k re s u h is to r ii s z tu k i d o c h ro n y z a b y tk ó w , w ty m k ilk a s e t b r a k u ją c y c h w k się g o z b io rz e p o w o jn ie to m ó w .
W ia d o m o ść o ś m ie rc i Z d e n k a W irt h a, b u d z ą c w ś ró d ro d a k ó w i b lisk ic h żal i n ie z a ta r t e w s p o m n ie n ia , w y w o łu je w n a s ta k ż e u c z u c ia w d zięczn o ści, k tó r e p ra g n ie m y d o rz u c ić do w ie lu in n y c h pośw ieconych. Z m a rłe m u w y ra z ó w
pam ięci. m gr Ju liu sz Ross
Z denëk W irth
(
1878
—1961
)W d n iu 19 k w ie tn i a 1961 ro k u z m a r ł w W a rs z a w ie E u z e b iu sz L o p a c iń sk i, n ie s tr u d z o n y w sw ej p ra c y i n ie z w y k le z a s łu ż o n y h is to ry k - a rc h i w i s t a .
U rxxizil s ię 1 m a r c a 1882 ro k u w K ijo w ie . G im n a z ju m u k o ń c z y ł w R y d z e a s tu d ia u n iw e rs y te c k ie o d b y w a ł w D o rp a c ie i K ra k o w ie . O d n a jm ło d sz y c h l a t ż y w o in te re s o w a ły G o s ta r o d r u k i i a rc h iw a lia . D a ją c w y r a z sw y m z a in te re s o w a n io m p o d e jm o w a ł lic z n e p o d ró że, z w ła sz c z a d o F r a n c ji, S z w a j c a r ii i W łoch, k tó r e o b o k s tu d ió w s t a ły s ię d r u g im ź ró d łe m J e g o w ie d z y . P rz e d p ie rw s z ą W o jn ą Ś w ia to w ą p o św ię c ił te ż w ie le c z a s u k o n s p ira c y jn e m u n a u c z a n iu . P o 1911 ro k u o s ia d ł w W a rs z a w ie , g d zie p ra c o w a ł n a d c en n y m i
E u z e b iu sz Ł opaciński
(1882— 1961)
z b io ra m i A rc h iw u m K ra s iń s k ic h , by z b ie ra ć w n ic h m a t e r i a ły <30 z a m ie rz o n y c h p ra c . P ie r w s z a W o jn a Ś w ia to w a z n is z c z y ła j e c a łk o w ic ie . Z P e te r s b u r g a , g d z ie p rz e ż y ł o k re s w o je n n y , u d a ł się w 1913 ro k u d o W iln a d la p o d ję c ia p ra c y z a w o d o w e g o a r c h iw is ty ; d o 1927 ro k u p e łn i f u n k c j ę w ic e d y r e k to r a t a m te jsz e g o A rc h iw u m P a ń stw o w e g o . I n te n s y w n a p r a c a w A rc h iw u m w ią ż e się z b r a n i e m c z y n n e g o u d z ia łu w ż y ciu T o w a r z y s tw a P rz y ja c ió ł N a u k w W iln ie , o ra z z z a s ila n ie m m a t e r i a ła m i h is to ry c z n y m i U rz ę d u K o n s e rw a to rs k ie g o , w r e sz c ie z p u b lik o w a n ie m w ła s n y c h a r ty k u łó w i o p ra c o w a ń . P o w o jn ie E u z e b iu s z Ł o p a c iń sk i po ra z d ru g i i ty m r a z e m do ś m ie rc i z w ią z a ł się z W a rs z a w ą , g d z ie w ie d z ę s w o ją i w y siłk i o d d a ł s łu ż b ie k o n s e r w a to r s k ie j M in is te r s tw a K u ltu r y i S z tu k i. N ie s tru d z o n a p ra c o w ito ś ć i ś w ie tn a z n a jo m o ś ć ję z y k ó w o b cy ch u m o ż liw ia ła M u p o d e jm o w a n ie o w o c n y c h k w e r e n d w A rc h iw u m G łó w n y m A k t D a w n y c h , B ib lio te c e N a ro d o w e j, w z b io r a c h S e m in a riu m D u c h o w n e g o i in n y c h w Wrarszaw de. W w y n ik u t y c h p o s z u k iw a ń b o g a te m a te ria ły , z g ro m a d z o n e w c ią g u s z e re g u l a t n a te r e n ie c e n tr a ln y c h o rg a n ó w s łu ż b y k o n s e r w a to rs k ie j ja k o ta k z w a n e „ T e k i Ł o p a c iń s k ie g o “ , w y k o rz y s ty w a n e są n ie ty lk o d l a c e ló w k o n s e r w a to rs k ic h , le c z ta k ż e s ta n o w ią n ie z b ę d n e ź r ó d ło in f o rm a c ji p rz y s z e re g u o p ra c o w a ń n a u k o w y c h i s tu d ia c h z d z ie d z in y h is to rii k u lt u r y i sz tu k i. J e g o p u b lik a c je ź ró d ło w e z a m ie sz c z o n e w c z a s o p i s m a c h są c e n n y m m a te r ia łe m , z w ła sz c z a d la k o n s e r w a to ró w .W k ła d E u z e b iu sz a Ł o p a c iń sk ie g o w s p r a w ę o c h ro n y z a b y tk ó w p o s ia d a p o d w ó jn e z n a c z e n ie . P o le g a o n o n a u r a to w a n iu z p o żo g i w o je n n e j w ie lu c e n n y c h a rc h iw a lió w , sz c z e g ó ln ie w ile ń s k ic h , o r a z n a d o s ta rc z e n iu s łu ż b ie k o n s e r w a to rs k ie j m a te r ia łó w n ie z b ę d n y c h i k o n ie c z n y c h d l a p o d ję c ia r a c j o n a ln y c h p r a c k o n s e r w a to rs k ic h p r z y s z e r e g u c e n n y c h o b ie k tó w z a b y tk o w y c h . P ra c ę sw ą i u słu g i w tej s p r a w i e o d d a ł O n z a ró w n o w o k re s ie m ię d z y w o je n n y m n a te r e n ie W iln a, ja k i w o s ta tn ic h k ilk u n a s tu la ta c h s w o je g o ży cia w W a rs z a w ie . P ra c o w ity , ży czliw y , u s łu ż n y i p e łe n s k ro m n o śc i — z p a s j ą o d d a w a ł s w e u słu g i k a ż d e m u , k to p o tr z e b o w a ł je g o p o m o cy . C ieszył s ię szcze rz e i z p ro s to tą g d y w id z ia ł, ż e z o w o c ó w J e g o w y siłk ó w ' k o rz y s ta li in n i Z a ró w n o p r a c ą ja k i o s o b is tą p o s ta w ą z a s łu ż y ł so b ie E u z e b iu sz Ł o p a c iń s k i n a n a jle p s z ą p a m ię ć i w s p o m n ie n ia . d r S ta n i s ł a w S z y m a ń s k i
!["Callicrates of Samos, A Contribution to the Study of the Ptolemaic Admiralty, with a Samian Inscription Published in Appendix by Günter Dunst", Hans Hauben, Leuven 1970 : [recenzja]]()