Uchwały Wydziału Wykonawczego
Naczelnej Rady Adwokackiej
Palestra 1/1, 94-98
B. U c h w a ły W y d z ia łu W yko n a w c z e g o N a cze ln e j Rady A d w o k a c k ie j
1. SK R EŚLEN IE PRZEZ R A D Ę A D W O K A C K Ą A D W O K A T A N IE M A JĄ C E G OO B Y W A T E LST W A PO LSK IEG O
(U chw ała W yd ziału W yk on aw czego N a czeln ej R ady A d w ok ack iej z dnia 28 gru d n ia 1956 r.)
W yd ział W yk on aw czy N aczeln ej R ady A d w ok ack iej
p o s t a n o w i ł :
u ch w a łę R ad y A d w o k a ck iej w A z dnia 15 grudnia 1955 r. w p rzed m iocie s k r e ś le n ia ob. X z lis ty a d w o k a tó w utrzym ać w m ocy.
U z a s a d n i e n i e
U ch w a łą R ady A d w o k a ck iej w A z dnia 15 gru d n ia 1955 r. ob. X sk reślo n y z o sta ł z lis ty a d w o k a tó w na tej zasadzie, że — ja k w y n ik a z p rzeb iegu u sta la n ia je g o p rzy n a leżn o ści p a ń stw o w ej — n ie m a on o b y w a te lstw a polsk iego, lecz c zech o sło w a ck ie, która to ok oliczn ość zgod n ie z art. 43 ust. 1 p k t 2 u sta w y o u stroju a d w o k atu ry u n iem o żliw ia m u w y k o n y w a n ie zaw od u ad w ok ata w P o lsk iej R zeczy p o sp o li tej L udow ej.
Od u c h w a ły tej ob. X o d w o ła ł się do M in istra S p ra w ied liw o ści, k tó ry — w o b e c w ejścia w ż y c ie n o w e li z dnia 19.XI.1956 r. do u sta w y o u stroju a d w ok atu ry — pism em z dnia 11.XII.1956 r. p rzek azał o d w o ła n ie ob. X N aczeln ej R adzie A d w o k ackiej c e le m rozpatrzenia w ed łu g w ła ściw o ści.
W ydział W yk on aw czy N aczeln ej R ady A d w o k a ck iej zw ażył, co n astępuje: O d w ołan ie ad w . X n ie zaw iera żadnej isto tn ej treści. W szczeg ó ln o ści sk a rżą cy n ie tw ierd zi w ca le, a b y m iał o b y w a te lstw o p o lsk ie, c o w zesta w ien iu ze s ta n e m fa k ty czn y m w postaci w ielo k ro tn y ch w e z w a ń do złożenia d ow od u tego o b y w a te l stw a św ia d czy zu p ełn ie przek on yw ająco, że ob. X p olsk iego o b y w a te lstw a n ie m a. P o zy ty w n e stw ierd zen ie teg o fa k tu za w iera p ism o P.Z.Z. z dnia 20 listo p a d a 1946 r.y gd yż p o w o łu je s ię ono n a czesk ie o b y w a telstw o peten ta.
J a k w y n ik a z ak t p erso n a ln y ch i d y scy p lin a rn y ch , ad w . X prow adzi sp r a w y przed sąd am i czesk im i ja k o ad w ok at czesk i, a przed p o lsk im i jako ad w ok at p olsk i. T ego rodzaju stan n a stręcza m ożliw ość p o w sta w a n ia k om p lik acji w zak resie e ty k i zaw od ow ej i o d p ow ied zialn ości za e w e n tu a ln e p rzew in ien ia d yscyp lin arn e oraz u su w a d ziałaln ość zaw od ow ą ad w . X spod k on troli org a n ó w adw okatury.
Z arzut ad w . X , że n ie m ó g ł b yć sk reślo n y z listy , gd yż toczy się p rzeciw k o n iem u p o stęp o w a n ie d yscyp lin arn e, jest b ezp rzed m iotow y, R ada A d w ok ack a b o w ie m sk reśliła skarżącego z listy z p ow od u braku p o d staw ow ego w aru n k u w y k o n y w a n ia zaw od u ad w ok ata w P o lsce, a n ie z p ow od u p rzew in ien ia d yscyp lin arn ego. N ie m ając w aru n k ów , a b y być ad w ok atem , sk arżący n ie m oże b yć rów n ież k aran y jak o ad w o k a t w try b ie w ła śc iw y m dla tego zaw odu. P oza tym p rzepis art. 79 ust. 2 u sta w y o ustroju a d w o k a tu ry n ie m a tu zastosow an ia, gd yż od n osi się ty lk o d o w yp ad k u, gd y sk r e ś le n ie n a stęp u je n a w n io sek sa m eg o adw okata.
N r 1 U C H W A Ł Y W Y D Z . W Y K . N R A 9 5
Z p o w y ższy ch w z g lę d ó w o d w o ła n ie ob. X n a leża ło p o zo sta w ić b ez u w z g lę d n ie n ia i u ch w alić ja k na w stęp ie.
2. STO SO W A N IE PR Z E PISÓ W U ST A W Y Z D N IA 27.IV.1956 R. O A M N E ST II DO P O ST Ę PO W A N IA D Y SC Y PL IN A R N E G O
(U ch w ała 'W ydziału W yk on aw czego N a czeln ej R ad y A d w ok ack iej z d n ia 30 listo p a d a 1956 r.)
W yższa K om isja D y scy p lin a rn a d o sp r a w a d w o k a tó w przek azała N aczeln ej R a dzie A d w ok ack iej w n io sk i R zeczn ik ów d y scy p lin a rn y ch R ady A d w ok ack iej w A i R ady A d w o k a ck iej w B oraz ad w o k a ta X z C w sp ra w ie w y ja śn ie n ia w p ły w u p rzep isów u sta w y z dnia 27 k w ie tn ia 1956 r. o a m n e stii n a p o stęp o w a n ie d y sc y p li narne, prosząc jed n o cześn ie o za jęcie sta n o w isk a w tej k w estii.
W ydział W yk on aw czy N aczeln ej R ady A d w ok ack iej zw a ży ł, co n astępuje: Z treści p o w y ższy ch w n io sk ó w w y ła n ia ją się n a stęp u ją ce p ytan ia:
1) czy u sta w a z dnia 27 k w ie tn ia 1956 r. o a m n e stii (Dz. U . N r 11, poz. 57> w yłącza ścig a n ie d y scy p lin a rn e za czy n p o p ełn io n y p rzez ad w ok ata lub ap lik an ta ad w ok ack iego przed d niem 15 k w ie tn ia 1956 r. p rzy rozróżnieniu, ż e czy n ten:
a) zaw iera ce c h y p rzestęp stw a,
b) n ie zaw iera jed n ocześn ie ce c h p rzestęp stw a?
2) c z y sk o rzy sta n ie p rzez a d w ok ata lu b a p lik a n ta ad w ok ack iego, oskarżonego- lu b p od ejrzan ego o p rzestęp stw o, z am n estii sta n o w i sa m o istn e p rzew in ien ie d y sc y plinarne?
W ątp liw ości w ty m p rzed m iocie p o w sta ły p rzed e w szy stk im z u w a g i na p rze p is art. 98 ust. 1 u sta w y z d n ia 27 czerw ca 1950 r. o u stroju a d w ok atu ry (Dz. U. N r 30, poz. 275), k tóry stan ow i, że „p ostęp ow an ia d y scy p lin a rn eg o n ie w szczy n a się, a w szczęte um arza się, jeżeli zaszła ok oliczn ość, która w e d łu g kod ek su p o stęp o w a n ia karnego w y łą cza śc ig a n ie ” —i w p ow ią za n iu z art. 3 k o d ek su p o stęp o w a n ia k arnego, k tó ry stan ow i, ż e „nie w szczyn a się p o stęp o w a n ia , a w szczęte um arza się w razie: a) braku znam ion p rzestęp stw a w cz y n ie zarzu can ym oskarżonem u, b) śm ierci oskarżonego lu b c) in n ej o k oliczn ości w y łą cza ją cej śc ig a n ie ”.
Ci, k tórzy rep rezen tu ją p ogląd, że u sta w a ta m a d ecy d u ją cy w p ły w n a p o stę p o w a n ie d yscyp lin arn e, u w ażają a m n estię za tę „inną o k o liczn o ść”, o jak iej m ow a w art. 3 p k t c) k.p.k.
P od ob n e rozu m ow an ie je s t tylk o p ozornie lo g iczn e i d latego n ie prow adzi do- p ra w id ło w eg o w n iosk u .
N ietra fn a b o w iem je s t przesłan k a, że n ie w szczy ń a n ie lu b u m orzenie p o stęp o w a n ia, b ęd ą ce sk u tk iem am n estii, n a stęp u je n a p o d sta w ie art. 3 k.p.k.
D op u szczaln ość p rocesu k arn ego w a ru n k u ją p rzesła n k i d od atn ie i ujem ne. B rak p rzesła n k i dodatniej oraz is tn ie n ie p rzesła n k i u jem n ej sta n o w ią przeszkodę p roce so w ą i p ow od u ją n iem ożn ość w szczęcia lu b u m orzen ia w szczęteg o p o stęp o w a n ia (por. S ta n isła w Ś liw iń sk i: P o lsk i P ro ces K arny). D o p rzesła n ek dodatnich n a leży np. is tn ie n ie u p raw n ion ego osk arżyciela, do u jem n y ch — ek sterytorialn ość, p rze d a w n ien ie, res iudicata, ab olicja itp.
O dm ienna je s t jed n ak k o n stru k cja p rzep isó w o a b o licji od p rzep isów o in n y c h u jem n y ch p rzesłan k ach p rocesow ych : zarów n o np. art. 27 k.p.k. o p ra w ie z a k r a jo
-w ości, ja k i art. 86, 87 k o d ek su k a rn eg o o p rzed a -w n ien iu n ie za -w ierają sa m e przez s ię d y sp o zy cji w p rzed m iocie um orzenia p o stęp o w a n ia , ale tak i ^skutek w y n ik a w ła śn ie z zastosow an ia w ła śc iw e g o p rzep isu procesow ego, jakim jest art. 3 k.p.k. N a to m ia st zaw arte w u sta w a ch a m n esty jn y ch p rzep isy o ab olicji sam e p rzez s ię zak azu ją w szczy n a n ia p o stęp o w a n ia lub n ak azu ją um orzen ie już w szczęteg o p o stę p ow an ia w ok reślon ych ś c iśle przypadkach, co w ła śn ie sta n o w i isto tę ab olicji.
N ie w sz c z y n a n ie p o stęp o w a n ia lu b um orzen ie p ostęp ow an ia w zw iązk u z u staw ą z d nia 27 k w ie tn ia 1956 r. o a m n estii n ie n a stęp u je p rzeto n a p od staw ie art. 3 k .p .k , lec^ ty lk o i w y łą c z n ie na p o d sta w ie art. 2, 5, 7 i 8 tej u staw y.
S k oro w ię c u sta w a o a m n estii b ezpośrednio w p ły w a na n iem ożn ość p row ad zan ia p o stęp o w a n ia w ok reślon ych przypadkach, n ie sta n o w i ona „okoliczności w y łą c z a
jącej śc ig a n ie ” w rozu m ien iu i w ram ach art. 3 k.p.k.
P rzy p o m n ieć n ależy, że art. 98 ust. 1 u sta w y z dnia 27 czerw ca 1950 r. o u stro ju a d w o k a tu r y n ie je s t w sw ej isto cie przepisem now ym . R ów n ież p rzep isy o od p o
w ied zia ln o ści d yscyp lin arn ej zaw arte w p ra w ie o u stroju adw okatury z d n ia 7 p a ź d ziern ik a 1932 r. (Dz. U. N r 86, poz. 733) sta n o w iły w art. 97, że w b raku o d m ien n y ch p o sta n o w ień w ty m p rzed m iocie m ają od p ow ied n ie za sto so w a n ie p r z e p is y k od ek su p o stęp o w a n ia k arnego. Tak sam o art. 112' ust. 1 p raw a o u stroju a d w o k a tu ry z dnia 4 m aja 1938i r. (Dz. U. N r 33, poz. 289) s ta n o w ił w yraźn ie, ż e p o stę p o w a n ia d y scy p lin a rn eg o n ie w szczy n a się, a w szczęte um arza, jeżeli zaszła o k o licz n ość, która w m y śl zasad k od ek su p o stęp o w a n ia k arn ego w yłącza ścig a n ie. J e d n ak że i pod rządem tych p rzep isów o rzeczn ictw o w ła d z d y scyp lin arn ych ad w o k a tu ry w y ra ża ło n iezm ien n y pogląd, iż a m n estie n ie ob ejm ują i n ie odnoszą się do p o stęp o w a n ia d yscyp lin arn ego.
Jak to tra fn ie zauw aża J a n R uff („D yscyplina A d w o k a tu ry ”, W arszaw a, 1939), „pogląd ten zn ajd u je sw o je p roste i jed y n e w y tłu m a czen ie w tym , że o d p o w ied zia l ność d y scy p lin a rn a d otyczy naru szen ia honoru i godności, a w ię c norm ety czn y ch , g d y n a to m ia st am n estia od n osi s ię do n a ru szen ia p o zy ty w n y ch norm p ra w a k a r
n eg o ”.
R ó w n ież i u sta w a am n esty jn a z dnia 27 k w ietn ia 1956 r. „puszcza w n iep a m ięć i p rzeb acza” o k reślon e rod zaje p rzestęp stw k arnych, n atom iast n igdzie n ie w sp o m ina, b y jej p o sta n o w ien ia o b ejm ow ały tak że p rzew in ien ia o ch arak terze d y sc y p lin arn ym . N ie m ożna p rzeto przyp isyw ać u sta w ie sk u tk ów , k tóre n ie b y ły za m ie rzone p rzez u staw od aw cę.
Z art. 12 u sta w y z d nia 27 k w ietn ia 1956 r. ró w n ie ż w y n ik a , że a m n e s tię s t o su je są d lub prokurator, tj. w ład ze p a ń stw o w e, przed którym i toczy się p o stęp o w an ie. W ładzam i ta k im i n ie są o c zy w iście rzecznicy ani k om isje d y scyp lin arn e. N ie zm ien ia p ostaci rzeczy fak t, ż e p r z e w in ie n ie d yscyp lin arn e sta n o w ić m oże jed n o cześn ie p rzestęp stw o karne. Z godnie b o w iem z zasadą art. 97 ust. 1 u sta w y o u stro ju a d w ok atu ry p o stęp o w a n ie d y scy p lin a rn e toczy s ię n ieza leżn ie od p o stę
p o w a n ia karn ego o ten sa m czyn.
O b ojętn e je s t rów n ież, że w p rzypadkach zn iew a g w sk azan ych w art. 56 ust. 2 u sta w y o u stroju a d w o k a tu ry u staw a w p row ad za im m u n itet a d w ok atu ry, k tó r y o d b iera zn iew ad ze, p op ełn ion ej przez ad w ok ata przy w y k o n y w a n iu czy n n o ści zaw o d o w y c h i sta n o w ią cej n a d u ży cie w o ln o ści sło w a , cech y p rzestęp stw a w rozu m ien iu p raw a k arn ego (orzeczenie S ądu N ajw yższego, Zb. Urz. N r 91 z 1933 r.).
U sta w a z d n ia 27 k w ietn ia 1956 r. zaw iera — p od ob n ie jak i in n e d otych czasow e a m n e s tie — p rzep is (art. 14) n ad ający osk arżon em u lu b podejrzanem u, w stosu n k u
Nr 1 U C H W A ŁY W Y D Z . W Y K . N R A 9 1
do k tórego um orzono p o stęp o w a n ie przed za m k n ięciem p rzew od u są d o w eg o n a roz p raw ie, p ra w o złożenia w n io sk u o rozp ozn an ie sp ra w y p rzez sąd.
Jak u sta liło jed n o lite orzeczn ictw o a d w ok atu ry, „d arow an ie p ra w o m o cn ie orze czon ej k a ry sąd ow ej n a zasad zie am n estii, czy n a w e t um orzen ie p o stęp o w a n ia k a m o -są d o w e g o w drodze am n estii, n ie u n ic e stw ia fak tu , ż e ob w in io n y s w y m za c h o w a n iem s ię sp ow od ow ał sw e skazanie, czy też m o żliw ie dał p o d sta w ę do w szczęcia p o stęp o w a n ia karn ego i fa k t tak i m u si dać pow ód do w y to czen ia p o stę p o w a n ia d y scy p lin a rn eg o ”, w ob ec czego „ob ow iązk iem ad w ok ata je s t o c zy ścić s ię z zarzu con ego m u w p o stęp o w a n iu d y scy p lin a rn y m p rzew in ien ia i w tym w z g lę d z ie n ie w o ln o m u pop rzestać n a sk orzystan iu z a m n e stii” (Ruf.', op. cii., s. 89, 90). N a czeln a R ad a A d w ok ack a n ie zn ajd u je p rzesłan ek , h y w ob ecn ych w a ru n k a ch u stro jo w y ch i sp o łeczn y ch zm ien ić to tra fn e tra d y cy jn e stan ow isk o, n ie d o p u szcza ją c e do tego, żeb y na ad w o k a cie lub a p lik a n cie a d w ok ack im m ogło p o zo sta ć n ie w y ja śn io n e p iętn o p ostęp k u „sprzecznego z in teresem m as p racujących, z zasad am i p raw a, słu sz n o śc i lu b g o d n o ści” bądź też sta n o w ią ceg o n a ru szen ie o b o w ią zk ó w za
w o d o w y ch (art. 95 ust. 1 p raw a o ustroju adw okatury).
Z ty ch p rzeto w zg lęd ó w i na p o d sta w ie art. 34 ust. 1 p k t 3 u sta w y z dnia 27 czerw ca 1950 r. o u stroju ad w ok atu ry (Dz. U. z 1956 r. N r 54, poz. 248) W yd ział W yk on aw czy N aczeln ej R ady A d w ok ack iej
p o s t a n a w i a :
1) w y ja śn ić , że p rzep isy u sta w y z dnia 27 k w ie tn ia 1956 r. o am n estii (Dz. U. N r 11, poz. 57) n ie sta n o w ią ok oliczn ości, k tó re w y łą cza ją p o stęp o w a n ie d y sc y p li n a rn e w ro zu m ien iu art. 98 ust. 1 u sta w y z d nia 27 czerw ca 1950 r. o u stroju a d w o k a tu r y (Dz. U. N r 30, poz. 275), bez w z g lę d u n a to, czy chodzi o czy n sta n o w ią c y p r z e w in ie n ie d y scy p lin a rn e i z a w iera ją cy jed n o cześn ie znam iona p r z e stę p stw a k a rn eg o lu b n ie z a w iera ją cy tych znam ion;
2) w y ja śn ić , ż e chociaż a d w ok at (lub a p lik a n t ad w ok ack i) — w sto su n k u do k tó rego um orzon o p o stęp o w a n ie karne na p o d sta w ie p rzep isó w o am n estii, a on sam sk o r z y sta ł z teg o d ob rod ziejstw a i n ie zło ży ł w n io sk u o rozpoznanie sp raw y n ie d cp u szcza się przez ta k ie sw o je p o stęp o w a n ie sa m o istn eg o p rzew in ien ia d y sc y p li n arn ego, to jed n a k czyn b ędący przed m iotem u m orzonego z m ocy a m n estii p o stę p o w a n ia k a rn eg o p o w in ien być rozpatrzony w try b ie p o stęp o w a n ia d y scy p lin a rn eg o .
3. B R A K U PR A W N IE Ń DO Z A W IESZ E N IA TYM CZASOW O A D W O K A TA W C ZY N N O ŚC IA C H ZAW ODOW YCH PRZEZ R A D Ę A D W O K A C K Ą
(U ch w a ła W yd ziału W yk on aw czego N a czeln ej R ady A d w ok ack iej z dnia 28 gru d n ia 1956 r.)
W yd ział W yk on aw czy N aczeln ej R ady A d w o k a ck iej, po rozpoznaniu o d w o ła n ia adw . X od u c h w a ły R ady A d w ok ack iej w A z d nia 28 sierp n ia 1956 r.. z a w ie sz a jącej ty m c z a so w o adw . X w czyn n ościach zaw od ow ych ,
p o s t a n o w i ł : zask arżon ą u c h w a łę R ady A d w ok ack iej u ch ylić.
U z a s a d n i e n i e
U ch w a ła R ady A d w ok ack iej w A z dnia 28 sierp n ia 1956 r. za w iesza ją ca adw . X ty m cza so w o w czy n n o ścia ch zaw od ow ych p o w o łu je się — jak o n a p o d sta w ę p r a w ną — n a art. 96 ust. 2 u sta w y o ustroju adw okatury.
P rzep is ten zam ieszczon y jest w rozdziale 10 u sta w y , tra k tu ją cy m o o d p o w ie d zia ln o ści d y scy p lin a rn ej, w o b ec czego w ła d zą w ła śc iw ą do orzekania o tego r o d zaju śro d k u zab ezp ieczającym m oże być — zgod n ie z § 9 ust. 1 R ozp orząd zen ia M in istra S p ra w ied liw o ści z dnia 14.VIII.1950 r. o organizacji w ła d z p o w o ła n y ch d o prow ad zen ia d ochodzeń i o rzek an ia w sp raw ach d yscyp lin arn ych a d w o k a tó w o raz o tr y b ie p o stęp o w a n ia d yscyp lin arn ego (Dz. U . N r 35, poz. 320) — tylk o in s ty tu c ja w y m ie n io n a w art. 100 u sta w y o ustroju ad w ok atu ry, tzn. k o m isja d y scy p lin a rn a , a n ie rada adw okacka.
Z teg o w z g lę d u u c h w a łę R ady A d w ok ack iej w A n a leża ło u chylić.
W sp r a w ie u ch w a ły W ydziału W ykonaw czego N R A z d n ia 26 w rześn ia 1956
r-S K A Z A N IE A D W O K A TA ZA PR ZEr-STĘPr-STW O POPLECZNICTW A
W „ B iu le ty n ie ” n r 3 (str. 91) ogłoszona została u ch w ała W ydziału W y k o n a w cze go N R A z d nia 26 w rześn ia 1956 r. w sp raw ie w n iosk u tegoż W ydziału W y k o n a w czeg o do M in istra S p ra w ied liw o ści o złożen ie n a d zw yczajn ej rew izji n a k o rzy ść ad w o k a ta X , skazan ego za p rzestęp stw o p rzew id zian e w art. 148 § 1 k.k.
P ism e m z d nia 29 grudnia 1956 r. N r.N S.III.R .4011/56/K M in isterstw o S p ra w ie d liw o śc i za w ia d o m iło N aczeln ą R adę A dw okacką, że n ie znajduje p od staw do w n ie sie n ia r e w iz ji n ad zw yczajn ej. W p iśm ie tym czytam y: „Z u staleń fa k ty czn y ch w y roku S ą d u W ojew ód zk iego p od zielon ych przez Sąd N a jw y ższy w yn ik a, ż e a d w o k a t X , w y stę p u ją c jako obrońca A , w czasie w id zen ia się z nią w w ię z ie n iu u d zie la ł jej w sk a zó w ek , z k tórych w sposób n ieb u d zący w ą tp liw o ści w y n ik a ło , iż lep iej będzie, je ś li ona zatai w sp ółu d ział w p rzestęp stw ie B, a na rozp raw ie p o w tó rzy p ierw o tn ą w e r sję co do sposobu spędzenia ciąży.
W o p arciu o te u sta letiia S ąd y p rzyjęły, że działan iem tym adw . X u tru d n iał p o stę p o w a n ie karn e w stosu n k u do B pom agając jej u n ik n ąć od p ow ied zialn ości k a rn ej ja k o tej, która u d zieliła A pom ocy do sp ęd zen ia płodu.
D la te g o słu szn y w y d a je się w yrażon y p rzez Sąd N a jw y ższy pogląd p raw ny w w y r o k u w sp ra w ie X , że «p rzestęp stw em z art. 148 § 1 k.k. je s t (...) ró w n ież w sz e lk ie g o rodzaju d zia ła n ie zm ierzające do tego, ażeby w ła d ze w ym iaru sp ra w ie d liw o śc i n a p o tk a ły n a drodze ścigania p rzestęp stw a przeszkody, które b y m ogły je utru d n iać».
J e d n o c z e śn ie M in isterstw o S p ra w ied liw o ści zauw aża, ż e sta n o w isk o S ąd u N aj w y ższeg o w y ra żo n e w tym w yrok u a p iętn u ją ce p o stęp o w a n ie adw . X jak o czyn b ezp ra w n y i k o lid u ją cy z ety k ą , m oralnością i godnością adw okata, n ie pow inno m ieć u jem n eg o w p ły w u na sw ob od n e i od w ażn e w y k o n y w a n ie u sta w o w y ch obo w ią z k ó w zaw od u a d w o k a ck ieg o ”.