Zaskarżenie orzeczeń
sądowych
Możliwość zaskarżania orzeczeń
1)art. 176 Konstytucji RP
Pojęcie i cel zaskarżenia orzeczeń sądowych
Zaskarżalność można określić jako przewidywalną przez prawo procesowe możliwość żądania przez uprawniony podmiot kontroli prawidłowości ( legalności i zasadności ) orzeczenia sądu lub innego organu procesowego.
Przesłanką dopuszczalności zaskarżenia jest zawsze istnienie określonej czynności procesowej już dokonanej.
Celem zaskarżenia jest uchylenie lub zmiana orzeczenia sądowego.
Bezpośrednim celem zatem jest dążenie do zmiany w stanie prawnym,
stworzonym przez już wydane orzeczenie sądowe.
Pojęcie i cechy środków zaskarżenia
Środek zaskarżenia jest to środek, za pomocą którego urzeczywistniona jest możliwość dokonania określonych prawem czynności procesowych, przez które można dokonać zaskarżenia.
Cecha charakterystyczna środków zaskarżenia jest istnienie związku przyczynowego pomiędzy nimi a wydanymi już orzeczeniami sądowymi.
Środki zaskarżenia:
o
zwrócone są wprost przeciwko wydanemu przez sąd orzeczeniu
o
Zmierzają bezpośrednio do zmiany lub uchylenia orzeczenia
o
W postepowaniu związanym z weryfikacją orzeczenia może być przeprowadzone uzupełniające postępowanie dowodowe;
o
Organ rozpoznający środki zaskarżenia może dokonywać własnych ustaleń faktycznych.
Zaskarżalność a odwołalność
W procesie cywilnym odwołane mogą być czynności procesowe stron. Zasadnicza
funkcja odwołania czynności procesowej sprowadza się do pozbawienia danej czynności jej skuteczności prawnej.
Odwołanie orzeczenia przez sąd – art. 359 k.p.c.
W sytuacjach, kiedy odwołanie decyzji jest możliwe, następuje ono z urzędu, np. art.
250 k.p.c.
Wyjątkowo wypadki odwołalności i zaskarżalności mogą się na siebie nakładać.
Świadek ukarany grzywną (Art. 274 k.p.c. może dążyć bądź do odwołania decyzji sądu (ar. 275 k.p.c.) bądź skorzystać z instytucji zaskarżalności i wnieść zażalenie (art. 394 par. 1 pkt 5 k.p.c.)
W odniesieniu do wyroków jako orzeczeń co do istoty sprawy w grę wchodzi wyłącznie
ich zaskarżalność, sąd jest bowiem takim orzeczeniem bezwzględnie związany.
Wyjątki od toku instancyjnego
SR może przekazać sprawę do rozpoznania SO, jeżeli przy jej rozpoznaniu wynikło zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości;
SN może przejąć do rozpoznania sprawę przedstawioną z zagadnieniem prawnych przez sąd II instancji;
Do SN służy zażalenie na niektóre postanowienia sądu II instancji kończące postępowanie w sprawie;
Na podstawie art. 395 par. 2 k.p.c. w przypadku wniesienia zażalenia
sąd, który je wydał, może uznać je za oczywiście uzasadnione i we
własnym zakresie zmienić
System środków zaskarżenia
Środki weryfikacji orzeczeń:
1) środki odwoławcze
o
Zwyczajne
Apelacja
zażalenie
o
Nadzwyczajne
Skarga kasacyjna
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
Skarga o wznowienie postępowania
2) Pozostałe środki zaskarżenia
Sprzeciw od wyroku zaocznego
Skarga na orzeczenie referendarza
zarzuty od nakazu zapłaty
Sprzeciw od nakazu zapłaty
Skarga na czynności komornika
Zarzuty przeciwko planowi podziału
Podział środków zaskarżenia
1) Kryterium prawomocności
Zwyczajne
Nadzwyczajne
2) Kryterium sądu rozpoznającego sprawę
Dewolutywne
Niedewolutywne
3) Kryterium wstrzymania prawomocności orzeczenia
Suspensywne
Względne
Bezwzględne
Niesuspensywne
Przesłanki dopuszczalności zaskarżenia
Istnienie orzeczenia
Legitymacja do wniesienia środka od konkretnego orzeczenia
Dopuszczalność określonego środka przewidzianego przepisem prawa (istnienie środków zaskarżenia od danego rodzaju orzeczenia)
Zachowanie terminu do wniesienia środka zaskarżenia
Wniesienie środka zaskarżenia w przewidzianej formie
Uiszczenie opłaty w wysokości wymaganej prawem
Orzeczenie nieistniejące
1) Orzeczenia, które w ogóle nie zostały wydane, czyli orzeczenia nieistniejące w znaczeniu faktycznym
2) Orzeczenia faktycznie wydane, lecz ze względu na istotne wady
pozbawione bytu prawnego
Legitymacja do zaskarżenia orzeczenia
Nie jest tożsama z legitymacją procesową
Istnienie legitymacji do zaskarżenia orzeczenia nie należy do relacji danego podmiotu do przedmiotu sporu, ale do relacji skarżącego do postępowania , w którym wydano zaskarżone orzeczenie
Współuczestnicy występujący w procesie po jednej stronie mogą zaskarżyć orzeczenie samodzielnie, niezależnie od rodzaju współuczestnictwa procesowego. Wniesienie jednak zaskarżenia przez jednego współuczestnika procesowego powoduje ten skutek, że orzeczenie jest zaskarżone w stosunku do pozostałych współuczestników jednolitych.
W wypadku współuczestnika koniecznego po stronie pozwanej środek zaskarżenia musi być wniesiony w stosunku do wszystkich współuczestników koniecznych, gdyż oni łącznie są legitymowani w procesie i tylko względem nich łącznie może zapaść rozstrzygniecie sądu.
Na podstawie przepisów dotyczących interwencji ubocznej legitymację do zaskarżenia
orzeczeń mają interwenienci uboczni samoistni i niesamoistni.
W postępowaniach sądowych regulowanych przepisami Kpc legitymację do
zaskarżenia orzeczeń we wszystkich sprawach ma prokurator, i to niezależnie od tego, czy brał udział w postępowaniu przed sądem I instancji.
W postępowaniu nieprocesowym krąg osób legitymowanych do zaskarżenia
orzeczenia orzekającego co do istoty sprawy jest szerszy niż w procesie. Są nimi nie tylko uczestnicy postępowania , w którym wydano postanowienie podlegające
zaskarżeniu, ale także osoby zainteresowane wynikiem postępowania, które nie brały udziału w postępowaniu i dopiero przystępują do niego, wnosząc środek odwoławczy.
