Adam Durak
"Un popolo di sacerdoti. Saggio di
liturgia fondamentale", Stefano
Rosso, Roma 1999 : [recenzja]
Seminare. Poszukiwania naukowe 17, 519-520
2001
R E C E N Z J E
I
O M Ó W I E N I A
SEMINARE
2001,17
Slefano R o s s o ,
Un popolo di sacerdoti. Saggio di liturgia fondamentale,
Las -
Roma 1999, ss. 396.
We włoskiej kolekcji „Biblioteca di Scienze Religiose”, ukazującej się w salezjańskim wydawnictwie LAS (Libreria Ateneo Salesiano) w Rzymie, pod nr 155 ukazała się wartościo wa książka ks. Stefano Rosso SDB, pt.: U n p o p o l o d i s a c e r d o t i. S a g g i o d i l itu r g ia f o n d a m e n t a le (L u d k a p ła ń s k i. S tu d iu m litu r g ik i f u n d a m e n t a l n e j) . Autor książki, Ks. S. Rosso, jest wykła dowcą liturgiki w Sekcji turyńskiej, Papieskiego Uniwersytetu Salezjańskiego, a także w in nych miejscach (np. w Salezjańskim Studentacie Teologicznym w Cremisan w Izraelu). Kilka lat temu, ks. Rosso, miał także gościnne wykłady z liturgiki w Polsce, na Wydziale teologicz nym UKSW (wówczas jeszcze ATK) i w KUL, oraz w roku 1994, na X Lądzkim Sympozjum Liturgicznym.
Książka ks. Rosso, najogólniej mówiąc, jest podręcznikiem wprowadzającym nas do li turgii. Dobrze osadzona w nauce Soboru Watykańskiego II, szczególnie zaś w Konstytucji „Sa- crosanctum Concilium”, sięga do interpretacji i komentarzy wielu współczesnych teologów i li- lurgistów, by ukazać jak celebracja misterium Chrystusa nabiera pełnego sensu i włącza się w całąhistorię zbawienia. Autor podzielił obszerny materiał tej książki, nie licząc części wstępnej oznaczonej cyfrą „O”, na pięć części, mających swoje podsumowania, oraz część szóstą, za wierającą wnioski końcowe. W części 1, wyraźnie antropologicznej, zatrzymuje się On przy problematyce liturgicznego języka, symbolu i rytu, jako że liturgia chrześcijańska jest pełna symboli, znaków i gestów, włączonych w sakramentalną ekonomię zbawienia. Dzięki znajo mości tego przebogatego języka, za pomocą którego się komunikujemy, potrafimy w celebro waniu liturgii jednoczyć się z Bogiem i ludźmi, W części 2, ks. S. Rosso, jakby przemierzając etapy historii zbawienia, próbuje wydobyć zasadnicze linie teologii kultu w Biblii. Najpierw jednak precyzuje samo pojęcie „liturgia”. Następnie przechodzi kolejno do zagadnień kultu w Starym i Nowym Testamencie. Kończąc studium zagadnień związanych z właściwym rozu mieniem kultu, Autor formułuje interesujące wnioski (ss.138-140). Między innymi przypomi na, że „służba Bogu”, nie jest tylko pojedynczym aktem, ale zadaniem całego życia. Trzecią część swojej książki prof. Rosso poświęca teologii liturgii w ciągu wieków. Ukazuje On w niej interesujący rozwój kultu w różnych epokach Kościoła, a w ięc od czasu prześladowań, po przez starożytność, czas od Grzegorza Wielkiego do Grzegorza VII (590-1073) i dalej aż do Soboru Trydenckiego (1073-1545). Zwraca także uwagę na trudne czasy przygotowania refor my liturgicznej, aż do celebracji czasów współczesnych, nie wyłączając ważnego okresu „Ru chu liturgicznego”. Wydaje się, że Autor stara się być w swoim studium obiektywny. Mówi On bowiem o wpływie na kształtowanie się celebracji w Kościele uwarunkowań historycznych i kul turowych, zarówno pozytywnych jak i negatywnych. Na studium teologii liturgii Vaticanum II,
5 2 0 RECENZJE I OMÓWIENIA
ks. Rosso przeznacza osobną, czwartą część książki. Nie trudno zauważyć, że podstawą do ukazania tych treści, jest „Sacrosanctum Concilium”, a dokładniej art. 5-7. Odnoszą się one kolejno do: historii zbawienia, do ukazania liturgii jako sakramentalnej czynności Kościoła i obecności Chrystusa w liturgii. Jak wskazuje sam Autor, dopełnieniem części poprzedniej jest piąta część książki. Całość bowiem poświęcona jest celebracji Misterium Chrystusa. Ks, Rosso wybrał tu znaczące trzy tematy - hasła, przy pomocy których przedstawia to Misterium. Pierw szy z nich, to wspólnota liturgiczna, rozumiana bardzo szeroko. Drugi, dotyczy Słowa i sakra mentu. Trzeci natomiast odnosi się do samej celebracji liturgicznej. W części zakończeniowej Autor w książce odbiega nieco od tradycyjnego zakończenia. Uznając prawdopodobnie, że stresz czenia po każdej z części· spełniły swoją rolę, wskazuje jeszcze na inne ważne pola refleksji teologiczno liturgicznej. Próbuje ukierunkować czytelnika na związane z liturgią kwestie eku meniczne i płynące z przeżywania liturgii odpowiednie postawy chrześcijańskie.
Książka ks. Stefano Rosso, L u d k a p ła ń s k i, jest więc solidnym i interesującym studium z za kresu liturgiki fundamentalnej. Treść jej ubogacona została pomocniczymi ilustracjami. Wydaje się, że przede wszystkim zaadresowana została ona do wykładowców i studentów liturgiki.
Wiele
będą mogli skorzystać z niej także kapłani, osoby zakonne czy wierni żyjący w świecie.
Szkoda, że Autor nie zamieścił w książce chociażby spisu treści czy streszczenia w języ ku obcym (nie w szyscy przecież znają j. włoski). Wydaje się również, że Autor mając świado mość, iż studiując liturgię nie ograniczamy się tylko do jednej pozycji książkowej, mógł On niektóre tematy tylko zasygnalizować, odsyłając czytelnika do przypisu. Wówczas przedsta wiane tematy nie byłyby tak „przeładowane”. Czy można by z niektórych przedstawionych tematów zrezygnować na korzyść innych? Tak. Wybrana przez ks. S. Rosso problematyka jesz cze raz dowodzi, że Autorzy podręczników liturgiki fundamentalnej z dużą swobodą wybierają to, co powinno wchodzić w jej zakres nauczania.
ks. A d a m D u r a k SDH
L
’arte del celebrare. Atti dellaXXVIISettimana di Studio dell’Associazione Pro-
fesori di Liturgia Brescia, 30 agosto-4 settembre 1998,
A. Pistoia e A. M. Triacca
(a cura di), Edizioni Liturgiche, Roma 1999, ss. 239.
W obliczu wielkich przemian posoborowych w liturgii i rozwoju, przede wszystkim teo logii liturgii, często słyszy się głosy, że oprócz studiów teoretycznych, trzeba pamiętać o po trzebie prowadzenia nad liturgią refleksji, dotyczącej również jej strony praktycznej. Dobrze się więc stało, że w kolekcji „Studi di liturgia - Nuova Serie”, Biblioteki „Ephemerides liturgi- cae”, wydawanej przez rzymskie Centro Liturgico Vincenziano, w pozycji książkowej, ukazały się materiały z XXVII Tygodnia studium Stowarzyszenia Profesorów Liturgiki (APL), które odbyło w Bresci, właśnie nt.: S z tu k i c e le b r o w a n ia . Tydzień studiów APL uświadomił wszyst kim, że reforma liturgiczna, Konstytucja o Świętej Liturgii, różne i liczne liturgiczne dokumen ty Kościoła, a szczególnie nowe Księgi liturgiczne, proponują nowe przejście od „ars orandi” i „ritus servandus” do poważnej i godnej szacunku „ars celebrandi”.
Recenzowana książka jest podzielona na dwie zasadnicze części i jest odzwierciedle niem XXVII Tygodnia studiów. Najpierw przedstawia wygłoszone referaty, a później pracę
