UK 2018 – (2) arkusz kalkulacyjny_V05

(1)

Użytkowanie komputerów

Instrukcja laboratoryjna

„Arkusz kalkulacyjny”

Część wykonawcza v. 05

Warszawa 2018 r.

(2)

1. W STĘP

1. Uruchomić program Excel. Zapisać tworzony dokument w miejscu i w sposób wskazany przez Prowadzącego.

2. Wykonywać wskazane zadania.

3. Pamiętać o częstym zapisywaniu dokumentu (np. Ctrl+S lub Plik > Zapisz).

4. Uwaga!!! Na komputerach w poszczególnych pracowniach mogą być zainstalowane różne wersje oprogramowania. Może to skutkować niemożnością wykonania niektórych operacji w sposób opisany w niniejszej instrukcji. Takie przypadki należy zgłosić prowadzącemu, który wskaże alternatywne czynności do wykonania.

2. Z ADANIA DO WYKONANIA

2.1. Wstępne formatowanie dokumentu

Bieżący arkusz nazwać Spis treści (sposób: prawy przycisk myszki PPM na karcie z nazwą Arkusz1

> Zmień nazwę: wpisać Spis treści). Przy użyciu ikonki (dół ekranu) utworzyć w skoroszycie jeszcze trzy arkusze i nazwać je kolejno: Wprowadzanie danych, Filtrowanie i sortowanie danych, Wykresy. Wyróżnij nazwy arkuszy wybranymi przez siebie kolorami (sposób: nacisnąć PPM (prawy przycisk myszki) > Kolor karty). W arkuszu Spis treści utwórz spis treści o kształcie pokazanym na rysunku Rys. 1.

Rys. 1. Utworzony spis treści oraz pokolorowane nazwy arkuszy

W komórkę Wprowadzanie danych spisu treści wstawić Link (hiperłącze) pozwalający na przejście do arkusza Wprowadzanie danych po kliknięciu tej komórki. Sposób: lewym przyciskiem myszki (LPM) wskazać komórkę z napisem Wprowadzanie danych > nacisnąć PPM > Link > Miejsce w tym dokumencie > „Wprowadzanie danych” > OK.

Postępując w sposób analogiczny, wstawić Linki pozwalające na przejście do arkusza Filtrowanie

i sortowanie danych oraz Wykresy. Napisy ze wstawionymi Linkami będą podkreślone.

(3)

W komórkach A1 arkuszy: Wprowadzanie danych, Filtrowanie i sortowanie danych, Wykresy wpisać tekst: Powrót do spisu treści. Postępując w sposób analogiczny jak wyżej, w komórki z napisem Powrót do spisu treści wstawić Linki pozwalające na przejście do arkusza Spis treści.

Przejść do arkusza Spis treści.

2.2. Wprowadzanie danych

Korzystając ze spisu treści przejść do arkusza Wprowadzanie danych.

Na arkuszu Wprowadzanie danych, poczynając od komórki B3 wpisać teksty zgodnie z rysunkiem Rys. 2.

Rys. 2. Teksty wpisane wstępnie w komórki arkusza Wprowadzanie danych

(4)

Przy użyciu kursora myszki zwiększyć szerokość kolumny B, tak aby najdłuższy z napisów mieścił się w jednej komórce (Rys. 3.).

Rys. 3. Teksty wpisane w komórki arkusza Wprowadzanie danych po rozszerzeniu kolumny B

Nadać komórce C3 nazwę NumerAlbumu (sposób: ustawić kursor myszki na komórce C3 i nacisnąć LPM, w okienku znajdującym się w lewym górnym rogu ekranu pod paskiem narzędzi pojawi się tekst: C3, w tym okienku wpisać tekst NumerAlbumu i nacisnąć Enter. Od tej chwili komórkę C3 będzie można wywoływać adresem C3 lub nazwą NumerAlbumu ).

Wstawić w komórce C3 swój numer albumu (informację tę zawiera legitymacja studencka).

W komórce C4 wpisać liczbę podziału podaną przez prowadzącego. Nie pozwolić, aby wartość ta była mniejsza od 1 i większa od 1000. Nie pozwolić na kontynuowanie obliczeń z błędną wartością liczby podziału. Zdefiniować odpowiednie komentarze. Sposób postępowania: Wskazać (otworzyć) komórkę C4. Na pasku narzędzi zakładka Dane > sekcja Narzędzia danych > Poprawność danych >

strzałką w dół rozwinąć menu rozwijalne > wybrać Poprawność danych > w oknie Sprawdzanie

poprawności danych ustawić: Dozwolone: Pełna liczba > Wartość danych: Między > Minimum: 1 >

(5)

Maksimum: 1000 > zakładka Komunikat wejściowy > Tytuł: wpisać Uwaga > Komunikat wejściowy:

wpisać: Wstaw wartość z przedziału 1 – 1000 > zakładka Alert o błędzie > Styl: wybrać Stop > Tytuł:

wpisać Uwaga > Komunikat o błędzie: wpisać Wartość poza dozwolonym przedziałem! > OK.

W komórce C5 wpisać formułę obliczającą Liczbę komórek wprowadzania danych będącą ilorazem Numeru albumu (komórka C3) i Liczby podziału (komórka C4). Wynik powinien być zaokrągleniem ilorazu w dół do pełnej liczby (do liczby całkowitej). Sposób postępowania: Wskazać komórkę C5 : wpisać: = > Formuły > Matem. i tryg. > wybrać: ZAOKR. DÓŁ. > w oknie Argumenty funkcji > Liczba > wskazać komórkę C3 > wpisać: / > wskazać komórkę C4 > Liczba_cyfr w oknie Argumenty funkcji > wpisać: 0 > OK.

Poczynając od kolumny C zbudować w wierszach 7 – 10 tabelę zawierającą wielkości nazwane w komórkach od B7 do B10. Liczby L1 i L2 powinny przyjmować wartości losowe z rozkładu równomiernego z zakresu od 0 do 100. Ich nowa generacja powinna być dokonywana po każdym wykonaniu operacji w arkuszu. Wartości Liczb L1 i L2 powinny być wyświetlane w formacie 5 cyfr po przecinku. Sposób postępowania: Do komórki C7 wpisać wartość 1. Nacisnąć Enter. Wskazać komórkę C7. Na pasku narzędzi Narzędzia główne > sekcja Edytowanie > Wypełnij > Seria danych… >

Serie > zaznaczyć Wiersze > Typ > zaznaczyć Liniowy > Wartość kroku: wpisać 1 > Wartość końcowa:

wpisać liczbę komórek do wprowadzania danych uzyskaną w komórce C5 > OK. Wskazać komórkę C8.

Nie „klikając” na żadnej komórce arkusza odnaleźć komórkę w wierszu 9 i w kolumnie, w której występuje ostatnia liczba wprowadzona wcześniej w wierszu 7. Ustawić kursor myszki na tej komórce (bez naciskania LPM ani PPM). Nacisnąć Shift + LPM. W efekcie powinien zostać zaznaczony obszar zaczynający się od komórki C8. Na pasku narzędzi Narzędzia główne > sekcja Komórki > Formatuj >

wybrać Formatuj komórki > Kategoria: wybrać Liczbowe > Miejsca dziesiętne: wprowadzić 5 > OK.

Od tego momentu liczby, które wystąpią w komórkach zaznaczonego obszaru będą wyświetlane w **formacie 5 cyfr po przecinku. Wskazać komórkę C8. Wpisać =100* > pasek narzędzi Formuły > sekcja Biblioteka funkcji > Matem. i tryg. > wybrać Los > OK. Od tej chwili w komórce C8 będzie generowana liczba losowa z przedziału 0 – 100. Ponownie wskazać komórkę C8. Nie „klikając” na żadnej komórce arkusza odnaleźć komórkę w wierszu 9 i w kolumnie, w której występuje ostatnia liczba wprowadzona wcześniej w wierszu 7. Ustawić kursor myszki na tej komórce (bez naciskania LPM ani PPM). Nacisnąć Shift + LPM. W efekcie powinien zostać zaznaczony obszar zaczynający się od komórki C8. Na pasku narzędzi Narzędzia główne > sekcja Edytowanie > Wypełnij > W prawo >**

sekcja Edytowanie > Wypełnij > W dół. Komórki zaznaczonego obszaru powinny wypełnić się liczbami losowymi.

W wierszu 10 należy obliczyć różnicę pomiędzy Liczbą L1 i Liczbą L2. Wynik ma zostać wyświetlony z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku i sformatowany w ten sposób, że liczby mniejsze od 0 będą wyświetlane kolorem czerwonym, czcionką pogrubioną, natomiast liczby większe od zera – kolorem niebieskim, czcionką standardową. W obydwu przypadkach wielkość czcionki ustawić na 14. Sposób postepowania: W komórce C10 wpisać = > wskazać komórkę C8 > wpisać – >

wskazać komórkę C9 > Enter. Wskazać komórkę C10 i w sposób podany powyżej zaznaczyć obszar w wierszu 10 od kolumny C do końca tabeli z liczbami losowymi. Na pasku narzędzi Narzędzia główne >

sekcja Edytowanie > Wypełnij > W prawo. Nie zrywając zaznaczenia obszaru: Na pasku narzędzi Narzędzia główne > sekcja Komórki > Formatuj > wybrać Formatuj komórki > Kategoria: wybrać Liczbowe > Miejsca dziesiętne: wprowadzić 2 > OK. Nie zrywając zaznaczenia obszaru: ustawić kolor czcionki Niebieski, a wielkość czcionki 14. Nadal nie zrywając zaznaczenia obszaru (ewentualnie odtwarzając zaznaczenie): Na pasku narzędzi Narzędzia główne > sekcja Style > Formatowanie warunkowe > Nowa reguła > Wybierz typ formuły: wybrać Formatuj tylko komórki zawierające >

Edytuj opis reguły > wybrać Wartość komórki > wybrać Mniejsza niż > wpisać 0 > Formatuj > Styl czcionki: wybrać Pogrubiony > Kolor: wybrać Czerwony > OK > OK.

W komórce C12 wpisać formułę obliczającą wartość średnią liczby Liczba L1. Sposób: wskazać

komórkę C12 > wpisać = > na pasku narzędzi Formuły > Więcej funkcji > Statystyczny > Średnia >

(6)

nacisnąć ikonkę znajdującą się z prawej strony okienka Liczba1 > wskazać komórkę C8 będącą początkiem obszaru wartości liczby Liczba L1 > odszukać ostatnią komórkę obszaru wartości liczby Liczba L1 i ustawić kursor myszki na tej komórce > Shift + LPM > nacisnąć ikonkę okienka Argumenty funkcji > OK.

W analogiczny sposób w komórkę C13 wpisać formułę obliczającą wartość średnią liczby Liczba L2.

W komórce C14 wpisać formułę obliczającą różnicę wartości średniej liczby Liczba L1 i wartości średniej liczby Liczba L2.

W komórce C16 wpisać liczbę 1. Kolejne komórki w wierszu 16, poczynając od komórki C16, a kończąc na komórce położonej w wierszu 16 pod ostatnią liczbą znajdującą się w wierszu 7, wypełnić kolejnymi wartościami z krokiem 0,23. Sposób postępowania: zaznaczyć wypełniany obszar w sposób analogiczny jak podano powyżej > na pasku narzędzi Narzędzia główne > sekcja Edytowanie >

wybrać Wypełnij > wybrać Seria danych… > Wartość kroku: wpisać 0,23 > OK. W komórce C17 wpisać operację przypisującą wartość zawartą w ostatniej komórce obszaru wcześniej wypełnianego z krokiem 0,23. Sposób: wskazać komórkę C17 > wpisać = > wskazać komórkę, której wartość ma być przypisana do komórki C17 > Enter.

W komórce C19 wpisać godzinę 06:00. Kolejne komórki w wierszu 19, poczynając od komórki C19, a kończąc na komórce położonej w wierszu 19 pod ostatnią liczbą znajdującą się w wierszu 7, wypełnić automatycznie kolejnymi godzinami z krokiem 11 minut czyli 00:11. Sposób postępowania:

analogicznie jak powyżej. W komórce C20 wpisać operację przypisującą wartość zawartą w ostatniej komórce obszaru wcześniej wypełnianego z krokiem11 minut. Sposób: wskazać komórkę C20 >

wpisać = > wskazać komórkę, której wartość ma być przypisana do komórki C20 > Enter.

W komórce C22 wpisać Niedziela . Kolejne komórki w wierszu 22, poczynając od komórki C22, a kończąc na komórce położonej w wierszu 22 pod ostatnią liczbą znajdującą się w wierszu 7, wypełnić automatycznie kolejnymi dniami tygodnia. Sposób postępowania: zaznaczyć wypełniany obszar w sposób analogiczny jak podano powyżej > na pasku narzędzi Narzędzia główne > sekcja Edytowanie >

wybrać Wypełnij > wybrać Seria danych… > Typ > zaznaczyć Autowypełnianie > OK. W komórce C23 wpisać operację przypisującą wartość zawartą w ostatniej komórce obszaru wcześniej wypełnianego kolejnymi dniami tygodnia. Sposób: wskazać komórkę C23 > wpisać = > wskazać komórkę, której wartość ma być przypisana do komórki C23 > Enter.

Komórki: C5, C10, C12 – C14, C17, C20, C23 zabezpieczyć przed ręczną niezamierzoną zmianą zawartości tych komórek. Sposób postępowania: zaznaczyć zawartość całego arkusza naciskając trójkąt położony w lewej górnej części arkusza z lewej strony napisu A będącego nazwą pierwszej kolumny arkusza, na pasku narzędzi Narzędzia główne > sekcja Komórki > Formatuj > wybrać Formatuj komórki > zakładka Ochrona > odznaczyć CheckBox opcji Zablokuj > OK. Przy użyciu kombinacji klawisza Ctrl + LPM zaznaczyć komórki, które mają być zabezpieczone t.j. : C5, C10, C12 – C14, C17, C20, C23 > pasek narzędzi Narzędzia główne > sekcja Komórki > Formatuj > wybrać Formatuj komórki > zakładka Ochrona > zaznaczyć CheckBox opcji Zablokuj > OK > sekcja Komórki >

Formatuj > wybrać Chroń arkusz > w oknie Chronienie arkusza > OK. Sprawdzić czy można ręcznie zmienić zawartość komórek przed chwilą zablokowanych (zabezpieczonych) oraz komórek niezabezpieczonych.

Korzystając z komórki A1 przejść do arkusza Spis treści.

2.3. Filtrowanie i analiza danych

Korzystając ze spisu treści przejść do arkusza Filtrowanie i sortowanie danych.

Do arkusza przepisać tabelę zgodnie z rysunkiem 4. Tabela w arkuszu powinna zaczynać się od

komórki C4.

(7)

Nanieść obramowania poszczególnych komórek uwzgledniające zróżnicowanie grubości linii.

Sposób postępowania: Na pasku narzędzi Narzędzia główne > sekcja Komórki > Formatuj > Formatuj komórki > zakładka Obramowanie > wykorzystując pola Styl, Ustawienia wstępne, Obramowanie nanieść linie o odpowiednich grubościach w kolumnach i wierszach.

Wpisując tekst do komórki, w celu przejścia w tej samej komórce do następnej linii należy użyć klawiszy Alt + Enter.

Wyśrodkować wpisy we wszystkich komórkach tabeli. Sposób postępowania: Zaznaczyć cały obszar tabeli. Na pasku narzędzi Narzędzia główne > sekcja Komórki > Formatuj > Formatuj komórki

> zakładka Wyrównanie > Poziomo > wybrać Do środka > Pionowo > wybrać Do środka > OK.

Ustawić szerokości kolumn: Sposób postępowania: Zaznaczyć cały obszar tabeli. Na pasku narzędzi Narzędzia główne > sekcja Komórki > Formatuj > wybrać Szerokość kolumny > wpisać 17 >

OK.

Rys. 4. Tabela wpisana do arkusza Filtrowanie i sortowanie danych po naniesieniu obramowań komórek i wyśrodkowaniu treści w komórkach

W komórkę G5 wpisać formułę obliczającą średnie zużycie paliwa samochodu 01 w jeździe miejskiej. Sposób postępowania: Wskazać komórkę G5. Wpisać = > wskazać komórkę D5 > wpisać / >

**wskazać komórkę E5 > wpisać *100 > Enter.**

(8)

W komórkę H5 wpisać formułę obliczającą średnie zużycie paliwa samochodu 01 w jeździe poza miastem. Sposób postępowania: Wskazać komórkę H5. Wpisać = > wskazać komórkę D5 > wpisać / >

**wskazać komórkę F5 > wpisać *100 > Enter.**

W odpowiednich komórkach umieścić formuły obliczające średnie zużycia paliw w jeździe miejskiej i poza miastem pozostałych samochodów. Sposób postępowania: Zaznaczyć obszar od komórki G5 do komórki H14 > na pasku narzędzi Narzędzia główne > Edytowanie > Wypełnij >

wybrać W dół.

W sposób podany wcześniej ustawić w komórkach G5 do H14 format wyświetlanych liczb z dwiema cyframi po przecinku.

Wprowadzić mechanizm, aby w przypadku braku lub zerowej liczby przejechanych kilometrów na pełnym baku, w odpowiedniej komórce dotyczącej średniego zużycia paliwa pojawiał się komunikat Niepoprawne dane. Sposób postępowania: Wskazać komórkę G5 > wpisać = na pasku narzędzi Formuły > wybrać Logiczne > wybrać Jeżeli > w okienku Test logiczny powinien migać kursor

> wskazać komórkę E5 > wpisać >0 > ustawić kursor w okienku Wartość_jeżeli_prawda > wskazać komórkę D5 > wpisać /( > wskazać komórkę E5 > wpisać /100) ustawić kursor w okienku Wartość_jeżeli_fałsz > wpisać ”Niepoprawne dane” (napis powinien być w cudzysłowie) > OK.

Wskazać komórkę H5 > wpisać = na pasku narzędzi Formuły > wybrać Logiczne > wybrać Jeżeli > w okienku Test logiczny powinien migać kursor > wskazać komórkę F5 > wpisać >0 > ustawić kursor w okienku Wartość_jeżeli_prawda > wskazać komórkę D5 > wpisać /( > wskazać komórkę F5 > wpisać /100) ustawić kursor w okienku Wartość_jeżeli_fałsz > wpisać ”Niepoprawne dane” (napis powinien być w cudzysłowie) > OK. Zaznaczyć obszar od komórki G5 do komórki H14 > na pasku narzędzi Narzędzia główne > Edytowanie > Wypełnij > wybrać W dół.

W sposób opisany wcześniej, zablokować komórki obliczające średnie zużycie paliwa t.j. komórki na obszarze od G5 do H14.

Posortować dane w tabeli według pojemności baku od najmniejszej do największej. Sposób postępowania: Zdjąć ochronę arkusza jeżeli w tym momencie jest chroniony. Wskazać komórkę D4.

Na pasku narzędzi Dane > sekcja Sortowanie i filtrowanie > Sortuj, otworzy się okienko Sortowanie >

Sortuj według: wybrać Pojemność baku > Sortowanie wybrać wartości komórek > Kolejność wybrać Od najmniejszych do największych > OK.

Sprawdzić możliwość sortowania według pozostałych parametrów zawartych w poszczególnych kolumnach tabeli.

Cofnąć sortowanie. Sposób postępowania: Wskazać komórkę D4. Na pasku narzędzi Dane >

sekcja Sortowanie i filtrowanie > Sortuj, otworzy się okienko Sortowanie > Sortuj według: wybrać Pojazd > OK.

Ustawić filtrowanie danych zawartych w tabeli według pojemności baku. Sposób postępowania:

Zdjąć ochronę arkusza jeżeli w tym momencie jest chroniony. Wskazać komórkę D4. Na pasku narzędzi Dane > sekcja Sortowanie i filtrowanie > nacisnąć Filtruj. W prawych dolnych rogach komórek tabeli w wierszu 4 pojawią się przyciski z trójkącikiem umożliwiające filtrowanie danych według wybranego klucza. Nacisnąć przycisk z trójkącikiem znajdujący się w prawym dolnym rogu komórki z nazwą Pojemność baku > odznaczyć CheckBox Zaznacz wszystko > zaznaczyć CheckBoxy:

39, 44, 45, 46 > OK, w tabeli powinny być widoczne tylko wiersze z czterema pojemnościami baków zaznaczonymi przed chwilą. Zwrócić uwagę na obrazek widoczny na przycisku znajdującym się w komórce kolumny według, której zostało dokonane filtrowanie. Nacisnąć przycisk z trójkącikiem znajdujący się w prawym dolnym rogu komórki z nazwą Pojemność baku > zaznaczyć CheckBox Zaznacz wszystko > OK, w tabeli powinny być widoczne wszystkie wiersze.

Sprawdzić możliwość filtrowania według innych parametrów zawartych w poszczególnych

kolumnach tabeli.

(9)

Cofnąć filtrowanie. Sposób postępowania: Wskazać komórkę D4. Na pasku narzędzi Dane >

sekcja Sortowanie i filtrowanie > nacisnąć Filtruj. W prawych dolnych rogach komórek tabeli w wierszu 4 znikną przyciski z trójkącikiem.

Dla wszystkich samochodów (niezależnie od pojemności baku) sporządzić wykres średniego zużycia paliwa w jeździe miejskiej i pozamiejskiej. Sposób postępowania: Zaznaczyć obszar danych tabeli to jest od komórki C5 do komórki H14. Na pasku narzędzi Wstawianie > sekcja Wykresy >

wybrać ikonkę Wstaw wykres kolumnowy lub słupkowy (po ustawieniu kursora myszki na ikonce pojawia się jej opis) > wybrać Kolumnowy grupowany 3D > pojawi się wykres jak na rysunku 5.

Rys. 5. Początkowa faza tworzenia wykresu typu Kolumnowy grupowany 3D

W pobliżu prawego górnego rogu wykresu widoczne są trzy ikonki narzędziowe: plus, pędzelek, lejek. Te ikonki są widoczne gdy wykres został wskazany. Jeżeli wykres jest wskazany to ten fakt jest sygnalizowany obramowaniem z ośmioma kółeczkami na obwodzie wykresu. W razie potrzeby, wskazanie wykresu dokonywane jest kursorem myszki i naciśnięciem LPM. Nacisnąć ikonkę z lejkiem, pojawi się menu rozwijalne > w grupie Serie odznaczyć CheckBoxy Serie 1, Serie 2, Serie 3 > Zastosuj

> kliknąć na obszarze leżącym poza wykresem > kliknąć jeden raz, a po chwili drugi raz na napisie

Tytuł wykresu na wykresie, wówczas w polu tytułu pojawi się kursor > wymazać napis Tytuł wykresu

i wpisać Średnie zużycie paliwa [litry / 100km] > kliknąć LPM na napisie Serie4 > kliknąć PPM na

napisie Serie4 > wybrać Zaznacz dane > w okienku Wpisy legendy (serie danych) wskazać napis

Serie4 > w tym samym oknie nacisnąć Edytuj > Nazwa serii wpisać Jazda miejska > OK > w okienku

Wpisy legendy (serie danych) wskazać napis Serie5 > w tym samym oknie nacisnąć Edytuj > Nazwa

serii wpisać Poza miastem > OK > OK > kliknąć na obszarze leżącym poza wykresem > otrzyma się

obraz jak na rysunku 5.

(10)

Rys. 6. Ukształtowany wykres średniego zużycia paliwa wszystkich analizowanych samochodów w jeździe miejskiej i poza miastem (typ wykresu: Kolumnowy grupowany 3D)

Utworzony wykres przesunąć na obszar położony poza tabelą, na przykład jak na rysunku 7.

Rys. 7. Ekran programu Excel po przesunięciu wykresu poza obszar tabeli

(11)

Włączyć filtrowanie w tabeli. Jako kryterium filtrowania ustawić pojemność baku pomiędzy 33 a 46 litrów. Sprawdzić wygląd tabeli oraz wykresu. Sprawdzić efekty zastosowania innych kryteriów zadanych przez prowadzącego.

Wyłączyć filtrowanie.

Włączyć ochronę arkusza.

Korzystając z komórki A1 wrócić do arkusza Spis treści.

2.4. Wykresy

Korzystając ze spisu treści przejść do arkusza Wykresy.

Wykonać zadanie zawierające sześć poniższych punktów.

1. Na jednym wykresie zobrazować dwie funkcje Y1=a

1

x+b

1

Y2=a

2

x

²

+b

2

2. Wartości y

1

oraz y

2

obliczyć w 200 punktach x dla wartości x zmieniających się w granicach od x

min

(podawane przez użytkownika) z krokiem Krok również podawanym przez użytkownika.

3. Umożliwić wprowadzanie wartości a

1

, b

1

, a

2

, b

2

w zakresie <-100;100>.

4. Oprócz zobrazowania graficznego obliczyć i zobrazować wartości funkcji y

1

oraz y

2

w tabeli w taki sposób, aby wartości mniejsze od 0 były wyświetlane kolorem czerwonym.

5. Na aktywnym arkuszu, na którym znajdują się wykresy w wybranej komórce wygenerować napis „Funkcja Y1 jest stałą”, „Funkcja Y1 jest linią prostą, rosnącą” lub „Funkcja Y1 jest linią prostą, malejącą” w zależności od wartości parametru a

1

.

6. W zależności parametru a

2

w wybranej komórce wygenerować napis „Funkcja Y2 jest parabolą z ramionami skierowanymi do góry”, „Funkcja Y2 jest parabolą z ramionami skierowanymi do dołu”, „Funkcja Y2 jest stałą”.

7. Zablokować możliwość zmian wartości x, y

1

, y

2

oraz komentarzy dotyczących funkcji liniowej i kwadratowej (z punktów 5 i 6).

Sposób postępowania: Przygotować opisy komórek arkusza zgodnie z rysunkiem 8.

(12)

Rys. 8. Przygotowanie opisu komórek arkusza do realizacji zadania (powiększony fragment ekranu)

Odblokować wszystkie komórki: zaznaczyć zawartość całego arkusza naciskając trójkąt położony w lewej górnej części arkusza z lewej strony napisu A będącego nazwą pierwszej kolumny arkusza, na pasku narzędzi Narzędzia główne > sekcja Komórki > Formatuj > wybrać Formatuj komórki >

zakładka Ochrona > odznaczyć CheckBox opcji Zablokuj > OK.

Zaznaczyć obszar od komórki C14 do komórki C17. Na pasku narzędzi zakładka Dane > sekcja Narzędzia danych > Poprawność danych > strzałką w dół rozwinąć menu rozwijalne > wybrać Poprawność danych > w oknie Sprawdzanie poprawności danych ustawić: Dozwolone: Dziesiętne >

Wartość danych: Między > Minimum: -100 > Maksimum: 100 > zakładka Komunikat wejściowy >

Tytuł: wpisać Uwaga > Komunikat wejściowy: wpisać: Wstaw wartość z przedziału -100 – 100 >

zakładka Alert o błędzie > Styl: wybrać Stop > Tytuł: wpisać Uwaga > Komunikat o błędzie: wpisać

Wartość poza dozwolonym przedziałem! > OK.

(13)

Zgodnie z rysunkiem 8 tabela będzie zaczynała się w kolumnie C, a dokładnie w komórce C20.

Kolumnie C zostaje nadana nazwa Kolumna początkowa. Teraz należy znaleźć kolumnę arkusza, w której zgodnie z wymaganiem z punktu 2 znajdzie się dwusetna kolumna tabeli. Tej kolumnie arkusza zostaje nadana nazwa Kolumna końcowa. W celu znalezienia Kolumny końcowej : do komórki C20 wpisać liczbę 1 > Enter > wskazać komórkę C20 > na pasku narzędzi Narzędzia główne > sekcja Edytowanie > Wypełnij > Seria danych… > Serie > zaznaczyć Wiersze > Typ > zaznaczyć Liniowy >

Wartość kroku: wpisać 1 > Wartość końcowa: wpisać 200 > OK. Odszukać komórkę z wpisaną liczbą 200, a następnie odczytać, w której kolumnie znajduje się ta komórka. Będzie to szukana Kolumna końcowa. W tych warunkach będzie to komórka GT20, a więc kolumna GT. Wskazać komórkę C20.

Wpisać: = > wskazać komórkę C12 > Enter. Wskazać komórkę D20 > wpisać: = > wskazać komórkę C20 > wpisać: + > wskazać komórkę C13 > do napisu C13 przed literą C oraz liczbą 13 wpisać znaki $ aby otrzymać zapis w postaci $C$13, wówczas w komórce D20 powinna być zawarta formuła

=C20+$C$13 > Enter. Wskazać komórkę D20. Nie klikając na żadnej komórce arkusza przewinąć obszar arkusza tak, aby była widoczna komórka GT20. Nie naciskając LPM ani PPM ustawić kursor myszki na komórce GT20. Nacisnąć kombinację klawisz Shift + LPM, w efekcie obszar od komórki D20 do komórki GT20 powinien zostać zaznaczony. Na pasku narzędzi Narzędzia główne > sekcja

Edytowanie > wybrać Wypełnij > wybrać W prawo.

**Wskazać komórkę C21. Wpisać: = > wskazać komórkę C14 > wpisać * > wskazać komórkę C20 >**

wpisać + > wskazać komórkę C16 > Enter. Wskazać komórkę C21. Wewnątrz komórki C21 w adresie **komórki C14 oraz C16 dopisać znaki $ tak, aby w komórce C21 uzyskać zapis: =$C$14*C20+$C$16.**

**Wskazać komórkę C22. Wpisać: = > wskazać komórkę C15 > wpisać * > wskazać komórkę C20 >**

wpisać ^2 > wpisać + > wskazać komórkę C17 > Enter. Wskazać komórkę C22. Wewnątrz komórki C22 w adresie komórki C15 oraz C17 dopisać znaki $ tak, aby w komórce C22 uzyskać zapis:

**=$C$15*C20^2+$C$17.**

Wskazać komórkę C21. Nie klikając na żadnej komórce arkusza przewinąć obszar arkusza tak, aby była widoczna komórka GT22. Nie naciskając LPM ani PPM ustawić kursor myszki na komórce GT22. Nacisnąć kombinację klawisz Shift + LPM, w efekcie obszar od komórki C21 do komórki GT22 powinien zostać zaznaczony. Na pasku narzędzi Narzędzia główne > sekcja Edytowanie > wybrać Wypełnij > wybrać W prawo. Uzyska się obraz, którego fragment pokazano na rysunku 9.

Rys. 9. Obraz po wypełnieniu tabeli wartościami funkcji Y1 i Y2 (powiększony fragment ekranu)

Nie zrywając zaznaczenia obszaru od komórki C21 do komórki GT22 (ewentualnie odtwarzając zaznaczenie): Na pasku narzędzi Narzędzia główne > sekcja Style > Formatowanie warunkowe >

Nowa reguła > Wybierz typ formuły: wybrać Formatuj tylko komórki zawierające > Edytuj opis

(14)

reguły > wybrać Wartość komórki > wybrać Mniejsza niż > wpisać 0 > Formatuj > Styl czcionki:

wybrać Standardowy > Kolor: wybrać Czerwony > OK > OK.

W komórce C25 wpisać formułę: =JEŻELI(C14=0;"Funkcja Y1 jest stałą";JEŻELI(C14>0;"Funkcja Y1 jest linią prostą, rosnącą";JEŻELI(C14<0;"Funkcja Y1 jest linią prostą, malejącą")))

W komórce C26 wpisać formułę: =JEŻELI(C15=0;"Funkcja Y2 jest stałą";JEŻELI(C15>0;"Funkcja Y2 jest parabolą skierowaną ramionami do góry";JEŻELI(C15<0;"Funkcja Y2 jest parabolą

skierowaną ramionami do dołu")))

Wskazać komórkę C20. Nie klikając na żadnej komórce arkusza przewinąć obszar arkusza tak, aby była widoczna komórka GT22. Nie naciskając LPM ani PPM ustawić kursor myszki na komórce GT22. Nacisnąć kombinację klawisz Shift + LPM, w efekcie obszar od komórki C20 do komórki GT22 powinien zostać zaznaczony. Na pasku narzędzi Wstawianie > sekcja Wykresy > wybrać Polecane wykresy > zakładka Wszystkie wykresy > wybrać XY (punktowy) > wskazać ikonkę Punktowy z wygładzonymi liniami > OK. Otrzyma się obraz wykresu jak na rysunku 10.

Rys. 10. Obraz utworzonego wykresu typ XY (punktowy) wersja Punktowy z wygładzonymi liniami (powiększony fragment ekranu)

Kliknąć jeden raz, a po chwili drugi raz na napisie Tytuł wykresu na wykresie, wówczas w polu

tytułu pojawi się kursor > wymazać napis Tytuł wykresu i wpisać Przebiegi funkcji Y1 i Y2 > kliknąć

LPM na napisie Serie1 > kliknąć PPM na napisie Serie1 > wybrać Zaznacz dane > w okienku Wpisy

legendy (serie danych) wskazać napis Serie1 > w tym samym oknie nacisnąć Edytuj > Nazwa serii

wpisać Funkcja Y1 > OK > w okienku Wpisy legendy (serie danych) wskazać napis Serie2 > w tym

samym oknie nacisnąć Edytuj > Nazwa serii wpisać Funkcja Y2 > OK > OK > kliknąć na obszarze

leżącym poza wykresem > otrzyma się obraz jak na rysunku 11.

(15)

Rys. 11. Obraz utworzonego wykresu typ XY (punktowy) wersja Punktowy z wygładzonymi liniami po zmodyfikowaniu opisów (powiększony fragment ekranu)

Przesunąć wykres w miejsce jak na rysunku 12.

Rys. 12. Obraz arkusza Wykresy po przesunięciu wykresu

(16)

Wskazać komórkę C20. Nie klikając na żadnej komórce arkusza przewinąć obszar arkusza tak, aby była widoczna komórka GT22. Nie naciskając LPM ani PPM ustawić kursor myszki na komórce GT22. Nacisnąć kombinację klawisz Shift + LPM, w efekcie obszar od komórki C20 do komórki GT22 powinien zostać zaznaczony. Na pasku narzędzi Narzędzia główne > sekcja Komórki > Formatuj >

wybrać Formatuj komórki > zakładka Ochrona > zaznaczyć CheckBox Zablokuj > OK.

W taki sam sposób włączyć zablokowanie obszaru od komórki C25 do komórki C26.

Na pasku narzędzi Narzędzia główne > sekcja Komórki > Formatuj > wybrać Chroń arkusz > w oknie Chronienie arkusza nacisnąć OK. Od tego momentu komórki w obszarach od C14 do C17 i od C20 do GT22 powinny być zabezpieczone przed próbami wpisów podejmowanymi przez

użytkownika.

Sprawdzić skuteczność ochrony zablokowanych komórek oraz skuteczność ograniczenia zakresu wprowadzanych wartości współczynników a

1

, a

2

, b

1

, b

2

.

Sprawdzić przebiegi funkcji Y1 i Y2 dla różnych wartości zadawanych parametrów.