Społeczna Akademia Nauk w Łodzi
PODEJMOWANIE DECYZJI PRZEZ PRZEŁOŻONYCH W POLICJI
– BADANIE WYBRANYCH ASPEKTÓW
Wprowadzenie
Podejmowanie trafnych decyzji we współczesnym świecie wymaga nie tyl- ko poznania stosunków w nim zachodzących, przedmiotów i zachowań ludz- kich, lecz także poznania samego siebie, zdobycia wiedzy i „doświadczenia ży- ciowego”. Podejmowanie decyzji to podstawowa aktywność, wszystkie procesy decyzyjne jako środki służą tworzeniu i przetwarzaniu organizacji, w której na każdym kroku podejmuje się decyzje. Problematyka związana z działaniem or- ganizacji zależna jest od procesów podejmowania różnego typu decyzji, które ją kształtują1. Kierowanie organizacją poprzez podejmowanie decyzji stanowi wy- zwanie, które jest związane ze zmianami zachodzącymi zarówno w otoczeniu, jak i w samej organizacji. Podejmowanie decyzji jest szczególnym wyzwaniem w organizacjach publicznych, ponieważ kierownik-przełożony znajduje się pod dużą presją społeczną. Oczywistym przykładem tego typu organizacji jest poli- cja, która pełni szczególną rolę w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego i po- rządku publicznego. Efektywne działania policji w różnego rodzaju sytuacjach nie byłoby możliwe bez skutecznego zarządzania. Specyfika sytuacji, w jakich muszą pracować policjanci powoduje, że bardzo często brak im możliwości i czasu na dokładne analizowanie zaistniałej sytuacji i zastanowienie się, która decyzja jest tą najwłaściwszą. Można więc zauważyć, jak ważną rolę odgrywa trafne decydowanie i jakie to niesie za sobą konsekwencje.
Przeprowadzenie aktualnych badań dotyczących problematyki decydowania w specyficznej organizacji jaką jest policja było niezbędne, by zwrócić uwagę na złożoność problemu decydowania i rozwiązywania różnego rodzaju problemów
1 M.J. Hatch: Teoria organizacji. PWN, Warszawa 2002, s. 270, 277.
przez policjantów w sposób spełniający wymagania stawiane przez społeczeń- stwo. Opracowanie łączy obszar podejmowania decyzji w organizacjach z działal- nością i organizacją pracy w policji, która jest najważniejszą i największą instytu- cją, odpowiedzialną za bezpieczeństwo wewnętrzne. Celem przeprowadzonych badań empirycznych było analiza problemu podejmowania decyzji kierowniczych przez funkcjonariuszy pełniących służbę w policji w jednostkach organizacyjnych podległych Komendzie Wojewódzkiej Policji w Łodzi. Badania dotyczyły zagad- nień aktualnych, o dużym znaczeniu dla kadry zarządzającej policją, a także dla samych funkcjonariuszy podczas wykonywania przez nich obowiązków służbo- wych. Obecna kadra kierownicza policji powinna posiadać nowe umiejętności, wykorzystywać nowoczesne metody zarządzania, gdyż skuteczniejsze podej- mowanie decyzji przez przełożonych usprawnia działanie policji. Zatem ważne staje się zastosowanie teorii podejmowania decyzji w procesach decydowania przełożonych w policji. Analiza procesu decyzyjnego, dokonana w opracowaniu, ukazuje złożoność problematyki skutecznego decydowania przez przełożonych.
Artykuł nakreśla także problem decyzji w aspekcie organizacyjnym oraz pro- blem stresu w jednostkach policji.
Przedmiot i podmiot badań – zakres
Przemiany gospodarcze i szybki rozwój cywilizacyjny spowodowały, iż po- trzebna jest cykliczna analiza zmieniającej się sytuacji gospodarczej. Dlatego też konieczne stało się przeprowadzenie badań, które ukażą aktualne problemy związane z istotą podejmowania decyzji w policji. Zmieniająca się rzeczywi- stość stawia nowe wyzwania również organom policji. Szczególnie ważne stają się poszukiwania rozwiązań aktualnych problemów związanych z podejmowa- niem decyzji przez przełożonych w policji, gdyż przekładają się one na bezpie- czeństwo publiczne.
Funkcjonowanie przełożonego w roli decydenta czy informatora zależy między innymi od jego umiejętności komunikowania się, pokonywania przeszkód i uwzględniania uwarunkowań skutecznego porozumiewania się. Przekazywana przez niego decyzja powinna być zrozumiała, wiarygodna i zaakceptowana przez podwładnych2. Przedstawione w publikacji aktualne zagadnienia podejmowania de- cyzji w policji jako organizacji, stanowią szczególny obszar badawczy. Artykuł jest częścią bardziej złożonych badań, które przeprowadzono w jednostkach policji. Pro- gram badawczy składał się z następujących technik badawczych:
2 S. Weremiuk: Komunikacja wewnętrzna w Policji – stan obecny i projekt zmian. W: Komunika- cja wewnętrzna w Policji. Red. M. Hermanowski, S. Weremiuk. WSUS, Poznań 2011, s. 24-25.
Etap 1. Wstępna eksploracja problematyki – wywiady eksperckie. Uzyska- ne od rozmówców informacje stanowiły podstawę do stworzenia kwestionariu- sza ankiety, a co za tym idzie przeprowadzonych później wywiadów swobod- nych oraz zogniskowanego wywiadu grupowego.
Etap 2. Badania ankietowe – zostały przeprowadzone na podstawie kwe- stionariusza ankiety.
Etap 3. Wywiady swobodne, które przeprowadzone były na podstawie stworzonej listy pytań do omówienia.
Etap 4. Zogniskowany wywiad grupowy – przeprowadzony w celu pogłę- bienia interpretacji uzyskanych wyników badań metodą ankietową oraz infor- macji uzyskanych podczas przeprowadzania wywiadów swobodnych.
Zastosowane metody badawcze powodują, że artykuł ten może mieć walory poznawcze, szczególnie z perspektywy polskiej. Hipotezy badawcze są ważne w procesie badawczym poprzez wpływ, jaki wywierają na ukierunkowywanie badań i dobór metod badawczych3. Poniższe hipotezy były weryfikowane za pomocą rezultatów i interpretacji przeprowadzonych badań własnych:
H.1. Można wyodrębnić specyfikę podejmowania decyzji kierowniczych w policji.
H.2. Decyzje kierownicze podejmowane w policji łączą aspekty racjonalnej analizy oraz intuicyjnego podejmowania decyzji.
H.3. Kluczowym wyróżnikiem decyzji kierowniczych w policji jest ich stresogenność.
H.4. Można zaproponować model podejmowania decyzji kierowniczych w policji.
W artykule skupiono się na badaniach jakościowych, których interpretację omówiono szerzej. Wywiady swobodne zostały przeprowadzone w siedzibach jednostek organizacyjnych policji, w których policjanci pełnili służbę. Obejmo- wały grupę 22 funkcjonariuszy, zajmujących stanowiska kierownicze i wyko- nawcze (tabela 1).
Tabela 1 Struktura próby policjantów badanych w wywiadach swobodnych z podziałem na stanowiska służbowe
Stanowisko służbowe Liczba policjantów Udział procentowy
Kierownicze stanowisko służbowe 8 36,4%
Wykonawcze stanowisko służbowe 14 63,6%
Łącznie 22 100%
3 S. Sudoł: Nauki o zarządzaniu. Węzłowe problemy i kontrowersje. TNOiK, Toruń 2007, s. 64.
Zogniskowany wywiad grupowy przeprowadzony został w grupie dysku- syjnej liczącej 9 funkcjonariuszy policji, pełniących służbę na różnych stanowi- skach, zarówno Komendy Miejskiej Policji w Łodzi, jak i Komendy Wojewódz- kiej Policji w Łodzi (tabela 2).
Tabela 2 Wykaz uczestników grupy dyskusyjnej z podziałem na stanowiska służbowe
Stanowisko służbowe Liczba policjantów Udział procentowy Kierownicze stanowisko służbowe 4 44,4%
Wykonawcze stanowisko służbowe 5 55,6%
Łącznie 9 100%
Zastosowane techniki badawcze pozwoliły na uzyskanie wyników i inter- pretację badań w następujących zakresach:
1. Wywiad swobodny – specyfika podejmowania decyzji kierowniczych w po- licji, stresogenność jako kluczowy wyróżnik decyzji kierowniczych w policji, aspek- ty racjonalnej analizy oraz intuicyjnego podejmowania decyzji kierowniczych w po- licji, ustalenie, czy można zaproponować model podejmowania decyzji kierowniczych w policji i zebranie danych umożliwiających jego stworzenie.
2. Zogniskowany wywiad grupowy – policjanci podejmujący decyzje kie- rownicze, czas jako czynnik determinujący podejmowanie decyzji kierowni- czych przez funkcjonariuszy policji, ryzyko występujące przy podejmowaniu decyzji kierowniczych przez policjantów, zachowanie się stron podejmujących decyzje kierownicze w sytuacjach trudnych, specyfika podejmowania decyzji kierowniczych w policji, stresogenność jako kluczowy wyróżnik decyzji kie- rowniczych w policji, aspekty racjonalnej analizy oraz intuicyjnego podejmowa- nia decyzji kierowniczych w policji, zebranie danych umożliwiających stworze- nie modelu podejmowania decyzji kierowniczych w policji.
Wyniki badań i ich analiza
Uczestnicy badania uznali, że służba w policji jest specyficzna. Każda sytu- acja, w jakiej znajdują się policjanci pełniąc służbę jest inna. Zdarzenia są po- dobne do siebie, ale nie identyczne. Często policjanci narażeni są na niebezpie- czeństwo. Niejednokrotnie są zmuszeni do działania i podejmowania decyzji pod presją. Jest to jeden z najbardziej stresujących zawodów. Przy podejmowa- niu decyzji kierowniczych zauważalna jest ich stresogenność. W przypadku przełożonych, ważnym aspektem przy decydowaniu jest dobro i bezpieczeństwo
policjantów wykonujących dane polecenie czy realizujących podjętą decyzję kierowniczą. Każde ludzkie zachowanie implikuje świadomy lub nieświadomy wybór określonych działań spośród wszystkich możliwych. Wybór to jednocze- śnie zdecydowanie się na wykonywanie pewnych działań i odrzucenie innych.
W wielu przypadkach wyborem kieruje działanie oparte na odruchu warunko- wym. W innych natomiast wybór jest wynikiem złożonego łańcucha czynności4. Większość uczestników badania odpowiadała, że stara się dokonać analizy da- nych przed podjęciem decyzji. Im więcej mają czasu, tym dokładniej starają się przeanalizować możliwości działania i ich konsekwencje. Zdają sobie sprawę, że więcej danych i dokładniejsza analiza to większe prawdopodobieństwo podjęcia najlepszej decyzji. W zależności od rodzaju sytuacji decyzyjnej, dokonują anali- zy dotyczącej możliwości dalszego postępowania i sprawdzenia, jakie środki można wykorzystać, kto mógłby pomóc. Zazwyczaj jednak przełożeni posiadają wiedzę niezbędną do podjęcia decyzji. Mają możliwość zebrania informacji i dokonania ich analizy. Przełożeni, podejmując dużą ilość decyzji, chcą wie- dzieć, jakie warunki muszą zostać spełnione, by podjąć właściwą decyzję i jakie będą jej konsekwencje. Czasami podejmują decyzje na podstawie ogólnych re- gół, zdarza się też, że podejmując decyzję opierają się na faktach związanych z konkretną sytuacją5.
Funkcjonariusze uważają, że analiza jest podstawą oceny sytuacji, zdają so- bie sprawę z odpowiedzialności za podjęte przez siebie decyzje. Często funkcjo- nariusze spotykają się sytuacjami, w których muszą działać niemal natychmiast.
Wówczas przełożeni starają się dokonać analizy posiadanych informacji, ale tyl- ko w niezbędnym zakresie dla podjęcia trafnych decyzji. Są to informacje doty- czące możliwości wystąpienia zagrożenia lub naruszenia bezpieczeństwa. Zda- rzają się jednak sytuacje, podczas których z pewnych względów nie można uzyskać pełnej informacji o sytuacji. Jednym z powodów jest krótki czas na ich podjęcie. W takim przypadku decyzje podejmowane są instynktownie. Intuicja jest dla policjantów również istotna, gdy pojawiają się nowe sytuacje, wówczas opierają się oni na wiedzy i instynkcie.
Stres odczuwany przez policjantów jest konsekwencją podejmowania przez nich decyzji. Ma on ogromny wpływ na atmosferę w jednostkach policji, gdyż wpływa na kontakty i relacje pomiędzy przełożonym a podwładnym bądź współpracownikami. Sytuacje stresowe zdarzają się niemal codziennie. Często
4 H.A. Simon: Podejmowanie decyzji i zarządzanie ludźmi w biznesie i administracji. Helion, Gliwice 2007, s. 21.
5 P.F. Drucker: Podejmowanie skutecznych decyzji. W: Podejmowanie decyzji. Helion, Gliwice 2005, s. 7.
nienormowany czas służby, godziny nadliczbowe powodują, że policjanci są przemęczeni i zestresowani. Nowe sytuacje, zmiany organizacyjne nie wpływają pozytywnie na poziom stresu policjantów. Kolejnym źródłem stresu dla bada- nych policjantów jest poczucie odpowiedzialności za wszelkie aspekty działal- ności. Są oni świadomi możliwości postępowań dyscyplinarnych, wszczynanych za podjęcie błędnej decyzji czy też za niewykonanie w określonym czasie zadań służbowych. Podejmowanie decyzji przez przełożonych może wywoływać stres najczęściej podczas działań w sytuacjach trudnych, wymagających zaangażowa- nia wielu osób.
Decydent powinien brać pod uwagę swoją wiedzę i doświadczenie, wyko- rzystywać długofalowe prognozy czy też posługiwać się uniwersalnymi koncep- cjami. Proces podejmowania decyzji to zbiór kroków, który obejmuje rozpozna- nie problemu, wybór rozwiązania oraz ocenę skuteczności decyzji6. Wypowiedzi policjantów na temat algorytmów postępowania, także algorytmów decydowa- nia, o których dowiadywali się na wszelkiego rodzaju szkoleniach, były zróżni- cowane. Nie każdy z badanych policjantów posiada wypracowany przez siebie algorytm postępowania i podejmowania decyzji w określonych sytuacjach.
Z biegiem lat służby policjanci wypracowują sobie pewien algorytm, z którego korzystają, nawet nieświadomie – instynktownie, podejmując decyzje i wykonu- jąc pewne czynności. Niektórzy opierają się na algorytmach tylko w niezbędnym zakresie, ponieważ starają się projektować bieżącą rzeczywistość. Często algo- rytmy indywidualnie opracowane przez policjantów wynikają z ich cech osobo- wości, wychowania czy wzorców. Przy podejmowaniu decyzji przełożeni z pewnością biorą pod uwagę schematy postępowań, które zostały przekazane im na szkoleniach policyjnych. Jednak w większości sytuacji działają korzysta- jąc z doświadczenia zawodowego własnego i swoich współpracowników oraz wypracowanej praktyki, zdobytej przez lata służby w policji na różnego rodzaju stanowiskach służbowych.
Wszystkie podejmowane decyzje dotyczą przyszłości. Jednak w momencie dokonywania wyboru odruchowo sięga się do doświadczeń z przeszłości. Prze- łożeni podejmują codziennie mnóstwo decyzji i dokonują analizy przeróżnych sytuacji. Każda ich decyzja poprzedzona jest złożonym procesem decydowania7. Z informacji, jakie uzyskano przeprowadzając badania jakościowe wynika, że funkcjonariusze wykonujący zadania, do których policja została zobowiązana ustawowo, spotykają się z różnorakimi sytuacjami decyzyjnymi, bez względu na
6 S.P. Robbins, D.A. DeCenzo: Podstawy zarządzania. PWE, Warszawa 2002, s. 175.
7 H.J. Einhorn, R.M. Hogarth: Podejmowanie decyzji – myślenie wstecz i w przód. W: Zarządza- nie w warunkach niepewności. Helion, Gliwice 2006, s. 143-145.
to, jakiego rodzaju pełnią służbę oraz jakie zajmują stanowisko służbowe.
W tych sytuacjach wymaga się od policjantów profesjonalnego działania i po- dejmowania decyzji, również tych kierowniczych. Uczestnicy badania stwierdzi- li także, że jeżeli istniałby model podejmowania decyzji kierowniczych możliwy do zastosowania, z pewnością stosowaliby go w miarę możliwości. Powinien jednak być prosty i zrozumiały dla wszystkich, ułatwiający podejmowanie decy- zji kierowniczych związanych z wykonywaniem zadań służbowych.
Podsumowanie
W gospodarce globalnej występuje większe prawdopodobieństwo wystą- pienia zagrożeń, szczególnie o charakterze terrorystycznym czy przestępczości międzynarodowej. Globalizacja, rozwój międzynarodowej komunikacji wyma- gają umiędzynarodowienia sfery bezpieczeństwa wewnętrznego8. Na wiele za- grożeń w sferze bezpieczeństwa narażona jest również Polska. Nadrzędnym ce- lem działań państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa wewnętrznego, co możliwe jest to poprzez:
− zwiększenie efektywności działania administracji publicznej,
− systematyczne podnoszenie poziomu profesjonalizmu funkcjonariuszy i pra- cowników instytucji państwowych realizujących zadania w tej sferze funk- cjonowania państwa,
− upowszechnianie wiedzy o zagrożeniach bezpieczeństwa wewnętrznego państwa9. Pełniący służbę funkcjonariusze policji spotykają się z różnymi sytuacjami i problemami, które muszą rozwiązać. Występujące w owej organizacji rodzaje służby wymagają podziału warunków, w których funkcjonariusze podejmują de- cyzje. Zawód policjanta jest traktowany jako jeden z najbardziej stresujących zawodów. Wykonywanie zadań w sytuacjach trudnych i niebezpiecznych wy- maga dużego zaangażowania emocjonalnego. Policjanci, wykonując powierzone zadania, muszą przestrzegać prawa, strzec bezpieczeństwa Państwa i jego oby- wateli, nawet z narażeniem życia. Poprzez wiele uprawnień, jakie nadano funk- cjonariuszom, decydują oni o losach innych ludzi, a nawet o ich życiu. Zdają so- bie sprawę, jaką będą ponosili odpowiedzialność za podjęcie błędnej decyzji. To właśnie powoduje między innymi, że służba w policji jest stresogenna.
8 K. Żukrowska: Pojęcie bezpieczeństwa i jego ewolucja. W: Bezpieczeństwo międzynarodowe.
Red. K. Żukrowska, M. Gracik. SGH, Warszawa 2006, s. 21.
9 Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 13 listopada 2007.
Przeprowadzone badania empiryczne pozwoliły zweryfikować postawione hipotezy badawcze. Dlatego też można poddać je analizie:
1. Można wyodrębnić specyfikę podejmowania decyzji kierowniczych w policji. Interpretacja badań empirycznych wskazuje na potwierdzenie tejże hi- potezy. Świadczyć o tym mogą odpowiedzi policjantów. Uczestnicy badań uzna- li, że służba w jednostkach policji jest specyficzna. Podejmowanie decyzji pod- czas wykonywania obowiązków służbowych przez policjantów i ich przełożonych jest charakterystyczne. Żeby funkcjonariusze pełnili służbę i wy- konywali zlecone im zadania, muszą podejmować decyzje kierownicze. Badania wykazały, że niejednokrotnie tego typu decyzje powodują stres. Funkcjonariusze zawsze muszą być czujni i nie mogą lekceważyć żadnej sytuacji. Policjanci od- powiadają zarówno za siebie, swoje postępowanie i działanie, jak i za innych, którzy chcą czuć się bezpiecznie. Dlatego w policji występuje tak duża odpo- wiedzialność. Za wykonywanie zadań funkcjonariusz odpowiada dyscyplinarnie, karnie i cywilnie. Natomiast za zapewnienie bezpieczeństwa społeczeństwu, po- licjant odpowiada swoją reputacją i prestiżem policji.
2. Decyzje kierownicze podejmowane w policji łączą ze sobą aspekty ra- cjonalnej analizy oraz intuicyjnego podejmowania decyzji. Badania przeprowa- dzone wśród policjantów wykazały, że hipoteza ta znajduje potwierdzenie.
Funkcjonariusze policji, którzy brali udział w badaniu, poświadczyli, że spoty- kają się z sytuacjami, w których mogą i postępują racjonalnie. Chcą i zbierają in- formacje, analizują je, ustalają, jakie mają możliwości, zastanawiają się nad wy- borem alternatywy i starają się wybrać jak najlepszą. Występują jednak także sytuacje, gdzie policjanci są zmuszeni opierać się na własnym doświadczeniu oraz intuicji. Dotyczy to zazwyczaj sytuacji nowych lub takich, w których mają mało czasu na podjęcie decyzji kierowniczych. Funkcjonariusze udzielający od- powiedzi zgodnie stwierdzili, że obarczenie ich zbyt dużą ilością zadań do reali- zacji powoduje, że podejmują decyzje pod presją czasu. Toteż doświadczenie, intuicja i zdrowy rozsądek niezwykle ułatwiają podejmowanie decyzji kierowni- czych w policji.
3. Kluczowym wyróżnikiem decyzji kierowniczych w policji jest ich stre- sogenność. Przeprowadzone badania potwierdzają wskazaną hipotezę. Policjanci uważają, że w policji występuje duża stresogenność. Jest to jeden z najbardziej stresujących zawodów. Przy podejmowaniu decyzji kierowniczych w organach policji można zauważyć ich stresogenność. W innych zawodach podejmowanie decyzji nie jest tak odpowiedzialne. Każdy funkcjonariusz podejmujący decyzje kierownicze powinien być i jest świadomy, jakie konsekwencje mogą nieść za sobą podjęte przez niego decyzje. Stres występuje niekiedy przez cały dzień pra-
cy, czego skutkiem może być zmęczenie. Konsekwencją stresu zawodowego pośród policjantów są między innymi problemy rodzinne, napięcia emocjonalne. Często występującym problemem w tej grupie zawodowej jest wypalenie zawodowe. Wy- niki przeprowadzonych badań również potwierdzają skalę tego problemu.
4. Można zaproponować model podejmowania decyzji kierowniczych w policji. Jak wynika z przeprowadzonych badań, hipoteza znalazła potwierdze- nie. Będąc funkcjonariuszem policji i wykonując zadania, jakie zostały posta- wione przed tym organem ścigania, podejmowanie decyzji kierowniczych musi być zgodne z prawem. Zauważalne jest, że policjanci zastanawiają się, jakie bę- dą skutki podejmowanych przez nich decyzji. Dążą do ustalenia informacji szczegółowych, obejmujących określony problem, cel działań, opisujących wszelkie okoliczności zaistniałej sytuacji, które można by wykorzystać, opiera- jąc się na dotychczasowym doświadczeniu zawodowym i zdobytej wiedzy. Pod- czas rozmów funkcjonariusze często zwracali uwagę na różnorodność sytuacji, z jakimi mają do czynienia. Jednak bez względu na rodzaj służby, istotne są dla policjantów różnego rodzaju czynniki i okoliczności, które mają znaczenie dla sytuacji decyzyjnej oraz istotnie wpływają na samych funkcjonariuszy, podejmu- jących decyzje kierownicze. Na podstawie zastosowanego programu badawcze- go zaproponowany został model podejmowania decyzji kierowniczych w policji, jednak stanowi on obszar przedmiotowy innej publikacji.
Decydent powinien i jest w stanie dokonać analizy, która prowadzi do osią- gnięcia celu, zebrać informacje, systematycznie dokonywać porównań możliwo- ści. Wszystko to w konsekwencji prowadzić powinno do wyboru optymalnego kierunku działania10. Podsumowując, przeprowadzaną analizę badań empirycz- nych można wysnuć wnioski, iż funkcjonariusze policji starają się podejmować jak najlepsze decyzje kierownicze, by móc wykonywać swoją pracę w sposób przynoszący jak najlepsze efekty w zwalczaniu przestępczości i utrzymywaniu bezpieczeństwa publicznego. Chcą, by społeczeństwo czuło się bezpiecznie i by- ło przychylnie nastawione do policji jako organizacji oraz funkcjonariuszy jako nieodłącznych jej elementów. Policjanci wykorzystują wszelkie możliwości, by wszystkie powierzone im obowiązki służbowe, bez względu na ich rodzaj i sto- pień trudności, realizować prawidłowo, zgodnie z literą prawa. Takie postawy z pewnością sprzyjają wizerunkowi policji, a podejmowane decyzje przez prze- łożonych powodują większą efektywność działania.
10 A. Etzioni: Pokorne podejmowanie decyzji. W: Podejmowanie decyzji. Helion, Gliwice 2005, s. 57.
Bibliografia
Drucker P.F.: Podejmowanie skutecznych decyzji. W: Podejmowanie decyzji. Helion, Gliwice 2005.
Einhorn H.J., Hogarth R.M.: Podejmowanie decyzji – myślenie wstecz i w przód.
W: Zarządzanie w warunkach niepewności. Helion, Gliwice 2006.
Etzioni A.: Pokorne podejmowanie decyzji. W: Podejmowanie decyzji. Helion, Gliwice 2005.
Hatch M.J.: Teoria organizacji. PWN, Warszawa 2002.
Robbins S.P., DeCenzo D.A.: Podstawy zarządzania. PWE, Warszawa 2002.
Simon H.A.: Podejmowanie decyzji i zarządzanie ludźmi w biznesie i administracji. He- lion, Gliwice 2007.
Sudoł S.: Nauki o zarządzaniu. Węzłowe problemy i kontrowersje. TNOiK, Toruń 2007.
Weremiuk S.: Komunikacja wewnętrzna w Policji – stan obecny i projekt zmian.
W: Komunikacja wewnętrzna w Policji. Red. M. Hermanowski, S. Weremiuk.
WSUS, Poznań 2011.
Żukrowska K.: Pojęcie bezpieczeństwa i jego ewolucja. W: Bezpieczeństwo międzynaro- dowe. Red. K. Żukrowska, M. Gracik. SGH, Warszawa 2006.
Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 13 listopada 2007.
DECISION MAKING BY POLICE SUPERIORS – EXPLORING SELECTED ASPECTS
Summary
Who, what, when, where, why, in what way, by what means? – These are “seven golden questions” which a police officer should ask themselves before they make a deci- sion. The subject matter of the paper is description of the decision-making by police su- periors. The results of research aimed at confirming the specificity of decision making in police and defining police officers’ behavior in difficult and stress-inducing situations of any kind which they regularly encounter while performing official duties. The goal of the study is also to indicate that making managerial decisions combines rational analysis aspects with intuition. Being on duty superiors pay attention to information concerning safety aspects. This kind of information is vital in order to take the actions staying in compliance with applicable law and not posing a threat to them, inferiors and society.
