Sukces mamy już gotowy! Wystarczy znać zasady pisowni nie z różnymi częściami mowy

(1)

Sukces mamy już gotowy! Wystarczy znać zasady pisowni nie z różnymi częściami mowy

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń zna zasady pisowni nie z różnymi częściami mowy.

b) Umiejętności Uczeń:

• potrafi zastosować poznane zasady w pisowni,

• samodzielnie sporządza notatki,

• potrafi korzystać ze słownika.

2. Metoda i forma pracy

Praca z tekstem, praca ze słownikami, drama, praca indywidualna, praca grupowa.

3. Środki dydaktyczne

1. Słownik ortograficzny języka polskiego.

2. Kserokopie materiałów z książki Ortografia, co w szóstkę trafia (s. 28, 29, 30).

3. Kolorowe brystole i kartki formatu A4 w dowolnych pięciu kolorach.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel rozdaje uczniom różnokolorowe kartki formatu A4. Każde dziecko musi posiadać identyczny zestaw pięciu kartek. Nauczyciel umawia się z uczniami, jaki kolor będzie

odpowiadał danej części mowy. Czwartoklasiści znają: czasowniki, rzeczowniki,

przymiotniki, liczebniki, przysłówki. Dzieci zapisują nazwę części mowy na poszczególnych kartkach. Następnie wpisują po pięć przykładów danej części mowy. Kartki te zostaną

(2)

uzupełnione w dalszej części zajęć.

b) Faza realizacyjna

Nauczyciel rozdaje dzieciom kserokopie materiałów z książki Ortografia, co w szóstkę trafia.

Są to wykresy ilustrujące zasady pisowni nie z różnymi częściami mowy. Dzieli klasę na zespoły pięcioosobowe i rozdaje im kolorowe brystole.

Dzieci wcielają się w role:

• Sekretarz ( osoba sporządzająca notatki ),

• Ilustratora ( osoba rysująca wykresy ),

• Selekcjonera ( osoba odpowiedzialna za wybór odpowiednich informacji ),

• Eksperta ( osoba sprawdzająca czy poprawnie zostały wybrane najbardziej przydatne informacje ),

• strażnika czasu ( osoba, która pilnuje, aby nie marnotrawić czasu, pracować rytmicznie ).

Każdy zespół ma zadanie przygotować planszę ułatwiającą zapamiętanie pisowni trudnych wyrazów. Uczniowie muszą wykonać swoją pracę w określonym czasie. Oceniona zostanie jakość, pomysłowość, estetyka planszy oraz sposób pracy całej grupy. Plansze powinny zostać wykonane w ciągu 25 minut (czas maksymalny). Prace dzieci zostają ocenione

i wyeksponowane w sali.

Następne ćwiczenie sprawdza w praktyce znajomość reguł pisowni nie z różnymi częściami mowy. Każde dziecko otrzymuje kartkę z tekstem (karta pracy - załącznik 1). Jest to tekst ciągły, a zadaniem uczniów jest poprawne wyodrębnienie wszystkich części mowy.

Proponuję wykorzystać też ćwiczenia z książki M. Iwanowicz, Mistrz ortografii. Podręcznik do systematycznej nauki ortografii dla klas IV-VI szkoły podstawowej, Res Polona, Łódź 2000, s. 161-163.

Tekst składa się ze słów, które nie tworzą żadnych logicznych wypowiedzeń.

Na samodzielną korektę tekstu przez uczniów przeznaczone zostaje 10 minut.

Nauczyciel omawia ćwiczenie, odwołując się do planszy przygotowywanych przez uczniów.

Potem proponuje ćwiczenie leksykalno-ortograficzne. Uczniowie wracają do kolorowych kartonów z nazwami poszczególnych części mowy. Nauczyciel wprowadza nowe pojęcie:

antonim (wyraz o znaczeniu przeciwnym, wyraz przeciwstawny). Wspólnie z uczniami tworzy antonimy wyrazów zaproponowanych przez dzieci na początku zajęć. Uczniowie korzystają z plansz i słowników.

Uczniowie wykonują ćwiczenia (karta pracy - załącznik 2).

c) Faza podsumowująca

Ostatnim ćwiczeniem jest dyktando. Nauczyciel zapisuje tekst na tablicy, zostawiając puste luki w miejscu, gdzie należy wstawić partykułę nie (załącznik 3). Proponuję wykorzystać też tekst z książki D. Ludwiczak, Żubr żuł żuchwą żurawinę… Wierszyki ortograficzne, Klub Dla Ciebie, Warszawa 2005, s. 54.

(3)

5. Bibliografia

1. Iwanowicz M., Mistrz ortografii. Podręcznik do systematycznej nauki ortografii dla klas IV-VI szkoły podstawowej, Res Polona, Łódź 2000.

2. Ludwiczak D., Żubr żuł żuchwą żurawinę… Wierszyki ortograficzne, Klub Dla Ciebie, Warszawa 2005.

3. Nowak T., Ortografia, co w szóstkę trafia. Reguły, zasady, setki przykładów. Proste sposoby ustalania pisowni każdego wyrazu, Skrypt, Warszawa 2002.

4. Słownik ortograficzny języka polskiego wraz z zasadami pisowni i interpunkcji, red. nauk. M. Szymczak, wyd. 17 popr., Wydawnictwo PWN, Warszawa 1995.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia Załącznik 1

NIEWAŻNYNIEMAŁONIENAJLEPSZYZNIEWAGANIEPRAWDANIELUBIENIIEPAMI ĘTAMNIELICZYĆNIEKRAKÓOWNIEÓSMYNIEJASNYNIENAJMŁODSZYNIEBIESKI

Załącznik 2 Ćwiczenie 1

Do podanych rzeczowników dopisz ich antonimy:

chęć – wiara – pogoda – zgoda – szczęście – tolerancja – prawda –

bezpieczeństwo –

Ćwiczenie 2

Do podanych przymiotników dopisz formę formę stopnia wyższego i nawyższego.

Utwórz przysłówki STOPIEŃ RÓWNY

PRZYMIOTNIKA

STOPIEŃ WYŻSZY PRZYMIOTNIKA

STOPIEŃ NAJWYŻSZY

PRZYMIOTNIKA PRZYSŁÓWEK

(4)

nieładny niedobry niesmaczny niemądry niedokładny niezwykły

Załącznik 3

Uzupełnij przysłowia:

1. ...czyń drugiemu, co tobie ...miłe.

2. Zgoda buduje, ...zgoda rujnuje 3. ...święci garnki lepią.

4. Żeby kózka ...skakała, to by nóżki ...złamała.

„Nie” z czasownikami piszemy ...

b) Zadanie domowe

Odmień dwa rzeczowniki rozpoczynające się od sylaby nie utworzone poprzez dodanie tej sylaby (np. prawda – nieprawda).

7. Czas trwania lekcji

2 x 45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak